EĞİTİM PLANLAMASINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNDEN YARARLANMA
Güven ÖZDEM ÖZET
Planlama ile kaynakları etkili ve verimli kullanmak, kaynakların dağıtımına karar vermek, bu kararı verirken seçeneklerden uygun olanını seçmek amaçlanmaktadır. Eğitim planlamasında ise, eğitim sürecinin nicelik ve nitelik olarak durumu saptanır. Bu durum saptaması sonucu eldeki kaynakların daha verimli kullanılması amaçlanır. Mikro planlamanın temel öğelerinden birisi de öğretim haritasıdır. Öğretim haritası çalışmasında okul seçimi, okulun öğrenci aldığı çevre ve eğitim bölgesi önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, okulun öğrenci aldığı çevre ve okul seçimiyle ilgili olarak da coğrafi bilgi sistemleri; bölgedeki aile ve potansiyel öğrenci sayısı, her yıl buna eklenmesi gerekli sayının kestirilmesi, ulaşım açısından en uygun mekanın saptanması gibi noktalarda veri tabanı desteğiyle öğretim haritası çalışmalarına yardımcı olabilir. Bu yazının amacı, eğitim planlamasında, coğrafi bilgi sistemlerinden nasıl yararlanılacağını tartışmaya açmaktır.
Anahtar Sözcükler: Planlama, Eğitim Planlaması, Öğretim Haritaları, Coğrafi Bilgi Sistemleri.
ABSTRACT
The purpose of this study is to argue the possible ways of using geographic information systems in educational planning. Planning aims at using resources efficiently and productive and deciding to allocate them and making the most suitable choice in the process. Educational planning intends to maintain the qualitative and quantitative conditions of educational process. It is objected here to use available resources rational and efficiently. One of the ways of micro planning is to constitute school mapping. The school preferences, the district in which school is located, and the educational region play important roles school mapping process. The factors and data such as the geographic information systems concerning to school preference, the potential proportion of families and students in that district and prediction of the expected student rate in the coming years, maintaining the most suitable area for attaining schools may help to create school mapping.
Key Words: Planning, Educational Planning, School Mapping, Geographic İnformation Systems.
Araştırma Görevlisi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Ana Bilim Dalı
Giriş
Günümüzde merkezden alınan kararların, yerel düzeye aktarılma ve uygulanması sürecinde yaşanan sorunların artması yerelleşme ve katılımı ön plana çıkarmıştır. Planlama sürecinde, yerel gereksinimler göz önünde tutulmadan ve geniş katılım sağlanmadan hazırlanan planların uygulanma sürecinde, farklı sorunlarla karşılaşıldığı görülmüştür.
Eğitim planlaması yoluyla kaynakların etkin ve verimli kullanımı sağlanarak, eğitim kalitesinin artırılması amaçlanmaktadır. Öğretim haritası ise eğitim planlamasının yerel düzeydeki uygulama aracıdır. Merkezden ayrılan kaynakların, yerel gereksinimleri karşılamada daha etkin ve verimli kullanımını sağlamak amacıyla öğretim haritaları hazırlanmalıdır. Yerel düzeyde önemli bir planlama aracı olan öğretim haritaların hazırlanmasında coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılabilir.
Planlama ve Eğitim Planlaması Kavramı
Planlama; kimi amaçlara ulaşmak için toplumun mal, para ve insan kaynaklarını daha etkili ve verimli kılmak amacıyla rasyonel ve düzenli çözümleme tekniği kullanılarak gelecekte uygulanacak bir dizi kararları hazırlamaktan oluşan bir süreçtir (Bartholomew, 1976; akt. Adem, 1997, 26). Şen’e göre ise planlama; seçeneklerin belirlenmesi ve geliştirilmesi ile bu alternatiflerden optimal olan bir tanesinin seçilmesi işlemlerini kapsar (Akt. Hesapçıoğlu, 1994, 1).
Bir planın temel öğeleri (unsurları) ise şunlardır (Adem, 1997, 29): a) Planın belli sosyo-ekonomik amaçları olacaktır.
b) Planın ulaşılması gereken sayısallaştırılmış hedefleri belirlenecektir. c) Bu hedeflere ulaşmak için, önceden saptanan araçlar
kullanılacaktır.
d) Plan, belli bir dönemi kapsayacaktır.
e) Bu işle görevlendirilmiş belli organlar bulunacaktır.
Eğitim planlaması ise, açıkça tanımlanmış amaçlara uygun olarak bireyin varolan yeteneklerini geliştirmek ve ülkenin toplumsal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına yardım edecek eğitim olanağını tüm nüfusa sağlamak için kamuoyunun katılması ve desteği ile, kamu kesimi için olduğu denli özel eğitim kesimi için de geçerli, toplumsal araştırma yöntem ve ilkelerinin, eğitimbilimsel (pedegojik) tekniklerin eşgüdümlü uygulanmasını içeren sürekli, yönetsel, ekonomik ve parasal bir süreçtir (Adem, 1997, 34).
Hesapcıoğlu’na göre ise eğitim planlaması; eğitim örgütünün bir sistem olarak rasyonel bir şekilde incelenmesi, eğitim sürecinin nicelik ve nitelik
olarak temel gerçeklerinin belirlenmesi ve toplumsal, ekonomik, politik amaçlar doğrultusunda gelecekteki gelişim yönelişlerinin kısa, orta ve uzun vadeli kestirimidir.
Eğitim planlamasının amacı, eğitim düzenlerini, yararlananların gereksinimlerini daha iyi karşılamalarına hizmet edecek değişiklikleri yapmak, eldeki kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlamak, bireyin ve toplumun gelişmesinde eğitimi daha etkili bir güç durumuna getirerek daha üstün bir başarı düzeyine ulaştırmak olmalıdır (Karakütük, 1998, 117).
Planlama ile kaynakları etkili ve verimli kullanmak, kaynakların dağıtımına karar vermek, bu kararı verirken seçeneklerden uygun olanını seçmek amaçlanmaktadır. Planın temel öğeleri arasında hedeflere ulaşmak için önceden saptanan araçlar ve bu işle görevlendirilmiş organların bulunması gelmektedir. Bu bağlamda eğitim planlamasında coğrafi bilgi sistemlerinden, önceden saptanmış araçlardan biri ve bu işle görevlendirilmiş organların yararlanabileceği bir teknik olarak yararlanılabilir.
Eğitim planlamasında ise, eğitim sürecinin nicelik ve nitelik olarak durumu saptanır. Bu durum saptaması sonucu eldeki kaynakların daha verimli kullanılması amaçlanır. Bilimsel yöntemlerin kullanılması eğitim planlamasının ana ilkeleri arasında gösterilmektedir. Coğrafi bilgi sistemleri gibi bilimsel bir yöntemden eğitim planlamasının da yararlanması, eğitim planlaması çalışmalarına önemli katkı getirecektir.
Eğitimde Planlama Çeşitleri ve Öğretim Haritası
Eğitimde planlama çalışmaları makro, mikro ve sektör düzeylerinde yapılabilir. Makro düzeyde eğitim planlaması, bir ülke, bir devlet veya özerk bir bölge, mezo düzeyde belirli sayıda bölgeden oluşan bir eyalet; mikro düzeyde bir bölge ya da kırsal kesim olabilir. Sektör düzeyinde eğitim planlaması, belirli sektörlerle ya da okullarla ilgilidir (Karakütük, 1998, 117).
Makro düzeyde eğitim planlaması, eğitim alanına belli hacimde kaynak aktarılması, aktarılan kaynakları eğitimin alt hedefleri arasında da dağıtan bir süreçtir. Mikro düzeyde eğitim planlaması ise; bir yörenin ekonomik, toplumsal,sağlık, kültürel, eğitim, altyapı vb. gibi yönlerden bir bütün olarak kalkınması için yapılır. Mikro planlamanın temel öğelerinden biri olarak öğretim haritası gösterilebilir (Karakütük, 1998, 118-119).
Öğretim haritası ise; planın hazırlanması ile uygulanması için ayrıntılı projelerin oluşturulması, genel amaçların belirlenmesi ile bunların yerel düzeyde somut işlemlere dönüştürülmesi arasında, merkezi düzeyde ayrılan kaynaklar ile yerel özellikleri göz önünde tutarak kestirilebilen gereksinmeler arasında birleşmeye izin veren bir çözümleme aracıdır (Karakütük, 1994, 44). Öğretim haritası mikro planlamanın önemli öğelerinden birisidir.
Öğretim haritası; durum saptama, kestirme ve öneri olmak üzere üç aşamayı içermektedir (Karakütük, 1994, 53):
1. Durum Saptama: Öğrenim koşullarında ve eğitime girişte varolan dengesizliklerin belirlenmesi ve bugünkü eğitim sisteminin çözümlenmesi amaçlanmaktadır.
2. Kestirme: Planın denenceleri olarak, yerel düzeyde okullaşma gereksinimlerinin kestirilmesi yapılmaktadır.
3. Öneri: Öğretim personeli ve eğitim yerlerinden yararlanmada kimi düzgülere (normlara) önem veren ve öğrenci koşullarında eşitliği sağlayan geleceğe yönelik öğretim haritası önerileri hazırlanmaktadır.
Öğretim haritası hazırlanma sürecinde, nüfus kümelerine göre kent ve kır nüfusu bölgelerine en uygun okul büyüklüğünün ve okul yerleştirilecek yerleşim birimlerinin belirlenmesinde önemli bir göstergedir (Karakütük, 1994, 189).
Günümüzde merkezden yönetimin bazı yetkilerini yerinden yönetim kuruluşlarına devretme düşüncesi çağdaş yönetim uygulamaları arasında gösterilmektedir. Bu düşünceye paralel olarak planlama çalışmalarında mikro planlama ön plana çıkmıştır. Yetki devrinin bir uzantısı olarak mikro planlama bu değişimde önemli bir rol oynayacaktır. Mikro planlamayla bir yörenin bir bütün olarak kalkınması amaçlanmaktadır. Mikro planlamanın temel öğelerinden birisi de öğretim haritasıdır. Öğretim haritası çalışmasında okul seçimi, okulun öğrenci aldığı çevre ve eğitim bölgesi önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda eğitim bölgeleri mahalle konumlarına göre coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenebilir. Okulun öğrenci aldığı çevre ve okul seçimiyle ilgili olarak da coğrafi bilgi sistemleri; bölgedeki aile ve potansiyel öğrenci sayısı, her yıl buna eklenmesi gerekli sayının kestirilmesi, ulaşım açısından en uygun mekanın saptanması gibi noktalarda veri tabanı desteğiyle öğretim haritası çalışmalarına yardımcı olabilir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik olmayan bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bir bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir (Yomralıoğlu, 2000, 49). Cowen’e göre ise CBS, sorun çözme ortamında mekansal bağlantılı veriyi bütünleştirmeyi içeren karar verme destek sistemi olarak tanımlamıştır ( Akt. Turoğlu, 2000, 3).
CBS, coğrafi bilgilerin ait oldukları bölgeye göre birleştirildiği, saklanıldığı, üzerinde işlem yapıldığı bilgisayar sistemleri ve programlarıdır (www.
asgs.gov./ research/gis). Başka bir tanıma göre ise CBS, bir bölgenin çeşitli bakımlardan daha iyi analiz edilmesi konusunda o bölge hakkında bilgi sağlayan bilgisayar programıdır. Bu bilgiler amaca göre farklılaşabilir. Örneğin yeni bir okul açma, proje uygulama, çevresel değişkenleri görme olanağı sunar. Bu sistem sayesinde, karar verme süreci daha sağlıklı ve güvenilir olarak işletilebilir (www. gis.com). CBS çeşitli tanımların ortak özelliği bir bölgeye ait verilerin işlenebildiği bir sistem olarak görülmektedir. Bu da mikro planlamada CBS’nin planlamacılara yardım edecek bir teknik olabileceğini göstermektedir.
CBS’nin temel işlevlerini yerine getirebilmesi için en az beş öğenin bir arada olması gerekmektedir. Bunlar CBS’nin bileşenleri olarak isimlendirilen, donanım, yazılım, veri, insanlar ve yöntemlerdir (Yomralıoğlu, 2000, 55).
Coğrafi Bilgi Sistemi donanım bileşeni; çeşitli kaynaklardan verilerin toplanması, işlenmesi, depolanmasını ve sunulmasını sağlayan elemanlardan oluşmaktadır. CBS donanım bileşeni; çeşitli kaynaklardan veri toplamada kullanılan veri giriş birimleri, verilerin üzerinde işlemler yapılıp depolandığı bilgisayarlar ve bilgilerin sunulmasında kullanılan veri sunuş birimleri olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır (Şehsuvaroğlu, 2000, 15).
CBS yazılımları kişisel bilgisayarlarda da kullanılabilmektedir. CBS yazılımı genel amaçlı hazırlanmış ve birçok analiz türünü içeren ticari bir yazılımdır. Piyasada bulunan mevcut CBS yazılımlarına örnek olarak ARC/İNFO, ARCVİEW, MGE (İntergraph Corp.), MAPİNFO (Map-İnfo Corp.) ve TIGRIS verilebilir (Şehsuvaroğlu, 2000, 17).
CBS sahip olduğu özelikleri itibariyle, konum bilgisiyle ilişkili her türlü uygulamanın içerisinde yer almaktadır. Özellikle kentsel ve bölgesel planlama, tarım, kadastro, orman, emniyet, sağlık, turizm, yerel yönetim, nüfus ve eğitim ve benzeri birçok uygulamalı meslek dallarında CBS önemli bir ortak kavram olarak kullanılmaya başlanmıştır. Çizelge 1’de CBS faaliyet alanlarından bazıları gösterilmiştir.
ÇİZELGE 1: Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Etkinlik Alanlarından Bazılarının Belirlenmesi
CBS’nin Kullanıldığı
Alan CBS’nin Kullanıldığı ve Yararlanıldığı Konu Alanları Mülkiyet- İdari Yönetim
Tapu- kadastro, vergilendirme, seçmen nüfuslarının belirlenmesi, nüfus, kentler, beldeler, kıyı sınırları, idari sınırlar, imar planları, altyapı.
Orman ve Tarım Eğim- bakı hesapları, orman sınırları, peyzaj planlaması, ulusal parklar, orman kadastrosu, toprak haritaları.
Savunma, Güvenlik Askeri tesisler, yasak bölgeler, sivil savunma, emniyet, suç analizleri, araç takibi, trafik sistemleri, acil durum. Sağlık Yönetimi Sağlık birimlerinin dağılımı, personel yönetimi, bölgesel hastalık analizleri, sağlık tarama faaliyetleri, ambulans
hizmetleri.
Eğitim Araştırma-inceleme, eğitim kurumlarının kapasiteleri ve bölgesel dağılımları, okuma-yazma oranları, öğrenci ve öğretmen sayıları ve planlama.
Kaynak: Yomralıoğlu, T. Coğrafi Bilgi Sistemleri (Temel Kavramlar ve
Uygulamalar). İstanbul: Seçil Ofset. s: 359.
Coğrafi Bilgi Sistemleri Çizelge 1’de görüldüğü üzere eğitim alanında da kullanılabilmektedir. Coğrafi Bilgi Sistemlerinin eğitim alanında çalıştığı konular; eğitim kurumlarının kapasiteleri, bölgesel dağılımları, nüfusun okuma-yazma oranları, öğrenci ve öğretmen sayıları gibi konulardır. Bu konular eğitim planlamasının da temel konuları arasında yer almaktadır. Bu durum eğitim planlamasında coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılabileceğini göstermektedir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri, okulların hizmet vereceği ve öğrenci alabileceği alanların belirlenmesinde, eğitim bölgeleri ve öğretim haritalarının
oluşturulmasında, okulların hangi bölgelere kurulabileceğine yardımcı olabilecek bir bilgisayar programlama tekniğidir
(http://www.esri.com/company/gis_touches/everyday).
Dünyada kamu ve özel sektör tarafından, hizmet alanındaki olayların tanımlanmasında ve ileriye dönük tahminlerde bulunarak stratejik planların yapılmasında coğrafi bilgi sistemleri yoğun bir şekilde kullanılmaktadır (Yomralıoğlu, 2000, 51).
Türkiye’de de son yıllarda CBS ile gerçekleştirilmiş bir çok proje ve uygulama örnekleri vardır. Bunlardan bazıları aşağıda tanıtılmıştır ( Yomralıoğlu, 2000, 360-362):
Ankara Kent- Altyapı Bilgi Sistemi: Bu çalışmayla Ankara’ya ait 8 ilçe, 400 mahalle, 4300 pafta, 20 bin üzerindeki sokak bilgisine kısa sürede
erişilmiştir. Harita üzerindeki okul, cami, hastane, postane gibi toplumsal donatılar ayıklanarak sorgulanıp bulunabilir hale getirilmiştir.
Diyarbakır Kent Bilgi Sistemi: Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP) idaresi tarafından Dünya Bankası finansman desteği ile yürütülen “GAP Kentsel Sanitasyon Projesi”nin önemli bileşenlerinden biri olarak Diyarbakır kenti için kent planlamasında CBS entegrasyonu amaçlanmıştır. Bu kapsamda Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi CBS konusunda desteklenerek, belediyenin kurumsal kapasitesini güçlendirmek, kentsel planlamanın daha hızlı ve sağlıklı olarak çözümlenmesi amaçlanmıştır.
Ankara ve Diyarbakır büyükşehir belediyelerince coğrafi bilgi sistemleri ile kent bilgi sistemi projeleri gerçekleştirilmiştir. Kent bilgi sistemi projesi; altyapıdan üst yapıya, planlamadan sağlığa, güvenlikten ulaşıma, eğitimden turizme kısaca kent yaşamındaki tüm olguları kapsamaktadır. İl milli eğitim müdürlüklerince yapılacak olan öğretim haritası çalışmalarında coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılabilir. Örneğin Ankara ve Diyarbakır büyükşehir belediyeleri tarafından yapılmış olan kent bilgi sisteminden yararlanılabilir. Diğer illerde il milli eğitim müdürlükleri ile belediyeler ortak çalışma yaparak bu projeyi gerçekleştirebilirler.
Eğer CBS bir kurum tarafından benimsenir ve uygulanması düşünülürse, satın alınacak yazılım ve donanım, mevcut örgütsel yapı ve bütçesi, mevcut teknoloji, ihtiyaç duyulan çalışmalar ve uygulama alanı gibi kriterlerle bütün halde değerlendirilmelidir. İyi planlanmış bir strateji geliştirilmeden ve uygulanmadan CBS kurmaya kalkışmak, personel yönetiminde, finansal harcamalarda, zaman ve güvenirlikte bir felakete neden olabilir (Yomralıoğlu, 2000, 274).
Devlet Planlama Teşkilatı’nın hazırladığı Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (2001-2005); Coğrafi Bilgi Sistemlerinin ülke çapında oluşturulması ve yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Planda, kamu kuruluşlarına bağlı tüm merkez, bölge ve taşra örgütlerinin, üniversitelerin ve özel kesimin eşgüdümlü bir işbölümü çerçevesinde çalışması sağlanarak, mevcut veriler ve kullanıcı gereksinimlerinin doğru bir şekilde belirlenerek bu bilgilerinin ulusal coğrafi bilgi sistemiyle entegrasyonun gerçekleştirileceği belirtilmektedir (DPT, 2000, 183).
Ayrıca, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda (2001-2005); ülkede üretilen bilgileri bilgisayar ortamında kullanıma sunarak, çeşitli sahalardaki planlama, uygulama, izleme ve denetleme etkinliklerine temel olacak Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin oluşturulacağı belirtilmiştir (DPT, 2000, 183). Oluşturulacak Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemlerinin uygulama çalışmalarında eğitim planlamacıları da görev almalıdır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Eğitim Planlaması
Coğrafi Bilgi Sistemleri eğitim planlaması çalışmalarında yararlanılabilecek bir tekniktir. Coğrafi bilgi sistemlerini mikro planlamanın öğelerinden olan öğretim haritaları çalışmalarında kullanmak ise öğretim haritası hazırlama aşamasını kolaylaştıracak ve planın başarılı olma olasılığını artıracaktır. Planlamanın başarılı olma koşularından birisini lojistik destek oluşturmaktadır. Lojistik destek, planlama için gerekli kaynakların gereken zamanda, gereken yerde hazır bulundurulması anlamına gelmektedir (Hesapçıoğlu, 1994, 187). Coğrafi bilgi sistemleri bu anlamda eğitim planlaması çalışmalarına önemli lojistik destek verebilecek bir teknik olarak görülmelidir.
Eğitimin temeli olan okullar nüfus yapısına uygun olarak coğrafyaya dağılmıştır. Okul bölgeleri mahalle konumlarına göre CBS ile belirlenebilir. Bölgedeki aile sayısı ve potansiyel öğrenci nüfusu, her yıl buna eklenmesi gerekli sayının kestirilmesi, ulaşım açısından en uygun yerin belirlenmesi, okul araçlarının trafikten etkilenmemesi, öğrencilerin spor ve sosyal faaliyetlere katılımlarını sağlayacak alanların sağlanması, hep birer mekansal analiz problemidir. CBS bu noktada gerek grafik bilgiler gerekse veri tabanı desteği ile okul yeri seçimine yardımcı olur (Yomralıoğlu, 2000, 28).
CBS, coğrafi varlıkların çevreleriyle olan ilişkilerini de dikkate alarak bilgisayar ortamında oluşturacağı gerçek modellerle simülasyon işlemlerini gerçekleştirme olanağına sahiptir. Böylece tasarlanan proje sanki gerçekmiş gibi belli bir ölçek dahilinde küçültülerek yönetici veya uzmanlara üzerinde çalıştıkları özel proje hakkında uygulama öncesi ayrıntılı bilgi sağlamış olacaktır (Yomralıoğlu, 2000, 55). Coğrafi bilgi sistemlerinin sağlayacağı bu bilgi yerel ve ulusal bölgelerde okulların hangi bölgeye, bölgenin ise neresine açılabileceği hakkında eğitim planlamacılarına büyük kolaylık sağlayacaktır.
Çevresel Etki Değerlendirmesi çalışmalarında haritaya dayalı konumsal veri önemli bir yer tutmaktadır. Yapılacak çalışmaların daha gerçekçi olması kullanılan verinin kalitesine bağlıdır. CBS, coğrafik verileri kullanarak çok değişik amaçlı konum çözümlenmesini gerçekleştirme yanında nitelikli ve nicelikli güvenilir bilgiler de sunabilmektedir. Bu bakımdan, özellikle çevresel etki değerlendirmesi açısından CBS’nin analitik potansiyeli büyük önem taşımaktadır (Yomralıoğlu, 2000, 372). Yeni bir okul için yer seçimi ve yer saptamasında çevresel etki değerlendirilmesi çalışması yapılmalıdır. Bir yeni okul açma projesinde CBS’nin kullanım aşamaları aşağıdaki şekilde olanaklıdır:
a) Yer seçimi,
b) Ekolojik yönden hassas bölgelerin belirlenmesi, c) Alternatif yerlerin karşılaştırılması.
Eğitim planlamasında, coğrafi bilgi sistemlerinin yararları şu şekilde sıralanabilir:
1. Planlamacıya daha iyi karar alma olanağı verebilir. 2. Zaman, para ve insangücü tasarrufu sağlayabilir.
3. Bilgilerin paylaşımını sağlar. Farklı yönetim birimleri, kurum ve kuruluşlar arasında bilgilerin paylaşımını sağlayarak birbirlerine ait bilgileri kullanmaya olanak sağlar.
4. Bilgilerin bir araya getirilmesini sağlar. Farklı birim, kurum ve kuruluşların sorunlara daha sistematik bir biçimde yaklaşarak, kurumlar arasında eşgüdüm kurulmasını sağlar.
Sonuç
Merkezi yönetim tarafından sağlanmakta olan bazı hizmetlerin yerel yönetim ve taşra birimlerinin yetki ve sorumluluğuna bırakılmasının tartışıldığı, yönetişim kavramının ön plana çıktığı günümüzde bu gelişmelere paralel olarak mikro planlamanın öneminin öne çıkması kaçınılmazdır.
Planlamanın etkinliğini artırmak ve eğitim planlaması modellerinde yapılan değişmeler ve gelişmelere yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu bağlamda bu çalışmalara yardımcı olabilecek konulardan birisi de coğrafi bilgi sistemlerinden eğitim planlamasında yararlanma olmalıdır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri, eğitim planlaması çalışmalarının mikro düzeyinde yararlanılabilecek bir teknik olarak görülmektedir. CBS planlamacı için önemli bir sorun olan karar verme sürecinde, planlamacıya alternatifler arasında en optimal alternatifi seçmesine yardım etmede önemli katkı sağlayacaktır. Bu kararlara örnek olarak yeni bir okul yer seçimi ve yer saptanması gösterilebilir.
CBS’nin Türkiye’de yaygın olarak kullanılmasının önünde, örgütsel yapı, teknoloji, uygulama alanı, finanssal kaynak ve yetişmiş insangücü gibi sorunlar bulunmaktadır. Bu sorunlar, üniversiteler, Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer devlet kurumlarının eşgüdümlü bir işbölümü çerçevesinde çalışmasıyla çözülebilecek sorunlar olarak görülmektedir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Devlet Planlama Teşkilatı (2000). Uzun Vadeli ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Ankara: DPT Yayınları.
Hesapcıoğlu, M. (1994). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Ekonomisi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
Karakütük, K. (1998). “Eğitimde Mikro Planlamanın Gerekliliği”. Türkiye’de Eğitim Yönetimi. (Editörler: Haydar Taymaz, Muhsin Hesapçıoğlu) Ankara: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
Şehsuvaroğlu, S. (2000). “Coğrafi Bilgi Sistemlerinde Etkileşimli Olarak Renkli Raster Görüntüden Vektör Veriyle Dönüşüm İçin Bir Arayüz Tasarımı ve Uygulaması”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü.
Yomralıoğlu, T. (2000). Coğrafi Bilgi Sistemleri (Temel Kavramlar ve Uygulamalar). İstanbul. Seçil Ofset.
Turoğlu, H. (2000). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temel Esasları. İstanbul: Acar Matbacılık.
http:// www. asgs.gov./ research/gis
http://www.esri.com/company/gis_touches/everyday http://www. gis.com
