KARMA YEM V,E MA!DDELERİNDE ZEAHALENiON DÜZEYDERİNİN YÜKSEK PRFORMA1NS L~KİT KROli.VIAJTOGHAFİ ,
YÖNTEMİ İLE ARAŞTIRILMASI
Detennination of the levels of zearalenone \residue in feeds and feedstuffs by high performance liquid chromatography
Ahmet AC'ET1 Ömer DEMET2 Nesrin TUNCER.3 Behi:ç COŞKUN4 Bünyamin TRAŞ5 H. Hüseyin .AGAÇD.EL~N6
Summary : The levets of zea.ralenone were investigated in total 99 various cornmerical fced mixtures and feed ingredients by using HiP~C. The sensitivity of the method was found as ll ı.ıg/ıkg.
Samples were eollected in tıhe peTiOds o'f J anuary - February and April - May from Konya, Adana, Bursa regions.
In the first period, total 65 sampleıs which are .19 feeds and 46 feed-stuffs were analys·ed. Zearnlenone was determine.d in 6 samples of tlhe feeds -:ınd .1:5 samples of the feeds·tuffs. The avara.ge level of zearalenone was ·C-Cllculated as .3 .. 66 ı.ı;g/kıg in whole samples.
In the second pe.riod, total 34 samples whi'ch are ill feeds and 2:3 ıfeed stuffs were analysed. Zearalenone was determine.d in 6 sampleıs of the feeds and 8 samples of tıhe feedstufıfs. The aıvera,ge level of zearalenone was c aleula ted as 5.46 f-Lg/kg in \\7hole samples.
In both periods, the percentage of the samples included zearalenon
(*) Bu çalışma TOKB Kor. Kon. Genel Müdürlüğünce desteklenmiştir.
(1) Doç. Dr., .S. ü. Vet. Fak. Farm. ve Toks. Anrubilim Dalı KONYA (2) Yrd. Do:ç. Dr., S. ü. Vet. Fak. ·Farm ve Toks. Anabilim Dalı KONYA (3) Uzm. Toksikolog, Ha-yvan Hast. ve Araş. Enst. Müdürlüğü KONYA (:4) Doç. Dr., S. ü. Vet. Fak. Hayv. Besi. ıve Besi. Hast. Anabilim Dalı KONYA ('5) Arş. Gör., S. ü. Vet. Fak, Farm. ve Toks. Ana;bilim Dalı KONYA (5) Vet. Hekim., Hayvan Hast. ve Araş. Enst. Müdürlüğü KONYA
38 A. Acet -ö. Demet - N. Tuncer -B. Coşkun - B. Traş - H. H. Ağaçdelen • - --·--·---
-was average 3ı3
%
and the mean zearalenıone level was determined as 4.31 ~tg/~g feed.The sample.s contained aıbout ılO ı-ıg/kg zearalenone may cause hipercostro:genism in pi:gs. Same effects n:ıay rbe se~n in the other aniımals when these feedstuffs fed for a lonıg pe:riodS. ·
Özet : Bu çalışmada başta 'Konya oln1a'k üzere; Bursa ve Adana ille-rinde faaliyet .gö~ste.ren yem fabrikalarından sağlanan toplam 99 adet kar-maı yem ve yem maddesinde hplc metodu ile zearalenon düzeyleri araş tırıldı. UyguLanan metodun duyarlıhğı· 1 ı.ı;g/kg o'larak ibelirlendi.
Örnekler Ocak -Şuıba t ve Nisan - Mayıs o1mak üzere iki ·dönemde top-landı.
İlk dönemde alınarak analizi ya:pılan nümune sayısı toplam 615 adet-tir ve bunun 19 adedi kar·ma yem, 4!6 adedi ise yem maddesidir. Ka.rma yemierin 6 adedinde ve yem maddelerinin 1'5 adedinde zearalenon bu-lunmuştur. Toplaım numunelerde zearalenon düzeyi orıtalama 3.66 ı-ıg/kg olarak belirlenmiştir.
İkinci dönemde ise analizi yapılan numune sayısı toplam 34 adedtir ve bunun ,]1 adedi ıkarilla yem, 23 adedi 'ise yem maddesidir. Karma yem-Ierin 4 adedinde ve yem maddelerinin Badedinde zearalenon bulunmuş tur. Bu dönemde ele alınan numunelerde orta-lama zearalenon düzeyi 5.46 · ı-ıg/:kg olarak 'belirlenmiştir.
Her iki döne.mde ele alınan numunelerde zearalenon bulunma oranı·
%
.3ı3~.3, ortalama, zearalenon düzeyi . ise. 4 .. 311 ı-ııg/~g olarak !bulunmuştur.Bu çalışmada analiz edilen çeşitli karma yem ve yeni maddelerinde 'belirlenen yaklaşık ~ıo ı-ı.g/kg miktarındaki zearalenonun bu maddeye en fazla duya.rlı hayvan olan domuzlaırda, hiperöstojenizme selhep olalbilece-ği; dtğer hayvaı::ılarda ise beliırıgin biır semptoma yol açmayacağı;. q.ncak sürekli alınması halinde diğer haıyvan:larda da benrzeri ıdurumlaTa rastla-., nalbileceği kanısına varıldı.
Giriş
Doğal ya da sentetiık yapılı ;toksik, mutajenik, teratojenik ve karsi-nojen özeHikte bir çok madde çeşitli yollarla besiniere karışmaktadır. Bu maddeler arasında başta aflatoksinler olmak üzere mikotoksinler önemli yer tutmaktadır (6). Bu tür bulaşık Ibesinierin ya da 'yem maddelerinin tüketüm.esi ile ortaya çıkan aikut toksikasyon belirtilerine çok az rat3tlan-makta uzun ısüreli alınmaları sonucunda oluşan kronik belirtiler daha çok dikka:t çekmektedir.
Karma Yem v.e Yem Maddelerinde· Zearalenon :Düzeylerinin Yüksek... 39 Mi kotoksi;}{ozis olgusu, mikatoksinin çeşidine göre değişiklik göste-rir. Afhtok:sinler, okratoksinler, rulbratoksin, sporidesmin, steriıgmato sistin, luteosikrin ve rsiklorotin karaciğer üzerine etkili olurken (:2, 3, lı1), yine okratoksinler ve sitrinin bö.brekler üzerine ('5, i10), penitrem A, pa-tulin, si troviridin ve ergot alkoloi tleri sinir sistemi üzerine, trikotesenler
(T-ı2 toksin) ve stakioıbotriyotolksin hücreler üzerine etkilidir. Öte yan-dan zearalenon (F-12 toıksin) ise östrojen benzeri etki gösterir (1112, 14, 2\2).
Zearalenon, Fusarium türü küf mantarlarında fitoöstrojen olara'k bulunur. Besinlerle alındığında östrus döneminin uzaması, anöstrus, in-fertilite, meme loiblarının uzam-ası, meme rbaşı duyarlılığının artması, süt ve döl veriminde düzensizlikler gibi :belirtilerle kendini gösteren hipe-röstrojenizme sebep olur (lı2, 18). Özellik:Ie domuzlarda yemdeki zeara-lenon düzeyi 0.01 mg/kg aştığında bu etkiJer kolc.ylıkla gözlene!bilmek-tedir (4, 5, 7). Nitekim, İtalya ve Porta Riko giıbi bazı ülkelerde çocuk-larda seksüel gelişmenin erken olması .da zearalenon giibi besinlerde bu-lunaibilen östrojenik etikili maddelerin fazla alınmasına yorumlanmakta-dır (:18).
Zearalenona duyarlı hayvanlar arasında Hk sırada domuzlar, daiha sonraıd.? sırasıyla süt sığ1rlaırı, kuzula.r, hindiler, ratlar, sı'çanlar, tavşan lar, ·maymunlar ve insanlar bulunmaktadır (10, 1114). Kanatlılar ise zeara-lenon'ün etkilerine son derece dayanıklıdırlar. Oral olarak 1'5 .g/k:g vücut ağırlığı düzeyinde tek dozda verilen zearalenonun piliçlerde toksik bir etkiye seıbep olmadığı 'bildirilmektedir. Ancak aynı hayvanıara bir hafta süreyle oral yoldan 0.:2 g/kg dozunda zearalenon verilmesi hayvan-ların
%
45 inde o:vidukt büyümesine yol açrmıştır. Doz OA g/kg a çıkarıldı ğında ise bütün hayvanlaDda aynı durumun gözlendiği bildirilmektedir. Ergin tavuklarda ise 12'50-600 mg/ıkg zearalenon bulunduran yemler ağır lık :kaybına, yen1den yararlanma ve yumurta veriminde düşüşlere yol aç-maktadır (6, ı1·0, ll8).Zearalenon üreten Fusarium türleri yaklaşık 100 yıldır önemli bir bitki patojeni olarak bilinmektedir. Daha çok buğday, arpa, yulatf ve sor-gumda küflenmeler; mısır kök ve koçanlannda küıflenme ile birlikte de-formeler; mısır tanelerinin yeterince sertleşememesi gibi olumGuz etiki-ler yaptığı öne sürülmeiktedir.
Zearalenon en çok mısırda üı·er. Özellikle yağmurlu havalarda ha-sat edilerek soğuk ortaanlarda depo edilen mısır zearalenon üreten fusa-riumların üreme:si için çok elverişlidir ve böylesi ürünlerde zearalenon düzeyi 2000 ıppm düzeyine kadar ·çıkabilir. Normal şartlarda depolanan mısırda ise bu düzey 5 ppm düzeyinin altındadır. Bununla 'birlik!te zeara-lenon hemen her tür yem maddesinde bulunabilmektedir. Yapılan bir
40 A. Acet -ö. Demet - N. Tuncer -B. Coşkun - B. Traş - H. H. Ağaçdelen tarama çalışmasında yem ve yem maddelerinde'ki zearalenon bulunuş oranının
%
31 düzeyinde olduğu !bildirilmektedir (ıl'8).Yem ve yem mc::.ddelerinde zearalenon analizi çeşitli kromatografik yönteanlerle yapıln1aktadır. Uygulanan metoda bağlı olmakla birlikte pikogram düzeyinde duyarlılık elde edilebilmektedir. İnce tabalka kroma-tografisi ve likid kromakroma-tografisi belirtilen amaç1a fazlaca ıkullanılmakta
dır {), 9, Jı5, 116, ıl9, !20, i2!l, .23).
Hayvanlarda görülen ve zearalenon etkilerine lbağlı olarak meyda-na gelen ekonomik kayıpların yanında, ıbelkide daha ön~mlisi zeara-lenon rezidülerinin temel gıda maddelerinden et, süt ve yumurtaya .geç-mesi c;onucunda insan sağlıığı ve sosyal hayatının olumsuz yönde etkilerr-mesi riskidir. Keza koyun ve sığırlarda canlı ağırlık artışı sağlamak ama-. cıyla kullanılan ve bir zearatlenon türevi olan zeranal için de aynı t~h likelerin var lı ğı tartışma kon u su olmaktadır.
Bu çalışmada, hayvan yetiştiriciliğinde ekon0tll1ik kayıplara neden olan, .gerek hayvansal ve gerekse bitkisel gıda1arla insanlara ~geçerek, ciddi sağlık problemleri oluşturabilecek zearalenonun, ülk'emizin farklı yörelerinden alınan karma yem ve yem maddelerinde varlığının ve dü-zeylerinin belirlen·mesi amaçlanmıştır.
Materyal ve Metot
Araştırma Materyali
Analizlerde kullanılan karma yem ve yem maddeleri başta Konya olmak üzere Bursa ve Adana · illerinde faaliyet gösteren çeşitli özel ve devlete ait yem fabrikalarından temin edilmiştir. Numuneler Ocaik-Şubat ve Nisan-,Mayıs aylarını ıkapsayan iki dönemde alınmıştır. Alınan numu-neler öğütülerek anaılize hazıırlandı ve kuru madde tayini yapı·ldı.
Araç ve Gereçler :
- Yüksek devi·rli çalıkalayıcı (gerhard, sv ,20) - Rotaüf ervaporatör .(Heidolph)
- Slika kartij (sep-pa'k, Waters Associateıs In:c. Milford, ma 01757) - Likiıt kromatografi (shimatzu model LC-6ıA, UV-VIS
spekt-Tofoto-metrik dedektör, SCL-6A sistem kontrol, C""R'6A kromatopak) - Kolon (Paslanmaz çelik, Shippaik CLC-ODS, revers faz 15 cm
Karma Yem ve Yem Maddelerinde Zearalenon Düzeylerinin Yüksek... 41 - PTFE filtre (Sartoriuıs 0.4·5 ıım)
- Sellüloz asetat filtre (Sartorius 0.4'5 ıı·m) - Milipor (sartorius)
Kinıyasal Maddeler :
. - Sol'ventler: Kloroform, toluen, aseton, Metanol (Merck) - % 0.1 ortofosforik asit (Merck)
- eelit 545
- Standart : Z metanolde ıo ııg/ml ve ıoo ~g/ml yoğunluklarında günlük olarak hazırlandı.
Metot :
Çalışmada Hüwell ve Taylor (9) 'un yeın1 ve yem maddelerinde zeara-lenon anaHızi için uygulamış oldukları metot uy.gulandı.
Nunıunelerin Analize Hazırlanması :
Ek3tra,ksiyon : Analize hazırlanmış 50 g numune tartılarak 500 rol'-lik bir P.Tlene konarak üzerine .25 ml distile su ve 2'50 ml klorofor.m ilave edildi. Yüksek devirli ça~kalayıcıda 30 da'k. süreyle karıştırıldı. Ekstra'kt 10 g selit 545 konmuş süzgeç kağ·ıdından süzülerek, biri rekorveride kul-lanılm1k üzere 50 ml'lik iki haıcim alındı .Elde edilen Ekstra'ktlar evapo-ratörde kuruyuncaya değin uçuruldu. Kalıntı iki defa 0.'5 ml toluenle yı kanarak' küçük tü.plere alındı.
Temizleme ve elüasyon işlemi : Tüplere alınan ekstrakt seppek te-mizleme ve elüasyon kartijine alındı. Kartij rıo ml toluen aseton (915 : 5) karışımı ile elüe edildi. E1üat e•vaporatörde kurumaya yakın uçurulduık-· tan sonra, kalıntı iki defa 0.5 ml kloroformla yıkanarak küçük tüplere alındı.
HPLC analiz işlemi : Küçük tüplere alınan ekıstrakt kuruyuncaya kadar uçurulduktan sonra o.ı ml mobil fazda ~çözdürüldü. HPLC şaTtları; Mobil faz ( asetoni tril -·% 0.01ı ortofosforik asit, 50 : 50), De dektör (2:18 nın), Kolon ( shippack OLS-ODS, revers faz) konumunda oluşturuldu. Analize geçmeden önce kolon akış hızı :ı ml/ daki'kaya ayar lanaTak alet ıbir süre stabilize edildi. Zearalenon standartları kullanılarak standart eğri çizildi. Aynı .kromatogram şartlarında, m()bil 'fazd8 çözdürülmüş O.ıl :ml numune ekstraktından 20 ı-tl HPLC ye enjekte edilerek numuneler analiz edildi. Daha önce hazırlanan standart eğrisinden yararlanılarak,
numunelerde bulunan zearalenıon düzeyleri alan normalizasyon metodu (metot 4ı) ile hesaplandı.
42 A. Acet - Ö. Demet - N. Tuncer - B. Coşkun - B. Traş - H. H. Ağaçdelien
Bulgular
Analizi yapılan 99 adet karma yem ve yem maddesi numunelerinin 3ı3'ünde zearalenon tespit edildi. Diğer bir ifade ile tüm numunelerde zearalenon bulunma oranı
%
313.3 olarak belirlendi.Ocak-Şubat aylarını k1
apsayan ilk dönemde alınan ve analizi gerçek-leştirilen 19 karma yE'mıden 6'sında (% 3\J..ı5 inde) 46 yem maddesi numu-nesinin ise 15'inde
C%
3ı2.6 sında) zearalenon 11ulundu (tF}:>lo 1). Karma yemlerde ,bulunan zearalenon düzeyi ortalaması .3.4-7, yem mad-delerinde ise bu miiktar 3.7ı3 ı-ıg/kg olarak belirlendi.N.isan-!~ayıs döneminde alınan ve analizi gerçekleştirilen 11 adet karma yemin 4 ünde (% .3ı6.:3 ünde) zearalenon bulundu. Aynı dönemde alınan toplam 23 adet yem :maıddesinin ise 8 inde (% 34 . .8 jnde) bu mad-deye rastlandı (taıb[o ı2).
Her iki dönemde analiz edilen numunelerin toplamı birlikte ele alın dığındcı oran olarak en fazla pamuk tohumu 'küspesinde ('% 50) ve en azda kepekte zearalenon görülmüş tür (incelenen 5 numunenin hiç birinde zearalenon görülmemiştir). (tafblo 3,).
Çalışmamızda uygulanan HPLC şartlarında zearalenon piki 115.
da-kikada elde edilmiştir (şekil la ve ·lJb). Yöptemin duyarlılığı ise 1 f.tıg/lkg olara·k belirlenmiştir.
Talblo 1. Ocak!-Şutbat döneminde alınan karma yem ve yem maddelerin-de nem oranları ve zearalenon düzeyleri
Numunenin Aıdı Karım::ı. yemler Süt ye111i Süt yemi Besi yeıni
Yum. Tavuk yemi Et. Piliç yemi Et. Ci vriv yemi
Ortalama Alınan
il
Konya Bursa Konya Konya Adana Adana N em Oranı Zearalenon%
jJ.ıg/ıkg tJ!.2.'5i2 1.8.3 10.3ı6 0.,39 112.!21 9.918 10.+81 6.78 10.40 1.30 9.153 0.53 10.97 3.47Karma Yem .. ve Yem ,Maddelerinde Zearalenoıi Düzeylerinin Yüksek... 43 Yem mo.ddeleri
Pamuk tohumu küspesi Pamuk tohumu küspesi Pamuk tohumu küspesi Soya fasulyesi küspesi Soya fasulyesi küspesi Ay çiçeği ·kJüspesi Mısır Mısır Mısır Mısır proteini Buğday Razmol Düğürcü'k Balık unu Et-kemik unu. Ortala·ma Konya Konya Adana Konya Konya Konya Konya Aldana Adana Bursa Adana Bursa Konya Konya Konya 9.5ı6 9.128 9.,34 8.:86 .li2.12J2 .1121211 il/2.lil lı7.63· 1,3.05 112.'17 9.46 112.124 111.\lıl 8.39. 9.44 11il.ı14 O.ıl7 3.8~ 2.g.9 1.912 1..30 l.l28 4.09 10.95 0.)22 8.4:5 9.90 5.'56 0.9/1 2.12'8 1.54 3.73·
Taıblo 2. Nisan -Mayıs döneminde alınan karma yem ve yem maddele-rinde nem oranları ve zearalenon düzeyleri
Numu11.enfn Adı
Karma yemler Süt yen1i Besi yemi
Kafes ifıv. yum. yemi Etlik ci ve iv yemi Ortalama Yem maddeleri Ay çiçeği küspesi Ay çiçeği küspesi Ay çiçeği küspesi Soya fasulyesi küspesi
Mısır Mısır Arpa Arpa Ortalanıa Alınan
il
Konya Konya Adana .·Adana Konya Konya Bursa Bursa Konya Konya Konya Bursa Nem Oranı % 9.ı26 10 .. 6'4 9J27 9.4!5 9.6!6 9.85 8.00 6 .. 31 9.94 10.47 10.9·5 8.09 11iU15 9.40 Zearalenon ı-ıg/ikg 6.08 0.:89 6.15 6.67 4.95 1.80 5.84 16.63 8.04 6:.06 3.45 3.0:5 0.7-8 :5.71144 A. Acet-ö. Demet- N. Tuncer- B. Coşkun-B. Traş-H. H. Ağaçdelen
a
i c.J .. ., ,·,u ... .,.:) ·~...
111 ,-_g., 8 ) ~ 0.. (9"J 0.. - t o o ı-ı-- ~ ' lŞekil
1: Zearalenen piki. a. Staniart
Zearaleaen(lOOnı)b. HumUaeae zearalen••
Taıblo 3. Araştırmanın her iiki döneminde analiz edilen karma yem ve ye1m m'aıddelerinıde zearaleno buluauş oranları
Numunenin adı
Karma yemleT Ru:min:ıntlar için
hazırlanan karma yemler
Kanatlılar için
hazırlanan karma yemler Toplam Analizi yapılan numune sayısı .lı2 16. 30 Zearalenon Zearalenonun bulunan bulunuş numune oranı ·sayısı '%' 5
Karma Yem ve Yem .Maddelerinde Zearalenon Düzeylerinin Y.üksek ... 45
Yem m '-1ddeleri
Pamuk toh. küspesi 6 3 50
Ay çiçeği küSıpesi '10 4 40
Soya fasulyesi iküspesi 10 3 30
Hayvansal kaynaklı
yeım ham maddeleri 7 2 29
Mısır 112 5 4)2 Arpa 8 2 25 Buğday 6 ı 17 Kepe'k 5
o
o
Diğerleri 5 3 60 Toplafi)' 69 2:3 33 ng/i20rnl ı150f
ı::r
75
50
15
20.
60.
ıoo.140.
(.\u)n.
46 A. ~et-Ö. Demet- N. Tuncer-B. Coşkun.:.. B. Traş-H. H. Ağaçdelen Tartışma ve Sonuç
tla.çlar ·ve anaıbolizan ajanların tüım dünyada yaygın :bir şekilde kul-lanılma:-"J \Sonucu, gıda ·maddelerinde oluşturdulcları ·rezidüel artıklar önemli düzeyde besin kirlenmesine se'bep olmaktadi:r. Her ne ·kadat 'bu a~tıklar akut zehirlenme olaylarına fazlaca seıbep o~asalaJr lbile .etiyolo-jisi be1i.rlenemeyen ve zaman zaman görülen kronik raıhatsı:zlıklar
şek-linde ortaya çııkmaıkta!dır. . · · .
Hrıyvan ve insanlarıda zearalenon alınması ile ortaya çıkan belirtiler,
diğer mikotoksinlerin alınması sonucu görülenlerden önemli ölçüde ·fark-lılık gösterir. Çünkü, zeaıralenon östrojenik etkili bir maddedir. Yütmur-ta ta.vuklarıy1a yapılan bir çallışmada (r6) C 14 ile işaretlenmiş zearalenon ün hızila metabolize olduğu ve kısa sürede vücuttan atıldığı ancak, yak-laşık
%
6lrk bir düzeyin yumurtalık ve yumurtaya geçtiği bildirilme~ te.dir. Bu nedenle İtalya ve Porto Riko g1bi bazı ülkeler-de ·çocukların cin-sel olgun[uğa erken yaşta ulaşılımasınıda bu miıkotoksinin e:tkili olahilece-ği görüşü kuvvet kazanmaktadır (10, 1'8). Nitekim domuzlarda bu miko-toksiniP hipeıröstrojenik etkisi daha açık orlarak gözlenelbilmektedir (14, 15).Çalışmada analiz edilen karma yemler ve yem maddelerinden elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde her ne kadar zearalenon ibulunuş oranı (% ;313.3) yüksek gibi görünsede zearalenon düzeyi ortalama değer leri el3cı-s alındığında oldukça düşük bulunmuştur. Bu düzeyler taiblo 1 ve .2 de de ,gö.rüldüğü gi1
bi. 3.47 - 5.71 p.g/kg arasında değişmektedir. Bu düzeyler zearalenona en hasas hayıvan olan domuzlar için bile düşüktür. Nitekim Nelson ve ark. (114) domuzlarda hiperöstrojenizme yol açan ze-aralenon düzeyinin 10 ~g/kg olduğunu belirtmektedir. Çalışmada bu dü-zeyi aşan i;ki yem numunesi bulunmaktadır. İlk dönemde Adana yöresin-den ternin edilen mısırda (:10.9·5 ~g/'kıg) ve ikinci dönemde Bursa yöresin-den temin edilen ay çiçeği küspesinde (:16.·63 ı-ı.g/kg) bu düzeyin üzerin-de değerler elde edilımiştir.
Zearalenon üreten kütflerin mısırda çok kolay ürediği !bildi'rilse de (10, 18) rbu çalışmada olduğu gi:bi hayvansal kaynaklı yemler de dahil ol-mak üzPre hemen her çeşit yem ,maddesinde zearalenon'a rastlanmış ol-maısı ·bir çok araştırmanın (14, 8, 10, ·13, \15, 16, 117) ortak sonucudur Hattq Tiııblo 3 ·ae de gôrüleıcegi gtbi oran· .olarak
en
fazl~ zearalenon bu-lunan (% ·50) yem maddesi pamuk tohumu küspesidir. Yine ay çiçeği küs-pesinde de bu oran '% 40 ile mısırınkine (% 42) çok yakındır. Karma yem-ler içerisinde ise ruminantlar için haz-ırlananlarda kanatlılar için hazır lananlara göre daha sıık görülmüştür. Bu oranlar sırası ile·%
42 ve 1%
28 olarak bulunmuştur. Bu konuda yapılan bir taraıma çalış·masında iseKarma Yem ve Yem Maddele.rinde Zearalenon Düzeylerinin Yüksek... 47
---
·----~-Sundlof ve Sti.ckland Cl8) çeşitli yem maddelerinde zearalenon bulunuş oranını
%
.31 olarak tespit etmişlerdir.Dönemlere göre zearalenon düzeyi incelendiğinde ise depolama sü-resinin uzaması ile birlik.te miktarda da artış görülmektedir. Nitekim ilk dönemde ele alınan karma yemlerdeki zearalenon miktarı 3.47 ı-ı.g/kıg ola-ralk bulunurken ikinci dönemde 4.95 ı-ı-g/kg olaTak bulunmuştur. Buna pa-ralel bir artış yem maddesi örneklerinde de gözlenmektedir.
Ülkemizde zearalenon ile ilgili ,gerek yeımlerde ve gerekse diğer ina-teryallerde yapılmış bir çalışmaya rasıtlanılmamıştır. Bu nedenle, çalış mada elde edilen sonuçları ülkemiz açısından tartışma imkanı sınrrlı kal-maktaıdır.
So!\UÇ olarak; bu araştırma ile östrojenik etkili doğal bir mikotoı~sin
olan ~~pralenoiı'un, ülkemizin farklı 'bö'lge1er.inden alınan karma y~m ve yem maddelerinde bu!lunma oranı ve düzeyleri değerlendirildiğinde ko-nunun insan sağlığı yönünden de önemi dikkate alınara/k; et, süt, ve yu-murta gibi temel gıda maddelerinde de daha kapsamlı aTaştırmalara gi- · dilmesi kanısını taşımaktayız.
Kaynaklar
1. Benneth, G. A., Shotweıll, O. L. and Kwolex, W. F. (1.9'85). Liqu1d
Ohroma-toıgrafic Determination of. Zearalenon and Zearalenoni in Corn. · J. Assoc. Off. Anal. Chem., 6ı8, 968-913'4.
>2. Booth, N. M. Mc Donal, L. E. (1982). Veterinary Pharmacologıy and ther-apeutics. Fifth edi tion, T.he Iowa State Uni;versity Press/ Amıes.
3. Brander, G. C., Pugh, D. M. and Bywater, R. J. 09·8ı2). Veterinary Applied Pharmacology and Therapeutics. Forth edition, Batiliere Tindall, London. 4. Oadlwell, R. W., Tuite, J., .Stop, M. and Baldwin, R. (19·70). Ze:aralenone
Production by Fusariurn Species. Appl. Microbiol. 2ü, 3ıl-34.
5. Clarke, M. L., Harvey, D. G. and Huwphreys, D. J. (lı985). Veterinar·Y Toxi-cology. Baiılliere Tindall, London .
.(). Cullison, A. E., Lowrey, R. S. (1981'7). Feed and Feeding. Fourth Edi tion. Prestice. Hall. Ine. New Jersey.
7. Eugenin, C., Ohristensen, C. M. and Miriocha, C. J. (lı970). Factor Affecting Production of the Mycotoxin F-:2 by Fusarim roseum. Bhytopathology, 60, 10&5.
8. Gross, V. J. and RaJb:b, J. 0·9·7·5). Zearalenone Production in Barley. Ann. Appl. Biol., 80, 211-216.
48 A. Acet -ö. Demet -N. Tuncer - B. Coşkun - B. Traş-H. H. Ağaçdelen
9. Howeıı, M.
W.
0982). Moulds and Mycotoxin in Animal Feedstuffs. Haresign,W. (Editor) : Recent Advencent in Animal Nutrition. Manseli Bookbinder Ltd., Essex.
lO. Howeel, M. W. and Taıylor, P. W. (1·981). Determination of AHatoxins, Ochratoxins A and Zıeara.ıenone in Mixed Feeds with Detection by Thin Layer Chromatogra.phy or Hiıgh Periformance Liquid Chromatography. J. Assoc. Off Anal. Chem. 64, W'55-113'62.
ll. Kaya, S. (19189). AfLatoksinler ve Diğer Mikotoksinler. Türk Veteriner
He-kimliğ!i Dergisi, 2, 1•2-Hi.
12. Kurtz, H. J., Nairen, M. E., Nelson, G. H., Christensen, C. M. and Mirocha, C. J. (:lı969). Histologic Ohanges in the Genital Tracks of Swine Rodooestro-genic Mycotoxin, Am. J. Vet. Res., 30, 55,1-·5·56.
13. LasL:.titiy, R., Tames, K. and Woller, L. (lı97-9). üceurance of Fusarium Mycotoxins in Same Hungarian Corn Crops and the Possibilities of Detoxi-cation, Ann. Nut. AHm., 31, 4·9·5-4918.
N. Nıelson, G. H., Ghristensen, C. M. and Mirocha, C. J. (1·9'73). Fusarium and Oestrogenism in Swine. J. Am. Vet. Assoc., ll, ·1:27,6-1277.
15. Patterson, D. S. P. and Rolberts, B. A. (1979). Mycotoxins in Animal Feed-stuffs : Sens!ittıve Thin Layer Chromatographic Detection of Aflatoxin, Ochratoxin A, Storigmatocystin, Zearalenone and T-·2 toxin, J. Assoc. Off. Anal Chem., 62, 2, lı2.65'-12ı6'7.
1'6. :Scott, P. M., Panalaks, T., Kanhere, S. and Miles, W. F. (l:97H). Determina-tion of Zeara.ılenone in Cornflakes and other Corn-based Foods by Thin La,yer Ohromatograıphy and High Pressure .. Liquid Chromotograıphy and Gas-Liquid Chromotography / High Resolution Mass Spectrometry. J. Assoc. Off. ıAnal. Ohem., 61, 5·93-600.
17. Stoloff, L. and Dalrymple, B. (1977). Aflatoxin and Zearalenone Occurence in Chywilled Gorn Products. J. Assoc. OH. Anal. Chem., 60, 579-5·82. 18. Sundlof, S. F. and :Strickland, C. 0'9:8:6). Zearalenone and Zeranol :PotenttaJ
Residue Proiblems in Liıvestock. Veterinary and Human Toxicolo,~y, 213, 3,
24~-1150. .
119. Takeda, Y., Isohata, E., Amona, R. and Ucehiyama, M. (19719). Simultaneous Extraction and Fraction and Thin Lay.er Chromatagraphic Determination of 114 Mycotoxıins in Grains. J. Assoc. Off. Anal. Chem., 62, 5:7'3-5·7ı7. 2ı0. Tanaka., Hasega.va, R. and Matsuki, Y. (lı9H15). Rapid and Sıensitive
Determi-nation of Zearaılenone in ereals 'by Hiıgh Performance Liquid Ohro-matography with Fluorasance Detection. ournal of Chromatoıgraphy, 32·8, 2'7J-278.
21. Verisies·e, G. N. and Henocx, M. 0·9ı8ı6). Detection O'f Fraudulent of Zeranol and Naturel üceurance of Zıearalenone in Oattle Urine by Hifh Performance Liquid C:hromatography, Analtia Letters, 19, H·99-l124'1.
Karma Yem ve Yem Maddelerinde Zearalenon Düzeylerinin Yüksek... 49
22. Wolf, . G. and Miriocha, C. J. (1973). Regulation and Sexual Heproduction
in Giıbberıella zea (Fusarium roseum) b'y F-i2 (Zearalenone) Can. J.
Micro-biol., 19, 12'5-7:34.
23. Wartıberg, R., Woller, R. ıand Chulamorakot, T. 0978). Detection of
Oestrogen-li.kıe Coumpounds by ':Dhin Laıyer Ohroınotography. J.
Ghro-motoıgraphy, 1516, 205-2ıll.
