Nurettin Topçu özel sayısının ardından birkaç düşünce

LAURENT MiGNON

NURETTiN TOP<;U OZEL SA YISININ

ARDINDAN BiRKA<; DU$UNCE

Son y1llarda, kiireselle~me kar~1h karma sol hareketin i<;inde, yerli ve oz-giirliik<;ii sosyalizm aray1~lan, teknoloji ve endiistri kar~1thg1 ve <;evrecilik onemli tarh~ma konulan olmu~tur. Kiiresel kapitalizmin insanhgm be~te dordii i<;in yaratt1g1 sefalet, diinya <;apmda sanayile~menin sebep oldugu ekolojik felaketler, Marks<;1 solda bile endiistri ve kapitalizmle ilgili baz1 pa-radigmalarm sorgulanmasma sebep olmu~tur: Ornegin, kapitalizm ve sana-yile~menin, insanhk tarihinin mutlaka ge<;ilmesi gereken mertebeleri olarak kabul edilmesindense, daha insani, e~itlik<;i ve dayam~mac1 bir topluma gi-den yolun klasik Marks<;1 geli~im ~emasrmn d1~mda aranmas1 gerektigi ko-nusunda dii~iinceler iiretilmi~tir.

HECE

. ' .

"..

.

Aslmda bu fikirlerin tohumlan <;ok eskiden attl-m1~trr. Friedrich Engels bile, 1845 ydmda yay1mlad1-g1 ingiltere'de Emekri Smzflarm Durumu'nda sanayi-le~me oncesi ingiltere' de i~<;ilerin, endiistri devrinde ya~ad1klanyla kar~tla~tmld1gmda daha insani bir ya~anh siirdiirdiiklerini ima etmektedir:

"Boylelikle i~<;iler olduk<;a rahat bir ya~anh siir-diiriiyorlar, tam bir dindarhk ve diiriistliikle, huzur i<;inde ya~1yorlard1; maddi durumlan da kendilerin-den sonra gelenlerkendilerin-den <;ok daha iyiydi. Olesiye <;ah~-maya ihtiya<;lan yoktu. istedikleri kadar <;ah~1yorlar ve yine de gerekeni kazamyorlard1. Bah<;ede ve tarla-da kendileri i<;in bir eglence olan saghkl1 bir i~ yapa-bilmek i<;in bo~ vakitleri vard1. Kom~ularmm eglen-celerine ve oyunlarma da kattlabiliyorlard1. Biitiin bu oyunlar - bowling, kriket, futbol, vs. - onlarm fizik-sel saghklanna ve kuvvetli olmalarma katk1da bulu-nuyordu. <;ogunlukla gii<;lii, saglam yapili insanlard1. Fiziksel goriinii~leri koylii kom~ulanndan pek az farkhyd1. <;ocuklan temiz koy havas1 i<;inde bii-yiirler ve ara srra ana babalanna i~lerinde yardrm ederlerdi. Sekiz on iki saat-hk i~, onlar i<;in sozkonusu degildi."1

Bu tarh~malar baglammda Nurettin Top<;u'nun yerli sosyalizm aray1~1, en-diistri ve modernlik kar~1thg1 ve de <;evreciligi, belki de, hi<;bir zaman bu ka-dar giincel olmarm~hr. Ancak Nurettin Top<;U'nun bir de karanhk yonii

var-

·f---drr: Hastahkh Yahudi dii~manhg1, yaztlannda yer yer sezilen yabanc1 dii~-manhg1 ve kendisinin tasavvur ettigi yerli sosyalizmle uyu~masa da nasyo-nal-sosyalizmin Hitlerci yorumuna ac;lkc;a ifade edilen bir hayranhk. Top-c;u'nun sentezci dii~iincenin bu iki tarahmn ne olc;iide bagrms12 olarak deger-lendirilebilecegi ayn bir sorundur, c;iinkii, en azmdan A vrupa tarihinde, fa~i-zan hareketlerin c;ogu, kapitalizm kar~1thgrm, c;ogu zaman yabanc1 dii~manh-g1 hatta rrkc;tllkla sonuc;lanan kiiltiirel ozciiliigii ile doga severligini birle~tir-mi~lerdir. HECE dergisinin Ocak aymda "Bir Dii~iince ve Yannki Tiirkiye Ta-sarrm1 Olarak Fikir ve San' atta Hareket ve Nurettin Topc;u" ad1yla Topc;u'nun sosyalizm anlayi~mdan gizemciligine kadar c;e~itli yonleri iizerine makaleler ic;eren, bir ozel sayi c;lkarmi~ olmas1 oldukc;a onemli bir olay ve Nurettin Top-c;u'nun dii~iincesini masaya yatrrmak ic;in iyi bir frrsat olabilirdi.

Olabilirdi diye yaz1yorum c;iinkii ortaya c;1kan sonuc; oldukc;a muhafaza-kardrr ve gonderme yapacagrm1z birkac; istisna d1~mda, kiireselle~me c;agm-da Topc;u'nun dii~iincesinin yeri iizerine pek de durulmam1~br. Oysa Topc;u hakkmda zengin bir literatiir vardrr. Bugiine kadar Topc;u'nun dii~iincesini kavramsalla~trrmak ic;in iki onemli kavram ortaya attlm1~br. Biri, Turk Sagi-nm

Ur

Birin-cisi Avrupa fikirler tarihinden, aslmda 1920'li ytllann Almanyas1'ndan alm-m1~ken, digeri Bab'nm emperyalizmine kar~1 direni~e vurgu yapmaktadrr. Yine de bu kavramlarm c;izdigi c;erc;evede "Hangi Nurettin Topc;u?" sorusu sorulabilir. Nurettin Topc;u fa~ist bir fikir adam1 m1, yoksa iic;iincii diinyac1 anti-emperyalist bir dii~iiniir mii? Yani Topc;u'nun fa~izmle ili~kisi ve iic;iin-cii diinyac1hkla baglantls1 ayrmtlh bir ~ekilde irdelenmesi gereken konular-drr. Bu tiir incelemeler yazrm1zm boyutunu a~bgi ic;in, bu konuda sadece bir-kac; fikir one siirmekle yetinecegim.

Top~u, fa~izm ve nasyonal sosyalizm

Topc;u'nun hareket felsefesi iizerine yazanlarm c;ogu, ozellikle Sorbon-ne' da 1934 ytlmda verdigi, daha sonra Ahlak isyam ad1yla Tiirkc;ele~tirilecek olan Conformisme et revolte: Esquisse d'une psychologie de la croyance ad-h doktora tezini inceleyenler, onun, tez ad-hocas1 ilerici katolik aydmlarm onde gelenlerinden Maurice Blondel'in Action felsefesine ne kadar borc;lu oldugu-nu, hakl1 olarak, vurguluyqrlar. Oysa Blonde!, felsefesine ve elbette Hristi-yan inanc;larma daHristi-yanarak fa~izme ve nasyonal sosyalizme entelektiiel alan-da sava~ ac;m~trr. Lutte pour la civilisation et philosophie de la paix (Mede-niyet ic;in Miicadele ve Ban~ Felsefesi, 1939) adh eserinde, Blonde! nasyonal

sosyalizmin insanhgm yiice dogasiyla bagda§hnlamayacigim vurguluyor: Topc;u ise yazih§ tarihi belli olmayan "Sosyalizm ve $ekilleri" adh bir maka-lede "milli degerlerle geleneklere dayanan fa§izm ile aym esaslara dayanan Alman milli sosyalizmi, devlet sosyalizminin en miikemmel gerc;ekle§mesi ol[dugunu]"4 _{yazmaktadrr. Devletc;i sosyalizm Top~ ic;in olumlu vasiflara} sahiptir: Adi gec;en makalede "devlet sosyalizmi[nin] gelenekc;i ve muhafa-zakar" oldugunu, "cemiyetin §artlanm kabul et[tigini], tarihi zaruretlere baglan[digim], inkilapc;i degil, tekamiilcii"5 oldugunu vurgulamaktadrr. Nu-rettin Topc;u'nun nasyonal-sosyalizm ile ili§kisi incelendiginde, Topc;u'yla Blonde! arasmdaki Nazi ideolojisi konusunda gorii§ farki onemli bir entelek-tiiel yol aynmma i§aret etmektedir. Hatta, bu konunun otesinde Top~'nun, Paris'ten dondiikten sonra hocasiyla ili§kilerini ne olc;iide siirdiirdiigii ve ho-casmm geli§imini izleyip izlemedigi ve Blondel'in fa§izm kar§ithgi konusun-da ne dii§iindiigii oldukc;a onemli sorulardrr.

Bir ba§ka mesele Top~'nun nasyonal sosyalizm algtlayt§iyla ilgilidir. Fi-rat Mollaer'in "Tiirk Sosyalizmine Bir Katki: Tiirk Dii§iince Diinyasmda Anadolu Sosyalizmi" adh makalesinde hakh olarak Topc;u'nun Anadolu sos-yalizmi arayi§mm Hitlerci nasyonal sosyalizmden c;ok farkh oldugunu vur-guluyor. 6 Ancak Mollaer'in haksiz oldugu nokta nasyonal sosyalizmin

mut-laka "kapitalist konsantrasyonun hizlanmasma" yaramasidrr.7 Bu tespit Na-zi ideolojisinin Hitlerci yorumu ic;in dogruysa da nasyonal sosyalizmin ic;in-de yer alan ba§ka akimlar ic;in sozkonusu ic;in-degil. Bu baglamda NSDAP'm sol kanadim olu§turan Strasserci c;izginin c;ok farkh bir tutumu vardrr. Zaten 4 Temmuz 1930, Otto Strasser ve yanda§lan Nazi partisininden aynlmi§lardrr ve Strasser'in gazetesi olan Der Nationale Sozialist (Ulusal Sosyalist)'te aym giinde "Sosyalistler Nazi Partisini Terk Ediyorlar" diye bir ba~makale ya-yimlanmi§trr.8 Strasser, biiyiik sermayeye kar§i sendikalan destekleyen, bii-yiik miilkleri devletle§tiren, ban§c;tl bir uluslarasi politika savunan devletc;i bir sosyalizmi hayal etmekteydi. Top~'nun dikkatini asil bu c;izginin c;ek-mesi beklenirken, o, bu c;izgiden pek de haberdar goriinmiiyor. Hatta yirmi-li ve otuzlu ytllarm Almanya'smda Armin Mohler9 _{gibi kimi siyaset}

bijimci-lerine gore "muhafazakar devrim", Karl Otto PaetePO gibi ba§kalarmca ise "ulusal-bol§evik" veya "ulusal-devrimci" olarak adlandmlan hareketlerin varhgi, Top~'nun ilgisini yeteneksiz bir Avusturyah ressamm mide bulan-dmci ilkel bogiirmelerinden daha c;ok c;ekmeliydi. Ernst Jiinger' dan Ernst Ni-ekisch' e kadar Alman fa§izan dii§iiniirler, yerli sosyalizm arayi§i, otoriter devlet tasansi ve kiiltiirel ozciiliik itibariyle, Top~'nun ara~ma c;ok daha yakmdrrlar. Arna Topc;u'nun onlan okumu§ veya onlardan haberdar oldugu-na dair herhangi bir bilgi yoktur.

•---Top\u'nun Hitler'e duydugu hayranhk, muhtemelen, rrk\1hk ve Yahudi dii§manhg1 baglammda degerlendirilmeli. Ger\i Strasser ve Niekisch de kill-tiirel ozcilliik ve Yahudi dii§manhg1 baglammda iktidara gelen nasyonal sos-yalistler'den \Ok da farkh degillerdir. Alman fa§istlerinki gibi, Nurettin Top-\u'nun Yahudi dii§manhg1 da patolojik bir boyuttadrr. "insanlar ve Yahudi-ler"11, "Para ve Yahudi"12 ve "islam Davas1 ve Yahudilik"13 gibi yaztlan en-telektiiel iiriinlerden ziyade, psikanaliz alamna girecek olan ruhsal bunahm1-m gosteren belgelerdir. Hitler gibi Yahudi-Mason kobunahm1-mplo teorilerine inand1-g1 her halinden belli olan Top\ll'ya gore, Freud, Durkheim, Levy-Briihl, Marx, Einstein ve Spinoza "hakikah yikmak i\in diinyaya gonderi~" Ya-hudilerdir.14 Avrupah 1rk\tlann iisluplarrm ammsatarak "Yahudi, Allah'm, insan diye yaratt1g1 varhklara benzemez", diye yaz1yor Top\u.15 _Ancak Eins-tein'm maddeciligine kar§1, Top\ll hocas1 Blondel'in de \Ok onemsedigi Hen-ri Bergson'u one \ikanyor.16 Yani, Bergson'un Yahudiliginden haberdar go-riinmiiyor. Ancak Top\ll'nun rrk\ihg1 Yahudi dii§manl1giyla smrrh degildir:

"Bugiin bir milletin i\inde bir\ok soylardan insanlarm karl§hgrm goriiyo-ruz. Baz1 yerlerde milletin ana soyuna di§ardan kan§anlar onun ge\mi§ ve gelecegine ait mesuliyetlere sahip olmadiklan i\in hayahm her sahada zehir-leyici tesir yap1yorlar. 0 millete felaket getiriyorlar."17

Benzer sozler, §imdilerde rrk\1 politika ve cinayetleri hakh \ikarmak i\in Avrupa'da Hitler'in mirasm1 iistlenen \e§itli a§m sagc1 parti ve orgiitlerin bro§iirlerinde de okunabilir. Top\u'nun, ofisine Hitler'in resmini asmasma neden olan olgular HECE'nin ozel say1s1mn giri§ yaz1smda belirtildigi aksi-ne18, sosyalizm degil ancak Top\u'nun Fiihrer'la payla§hg1 rrk\1, yani insan-c1hk kar§1h gorii§lerdir.

U~iincii diinyac1hk ve Ortadogulu sosyalizmler

Nurettin Top\ll'nun dii§iincesinde rrk\1hgm yerini gormezlikten gelmek miimkiin degildir. Ancak sosyalizm, emperyalizm kar§1thg1 ve \evrecilik fik-riyahm olu§turan diger onemli olgulardrr. Bu olgular Hitlerci nasyonal sos-yalizmde yoktur ve Nurettin Top\u'yu ii\iincii diinyada ve Ortadogu' da ge-li§en yerli sosyalizm arayi§larma yakla§hrmaktad1r. Zaten Top\ll'nun kapi-talizm kar§1thg1 ve sosyalizmi, onun Tiirkiye' de uzun yillar Amerikanc1 bir \izgi izlemi§ olan muhafazakar milliyet\i \evreler tarafmdan d1§lanmasma neden olmu§tur. '

"Yeryiiziinde muazzam musibet olan komiinizmin siiratle ve oniine ge-\ilmez §ekilde ilerleyi§i ise, kapitalizmin vicdans1z darbelerine kar§l insanh-gm i\inden dogan zaruri bir tepkidir. Ondan da mesul olan yine Amerikan kapitalizmidir," 19

diye yazmi§ttr Nurettin Topc;u, Haziran 1968'de. Emperyalizm ve kapita-lizm kar§lh tutumuyla, Topc;u'nun Ali $eriati, Arap diinyasmdaki islami sol arayi§lan, Nasrrc1hk, Baasc;1hk ve Michel Eflak, hatta Suriye Ulusalc1 Sosya-list Partisi ve Antun Saadet, Sovyet Birligi'nin ilk y1llarmda Nerimanov, Ris-kulov ve Sultan Galiyev gibi ortaya c;ikan Tiirkc;ii sosyalistler ile ara§tmlma-s1 ve incelenmesi gereken ortakhklar vard1r. Ancak ne yaz1k ki HECE'nin bu sayismda bunun gibi kar§tla§hrmac1 bir c;ahsmaya giri§ilmedi.

Oysa bu sayinm baz1 yazarlan boyle bir c;ah§manm gerekliliginin farkmda goriiniiyorlar. Ornegin, Akif Emre, "Nurettin Topc;u' da Oteki Diinyalar" adh makalesinde, Amerika kar§1thg1 ve islami sosyalizm aray1§1 baglammda Nu-rettin Topc;u ile Seyit Kutup'un yakla§1mlan arasmda bir kar§tla§hrma yaptla-bilecegini yaziyor.20 Mustafa $ahin ise, "Evet isyan Ahlaki ya da Merd-i Mii'minin isyaru" adh makalesinde Topc;u'yu Muhammed ikbal ile kar§lla§h-nyor.21 Ancak bu ka~tla§hrmada ikbal'in Marx'a ve Lenin'e kar§1 ilginc; tutu-mundan bahsetmiyor. ikbal'in "Tann Oniinde Lenin" ve "Karl Marx'm Sesi" gibi sosyalistlerin kapitalizme ve "Bah"ya kar§l isyanlannm haklihgmi vur-gulad1g1 §iirleri de vardrr. Birc;ok ac;1dan ilkel bir komiinizm kar§1thg1 sergile-yen Topc;u'nun bu tiir §iirlere nastl yakla§hg1 onemli bir ara§trrma konusudur, c;iinkii ikbal de bu §iirleri bir Miisliiman olarak, hatta Miisliiman oldugu ic;in yazml§trr. $ahin, makalesinin sonunda Ali $eriati'ye bir gonderme yapmakta-drr. 22 Ku§kusuzca kar§tla§trrmah c;ah§malar baglammda Topc;u'yu $eriati ile bir arada incelemek c;ok uygundur.23 $eriati'nin islam'la Marksc;tlik arasmda-ki senteziyle Topc;u'nun Anadolucu sosyalizmi arasmda dikkate deger ben-zerlikler goriiliiyor. Hatta mistisizm arayi§lannda fazlas1yla Fransiz oryanta-list Louis Massignon'dan etkilenmi§ olduklan soylenebilir. Ancak $eriati'nin sentezi insanctl temellere otururken, Topc;u'nun, $eriati'nin asla payla§ama-yacagi, fa§izan, yani insancihk kar§lh, bir yone dogru kayd1g1 ortadadrr.

Ortadogulu ve islami sosyalizmler baglammda Topc;u hakkmda ara§trr-malarm yaptlmas1 gerekmektedir, ancak bu konu Topc;u iizerine c;ah§anlarm ilgisini, nedense, c;ok fazla c;ekmemi§tir. Gerc;i, ara§trrmactlarm Ortado-gu'nun c;agda§ entelektiiel ve siyasi tarihine bu ilgisizliklerini ve umursa-mazhklarrm, Hareket dergisinin sayfalarmda da gormek miimkiindiir. Yusuf Turan Giinaydm'm hazrrlad1g1 dizine24 _{baktld1g1 zaman, Avrupah veya}

Ku-zey Amerikah olmayan c;ok az edebiyatc;1 ve dii§iiniirden c;eviri yapild1gi go-riiliiyor. Nathaniel Hawthorne, Somerset Maughan, Victor Hugo, Charles Peguy, Jaques Prevert hatta Stefan Zweig ve Oscar Wilde gibi isimlere rast-gelmek miimkiinse de, Mahatma Gandhi ve Muhammet Hamidullah gibi ol-mazsa olmaz birkac; ismin d1§mda Bahh olmayan ondokuzuncu ve yirminci

-~---yiizyil edebiyat<;ilanna hi<;, dii§iiniirlerine ise <;ok az yer verilmi§tir. Nurettin Top<;u her ne kadar Tiirkiye Curnhuriyeti'nin bahc1 tuturnunu sorgularn1§ ol-sa da, kiiltiirel alanda Batil1 olrnayan diinyaya kar§1 tuturnu Curnhuriyet'in resrni politikasmdan <;ok da farkh degildir.

Sonu<; olarak, "Hangi Nurettin Top<;u?" sorusunu cevaplayabilrnek i<;in ha.la ara§tmlrnas1 gereken alanlar vardrr. Kiireselle§rne <;agmda Nurettin Top<;u'nun kiiltiirel, siyasi ve iktisadi ernperyalizrn kar§1thg1, ba§ka bir diin-ya i<;in rniicadele edenlere ilk baki§ta ilgi <;ekici goriinse de, hastahkh Yahu-di Yahu-dii§rnanhg1, yani 1rk<;il1g1, Yahu-dii§iincesinde kapkara bir lekeYahu-dir. D0lay1s1yla, kamrnca, Frrat Mollaer'in iyi ara§hrilrn1§ rnakalesinde iddia ettigi aksine, Top<;u ne solcudur25, ne de Siileyrnan Seyfi Ogiin'un bir ba§ka yaymda yaz-d1g1 gibi, "hiirnanist"tir.26 _{insam dii§iindiikleri veya yaphklan, yani} serbest-<;e se<;irnleri i<;in degil etnik kirnligi yiiziinden di§layan birinin, hatta onu et-nik kirnligi yiiziinden insan sayrnayan birinin insancil olrnas1 rniirnkiin de-gildir. insancil1gm ternel savlanndan biri biitiin insanlarm e§it oldugudur. Onun i<;in, insancilik sol dii§iincenin ternelidir. Top<;n'nun dayam§rnac1, <;ev-reci ve yerli sosyalizm aray1§1 yirrni birinci yiizyilda daha insani bir toplurna susaffil§ olanlarm dikkatini <;ekebilecekken, rrk<;1hg1 ile, insancilarm gelecek tasanmmdan ilk once, kendisini d!§larn1§ oldu.

1 Friedrich Engels, ingiltere'de Emekri Sm1flarm Durumu, ~ev. Oktay Etnre, istanbul: Gozlem Yaymlan, 1974: 60-61.

2 Tarul Bora, Turk Sagmm Uf Hali: Milliyetfilik, Muhafazakdrllk, islamc1l1k, istanbul: Birikim Ya-ymlan, 2003:90.

3 _{Siileyman Seyfi} Ogun, Tiirkiye' de Cemaatfi Milliyetrilik ve Nurettin Topru, _{istanbul: Dergah} Ya-ymlan, 1992.

4 Nurettin Topr;u, "Sosyalizm ve ~killeri", Ahlak Nizdm1, istanbul: Dergah Yaymlan, 1999: 232. 5 A.g.y., 232.

6 _{Frrat Mollaer, "Tiirk sosyalizmine bir katkl: Tiirk Dii~iince Diinyasmda Anadolu}

Sosyaliz-mi", Hece, 109, Ocak 2006, 37. 7 _{A.g.y., 37.}

8 Karl Otto Paetel, Nationalbolschewismus und Nationalrevolutionniire Bewegungen in Deutsch/and, Schnellbach: Verlag Siegfried Bublies, 1999: 211 ve Otto Strasser ve Victor Alexandrov, Le

Front Noir contre Hitler, Paris: CAL, 1968: 125-126.

9 _{Armin Mohler, Die Konservative Revolution in Deutsch/and (1918-1932): Ein Handbuch, Graz:} Leopold Stocker Verlag, 1999.

10 Karl Otto Paetel, Nationalbolschewismus und Nationalrevolutionniire Bewegungen in Deutsch/and, Schnellbach: Verlag Siegfried Bublies, 1999.

11 Nurettin Topc,u, "insanlar ve Yahudiler", Ahlak Nizam1, istanbul: Dergah Yaymlan, 1999: 205-209.

12 _{Nurettin Topi;u, "Para ve Yahudi", Ahlak Nizam1, istanbul: Dergah Yaymlan, 1999: 210-213.}

13 Nurettin Top~u, "islam Davas1 ve Yahudilik", Ahlak Nizam1, istanbul: Dergah Yaymlan, 1999:

214-218 ..

14 Nurettin Topi;u, "insanlar ve Yahudiler", 205-209. 15 A.g.y., 209.

16 A.g.y., 208.

17 _{Nurettin Topc,u, "Millet ve Milliyet", Yarmki Tiirkiye,} istanbul: Dergah Yaymlan, 1999:129.

18 _{"Bir Dii~tince ve Yannki Turkiye Tasannu Olarak Hareket Dergisi ve Nurettin Topc,u", Hece,} 109, Ocak 2006, 5.

19 Nurettin Topi;u, "Amerikan Va~eti", Ahlak Nizam1, istanbul: Dergah Yaymlan, 1999: 222.

20 Akif Emre, "Nurettin Topc,u'da Oteki Diinyalar", Hece, 109, Ocak 2006, 46.

21 Mustafa $ahin, "Evet isyan Ahlaki Ya Da Merd-i Mii'minin isyaru", Hece, 109, Ocak 2006, 68-75.

22 A.g.y., 75.

23 Ali $eriati konusunda, Ali Rahnema'nm An Islamic Utopian: A Political Biography of Ali

Sha-ri'ati (LonJra: I.B. Tauris, 1998) adh biyografik i;~mas1 i;ok onemli bir yap1ttrr. Ne sevindi-rici bir dm ..undur ki, Nurettin Topi;u Ozel Say151yla ayru giinlerde Hece Yayinlannca

yayrm-land1: Miisluman iitopyac1, Ali Rahnema; Turki;esi, ihsan Toker, Hece Yayinlan, Ankara 2005.

24 Yusuf Turan Giinaydm, "Hareket Dergisi Dizin", Hece, 109, Ocak 2006, 561-635.

25 Frrat Mollaer, "Turk sosyalizmine bir katkt: Turk Dii~tince Diinyasmda Anadolu

Sosyaliz-mi" ,31-37.

26 _{Silleyman Seyfi Ogtin, "Nurettin Topc,u Ozerine Bazi Dikkatler", Nurettin Topfu'ya Armagan,}

istanbul: Dergah Yayinlan, 1992: 69-71.

HECE YAYINLARI'NDAN

KENDi ve SiY AH

KENAN~AGAN

....