Coğrafya öğretmenlerinin proje hazırlama ve yönetme sürecine ilişkin görüşleri

(1)

i

COĞRAFYA ÖĞRETMENLERĠNĠN PROJE HAZIRLAMA VE YÖNETME SÜRECĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

Mesut YAġAR

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ

ORTAÖĞRETĠM SOSYAL ALANLAR EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI

GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ

EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

(2)

i

TELĠF HAKKI ve TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU

YAZARIN Adı : Mesut Soyadı : YAġAR Bölümü : Coğrafya Öğretmenliği Ġmza : Teslim tarihi : …/02/2015 TEZĠN

Türkçe Adı: Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri

Ġngilizce Adı : Vıews of Geography Teachers on Desıgnıng Project and Management Process

(3)

ii

ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dıĢındaki tüm ifadelerin Ģahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar Adı Soyadı: Mesut YAġAR

(4)

iii Jüri Onay Sayfası

Mesut YAġAR tarafından hazırlanan “Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri” adlı tez çalıĢması aĢağıdaki jüri tarafından OY BĠRLĠĞĠ / OY ÇOKLUĞU ile Gazi Üniversitesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalında YÜKSEK LĠSANS TEZĠ olarak kabul edilmiĢtir.

DanıĢman: (Unvanı Adı Soyadı)

(Anabilim Dalı, Üniversite Adı)

BaĢkan: (Unvanı Adı Soyadı)

Üye: (Unvanı Adı Soyadı)

(Anabilim Dalı, Üniversite Adı)

………

………....……

………...

………..

Tez Savunma Tarihi:.../….…/……

Jüri tarafından kabul edilen bu tezin Yüksek Lisans Tezi olması için gerekli Ģartları yerine getirdiğini onaylıyorum.

Unvan Ad Soyad

Prof. Dr. Servet KARABAĞ ……… Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü

(5)

iv

(6)

v

TEġEKKÜR

Tez çalıĢmam süresince öncelikle deneyimleriyle bana yardımcı olan, teĢvikleriyle beni cesaretlendiren ve destekleriyle geliĢmeme katkı sağlayan tez danıĢmanım Doç. Dr. Salih ġAHĠN‟e, gerek bilimsel gerekse maddi-manevi desteklerini esirgemeyen değerli hocam ve Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Servet KARABAĞ‟a teĢekkür ederim. Tezin hazırlık sürecinde verilerin analizinde desteklerini ve yardımlarını esirgemeyen değerli arkadaĢım Dr. Murat YATAĞAN‟a çalıĢmam süresinde samimi desteğini her zaman yanımda hissettiğim hayat arkadaĢım, eĢim Saliha YAġAR‟a ve sabırla beni bekleyen sevgili oğullarım Selman Bera ve Orhan YAġAR‟a teĢekkür ederim.

(7)

vi

COĞRAFYA ÖĞRETMENLERĠNĠN PROJE HAZIRLAMA VE

YÖNETME SÜRECĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

(Yüksek Lisans Tezi)

Mesut YAġAR

GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ

EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

ġubat 2015

ÖZ

Öğrenmenin gerçekleĢebilmesini sağlayan en önemli değiĢkenlerden birisi öğretim yöntemleridir. Bu doğrultuda son yıllarda üzerinde önemle durulan eğitim yaklaĢımlarından biri de proje hazırlamadır. Kalıcı izli öğrenmeyi sağlamayı amaçlayan proje hazırlama; öğrenmenin sadece sonuç değil süreç boyutunu vurgulamakta, öğrenmeyi arzulanan ölçüde bireyselleĢtirmekte, öğrenme sürecinde öğrenenin aktif bir rol almasını ve öğrenme kazanımlarını bizzat kendisinin yapılandırmasını amaçlamaktadır.

Proje hazırlama sayesinde öğretmen ve öğrencilere; ilgi ve yeteneğine göre çalıĢma imkânı verir, yaparak, yaĢayarak öğrenme fırsatı sunar, disiplinler arası çalıĢma öğrenmeler için zemin hazırlar, yaĢamla iliĢkilendirilmiĢ öğrenme ortamı hazırlar, araĢtırma yöntemlerini öğrenmesini sağlar, kalıcı izli öğrenmelere imkân verir, uzun süreli beceri kazandırır, öğrenciler süreçte aktif olarak yer alır, kendi öğrenme süreçlerini kendileri planlarlar, bireysel ve grup olarak çalıĢma imkânı yakalayabilirler.

AraĢtırmada elde edilen bulgulara göre; araĢtırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun proje hazırlamadığı, proje eğitimi almadığı ve öğrencilerine danıĢmanlık yapmadıkları, proje eğitimi alan öğretmenlerin ise proje hazırladığı ve öğrencilerine danıĢmanlık yaptığı yani proje yönetme sürecine katıldığı, öğretmenlerin tamamına yakını proje hazırlama konusunda eğitim alma konusunda istekli oldukları görülmektedir.

Proje hazırlama öğretmenlerin, kariyerine etki ettiği, bilimsel düĢüncenin geliĢimine katkı sağladığı, projeden elde edilen bilgilerin daha kalıcı olduğu, zaman yönetimi ve araĢtırma becerilerini daha da geliĢtirdiği, öğrencilere ise araĢtırma becerileri, zaman yönetimi ve bilimsel düĢünceleri geliĢtirdiği, planlı çalıĢma alıĢkanlığı kazandırdığı, ders baĢarısına olumlu katkı sağladığı görülmektedir.

Bilim Kodu : Anahtar

Kelimeler

:Proje, proje yöneticiliği, proje tabanlı öğrenme Sayfa Adedi :

(8)

vii

VIEWS OF GEOGRAPHY TEACHERS ON DESIGNING

PROJECT AND MANAGEMENT PROCESS

(Master’s Thesis)

Mesut YAġAR

GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ

INSTITUTE OF EDUCATION SCIENCES

February 2015

ABSTRACT

Teaching methods is one of the most important variable that enables the learning. Accordingly, designing projects is the most emphasised educational approach. Project development, which aims to provide permanent learning, emphasizes to process dimension of learning along with results; individualizes learning in the desired level; and aims the learner to take an active role and structure the learning achievements by himself/herself during the learning process.

The designing project process ; gives the opportunity to work according to the interests and abilities of the teachers, offers them the opportunity to learn by practice and experience, forms a basis for learning and interdisciplinary studies, prepares the learning environment associated with life, allows perminent learning and gives long standing skill. Through the same process students can actively take part and plan their own learning process, can get the opportunity to work individually and as a group.

According to the findings attained in the study; the majority of the teachers that have participated in the study have not prepared a project, have not taken a project training and have not mentored their students. On the other hand; the teachers who got a project training have prepared projects and mentored their students, which means that they participated in the project management process and almost all the teachers are willing to take part in designing project training.

Designing projects has an influence on teachers‟ career and contributes to the development of scientific thought. The information obtained from the process is permanent. It also provides time management and development of research skills. On the other hand it gives students research skills, time management and develops scientific thinking, provides them a habit of planned work and seems to contribute positively to their lessons.

Science Code :

Key words :Project, Project management, Project based learning Number of Pages :

(9)

viii

ĠÇĠNDEKĠLER

TELĠF HAKKI ve TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU...………...…....i

ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI ... ii

JÜRĠ ÜYELERĠ ONAYI ... iii

ĠTHAF SAYFASI ... iv TEġEKKÜR ... iv ÖZ ... vi ABSTRACT ... vii ĠÇĠNDEKĠLER ... viii TABLOLAR LĠSTESĠ... x

SĠMGELER VE KISALTMALAR ... xiv

BÖLÜM I ... 1 1.GĠRĠġ ... 1 1.1. Problem Durumu... 1 1.2. AraĢtırmanın Amacı ... 4 1.3. AraĢtırmanın Önemi ... 4 1.4. Sınırlılıklar ... 6 1.5. Varsayımlar ... 6 1.6. Ġlgili AraĢtırmalar ... 6 1.7. Tanımlar ... 9 BÖLÜM II ... 10 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 10 2.1. Proje Nedir? ... 10

2.2. Proje Hazırlamanın Önemi ... 11

2.3. Proje Raporu Yazımı ... 13

2.4. Öğretim Süreçlerinde Proje Hazırlama ve Yöneticiliğinin Yeri Nedir? ... 15

2.4.1. Proje ÇalıĢmalarının Avantajları ... 17

2.4.2.Proje ÇalıĢmalarının Dezavantajları ... 18

(10)

ix

2.5. Proje Yöneticisinin Görev Ve Özellikleri ... 19

2.5.1.Proje Yöneticisinin Temel Görevleri ... 19

2.5.2. Proje Yöneticisinin Özellikleri ... 22

BÖLÜM III ... 24 3.YÖNTEM... 24 3.1. AraĢtırmanın Modeli... 24 3.2. Evren ve Örneklem ... 24 3.3. Verilerin Toplanması ... 25 3.4. Verilerin Analizi ... 25 BÖLÜM IV ... 27 4. BULGULAR VE YORUM ... 27 4.1. Demografik Bulgular ... 28

4.2. Öğretmenlerin Proje Hazırlamasına Yönelik Sorular ... 33

4.3. Bulguların Yorumlanması ... 55 BÖLÜM V... 81 5.1.Sonuçlar... 81 5.2.Öneriler ... 83 KAYNAKLAR ... 84 EKLER... 88

EK-1. Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama Ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri ... 88

ÖZ GEÇMĠġ... 91

(11)

x

TABLOLAR LĠSTESĠ

Tablo 4.1. Kodlama DönüĢüm Tablosu ... 28

Tablo 4.2. Öğretmenlerin Cinsiyete Göre Dağılımı ... 28

Tablo 4.3. Öğretmenlerin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı ... 28

Tablo 4.4. Öğretmenlerin Mezun Olduğu Fakülteye Göre Dağılımı ... 29

Tablo 4.5. Öğretmenlerin Hizmet Sürelerine Göre Dağılımı ... 29

Tablo 4.6. Öğretmenlerin ÇalıĢtıkları Okul Türlerine Göre Dağılımı ... 29

Tablo 4.7. Öğretmenlerin Proje Hazırlama Konusunda Eğitim Alma Durumlarına Göre Dağılımı ... 30

Tablo 4.8. Öğretmenlerin Proje Hazırlama Eğitimini Nereden Aldıklarına Göre Dağılımı 30 Tablo 4.9. Öğretmenlerin Proje Hazırlama Durumlarına Göre Dağılımı ... 30

Tablo 4.10. Öğretmenlerin Hazırladıkları Proje Ġle Hangi Kurumlara BaĢvuruda Bulunduklarına Göre Dağılımı ... 31

Tablo 4.11. Öğretmenlerin Öğrencilerine Proje DanıĢmanlığı Yapma Durumuna Göre Dağılımı ... 31

Tablo 4.12. Öğretmenlerin Öğrencilerine DanıĢmanlığını Yaptıkları Proje Ġle Hangi Kurumlara BaĢvuruda Bulunduklarına Göre Dağılımı ... 32

Tablo 4.13. Öğretmenin Herhangi Bir Projede Görev Alma Durumuna Göre Dağılımı ... 32

Tablo 4.14. Öğretmenlerin Görev Aldığı Projedeki Görev Tanımına Göre Dağılımı ... 33

Tablo 4.15. Öğretmenlerin Proje Hazırlama Hakkındaki Bilgilerine Göre Dağılımı ... 33

Tablo 4.16. Öğretmenlerin Proje Hazırlarken Kaynak Taraması Yapabilmesine Göre Dağılımı ... 34

Tablo 4.17. Öğretmenlerin Proje Fikrini Zorlanmadan Belirleyebilmesine Göre Dağılımı 34 Tablo 4.18. Öğretmenlerin Projenin Amacını Belirlemede Zorluk Çekme Durumuna Göre Dağılımı ... 35

Tablo 4.19. Öğretmenlerin Projede Veri Toplama Ġçin ÇeĢitli Yöntemleri Kullanabilme Durumuna Göre Dağılımı ... 36

Tablo 4.20. Öğretmenlerin Proje Bütçesini OluĢturmada Yeterli Bilgilerinin Olma Durumuna Göre Dağılımı ... 36

(12)

xi

Tablo 4.21. Öğretmenlerin Proje ÇalıĢma Takviminin Hazırlanmasında Sorun YaĢama Durumuna Göre Dağılımı ... 37 Tablo 4.22. Öğretmenlerin Teknolojiyi Kullanmakta Zorluk Çekme Durumuna Göre Dağılımı ... 38 Tablo 4.23. Öğretmenlerin Projenin Raporunu Yazarken Sorun YaĢama Durumuna Göre Dağılımı ... 38 Tablo 4.24. Öğretmenlerin Projenin Sunumunu Hazırlamada Zorluk Çekme Durumuna Göre Dağılımı ... 39 Tablo 4.25. Öğretmenlerin Proje ÇalıĢma Takvimine Uymanın Önem Durumuna Göre Dağılımı ... 39 Tablo 4.26. Öğretmenlerin Proje Hazırlarken Okul Ġdaresinden Gerekli Desteği Görme Durumuna Göre Dağılımı ... 40 Tablo 4.27. Öğretmenlere Proje Hazırlamanın AraĢtırma Becerilerini GeliĢtirme ... 41 Tablo 4.28. Öğretmenlere Proje Hazırlamanın Zaman Yönetimi Becerilerini GeliĢtirme Durumuna Göre Dağılımı ... 42 Tablo 4.29. Projeden Elde Edilen Bilgilerin Kalıcı Olma Durumuna Göre Dağılımı ... 42 Tablo 4.30. Proje Hazırlamanın Bilimsel DüĢüncenin GeliĢimine Katkı Sağlama Durumuna Göre Dağılımı ... 43 Tablo 4.31. Projelerle UğraĢmanın Kariyerde Etkili Olma Durumuna Göre Dağılımı ... 44 Tablo 4.32. Proje Hazırlama Ġle Ġlgili Bilgilendirme Toplantısı Yapılma Durumuna Göre Dağılımı ... 44 Tablo 4.33. Proje Hazırlama Semineri Katılma Ġsteği Durumuna Göre Dağılımı ... 45 Tablo 4.34. Öğrencilerin Proje Hazırlama Konusunda Yeterli Bilgilerinin Olma Durumuna Göre Dağılımı ... 46 Tablo 4.35. Öğrencilerin Projede Veri Toplama Ġçin Yöntemleri Kullanma Durumuna Göre Dağılımı ... 46 Tablo 4.36. Öğrencilerin Proje Bütçesini OluĢturabilme Durumuna Göre Dağılımı ... 47 Tablo 4.37. Öğrencilerin Proje ÇalıĢma Takvimi Hazırlayabilme Durumuna Göre Dağılımı ... 48 Tablo 4.38. Öğrencilerin Projede Teknolojiyi Kullanabilme Durumuna Göre Dağılımı .... 48 Tablo 4.39. Öğrencilerin Projenin Raporunu Hazırlayabilme Durumuna Göre Dağılımı ... 49 Tablo 4.40. Öğrencilerin Projenin Sunumu Hazırlayabilme Durumuna Göre Dağılımı ... 50

(13)

xii

Tablo 4.41. Proje Hazırlama Öğrencilerin AraĢtırma Becerilerinin GeliĢim Durumuna Göre

Dağılımı ... 50

Tablo 4.42. Proje Hazırlama Öğrencilerin Zaman Yönetimi Becerilerinin GeliĢim Durumuna Göre Dağılımı ... 51

Tablo 4.43. Proje Hazırlama Öğrencilerin Bilimsel DüĢüncelerinin GeliĢim Durumuna Göre Dağılımı ... 52

Tablo 4.44. Proje Hazırlama Öğrencilerin Planlı ÇalıĢma AlıĢkanlığı Kazanma Durumuna Göre Dağılımı ... 53

Tablo 4.45. Proje Hazırlama Öğrencilerin Ders BaĢarısına Olumlu Katkı Sağlama Durumuna Göre Dağılımı ... 53

Tablo 4.46. Proje Hazırlama Öğrencilerin Sorumluluk GeliĢimine Katkı Durumuna Göre Dağılımı ... 54

Tablo 4.47. DanıĢman Öğretmenin, Öğrencilerin Hazırladığı Projede, Daha Aktif Rol Alma Durumuna Göre Dağılımı ... 55

Tablo 4.48. Kontenjans Tablosu ... 56

Tablo 4.49. Ki-Kare Bağımsızlık Testi Sonuçları ... 56

(14)

xiii

(15)

xiv

SĠMGELER VE KISALTMALAR

MEB Milli Eğitim Bakanlığı

SPSS Stastical Packages Fort He Social Sciences Df Serbestlik Derecesi

f Frekans

N KiĢi Sayısı

% Yüzde

P Anlamlılık Düzeyi

PTÖ Proje tabanlı öğrenme

TÜBĠTAK Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik AraĢtırma Kurumu HĠE Hizmet içi eğitime

(16)

1

BÖLÜM I

1.GĠRĠġ

Bu bölümde, araĢtırmanın gerekçesini gösteren problem durumu, problem cümlesi, alt problemleri, hipotezleri, önemi, amacı, varsayımları, sınırlılıkları, literatür taraması ve tanımlar yer almaktadır.

1.1. Problem Durumu

Coğrafya eğitimi üzerine yapılmıĢ birçok bilimsel araĢtırma, bize coğrafya öğretiminde aktif öğrenme yöntemlerinin kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır (Hawke, 1974; Özür, 2005; Turoğlu, 2006; KarakuĢ, 2006; KarakuĢ, 2007; Karabağ ve ġahin, 2007). Bu aktif öğrenme yöntemlerinden biri olan proje metodu, yeni bir öğretim Ģekli veya yaklaĢımı değildir. Proje metodu, öğrenci merkezli öğretim anlayıĢını benimseyen ve yaparak yaĢayarak öğrenmeyi savunan iĢ eğitimi akımı veya iĢ okullarının önemli temsilcilerinden olan J. Dewey‟in öğrencisi W. Kilpatrick tarafından ilk olarak ortaya atılmıĢtır. Kilpatrick, 1918 yılında “proje metodu” adlı makalesiyle eğitim ve öğretime yeni bir bakıĢ açısı kazandırmıĢtır. Kilpatrick, proje metodunda; “gençlerin kendi eğilimlerine uygun düĢecek tarzda büyük bir teĢebbüsü plânlaması ve buna aktif olarak katılması, onların yeteneklerinin geliĢtirilmesinin en iyi vasıtasını teĢkil eder. Bunda herkes için ayrı ayrı uygun düĢen görevler tespit edilir, bir amaç belirlenir ve bütün güç ve yetenekler ortaklaĢa olarak seferber edilir. Bu yolla, esas problem çözülür ve amaca ulaĢılır. Bu Ģekilde sağlanan öğrenme, ferdî olarak yapılan öğretimden daha fazla bir gayret ve baĢarı sağlar” (Aytaç, 1976). Belirtilen bu özelliklere rağmen proje çalıĢmaları dünyada 1950‟li yıllara kadar çok fazla dikkat çekmemiĢtir.

Türkiye‟de ise proje öğretimi ile ilgili çalıĢmalara 1953 yılında Millî Eğitim Basımevi„nden “Proje Usulü ile UygulanmıĢ Ünite Örnekleri” adlı öğretmen kitapları

(17)

2

serisinden bir yayın ile karĢılaĢılması bize konuyla ilgili bir fikir vermektedir. Bu örnek kitap, ülkemizde de proje metodunun eğitim kurumlarında uygulanmasını yeni olmadığına bir gösterge olabilir. Belirtilen kitabın giriĢ kısmındaki Ģu ifadeler ilgi çekicidir: Hükümetimizin davetlisi olarak memleketimizin muhtelif bölgelerinde ve çeĢitli köy okullarında incelemelerde bulunan Florida Üniversitesi Köy Eğitimi Profesörü Kate V. Wofford 1951-1952 ders yılı aralık ayının son haftasında Ankara‟ya dönmüĢ, Namık Kemal Ġlkokulu öğretmenlerine Amerika‟nın küçük okullarında birleĢtirilmiĢ sınıflarında uygulanmakta olan “proje usulü-grupla çalıĢma” sistemi üzerinde bir seminer tertiplemiĢtir, aynı okulda bu usulün denemelerine baĢlanmıĢtır (Birgivi, 1953).

Proje, bir konu hakkında daha çok öğrenmeyi sağlayacak derinlemesine yapılan bir araĢtırmadır. Bu araĢtırma genellikle sınıf içerisinde çocuklardan oluĢturulan küçük gruplarla, bazen de sınıfı içine alacak Ģekilde ve duruma bağlı olarak da çocuk tarafından bireysel olarak gerçekleĢtirilir (Katz, 1994).

Proje; öğrencilerin, araĢtırma, problem çözme, öğrendiklerini kullanma gibi üst düzey düĢünme gerektiren, gerçek yaĢama benzer iĢler üzerinde, özgün bir ürün ortaya koymak amacıyla yaptıkları çalıĢmadır. Projeler, birkaç saatlik; kısa süreli olabileceği gibi, birkaç aylık ya da dönemlik uzun süreli de olabilir. Projenin sonunda bitki, araç, rapor v.b. somut ürünler ortaya konur. Bitki yetiĢtirme, radyo yapma, su arıtma cihazı yapma, Rönesans dönemini anlatan bir inceleme raporu okullarda sıklıkla kullanılan proje örnekleridir (Açıkgöz, 2002).

Projeler, öğrencileri onlara ilginç gelecek aktivitelerle yoğuran ve ders konusuyla ilgili olan yoğun deneyimlerdir. Bunlar, içinde bulunulan toplumun üyelerine ve mevcut ortamın içine dahil edebilir ve sıklıkla gerçek yaĢama ya da dinleyicilere hitap edecek bir sergi ya da bir ürünle sonuçlanır. Tipik bir proje iki-sekiz hafta arasında sürer (Fleming, 2000). Aynı zamanda projeler, öğrencilere bilimsel araĢtırma yapabilme becerisi kazandırma ve yaĢayarak öğrenme imkânı vermektedir (Raghavan, Coken-Regev ve Strobel, 2001). Katz (1994), proje yaklaĢımı adlı makalesinde projenin en önemli özelliğini; bir konu hakkında ortaya atılan sorulara, hem öğrencilerin hem de öğretmenin cevap bulmak için bilinçli olarak yaptığı bir araĢtırma çabası Ģeklinde ifade etmiĢtir.

2013 yılında eTwinning Türkiye Ulusal Destek Servisi tarafından, 770 öğretmenin katıldığı eTwinning projesi hazırlamasıyla ilgili, araĢtırmada elde edilen sonuçlar arasında; katılımcı öğretmenlerin %86,3‟ü eTwinning projelerinin teknolojiyi kullanma becerilerini

(18)

3

artırdığını, %89,5‟i derslerde farklı öğrenim yöntemleri kullanmaya teĢvik ettiğini, %91,5‟u yabancı dillerinin geliĢimine yardımcı olduğunu, %85,5‟i bilgisayar kullanma becerilerini artırdığını, %94‟ü iĢ birliği yapma becerilerini artırdığını, %90,3 iĢ motivasyonunu artırdığını, %90,9‟u alanıyla ilgili bilgilerini güncellemesini sağladığını, %95‟i yeni ve yaratıcı projeler üretmeye teĢvik ettiğini belirtmiĢtir.

Projeler; sağladığı kazanımların yanında bazı zorlukları da beraberinde getirmektedir. Thomas (2000) proje sürecinin karmaĢık bir yapıya sahip olduğunu, kapsamının geniĢ olduğunu ve zamana yayıldığını ifade etmiĢtir (Thomas, 2000). BaĢbay ve AteĢ (2009) öğrencilerin karĢılaĢtığı zorlukları; sürecin yorucu ve iĢ yükünün ağır olması boyutlarıyla ele almıĢlardır. Ayvacı ve Çoruhlu (2010) ise öğrencilerin, problem belirleme aĢamasında sorun yaĢadıklarını, araĢtırmaya gittikleri yerlerde yeterli ilgiyi göremediklerini, grupla çalıĢırken eĢit görev dağılımı yapamadıklarını, yetkilileri bulmakta, özellikle projenin yapım aĢamasında bilgi eksikliğinden dolayı zorlandıklarını, projenin çok fazla zaman aldığını ortaya koymuĢlardır. Baki ve Bütüner (2009)‟de öğretmenlerin projeyle ilgili genel olarak bilgi sahibi olmalarının yanı sıra proje aĢamalarıyla ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıklarını, proje çalıĢmasıyla ilgili öğrencileri yönlendirmede kendilerini yeterli görmediklerini ve öğrencilerine proje konusu vermekte problem yaĢadıklarını vurgulamıĢlardır. Ayrıca proje sürecinde kaynak ve zaman yetersizliği, çevrenin bilinçli olmaması ve maddi olumsuzluklar gibi zorluklarla karĢılaĢıldığını belirtmiĢlerdir.

Ülkemizde proje tabanlı öğrenmeyle ilgili bazı araĢtırmalarda, liselerde ve öğretmen yetiĢtiren kurumlarda proje çalıĢmalarına yeterince önem verilmediği ve öğrencilerin proje hazırlama becerilerinin istenilen düzeyde olmadığı saptanmıĢtır (Akdeniz ve Keser, 2000; Akdeniz ve Devecioğlu, 2001).

AraĢtırmamızın problemini; proje ile ilgili çalıĢmalar incelendiğinde, çeĢitli branĢlardaki öğretmenlerin proje tabanlı öğrenme yöntemiyle ilgili araĢtırmalar yaptıkları göze çarpmaktadır. ÇalıĢmalar arasında öğretmenlerin proje hazırlama ve yönetmesine ait araĢtırmaya rastlanmamıĢtır. Bundan dolayı yukarıda belirtilenlerden de hareketle proje hazırlamanın önemi ve eğitim-öğretim sistemimize katkısından dolayı “Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri” oluĢturmaktadır.

(19)

4 1.2. AraĢtırmanın Amacı

Bu araĢtırmanın temel amacı; “Coğrafya öğretmenlerinin proje hazırlama ve yönetme sürecine iliĢkin görüĢleri nelerdir?” sorusuna cevap aramaktır.

Bu kapsamda aĢağıdaki sorulara yanıt aranmıĢtır:

1. Öğretmenler proje hazırlama konusunda yeterli bilgileri var mıdır? ve eğitim almıĢlar mıdır?

2. Öğretmenler proje hazırlama basamaklarını bilmekte midir? 3. Öğrencilerine proje danıĢmanlığı yapmıĢlar mıdır?

4. Öğretmenler ve öğrencilere proje hazırlamanın faydaları nelerdir? 5. Öğretmen proje bütçesini oluĢturmayı biliyorlar mı?

6. Öğretmenler proje raporu ve sunumu hazırlamayı biliyorlar mı?

7. Öğretmenler özel ve resmi kurumların gerçekleĢtirdiği proje yarıĢmalarına katılmakta mıdırlar?

1.3. AraĢtırmanın Önemi

Öğrenenleri gelecekte kendilerine yetecek bilgiyle donatmak, bilginin durağan ve bireyin dıĢında geliĢen bir olgu olduğunu kabul etmektir. Bu anlayıĢ, belirli disiplinlerin temel alınıp öğretimin yapılmasını ve böylece büyük oranda mekanik bir öğrenmeyi, diğer bir anlatımla ezberi zorunlu kılmaktadır. Öğrenenlerin dıĢ dünyayı yorumlayan, öğrenme yeteneklerini geliĢtiren, eleĢtirel düĢünen, yaratıcı olan, problem çözen, üst düzey düĢünme becerilerine sahip ve değiĢen koĢullara uyum sağlayabilen özelliklerle donanık bireyler olarak yetiĢmesi bekleniliyorsa; bilginin dinamik olduğunu ve en önemlisi, bilginin etkileĢim ortamında ve bireyin biliĢ sisteminin bütününde oluĢtuğunu kabul etmek gerekmektedir (Yurdakul, 2004).

Bireyleri bu anlayıĢla yetiĢtirmeyi hedefleyen bir eğitim sistemi, öğrenenlerin sınıf içerisinde, içeriği öğretmenlerinden öğrendikleri geleneksel anlayıĢlar yerine, farklı bir oluĢum içerisine girmek zorundadır. Bu oluĢum, öğrenenler ve öğretmenlerin birlikte öğrendiği, ekip çalıĢmasını baĢarıyla yürütebildiği, problem çözebilen, öğrenen ve öğretmenlerin birlikte araĢtırmacı rolünü üstlendikleri bir yapıya sahip olmak zorundadır. Bu anlayıĢa uygun bir yapıya sahip olduğu düĢünülen eğitim yaklaĢımlarından biri proje tabanlı öğrenmedir (Yurtluk, 2003).

(20)

5

Proje tabanlı öğrenme, tasarı geliĢtirmeye dayalı ve öğrenme sürecini biçimlendirmeye yönelik öğrenme anlayıĢının hâkim olduğu bir öğretim yaklaĢımıdır (Erdem, 2002). Öğrenci açısından bakıldığında, tasarı geliĢtirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayalı bir öğrenme yaklaĢımı olan proje tabanlı öğrenme öğrencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel ya da grup olarak kendi öğrenme süreçlerini planladıkları, araĢtırma, iĢbirliği içinde çalıĢma, sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geliĢtirmeye yönelik bir öğrenme sürecidir (Erdem ve Akkoyunlu, 2002). Öğretmen açısından bakıldığında ise öğrenci merkezli, öğrencilerin disiplinler arası iliĢki kurmalarını sağlayacak biçimde ve genellikle gerçek yaĢam ortamlarında karĢılaĢılabilecek durumlardan yola çıkarak oluĢturulmuĢ projeler çerçevesinde çalıĢmalarını sağlamak üzere öğretmenin çalıĢmaları kolaylaĢtırıcı ve öğrencileri yönlendirici rolünün öne çıktığı bir öğrenme yaklaĢımıdır(Kalaycı, 2008; Demirhan, 2002). Bir proje çalıĢmasının amacı, proje olarak belirlenen konu hakkında araĢtırmalarla bilgi elde etmek ve bu bilgileri anlamlı bütünler haline getirerek planlanan proje sürecinde belirtilen özelliklere sahip bir ürün ortaya çıkartabilmektir (Demirel, 2007; Demirhan, 2002). Proje çalıĢmalarında öğrencilerin kendilerine özgü bir çalıĢma düzeninde çalıĢmalarına ve kendi bilgi yapılarını oluĢturmalarına izin verilir (Demirel, 2007).

Proje yöneticisi olan öğretmen, yapılan projelerde öğrencilerin kazanımlarının neler olabileceğini ya da neler olması gerektiğini iyi hesaplamalı ve öğrencilere rehberliğini buna göre yapmalıdır.

Öğretmenin yeni yaklaĢımda ön plana çıkarılan bu rolleri etkili Ģekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Ancak bunun kolay olmayacağı açıktır. Nitekim günümüzde öğretmenlerin geleneksel yaklaĢımlardan vazgeçmemeleri, birçok ülkede büyüyen bir eğitim sorunu olarak ele alınmaktadır (Patrick, 2003).

Literatürdeki proje ile ilgili araĢtırmalar incelendiğinde genellikle proje tabanlı öğrenmenin, branĢ derslerinde uygulanmasına iliĢkin olduğu ancak bu çalıĢmada yukarıda belirtilenlerden de hareketle araĢtırmamızın önemini; proje hazırlamanın önemi,

eğitim-öğretim sistemimize katkısından dolayı “Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri” oluĢturmaktadır.

(21)

6 1.4. Sınırlılıklar

 AraĢtırma Ankara Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından oluĢturulan ve Ankara‟da yer alan ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerine yönelik olarak mail grubuna dâhil olan ve anket sorularını yanıtlayan 143 coğrafya öğretmeni ile sınırlıdır.

 AraĢtırma söz konusu ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin ankete verdikleri cevaplar ile sınırlıdır.

1.5. Varsayımlar

 AraĢtırmaya katılan kiĢilerin ankette bulunan sorulara objektif cevaplar vereceği,  Yapılacak araĢtırmada evreni temsil etme yeterliliğine sahip, örneklemi oluĢturacak

sayıda kiĢiye anket uygulanacağı ve örneklemden elde edilecek bilgilerin evren için genellenebileceği,

 AraĢtırmada kullanılacak veri toplama yöntemleri ile anketin Coğrafya öğretmenlerinin proje hazırlama ve yönetme sürecine iliĢkin görüĢlerini ortaya koymada yeterli olacağı düĢünülmektedir.

1.6. Ġlgili AraĢtırmalar

Bu bölümde araĢtırma konusuna iliĢkin daha önce yapılmıĢ araĢtırmalara ve bu araĢtırmalardan elde edilen bulgulara yer verilecektir.

Erdoğan (2012), “Proje Tabanlı Öğrenme YaklaĢımının Öğrenme Ortamı Ġle Ġlgili Algılara Ve BaĢarıya Etkisi” adlı çalıĢmasında, güz döneminde MuĢ Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ġlköğretim Bölümü, Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim dalı ve Türkçe Öğretmenliği bölümlerinde okuyan öğretmen adayları katılmıĢ ve proje tabanlı öğrenme yaklaĢımı uygulanmıĢtır. AraĢtırmanın amacı, öğretim ilke yöntemleri dersinin proje tabanlı öğrenme yöntemiyle iĢlenmesinin, öğretmen adaylarının görüĢlerine baĢarı ölçütü açısından etkilerini ve öğrenme ortamları ile ilgili algılarında oluĢan değiĢimi, nitel ve nicel yöntemler kullanarak incelemektir. AraĢtırma sonucunda; proje tabanlı öğrenme ortamının konuyu öğrenmeyi kolaylaĢtırdığı, öğrencileri araĢtırmaya teĢvik ettiği, derste öğrenilen konular ve günlük hayattaki problemler arasında sebep sonuç iliĢkisi

(22)

7

kurulmasına, araĢtırma yapılmasına, kendi bilgisini kendisinin oluĢturmasına kısaca öğrenmenin daha etkili ve anlamlı olmasına katkı sağladığı ortaya çıkmıĢtır.

Kaymakcı ve Öztürk (2011), “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Proje ÇalıĢmalarıyla Ġlgili GörüĢleri” çalıĢmalarının amacı, ülkemiz ilköğretim okullarında görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerinde hazırlanan proje çalıĢmalarıyla ilgili görüĢlerini ortaya koymaktır. AraĢtırma, her coğrafi bölgeyi temsilen ikiĢer, toplamda ise 14 öğretmenle; uzman görüĢü doğrultusunda hazırlanan yarı yapılandırılmıĢ görüĢme doğrultusunda elde edilen verilerden yola çıkılarak gerçekleĢtirilmiĢtir. Nitel bir özelliğe sahip olan bu araĢtırmada, çalıĢma grubu kartopu örnekleme yöntemiyle oluĢturulmuĢtur. AraĢtırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; sosyal bilgiler öğretiminde proje çalıĢmalarının, en fazla çevresel koĢullardan kaynaklanan sorunlar nedeniyle gerektiği gibi uygulanamadığı, projelerin en çok araĢtırma becerisi kazandırma yönünde yarar sağladığı, proje konularının daha çok güncel olaylardan seçildiği Ģeklinde bir takım sonuçlara ulaĢılmıĢtır.

Küfrevioğlu, BaydaĢ ve GöktaĢ (2011), “Proje Ve Beceri YarıĢmalarında Elde Edilen Kazanımlar, KarĢılaĢılan Zorluklar Ve Öneriler” adlı çalıĢmalarının amacı; ortaöğretim proje ve beceri yarıĢmalarında elde edilen kazanımları belirlemek, proje sürecinde karĢılaĢılan zorlukları ortaya çıkarmak ve bu zorluklara yönelik önerileri saptamaktır. ÇalıĢmanın örneklemini; 2011 yılında Erzurum‟da “TÜBĠTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası AraĢtırma Projeleri” yarıĢmasına katılan 156 katılımcı arasından uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 4 öğrenci ve 3 öğretmen oluĢturmaktadır. Veriler, katılımcılarla yapılan yarı yapılandırılmıĢ görüĢmelerin yanı sıra sergi ortamının 3 gün boyunca gözlenmesiyle toplanmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda, proje sürecinin katılımcılara özgüven, sosyalleĢme, etkili öğrenme, iĢbirlikçi çalıĢma gibi pek çok kazanım sağladığı ortaya çıkmıĢtır. Diğer taraftan katılımın sınırlı olması, kurumlar arası destek eksikliği sorunları ve projenin uygulanabilirliği noktasında zorluklar yaĢandığı da belirlenmiĢtir. Bu zorlukların önüne geçmek için hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen eğitimi, MEB desteği ve kurumlar arası iĢbirliğinin gerekliliği öne çıkmıĢtır.

Önen, Mertoğlu, Saka ve Gürdal (2010), “Hizmet Ġçi Eğitimin Öğretmenlerin Proje ve Proje Tabanlı Öğrenmeye ĠliĢkin Bilgilerine ve Proje Yapma Yeterliklerine Etkisi: Öpyep Örneği” adlı çalıĢmaları iki bölümden oluĢmaktadır. AraĢtırmanın ilk bölümünde hizmet içi eğitime (HĠE) katılan öğretmenlerin, HĠE eğitim öncesi ve sonrasında proje ve proje tabanlı öğrenmeye (PTÖ) iliĢkin bilgilerinin neler olduğunun; ikinci bölümünde ise HĠE

(23)

8

sonrasında öğretmenlerin proje yapma yeterliği kazanıp kazanamadığının belirlenmesi amaçlanmıĢtır. AraĢtırmanın ikinci bölümünde öğretmenlere proje uygulaması yaptırılmıĢ ve uygulama sonrasında toplanan raporlar değerlendirilerek, öğretmenlerin proje yapma yeterliği kazanıp kazanamadığı belirlenen kriterler doğrultusunda tespit edilmiĢtir. AraĢtırmanın birinci bölümünden elde edilen sonuçlara göre, HĠE sonrasında proje ve PTÖ‟ ye iliĢkin açıklama yapan öğretmen sayısında ve yapılan açıklamalarda artıĢ olduğu belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın ikinci bölümünden elde edilen sonuçlara göreyse, öğretmenlerin bir bölümünün proje yapma yeterliği kazandığı, bir bölümünün ise bu konuda eksikliklerinin olduğu tespit edilmiĢtir.

Özden, Aydın, Erdem ve Ekmekçi (2009), “Öğretmenlerin Proje Tabanlı Fen Öğretimi Konusunda GörüĢlerinin Değerlendirilmesi” adlı çalıĢmalarının amacı, ilköğretim okulları ikinci kademede görev yapan fen bilgisi öğretmenlerinin proje tabanlı fen öğretimi ile ilgili görüĢlerini değerlendirmektir. Sonuçlar “Fen ve Teknoloji Dersi” öğretmenlerinin proje tabanlı fen öğretimine iliĢkin görüĢlerinin olumlu olduğunu göstermiĢtir. Elde edilen verilere göre, proje tabanlı öğrenmeden etkin bir Ģekilde yararlanılmasına yönelik önerilerde bulunulmuĢtur.

CoĢkun (2010), “Proje Tabanlı Öğretim Sürecinin Öğrencilerin Coğrafya Dersindeki Yansıtıcı DüĢünme Yeteneklerine Göre Değerlendirilmesi” adlı çalıĢmasının amacı, coğrafya dersi iklim konusunda yaĢanan Proje tabanlı öğrenme (PTÖ) süreci sonrasında öğrencilerin sürece yönelik tutmuĢ oldukları değerlendirme defterindeki ifadelerine göre yansıtıcı düĢünme yeteneklerini incelemektir. Sonuç olarak öğrenciler, PTÖ süreciyle ilgili yansıtıcı düĢüncelerini daha çok tanımlayıcı biçimde ifade etmiĢlerdir. DüĢüncelerini eleĢtirel ifade eden öğrenciler ise tanımlayıcıya göre daha azdır. ÇalıĢma öğrencilerin yansıtıcı düĢünme ve ifade edebilme yeteneklerinin geliĢtirilmesine yönelik çeĢitli önerilerle tamamlanmıĢtır.

Civelekoğlu ve Öztürk (2010), “Ġlköğretim Fen Ve Teknoloji Dersinde Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Uygulanması Ġle Ġlgili Öğretmen Ve Öğrenci GörüĢleri” adlı çalıĢmalarının amacı, ilköğretim okullarında okutulan fen ve teknoloji dersinde kullanılan proje tabanlı öğrenme yönteminin uygulanmasıyla ilgili öğretmen ve öğrencilerin görüĢlerini belirlemek; araĢtırmada incelenen görüĢlere göre saptanan eksiklikleri belirlemek ve bu eksikliklerin kaldırılmasına yönelik alternatif önerilerde bulunmaktır. Sonuç olarak; Öğretmen açısından,“Projeler öğrencinin yaratıcılığını ve motivasyonu

(24)

9

arttırır” konusunda en fazla görüĢ belirttikleri sonucuna ulaĢılmıĢtır. Ayrıca alt problemler açısından bakıldığında; öğrencilerin görüĢleri cinsiyet ve çalıĢma odası açısından farklılık arz etmemektedir. Ancak, okuduğu sınıf, kardeĢ sayısı, annenin ve babanın eğitim durumu açısından görüĢ farklılıkları olmuĢtur. Öğretmen görüĢlerinde ilgili değiĢkenlere göre alt problemlerde bir farklılık olmamıĢtır.

Literatürde proje ile ilgili araĢtırmalar incelendiğinde, genellikle proje tabanlı öğrenmenin branĢ derslerinde uygulanmasına iliĢkin çalıĢmalar sıklıkla göze çarpmaktadır. Ancak öğretmenlerin proje hazırlama ve yönetmesi ile ilgili çalıĢmaya rastlanılmamıĢtır. Bundan dolayı “Coğrafya Öğretmenlerinin Proje Hazırlama Ve Yönetme Sürecine ĠliĢkin GörüĢleri” adlı çalıĢmamız önem arz etmektedir.

1.7. Tanımlar

Proje: Bir konu hakkında daha çok öğrenmeyi sağlayacak derinlemesine yapılan bir araĢtırmadır. Bu araĢtırma genellikle sınıf içerisinde çocuklardan oluĢturulan küçük gruplarla, bazen de sınıfı içine alacak Ģekilde veya duruma bağlı olarak çocuk tarafından bireysel bir Ģekilde de gerçekleĢtirilebilir (Katz, 1994).

Proje danıĢmanlığı: Proje fikrinin belirlenmesinden proje uygulama sürecinin sonlanmasına kadar geçen sürecin tamamını kapsayan; bütüncül bir anlayıĢla hareket etmeyi Ģart koĢan bir uzmanlık alanıdır (http://www.progdanismanlik.com.tr).

Proje yöneticiliği, proje yönetim sürecini planlayan, kaynakları verimli kullanıp planlarına göre iĢi yöneten ve proje bitiminde bir sonraki sürece geçilmesini sağlayan pozisyondur(Nokes, 2007).

Proje tabanlı öğrenme (PTÖ): Tasarı geliĢtirmeye dayalı ve öğrenme sürecini biçimlendirmeye yönelik öğrenme anlayıĢının hâkim olduğu bir öğretim yaklaĢımıdır (Erdem, 2002).

(25)

10

BÖLÜM II

2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1. Proje Nedir?

Proje; belirli bir konu üzerinde, bir amacı gerçekleĢtirebilmek için, bireysel veya grup olarak, belirli bir zaman dilimi içinde, bitirilebilecek Ģekilde belirli bir metot ile birbiriyle iliĢkili amaç ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda yeni bilgiler elde edinilmesinin amaçlandığı sistemli ve planlı çalıĢmalardır. Bu bağlamda projeler; değiĢim oluĢturmayı hedefleyen, gözlem ve deney yapılarak bilgi toplanan, elde edilen bilgilerin düzenlenme ve analiz edilmesine imkân veren, bilgiler arasında neden-sonuç iliĢkisinin araĢtırılmasını ön plana çıkaran, gelecek nesillere bilgilerin ve sonuçların aktarılmasını amaçlayan, bilimsel çalıĢmalardır (Thomas,2000).

Proje Türleri

 Kısa Süreli Projeler: Birkaç saatlik ya da bir-iki haftalık projelerdir.  Uzun Süreli Projeler: Birkaç aylık ya da uzun dönemli projelerdir.  Eylem projeleri: Toplumdaki sorunların çözümüne yönelik projelerdir.

 Araştırma- İnceleme Projeleri: Belli bir konuda bilgi toplamayı ve toplanan bilgileri çözümleyerek sunmaya yönelik projelerdir (http://talimterbiye.mebnet.net).

Bilimsel bir proje çalıĢmasında baĢlıca Ģu özellikler yer almalıdır:

 Proje yaratıcı, bilimsel, uygulanabilir, yarar sağlamaya dönük, açık ve anlaĢılır olmalıdır.

 Projede problemin tanımı, amacı, hedefleri ve faaliyetleri arasında anlamlı iliĢki kurulmalıdır.

(26)

11  Proje sürdürülebilir özelliklere sahip olmalıdır.

 Proje, hazırlayanların özgün düĢüncesi ve eseri olmalı ve önceden yapılmamıĢ olmalıdır.

 Proje, alanına yeni, özgün ve estetik bir bakıĢ açısı getirmelidir.

 Proje, tamamlandığında amaçlara ulaĢıldığı bilimsel olarak gösterilmelidir.  Proje çalıĢmaları toplumsal yarar sağlamaya dönük olmalıdır (Katz 1994).

Proje hazırlamanın baĢlıca amaçları Ģu Ģekilde belirtilebilir:  Geleceğin bilim insanlarını yetiĢtirmek,

 Bireyleri yaratıcılığa teĢvik ederek ve araĢtırmacı kimseler yetiĢtirmek,  Bireylerin özgün düĢünceler ortaya koymasını teĢvik etmek,

 AraĢtırma yapmayı alıĢkanlık haline getirmelerine yardım etmek,

 Bilim insanı olma potansiyeline sahip bireyleri keĢfedip var olan yeteneklerini geliĢtirmek,

 Yeni teknolojileri kolaylıkla algılayabilmeleri ve kullanabilmelerine yardımcı olmak,

 Bireylerin, eleĢtirel ve bilimsel düĢünmelerine, soru sormalarına, gözlem yaparak veri toplamalarına, elde ettikleri verileri karĢılaĢtırarak yorumlamalarına ve analiz yapmalarına imkân sağlamak,

 Bilimsel araĢtırma sonuçlarını karĢılaĢtıkları sorunların çözümünde kullanmalarına zemin hazırlamak,

 Akademik etik ilkelerine uygun davranmalarını ve bunu bir alıĢkanlık haline getirmelerini sağlamaktır (Demirel, BaĢbay, Uyangör ve Bıyıklı, 2001).

2.2. Proje Hazırlamanın Önemi

Proje hazırlamak birçok bakımdan önemli etkinlik ve faaliyetleri içeren bir süreçtir. Bireylere çok önemli fırsatlar sunar. Bu amaçları gerçekleĢtirmek için proje hazırlamanın önemi Ģu Ģekilde belirtilebilir:

 Proje hazırlama bilgiye ulaĢma, yeni bilgiler elde etme ve bilgi üretmenin yollarından biridir. Bilgi doğada kullanıma hazır halde bulunmadığı için, bilimsel düĢünce, bilimsel bakıĢ ve anlayıĢ yanında araĢtırma, inceleme, gözlem ve deneyler

(27)

12

sonucu keĢfedilerek ortaya çıkarılabilir. Yeni bilgiler, yeni düĢünceler ve farklı bakıĢ açıları ancak belirli bir araĢtırma süreci sonunda elde edilen verilerden yola çıkılarak ortaya konulabilir.

 Proje faaliyeti insanın doğasında var olan merak duygusunu gidermede etkili bir rol oynar. Ġnsanoğlu var olduğu günden beri etrafında olup bitenleri merak etmiĢtir. Hem merak duygusunu gidermek hem de karĢılaĢacağı olası sorunlara çözümler üretmek için araĢtırma yapmak önemli yollardan biridir. Diğer yandan proje hazırlamak, yaĢadığımız dünyayı algılamamız ve orada olup bitenleri daha iyi anlamlandırmamıza yardımcı olur.

 Proje hazırlama bireylere bilgi, beceri, değer ve tutum kazandırır. Bireylerin çeĢitli üst düzey zihinsel süreç ve becerilerini kullanmalarına ve yeni beceriler kazanmalarına imkân sağlar. Proje hazırlama süreci kiĢilere, araĢtırma yapma, veri toplama, problem çözme, yaratıcı düĢünme, sorumluluk alma, doğaya ve çevreye daha duyarlı birey olma, iletiĢim kurma, takım çalıĢması yapma, karar verme ve özgüven gibi becerilerin kazanılmasına yardımcı olur.

 Projede bilimsel düĢünme esastır. Proje hazırlama süreci, gerek konu seçimi ve planlanması gerekse veri toplanması sırasında bilimsel düĢünmeyi gerektirir. Özellikle verilerin analiz edilmesi ve somut sonuçlara ulaĢılmasında bilimsel düĢünme becerilerini kullanmak önemli hususlardan biridir.

 Projede ürün geliĢtirme hedeflenir. Proje hazırlama süreci sonuçta yeni, özgün ve somut bilgiler üretmeyi amaçlar. Bilimsel bir süreç olan proje hazırlama; çeĢitli araĢtırma tekniklerini kullanarak bilgi toplanması, elde edilen verilerin düzenlenmesini, veriler arasında neden-sonuç iliĢkisinin olup olmadığının araĢtırılmasını kapsar. Proje, önceden belirlenmiĢ bir süre içerisinde değiĢim yaratmayı hedefleyen, birbiriyle iliĢkili amaç ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda çeĢitli ürünlerin elde edildiği bir çalıĢmadır.

 Proje hazırlama planlı programlı bir süreçtir. Bu sayede bireyler planlı olma, sorumluluk alma ve sistemli çalıĢma gibi alıĢkanlıklar kazanmıĢ olur. Diğer yandan proje hazırlama sürecinde ancak belirli bir plan dâhilinde ve sistemli çalıĢılırsa baĢarılı olunabilir.

 Proje hazırlama, etkin ve kalıcı izli öğrenmenin gerçekleĢmesinde önemli yollardan biridir. ÇağdaĢ öğrenme yaklaĢım ve metotlarına göre eğer öğrenme sürecinde öğrenen iĢin çoğunu yaparsa öğrenme daha iyi gerçekleĢir. Bu nedenle

(28)

13

birey proje hazırlamanın tüm aĢamalarında bizzat iĢin içinde yer alırsa etkili ve kalıcı izli öğrenme gerçekleĢir. Bu süreç, bireyin edindiği bilgileri problem çözme durumlarında kullanmasına imkân tanıması açısından da oldukça değerlidir. Diğer yandan birey bilgiyi elde ederken bizzat öğrenme sürecinin içinde yer alırsa, öğrenme daha keyifli hale gelir (Thomas, 2000).

2.3. Proje Raporu Yazımı

Örnek olarak Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik AraĢtırma Kurumu (TÜBĠTAK) ortaöğretim öğrencileri arası araĢtırma projelerinin raporunun yazımı; gözlemlerin ve ölçüm sonuçlarının yazılarak kaydedilmesi ve bunların korunması bilimsel çalıĢmaların önemli bir kısmını oluĢturur. Bilimsel çalıĢmaların bir baĢka önemli kısmı ise yapılan çalıĢmaların ve elde edilen sonuçların yayınlanmasıdır. Ancak bu yolla elde edilen bilgiler baĢkalarına iletilebilir ve gelecek için korunup saklanabilir.

Yaptığınız proje çalıĢmasının en önemli aĢamalarından birini onunla ilgili olarak yazacağınız proje raporu oluĢturur. Proje raporunda gereksiz uzatmalar ve tekrarlar olmamalıdır. Raporunuzun olabildiğince kısa ve öz olması gerekir. ÇalıĢmalarınız ile ilgili ne fazla ne de eksik bir Ģey yazmamaya gayret ediniz ve gerek yazım gerekse içerik olarak raporunuzun hazırlanmasına çok özen gösteriniz. Yaptığınız çalıĢmanın raporunuz aracılığı ile değerlendirileceğini her zaman aklınızda tutunuz.

Proje raporunuz bilimsel bir çalıĢmanın ürünüdür. Bu rapor bir problemi ortaya koyup, problemin çözümü için gerekli ve geçerli verilerin neler olduğunu ileri sürüp tartıĢabilir veya problemi ortaya koyduktan sonra onun çözümü için izlenen yolu ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi ile ulaĢılan sonuçları ortaya koyabilir. Rapor baĢka araĢtırmacıların ulaĢtıkları sonuçlar ile ilgili fikirleri de içerebilir. Proje raporu baĢkaları tarafından ulaĢılan sonuçların geçerliliğini, çeliĢkilerini ve baĢarısızlıklarını ortaya koyup yapılması gereken yeni çalıĢmaları önerebilir (TÜBĠTAK, 2014).

Proje Rapor yazımından önce; Literatür taraması yapılır, araĢtırma problemi belirlenir, sınanabilir hipotezler/denenceler belirlenir ve sınanır, elde edilen kaynaklar okunur ve özetlenir, araĢtırma ve analiz yöntemleri belirlenir, veri toplanır ve analizi yapılır, bulgular yorumlanır.

(29)

14 Rapor yazımında dikkat edilecek hususlar;  Zaman planlaması yapılmalıdır

 Düzenli ve organize edilmiĢ yazım sağlanmalıdır  ÇalıĢma düzeni ve disiplini oluĢturulmalıdır

 Bölümlerden hangisi hazırsa öncelikli olarak onunla yazma sürecine baĢlanmalıdır  Molalar en kolay yerde verilebilir

 Gözden geçirmek için yazım alanında boĢluklar bırakılmalıdır  Yazma planı paylaĢılmalı ve not edilmelidir

 AraĢtırmanın konusuna odaklanılmalıdır.

 ÇalıĢmada paragraflar konunun iĢleniĢinde konuyu bütün olarak tamamlayacak Ģekilde organize edilmelidir.

 Paragraflar kendi içinde tutarlı, bütünsel ve diğer paragraflarla hiyerarĢik bir bağa sahip olmalıdır.

 DüĢünceler mantıksal bir düzen içersinde sıralı ve kendi içinde tutarlı bir Ģekilde verilmelidir.

 KonuĢma dili, argo kelimeler, okuyucuyu doğrudan hedef alan, abartılı, iddialı ifadeler, gereksiz resim ve Ģekillerden kaçınılmalıdır.

 ÇalıĢmanın kendine özel dil ve üslubu olmalıdır (Korkmaz ve Kaptan, 2001).

Proje raporunuzu mutlaka aĢağıdaki sıraya göre yazınız. Bu sıralamaya, proje raporlarının standart olması için, kesinlikle uyunuz. Bu standart yazım, proje çalıĢmanızın sağlıklı olarak değerlendirilmesinde ve gerektiğinde raporunuzun özetlenerek veya olduğu gibi kitap haline getirilmesinde hem siz hem de raporunuzu okuyanlara büyük kolaylıklar sağlayacaktır.

Proje Raporu Yazımı (TÜBĠTAK Örneği)

Proje Adı: Projenize tek bir cümle Ģeklinde, kısa ve öz olarak, okuyana proje çalıĢması hakkında fikir verecek bir ad veriniz.

Projenin Amacı: Bu kısımda proje çalıĢması ile neyi amaçladığımızı bir veya birkaç cümle ile açıklayınız. Uygun ise amaçlarınızı maddeler halinde sıralayınız.

GiriĢ: Burada proje çalıĢmanızın konusu ile ilgili baĢkalarının yaptığı çalıĢmalardan söz ediniz. Sizin çalıĢmanızın öteki benzer çalıĢmalardan ayrılan yönlerini belirtiniz. Benzer çalıĢmalardan nasıl yararlandığınızı ve sizin çalıĢmanızın neleri hedeflediğini açıklayınız.

(30)

15

Yöntem: Bu kısımda çalıĢmanızda izlediğiniz yolu, gözlemlerinizi ve çalıĢmanızın kapsamını yazınız. Deneysel çalıĢmalarda deney düzeneği, verilerin nasıl toplandığı açıkça anlatılmalıdır. Deney düzeneğindeki, önemli ölçüm cihazlarının (ne olduğu, ölçüm aralığı, duyarlılığı vb.) kimyasal ve biyolojik malzemenin temel özellikleri belirtilmelidir. Örneğin bir voltmetre kullanılıyorsa bunun ölçme aralığı 2-220 V, 3,5 basamak göstergeli, iç impedansı 10 Mohm olan bir voltmetre olarak belirtilmesi, ya da optik özellikleri incelenen bir cam levhanın 25 mmx10 mmx1 mm boyutlarında, görünür bölgedeki ıĢığa saydam bir cam plaka Ģeklinde tanımlanması uygun olacaktır. Deneylerin nerede, kimler tarafından yapıldığı, ne kadar sürdüğü ve kaç kez hangi koĢullar altında tekrarlandığı gibi bilgilerin açık ve öz olarak verilmesi gerekir. Veri çizelgeleri, grafikler, yaptığınız analiz ve hesaplamalar bu bölümde verilmelidir.

Sonuçlar ve TartıĢma: Proje raporunuzun en önemli kısmı burasıdır. Proje çalıĢmanız ile elde ettiğiniz sonuçları bu kısımda yazınız. Bu sonuçlar sayısal değerler, bazı matematiksel eĢitlikler veya sözlü ifadeler olabilir. Uygunsa sayısal sonuçlarınızı çizelge ya da grafik Ģeklinde veriniz, analiz ve hesaplamaları gösteriniz. Geçerlilik sınırlarını belirterek sonuçlarınızı tartıĢınız. Sonuçlarınızı olumsuz olarak etkileyen nedenler varsa açıklayınız. Bu kısmı yazmadan önce mutlaka çalıĢmanızın amacını tekrar gözden geçirin ve amacınıza ne kadar ulaĢtığınızı belirtiniz. Konuyla ilgili önerilerinizi bu kısımda yazarak konuya ilgi duyup benzer çalıĢmalar yapacaklara yol gösteriniz.

Kaynaklar: Bu kısımda proje çalıĢmanız ile ilgili olarak baĢvurduğunuz yazılı kaynakları, harf sırasına uygun olarak, yazar adına göre dizerek veriniz (TÜBĠTAK, 2014).

Proje Özeti Tamamlandığında ġu Sorulara Cevap Verebilmelidir:  Projenin amacı somut olarak ifade edildi mi?

 Projenin diğerlerinden farklı yanları ve onlar arasındaki yeri ortaya konuldu mu?  Projenin önemi somut olarak açıklandı mı?

 AraĢtırma metodu hakkında bilgi verildi mi?  Bulgular ve sonuç ile ilgili bilgiler verildi mi?  Kullanılan dil açık, yalın ve anlaĢılır mı?  Yazım ve imla kurallarına uyuldu mu?

2.4. Öğretim Süreçlerinde Proje Hazırlama ve Yöneticiliğinin Yeri Nedir?

Günümüz eğitim yaklaĢımlarındaki en önemli kavramlardan biri de öğrenmedir. Böylece öğretim-öğrenim sürecinde vurgu öğretene değil, öğrenene yapılmaktadır. Bu amaçla ister

(31)

16

sınıf içinde isterse sınıf dıĢında öğretenin bilgileri belirli bir düzen içinde öğrenenlere sunması yerine; öğrenenlerin, öğrenme sürecinin bizzat içinde yer alarak elde edecekleri bilgi, beceri, değer ve tutumları kendilerinin yapılandırması beklenmektedir. Aktif öğrenme, yapılandırmacı öğrenme ve çoklu zekâ gibi öğrenme kuram ve yaklaĢımları öğreneni öğrenme sürecinin merkezine yerleĢtirerek bilgiyi bireyin yapılandırması gerektiğine vurgu yapmaktadır. Böyle bir öğrenme ortamında öğretmenin rolü ise bilgileri doğrudan vererek öğrenenlerin ezberlemelerini sağlamak değil, çeĢitli öğrenme aktiviteleri düzenleyerek onların kendi öğrenmelerini sağlamalarına yardımcı olmaktır(Korkmaz ve Kaptan, 2001).

Bireyin öğrenme sürecine doğrudan katılımını amaçlayan aktif öğrenme, bireyi ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerini dikkate alarak çoklu öğrenme ortamları ve fırsatları sunan teknikleri içeren bir yaklaĢımdır. Bu tip öğrenmede öğrenci kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu alır. Yeteneklerini keĢfederek olumlu yönde kullanma fırsatı yakalar. Aktif öğrenme yaklaĢımında öğrenme sınıf dıĢında da devam eder ve öğrenen analiz, sentez ve değerlendirme gibi üst düzey düĢünme becerilerini kazanma fırsatı yakalar. Aktif öğrenme süreci genel anlamda öğrencinin; ilgisini çeken, ona anlamlı gelen, düĢünmesini ve araĢtırmasını sağlayan ve arkadaĢlarıyla birlikte çalıĢma becerisini geliĢtirmeye yönelik etkinliklere dayanır. Aynı zamanda sınıf-içi bireysel farklılıkları dikkate alarak farklı öğrenme ihtiyaçları olan öğrencileri aktif hale getirir, onlara birlikte ders iĢleme ve dolayısıyla öğrenme imkânı verir (Thomas, 2000).

Kalıcı izli öğrenmeyi sağmayı amaçlayan aktif öğrenme süreç ve ortamlarının önemli bir boyutunu da “Proje Tabanlı Öğrenme” yaklaĢımı oluĢturur. Proje hazırlama olarak da adlandırılan proje tabanlı öğrenme, öğrenmenin sadece sonuç değil süreç boyutunu vurgulamakta ve öğrenmeyi arzulanan ölçüde bireyselleĢtirmektedir. Daha açık bir ifade ile proje tabanlı öğrenme, öğrenme sürecinde öğrenenin aktif bir rol almasını ve öğrenme kazanımlarını bizzat kendisinin yapılandırmasını amaçlamaktadır. “Bir konu üzerinde derinlemesine inceleme yapmayı” gerektiren proje tabanlı öğrenme, tasarı geliĢtirmeyi, planlama ve kurgulama yapmayı esas alan bir yaklaĢımdır. Öğrenciler, proje tabanlı öğrenme sayesinde, planlama ve araĢtırma yapabilecekleri, sorumluluk alabilecekleri, iĢbirliği içinde çalıĢıp elde ettikleri bilgileri analiz ederek somut sonuçlara ulaĢabilecekleri ortamlarda çalıĢırlar. Aynı zamanda proje tabanlı öğrenme öğrenene yaratıcı öğrenme deneyimi sunar, onların bilgiyi araĢtırarak, keĢfederek, çevresi ile etkileĢim kurarak yapılandırmalarına imkân tanır. Bu süreçte eleĢtirel düĢünme ve problem çözme

(32)

17

becerilerinin iĢe koĢulması gerekir. Ayrıca öğrenciler hazırladıkları projeyi resimle, yazıyla, grafiklerle, drama veya baĢka yollarla sunma imkânına sahip olur. Dolayısıyla bireyler, öğrenme sürecine etkin olarak katıldığı için kalıcı izli öğrenmelerini gerçekleĢtirmelerine zemin hazırlanmıĢ olur (Thomas, 2000).

Proje yöneticisi olan öğretmen, yapılan projelerde öğrencilerin kazanımlarının neler olabileceğini ya da neler olması gerektiğini iyi hesaplamalı ve öğrencilere rehberliğini buna göre yapmalıdır

Öğretim sürecinde proje hazırlama sayesinde;

 Öğrencinin ilgi ve yeteneğine göre çalıĢma imkânı verir  Yaparak, yaĢayarak öğrenme fırsatı sunar

 Disiplinler arası öğrenmeler için zemin hazırlar  YaĢamla iliĢkilendirilmiĢ öğrenme ortamı hazırlar  AraĢtırma yöntemlerini öğrenmesini sağlar  Kalıcı izli öğrenmelere imkân verir

 Uzun süreli beceri kazandırır

 Öğrenciler süreçte aktif olarak yer alır

 Kendi öğrenme süreçlerini kendileri planlarlar

 Bireysel ve grup olarak çalıĢma imkânı yakalayabilirler

Günümüz eğitim yaklaĢımlarında ekip çalıĢmasına yatkın, problem çözebilen, araĢtırmacı rolüne sahip bireyler önem kazanmıĢtır. Proje tabanlı öğrenme bu tür özelliklerin ön plana çıkmasına imkân tanır. Öğrencilerin kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almalarına ve yaparak yaĢayarak öğrenme ortamlarının oluĢturulmasına imkân tanır (Korkmaz ve Kaptan, 2001).

2.4.1. Proje ÇalıĢmalarının Avantajları

Akyüz‟e (2004) göre projede öğrenme en az dört aĢamada olur. Bunlar; konu ararken öğrenme, hazırlanırken öğrenme, yaparken öğrenme, yazarken öğrenmedir.

Projelerin sınıfta sunulması öğrencilerin iletiĢim becerilerini geliĢtirir ve özgüvenlerini arttırır. Proje tabanlı eğitim-öğretimde öğrencilerin “Ben bunu niye öğreniyorum sorusu en aza iner. Proje yaklaĢımı öğrenilen konuların insan yaĢamına etkisini açık ve net olarak

(33)

18

ortaya koyan, isteklendirmenin en çarpıcı ve yapıcı olduğu bir öğrenim yaklaĢımıdır (Saclı, 2004).

Hamurcu‟ya (2000) göre proje çalıĢması öğrencilere:

 YaĢamsal beceriler (Plan yapma, bütçe hazırlama, toplantı yönetme),  Teknoloji kullanma becerisi (Ġnternet, bilgisayar, vb.),

 BiliĢsel beceriler (Karar verme, eleĢtirel düĢünme, problem çözme),

 Öz denetim becerileri (Hedef oluĢturma, iĢlemleri organize etme, zaman yönetimi),  Tutumlar ( Öğrenmeye ilgi, gelecek için eğitime merak ),

 Eğilimler (Öz denetim, baĢarı hissi), - Ġnançlar (Öz yeterlik inancı) kazandırır.

Öğrencilerin ekip çalıĢmasıyla yapacakları bir proje onlara çok Ģey kazandırır. Bu yolla geleceğin fikir üreten bilim adamlarını, problem çözen bürokrat ve yöneticilerini yetiĢtirmek mümkün olur

.

2.4.2.Proje ÇalıĢmalarının Dezavantajları

Projenin avantajları gibi dezavantajları da vardır. Cepni‟ye (2001) göre projenin dezavantajları;

 Öğretmenin iĢ yükünü ve sorumluluklarını arttırır.  Öğrenme için ayrılan süre artabilir.

 AraĢtırmanın sınırları iyi çizilmezse, konuda aĢırı bir sapma ve dağılma gözlenebilir. Ayrıca maliyet planlanan bütçeyi asabilir. Maliyeti kimin karĢılayacağı problem olabilir. Proje bir grup çalıĢması olarak yapılırsa öğrenciler arasında anlaĢmazlık çıkabilir. Bu takdirde sorunu çözmek öğretmene düĢer. Projenin grup çalıĢması olarak yapılması, öğrencilerin sosyal yanlarının geliĢmesi ve paylaĢmayı, iĢbirliği ile çalıĢmayı öğrenmeleri bakımından daha uygundur. Bu durumda öğretmene de daha az is düĢer. Proje çalıĢmalarında velilerin fazla yardım etmesi, karıĢması da proje çalıĢmalarının dezavantajları arasında sayılabilir.

2.4.3.Proje Yönteminde Öğretmenin Rolü Proje yönteminde öğretmenin rolleri arasında;

(34)

19

 Öğrencilerin çalıĢma ve iĢ bölümüne dair yaptıkları plana uyup uymadıklarını denetlemek,

 Öğrencilere inceleme ve araĢtırma yöntemleri önermek,

 Öğrencilere, karĢılaĢtıkları güçlüklerin giderilmesinde yardım etmek,

 Kaynak kitaplardan, öğrenim ve öğretim araç ve gereçlerinden yararlanılmasına yardım etmek,

 Varsa öğrenciler arasındaki anlaĢmazlıkları gidermek,  Öğrencileri kendi baĢlarına çalıĢabilir hale getirmek,

Kısacası bu yöntem sayesinde öğrencilerin araĢtırma, problem çözme, öğrendiklerini kullanma gibi üst düzey düĢünme gerektiren beceriler kazanması sağlanacaktır. Öğrencilere baĢarı duygusunu aĢılamak ve kendilerine olan güvenlerini artırmaktır

(http://talimterbiye.mebnet.net).

2.5. Proje Yöneticisinin Görev Ve Özellikleri

Proje yöneticisinin görevleri kesin sınırlar içerisine alınamaz. Fakat proje yöneticilerinin temel görevleri, projenin yönetim iĢlevleridir. Bu iĢlevleri baĢarıyla gerçekleĢtirebilmesi için gerekli yetenek ve bilgilere sahip olmalıdır. Projenin yaĢam evreleri boyunca farklı yetenek ve becerileri ağırlık kazanacaktır. Bunlarla birlikte proje yöneticisinin otoritesi, sorumluluğu, proje takımını oluĢturmadaki beĢeri iliĢkileri ile projede baĢarılı olabilecek iyi bir yöneticinin özelliklerine sahip olması gereklidir.

2.5.1.Proje Yöneticisinin Temel Görevleri a- Planlama

Proje yöneticisinin projenin baĢında yapması gereken en önemli iĢlerden biridir. Hemen hemen tüm projeler gerçekleĢtirme aĢamasına geçmeden önce, dikkatli ve ayrıntılı bir planlama gerektirir. Projenin gerçekleĢtirilmesine yönelik nihai örgütlenme yapılmadan önce proje yöneticisi, planlamada yardımcı olacak diğer fonksiyonların ve üst yönetiminde desteğini alarak proje planlaması yapar. Ortaya konulan plan zaman, maliyet, kalite ve iĢin tamamlanması için öngörülen kaynak cinsinden tanımlı olmalıdır. Proje yöneticisinin proje

(35)

20

planını hazırlarken tüm faaliyetlerin izlenebilir ve denetlenebilir olmasına dikkat etmesi uygulamada esnek bir yapıya sahip olmasını sağlayacak ve proje örgütlenmesini yaparken kolaylık sağlayacaktır (Dengiz, 2004; Öztürk, 1996).

b- Örgütleme:

Proje yöneticileri gerçekleĢtirilen her proje için ayrı bir örgütlenme yapmak zorundadırlar. Projenin öncesinde ve proje sürecinde proje yöneticisi, öngörülen zaman maliyet ve baĢarı gereksinimleri sınırlamaları içinde projenin tamamlanması için gerekli kaynağın (insan, makine/teçhizat, yer vb.) nasıl örgütleneceğini belirlemesi gerekir. Projenin örgütlenmesi ancak insan, para ve fiziksel kaynakların uygun zamanda ve tekbir otorite altında toplanmasıyla baĢarılabilir. Proje örgütlenmesini projenin organizasyonel konumu, projenin boyutu ve projenin karmaĢıklığı gibi faktörler etkiler. Proje yöneticisi projenin organizasyonel geniĢliğini, projeden etkilenecek fonksiyonları ve projede yer alan faaliyetleri de göz önünde tutarak proje organizasyonunu yapması gerekir (Dengiz, 2004)

c- Yöneltme:

Proje yöneticinin iyi bir yöneltme düzenini oluĢturması proje açısından çok önemlidir. Burada, proje örgütü içinde etkin bir haberleĢme sistemini oluĢturması ve liderlik özelliğine sahip olması gerekir. Proje yöneticisi liderlik özelliğine sahip olmalıdır. Bu özelliği ile yönetici, bireyleri proje amaçlarını gerçekleĢtirmek için rahatlıkla etkileyip yönlendirebilecektir.

Proje yöneticisinin projede etkin bir yöneltme sistemini kurabilmesi için Ģu konulara dikkat etmelidir;

 Örgütü oluĢturacak bireylere takım ruhunu aĢılaması gerekir,

 Proje takımını oluĢturacak bireyleri iyi tanımalı ve bu doğrultuda onları özendirici ve uyarıcı bir ortam yaratmalı,

 Proje yöneticisi; proje takımında birlik, fedakârlık ve çalıĢma ruhunu canlı tutmalı,  Proje yöneticisi ayrıntılarla fazla uğraĢan bir kiĢiliğe sahip olmamalı,

 Proje yöneticisi, kiĢiliği ve davranıĢlarıyla proje çalıĢanlarına iyi örnek olmalı,  Ġyi bir cezalandırma ve ödüllendirme sistemi kurulmalı,

 ÇalıĢanlar ile iyi ve çift taraflı iletiĢim kurulmalıdır

(36)

21 d- Koordinasyon:

Proje yöneticilerinin en önemli görevlerinden bir tanesi koordinasyon yani uyumlaĢtırmadır. Projede faaliyetler arasında uyum oluĢturmak amacıyla proje takımını oluĢturan bireylerin düzenlenmesidir. HaberleĢme sisteminin etkinliği koordinasyonun sağlanmasında önem taĢıyacaktır. Proje bir sistem olduğundan çalıĢanların birbirlerinin faaliyetlerini aksatmamaları gerekmektedir. Proje yöneticisinin etkili bir koordinasyon sağlayabilmesi için koordinasyonun ilke ve teorilerini bilmesi gerekir.

Bunlar;

 Proje örgütündeki bireylerle direkt görüĢerek, yüz yüze koordinasyon sağlanmalıdır.  Plan yapılıp, politikalar belirlenirken baĢlangıçta koordinasyon sağlanmalıdır.  Problem karĢısında tüm faktörler düĢünülüp düzenlenmelidir.

 Koordinasyon sürekli bir iĢlem olarak düĢünülmelidir.  Ġyi bir proje örgütü kurulmalıdır.

 Program ve raporlar uyumlaĢtırılmalıdır.

 Ġyi düzenlenmiĢ haberleĢme sistemleri oluĢturulmalıdır.

 Koordinasyonun sağlanması için proje takımı sürekli denetim altında tutulmalıdır

(http://www.ozelguvenlikdunyasi.com).

e- Kontrol:

Projelerin kontrolü, yapılan planlama ile projenin o andaki gerçek konumunun karĢılaĢtırılması ve proje hedeflerinden olabilecek muhtemel sapmaları tespit etmektir. Projenin baĢında öngörülen zaman, maliyet, ve baĢarı hedeflerine ulaĢılmasını sağlamak üzere özellikle proje yöneticisi tarafından oluĢturulan süreçtir. Aynı zamanda proje yöneticisine projenin etkinliği ve yeterliliğinin ölçülmesinde izleme ve düzeltici hareket fonksiyonu için yardım eder. Kontrol proje yöneticisinin ana sorumluluğu olmakla birlikte proje takımında yer alan bireylerinde sorumluluklarına göre yapmaları ve proje yöneticisine yardımcı olmaları gereken bir faaliyettir (Dengiz, 2000).

Proje yöneticilerinin birçoğu kendi teknik alanlarındaki deneyim ve yeterliliklerine göre projelerde görevlendirilirken yukarda bahsettiğimiz yönetim fonksiyonları çok az değerlendirilmektedir. BaĢarılı proje yöneticilerinin, projenin teknik bilgisine sahip olmalarının yanında proje yönetimi eğitimine de sahip olmaları gerektiği açıktır. Çünkü proje yöneticisinin ana görevi yönetimdir (Ece ve Kovancı, 2004).