Lanlakatinim laki g a r p lıla ş a n k a r « * « t la r ia l«
Bayağla'aaa küyük ra lil
îs t a e k s l ş t k r i üç küyük kısna a y r ı l a ı ş k a la s « a k ta !ır .B a üç a y r ı p a r-
‘ çanın k i r i a s ı l î e y a s k a l,İ k i n c is i Üakülar,üçüncüsü la Galata ra Bayağla
t a r a f ılir .O s n a n lı îa p a r a t a r l« ğ « manasınla ka a y r ı l ı ş sala H a liç i l a Bağan-
i ç i ' a i a İsta n k a l ş a k r ia i t a k ii alarak üça k ö la a r i g ik i fim ik î
T ac a ğ r a fî
k ir a y r ı l ı ş l a ğ i l t i j l .O la T ir la r la İa ta a k *l i l a Üsküiar ta a a a iy la k i r k i r l e r i -
■* k a a a a rla rli.H a lk a k i B a y a ğ l«'a « « k a n la rla « a y r ı a l* ş « a la k i «aaa küskütüa
ka«ka ili.G a r a k İsta n k a l va garak Cfsküâar a s ır la r c a S a r ı l i k
Tata ass»p * «k
i-t i alarak k a ilıla r .B a s la r a n sk a k il Galai-ta Ta k ilk a sa a Bayağl« s a a i-ti is a yani-
l i k Ta A T ra p a lılık rsk a n . t s ş ı r l ı . O manaslar la üç a y r ı parça i ç i s i n Bayağla.
s « s Türk is k ilâ p t a r i a i s i n nusasi si? « t T k i i « a r l ı .
Atatürk i s b ilâ k is la s sasra a r t ık ksgün k o/1 * k ir a y r ı l ı k k a la a a iş t ır .
O sa a slı ta p a ra ta ria ğ s l* T r i« la B ayağla’ «an üstüslüğüsü Tücaia g a tir a s « « » « -
eiya i^ ağraian Vağraya ka saatta atadan k a lk ış y a r ı a a r a p a lı, y a r ı laT a sjU s,
«laşJ n lm
tsg « r i-k a la # -a * a iis 4 s -a a y # r li a i r i s t i y a s Ta tan k a ş la r ın ı a ı n ı İ ı Ç ^ '
çağanlağs t a ş k il » t a a s is l a s l i .O manaslar ka s*«ıtt“ '" —
1
p t a r
-aaTas ayamkıc i i j c i r l i l a k i ş a k l a r l a i l * r i » ü r ü ş lü Vn-
a i r l * r A T ra palaki i l a r l a n a l a r a ayak a y la m a k Ta a r a l a ^ g ö r ü la n t a r a k k i l a r i
rv%\^/Y* 4 1 a ka ta aakaak s i y a t i y l a a r t a y a a t ı l l ı k l a r ı aaaas a k ı l l a r ı n a kap B a ya ğla g a l a i ş Ta a T r a p a l ı l a ş a a l a T a l a r ı s l a l a i a a i l k t t ş a k k ü s l a r i ç i n B e y a ğ la 's s n a a k i t i s l a s çak i s t i f a l * a t a i ş l a r l i r . G c r a k a s k a r l i k a a e l a ğ i s l a , g a r a k n a a r i f
i ş l « r i s l a Ta g a ra k s a s i y a l kaya tın m asın lar ç a ş i t y a s i l i k Ta l a ğ i ş i k l i k l a r i s l a i l k ta ş a k k ü s la ra T a t a c r ü k a l a r i kap B a y a ğ la ’ « l a e l a s ş t a r .
Ba r a a l i t a y i t a r i k i a l a y l a r l a n a y la s a kaynak i ç i n k a r a la s a y ın n ica j*- c a la r ın ım a k i r ka ç n i s a l s ö y l .n a k i a t « r i * . M « s n l t Y a n iç a r i a r la a a k i ç k i r i ş a yaranan k a la g a l ip la ja s a r a a la ra k ç n k f t a k l i k a l i k i r isyan «sasra laranasa galin e« ka arlanan » rt* 4 aa k a lâ ır ıln a a ık * » Ta yarin« amanaski ATrapa askar i t i g i k i t a l i m l i t« l i s i p l i s l i , k ı l ı k k ı y a f e t i lüngün k i r a r la karnknası
teşakküsüna Bayağla c i k a t i çak s ü a a it k i r n a k it a ln a ş Ta k a ra la ka g i k i y t - s i l i k k a n i*1 «rina isyan « la k ila c a k k arkasgi k i r münra i l a k a r ş ı l a ş ı l a n d ı ş - t ı r . T ü r k F a l i ş a k ı I I I üncü Ş a lin i l a II i n c i Maknat Y a s iç a r i a rlasan a k a
l 2 l
-« ı r a a g a » i y * t » t t i k l » r i » » e » * k »a »a k » * » » k ü tü » -« a s ı r l ı k l a r ı B -« y » g la t i » « » y a p t ı r » ı ş l * r , T a k s i » « » Ayasaga t» B a ia a a a e* f i k i y * r l» i> * » İ s t a a k a l« « a » » i s k » t » » amakça y » r l » r i » y » » i k ı ş l a l a r i a ş a » t t i r « i ş l « r ▼« » » k » r a l a r a k s » ç t i k l » r i f » » ç l » r i A *rapa a a a lü t a l i » l » r l » k »p ka c i v a r l a r s a y » t i ş t i r - a i ş l » r A i r . Y»a i ç » r i l » r i » k a v a k la ş a l v a r l ı k ı l ı k l a r ı a ı l » g i ş t i r i p a a k » r l » -r » Av-rapa * » v l » t l » -r i » s k » -r l » -r i f i k i » l k i « » l a -r f i y i i -r t a t k i ç i »I I .
i « c i M a « » » * ’ » » V iy a » a ' i a» f « t i r t t i g i ü » i f » r i a l a r ı s « » » l » r c » B » y » g la k ı ş l a l a r ı » * A » s a k l a t a ı ş , İ s t a a k a l k a lk ı a a ka y » * i * l k i s » l » r i f Ö s t * r » » k t » » k »r k a a ç v » ■ • * »» s » » r a ka a s k » r i t t l i f » r « » l a r ı y » » i a » k » r l » r » i l k Ö »c» B » y » g la c i -k » t i » A » f i y * i r
ta»i
» t i r . MakaatI I . «•»
s»»îra PaAişaj» » l a » A » * ü l » » c i t i l »k a »a » Ö lü a ü »«» t a k t a f » Ç » * k a r « » $ t A k a lla a ia » s k i ç a k a a k lı k a t t a l t ü r » k l » r
y » r i » » Avrapa v » A » » r ik a 'y s . s i p a r i ş » t t i r i p f » t i r t t i ^ | a y » » i
t ü f » k l » r i B » y » g la k ı ş l a l » r ı » * a a a k « r» « a ğ ı t t ı r a ı ş v » » » l a r a ka ,4 » « » r » s i l i l â k l a r ı » k a l l a » ı l « a s ı » ı y i » » ka s » * t t » ö & p ttir m iç İ& r U iL .
M a a r if» a i t y » » i l i k l » r *• y i » » kap B » y » g la t a r a f l a r ı » « » a ç ı l a » * » k t » p İ t r i » t a t k i k » la a a a ş t a r .H a r k iy * » a k t a k i , T»pça * » k t » k i f M Ü » » » * ia » a » » , T ık - k i y » v » G a la ta s a r a y f i k i y a k a a c ı » a a l l i a l * r i » « a r a » k a l t a k l a r ı a a r i v » i -l » r i r a k -la a ü a s s » s a -l a r « i k k a t » -la a a r a a k»p B » y » ğ -l a '» « a k a r a -l a » ş ,İ s t a a k a -l v » ÜsküAar s » « t l » r i i a » k a ş ta » kaşa » » « r a c a l a r l a « » l i a r a l a a ş t a r .
O m a »a »la r Türk » k s » r i y » t i kap İ s t a a k a l v » ÜakUAar t a r a f l a r ı a A a i * i . y a k a r ı« a i a i a l a r i a i s a y t ı g ı » « * k t « p l » r i » «* • t a r a f l a r * » » l » a a ı t a k i i i « i . F a k a t ka « » k t » p l » r i • a a » t l a r « » » ç * a g a c » s a r » t a « a » a » i ş l a r « l r , B * y » g l » '» « a « a k i r a » # r » s » i » ş a » « » « » » i ş l » r * i r . V a k i a 1482 t a r i k i » * » I I . i » c i B » y a a ıt t a r a f ı » « a » k a r a la * ş » l a » G a la ta s a r a y » » k t » k i s a c a » s a » a » k a s ı f « r i k a f a l ı P a k iş a k l a r v » V » m ir l» r a » * r » s » y » ç » v i r » » k i s t » « i ş l » r v » t » ş » k k ü s l » r i a i *• » s i i f » » » « i ş l » r * » «a ka « » k t * p t » » » « r » s » a s a lü t * i r i » a t k i r t ü r lü y a ş a - » a » ı ş v » k ia a k i l » » » « r » s » » la a ğ a » l v » r i ş l i f Ö r ü l » » » i ş , v » » U » s s » s » ç » k a » ma»a» s » » r a y i » » » s k i s i f i k i s i v i l k i r » t k t » » l a a ş t a r . M a a r if t e k i ka y » » i l i k l » r i ç i » « » k i r «a Ö g r » t i » » » t » * l a r ı » ı i » c » l » y » - c » k » l a r s a k y i » » f ö r ü r ü ı k i Avrapa * » t » â l a r ı «• « » r a p r » f r a » l a r ı i l k « » f a y i » » B » y » g la s » » t i * « * k i m » k t » p l » r « » t a t k i k » l a » « a y a k a ş l a a i ş , « » g i l A »a «a la v » R a * « l i , İ s t a a k a l v » Ü sk ü A a r««a k i « a k t » p l » r k i l » ama» y ı l l a r ka i l » r l » » » - la r A a » a a k ra * k a l « ı ş l a r * i r . T a a s i a a t l » v r i » i » •» c a m lı k a s a s i y » t i » i t a ş ıy a * A k * ü l » » c i t v » A k A ü la sis » a a a » l a r ı » * a * » c » T ıp F a k ü l t » * i » l a r a k , s » » r a « a L i s » y » ç » v r i l » r » k * » v a » » t t i r i l a » G a la ta s a r a y « » k t » k i » * » v » ka l » k t » p i ç i * ^ k a r a la a ş » l a » Hakak, E * » k iy » t v » F»a f a k ü l t » l » r i » « * f » r » k i * a r » t a n l a r ı
« a r a k 4 a rs p x a ^ r a a l a n 15 £ ra ti* « a t a k l a n t a * a « i y l a Avapa’ l a k i i l a r l \ * Mu aX A XjL UaX ) în O iy ^ y ^ K ^ K .
« a k t a p l a r i a ay a ı » l a r a k k a k a l ▼• t a t b i k a l i l a i ç t i r . H a t t a a ssa «ü a k a t 4 a r s - l a r i a pak çağa F r a a s ix e s a la r a k ra y a k a a c ı a a a l l i a l a r ta r a fx a k a a » k a tta r lb f.
« a ç ,'a a s a y a la y a k a a c ı 4 i l ö ğ r a t i l a l ş ra k ö y la c a Ayrapa t â k i s i l i k a p ı * ı 4a
f a a ç l a r a a ç ı l a ı ç t ı r . B « « i k i a a r l 7 «a ilik la r â B a k k $ ç k »* s * * ia -ta .a ? ik i« -9 ? 4 « ---a i ç k i r i ş i ---a t ---a r i ---a l « .r 4 ---a ---a---a İ s t ---a ---a k ---a l ^ ---a ^ ---a ---a 4---a Ü sktil---ar t ---a r ---a f l ---a r l ---a ! ---a K â ---a y l«*«. « a k t a p l a r i a t a t k i k « 4 i l * a * i ç t i r . H a t t a ka*U» k i l a G a la ta s a r a y l i s a s i a l a k i t a l r i s s i s t a a i ra y a k a a a ı l i i l a r a v a r i l a a a k a i * i y * t âifcar a e k t e p l a r l a y a k ta r .E s a s a a a s k i l a a k a r i G a la ta s a r a y * ıa ka 4 a ra c# 4 a i l a r l k i] k ü l t ü r a ü a s s a s a s i a la ç a a a a s a k a fr la r ia la a k i r i k i ç ç ü p k a s iı kp a a k t a k is B a y a ğ la ’ a l a a l a ş a l a r . M a ıla k a ti.a i* 4 a i l a r i a i k a i y r t i a k i r i 4a k i r i s t i y a a y a t a a l a ç l a n a i s ı a a ü s a y i kakaka s a k ip a l a a l a r ı ya a a l a r ı a 4 i a l * r i a a k ü r a . t « 4 i l a a s i k i r . L a y ı k l ı k p a r a s i p l a r i a * T ü rk la ra a l ı ç t ı r a a k ya k tiy la ca Türk a a sa ra a a ta a s s a p ta a k a r t a r a a k i ç i a y a p ı l s a kütüa t a ç a k k ü s la r 4a y ia a kap B « y a £ lu 'a 4 a t a t k i k a l a a a a ş t a r . t f « s a l t 1839 4a a ç ı l a a G a la ta s a r a y T ık k iy a a ia a k i ç k i r 41a f a r k ı g o ı a t s a k s i s i a k i r i s t i y a a y a t a a l a ç l a n a i s ı a a y l â t l a r ı k a k a l » l i l a i ş t i r . Ba a a k ta p saa ra âaa 1868 4a k i r l i s a ksûLiaa s a k a la a a a y ia a k i r i s t i y a a ç a c a k l a r ı 4aa t a la k a k a k a l a l i l a i ç t i r . B a s a r a t l a 7 , 8 y a ç ı a l a a i t i k a r a a a ü slü a a a ya k i r i s t i y a a ka a a k ta p ta y a t ı l ı a la r a k ta * a a k ir saaa k i r a r a l a y a ş a a ı ç l a r , a y a ı k a l ç a l a r l a k a ra k a r kaçap a / a a a ı ç l a r . a y a l y a t a k k a a a la r la yaayaaa y a t - a ı ç l a r . a y a l y a * « k k a la la r 4 a k i r i i x t a t i t i p i ç a i ç l a r va a y a ı s ı a ı f l a r l a la r a akayap y a t i ç a i ş l a r l i r . B ö y l a o a aa körpa y a ç l a r ı a l a a i t i k a r a a k i r k i r l a r i a i a a l a t l a r i a i Ö g r a a a i ş l e r , l i a l a r i a a k a r ç ı k ü ra a t atmaca a i ı ç s ı ı ç l a r l ı r . İ ç t e k a s k ta i a l a p ı tfc 1839 t a r i k i a l a a k a r i ¿ a r a k G a la ta s a r a y T ık k iy a s i a la a ya ¿a r a k s a a ra k a ra la a G a la ta s a r a y L i s a s l a i a a y « t i ç * i ç a l s a l a r ' l î y i k l ı k r a k s 4 a i* a a a k i* a l a s ş , k a s l a r a i r i s t i y a a y a t a a l a ç l a r a k a r s ı k i ç k i r s «* a a k i r ta a s s a p « s a r i
4
? 5 s t « r a « * i ş l s r i i r . B i l â k i s a a l a r ı a 4 i a l « r i a a ra a e k a k la r ıa a a ü r n a t a t a « ğ i aa i a s a a î k i r y a s i f a k i l a i ş l a r ya y ı l l a r c a k a ra k a r y a ç a l ı k l a y r ı ka a r k a t a ş l a r ı pak t a k i i a la r a k * « y * i ç l « r ya i y i a k l â k l ı a l a a l a r ı a * 4a a a y f i f ö s t a r a i ş l a r l i r . B i s i a t a l a k a l i ğ i a l s m a a a a ıa ia k a a i i s ı a ı f « r k k l a ç l a n * * * a la a İ a t a r y a ,H i r i s t a , T a a a ş B i a i t r a % l l a r ı a « a k i a r k a t a ^ l a r ı a i s i l a i a a s a y l i g i a i s f i k i k i s l a r a çak i y i k a c a l ı k a t a a i ş a la a Müeyü V a f i a l i s ( S a a r a l a a Z a * r a f/ • « l i s « s i a i a Mükürü « l a a ç t a r ) ,î£üsyü H r i s t a f a r i l * s , ^üayü P a p a 4 a p a la s Müyü K a y a lf k i 4 * a , Mü sjrü i a r i k l a s , Müsyü N a ta li,M ü a y ü A ç i l , » k l a r ı a l a k i k i y4
-• a t l i an«11 İm iari.ı i s i
t« Müayü Kask*s, Müsyü İ l i y a Ç e liş , Küsyü Kaastaatia
*■'*— [1 ktaaaç g i b i çak Y afaktr i â a r a o i l a r i s i s â kap aavgi
t« sa ygı «uy«a£r*
-b ilh a s s a aöylaaak i s t e r i « .
G a la ta s a ra y '«« hap boyla Ras « « a l l i a i a r ,r « a iâ a r a c ila r Ya ras talaba a:
a r k a « a ç la r ıs ı* yar « ı . Bar i a ' t# 1853 ta b a s ı l a ı ç alsa (L »ttr * a s « r la ltir -
c a la ) s a l ı a ra rla s a a ib i U b ic ia i k l t a b la is -i 213 Uaeü s a h iia a ia « * G alata
saray «a k tsb la «* a bahsaéarkaa ta le b e s a y ıa ıa ıa a ta r ia t a 410 k i ç i aliağaaa
sÖ yla«iktaa s a ır a :
" Bütüa ba ta la b a la r p a ra sı* y a t ı l ı â ı r l a r . B aslar h iç a y ır t * « ila a k -
a ix ia O asaalı î« p t r a t a r la c a * « » bütüa ta b a a si sra a ıa ia * a e ç i l s i ç t i r * ' « iy a r .
Ba naktap l i s » l « a c » bmraya Türk ta la b a tsa «aha çak h ir is t iy a a ç a c a k la r ı
kabal « « i l s i ç t i r .M e k t e b i « k a y ıt la r ı Ta e s k i s a la a s a la r i har s ı a ı f t a pak
çak s a y ıia h ir is t iy a a « Y l a t l a n » ! « « £ « « « g Ö st* ra * k ta «ir.B s l i s a i s y a la ı*
F raa sıa ca « e ğ i l , î a g i l i s e » , Alaaaea, ît a ly a a c a , R**oa, Ermaaica h atta B al
l a r c a « a a k a t a lu r ia .Ş is â i b i l * ba l i s a a l a r ı a b a s ı l a n a .* » t » l« a k t a « ır .
B*y«£L» c i h e t i , görü lü ya r k i Türklaria g a r p l ı l aç« a l a n a » , taassaptaa
a y r ı l « a l a n a a «U s a it b i r yar s la a ç ta r .B * c i h e t i yabaacı « a a a r r ir la r «e aa*
l a r i a i a ya a ije rla r.M a s a lt ^Charles R allaa^)** 1854 «a Paria* t* b a r ı l a ı ç
alaa (La Tarqaie Caataaparaiaa) a i l ı e s a r ia ia (178-179) saca ş a h ik a la r la « «
T ürklaria e a s ly s l b a y a t la n
y* g a r p l ı l a ş « »
o a r e y a a la n hakkıaia Bayagla'
aaa çak sü h is r a i a y a a tiç a l «»¿«a n biae ayaea ?« s a t ı r l a r l a am latıyar:
" Baysala Türkiye hüküaeti i ç i a bütüa y « a i l i k l e r i kalayca ı s ı a « ı r a » J
a l ı ç t ı r a i sıca k b i r s a r ,b e h a rsta k i « « a e s a la r c aa «U sa it b i r y *r«ir.T U rk
hüküaeti Ista a b a l c lh a t ia ia ta h llk ey a key«a£a e r s a r a t * « * s iy * c * £ l i ç l e r i ,
h a rb a a fi b i r h sça a ta sslsk t e h l ik e s i a sla «a £«raıyaa B a y a .l»* * «* ı r k l a n ,
i t i y a t l a r ı
y« i h t i r a s l a n baçka baçka alaa a a a l i s i i ç i a i a kalayca tasrüba
aiar.M ttsbat a a t i s a l i tacrübaala ta tb ik a tt a k i r a y « a la n ertaya ç ık tık ta a
Ya s a h a la re t a ü l a i ç alaa y a a iliğ a kara «m ta a s s ir la r a l ı ç t ı r ı l * ıktaa saar»
b » ,y a a i l i k baçka y erla râ a çak «aha kalay t a k r a r l a a a b i l i r .î ç t * böyle t a r a f -
s ı s b i r a « h l t alaa BayegL» s a « tia « a yaai b i r T ıbbiye «a k ta b l (G alatasaray
T ıb b iy e s i) t e s is a h ilia s a ,e s k i « a t ı l i t i k a t l a r a ragaea , Ölü c a a a tla r i Usa
r la « e ,b ü tü a A
trap* Tıp F a k ü lte le r i« « a el«a g a « i b l ,t a ç r i a « a r ş l a r ı Ya t a t -
k i k l e r l y a p ı l « i . Ç i « « i a r tık «
sysk a s a a ıla ış t ır .N a t a k ia G alatasaray alaasıa
» i k ü l a 'a » 1848 y a » f i » ı k i l a keyka k ia a y a a a k la 4 1 1 » l y ı i u ka T ık k iy a a ia l a r a l a r i a i a r t ı k k *ç- » i ç k i r a r ıa a y a a g r a t a a a t ı . •
L a a i* E a a a lt a i u i ı k i r kayka a a k a r r i r 4a y ia # P a r la * ta 1855 t a r i k i » * 4a k a a ı l a ı ç a l t a (C a a a t a a tia a p la a t l a T ü rq a ia ) i a f i i a i a k i # s r i » 4 a ( S a n ifa
38 2 ) B a y a ğ la s a a t i k a k k ıa ia a y a ı f i k i r i a k a la a a r a k y a a l a r ı y a a ı y a r :
'* P* 4 i yak y o a i l i g a ra M e ia a iy a ta a i t t a e r ü k a l a r i a i a a k t a liX a a a a rla rk
4a» aürakkap a l a » B aya gla s a * t i » 4 # y » p « a k t a i ı r . 3 i * x » t î a t a a k a l '« » t a a l i k a j
ya 4 ü y ü r«a k i s t a a a 4 i g i i c r a a t ı B a y a ğ la * a 4 a i a a a a a k t a i i r . î l k ta a rü k a a a r a T - f a k i y a t l # » a t i a a l a » 4 i ğ i t a k 4 ir 4 # a* y a a i l i k l a r i 4 i £ a r a a k a l l a r i a 4a t a t k i k a i i y a r .N a t a k i a y a a i T ık k iy a « a k t a k i B a y ğ g L » '» 4 # t a a i a # 4 1 1 4 1 .B» « a k t a p t ı p
k ı L a a ir a Taya P a r l a 't a y a p ı l 4 ı ğ ı ¿ i k i k a a a r r a la r ü «a ri»4 ta t a ç r i k l a r y a -
p ı y a r . "
) u T U rk la ria i l a r l a a a i y l a r i a « # B aya gla « a k i t i a i a çak « ü a a i t k i r y a r
alkafeaaa y a k a a c ı l a r « a t a a k ik a i i y a r .B # y a £ l » k a k ik a ta a Türk i a k i l i p t a r i k i » 4a y a r i a la a a k a a a i y a t l l k i r s a a t t i r .
P a t k i î # f a » 4 i y a r a g l »
2 i . T . I f f i
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
