Yeniköy sene 1830..
BOĞAZİÇİ'NİN MASALI
Kanunî Sultan Süleyman devrinde, Boğaziçi’nin o ta rihe kadar meskûn olmayan yemyeşil ve âsude bir köşe sinde yepyeni bir köy ku rulmuştu. Boğaziçi’nin bu en yeni köyü o tarihten itiba ren «Yeniköy» olarak anıl maya başladı ve el’an da bu isimle anılıp gitmektedir. Kı sacası yüzlerce yıldanberi
es-kiyememiştir bu güzel köy... Kıyılarındaki bir kaç eski yalı hariç, bugün Boğaziçi’ nin en yeni veçhesini de bu rası taşır hakikaten, önce yol istimlâki, sonra da eski bina ve yalıların yerlerini yenilerine bırakmalarıyla Ye niköy Boğaziçinin en yeni yüzlü köyüdür bugün.
Bu köyün yüzyıllar önceki
halini bakın Evliya Çelebi nasıl anlatır:
«Yeniköy, 3000 haneli, bağ- lı-bahçeli, müzeyyen bir şe hirdir. Galata Mollalığına tâ bidir. Subaşısı, Yeniçeri Ser dârı, çavuşu ve yasakçıları vardır. Zira halkı cümleten T r a b z o n l u olduklarından kavgacı insanlardır. Fakat gayet ankâ bezirgândırlar. Haneleri mâmurdur. Uç ma halle İslâmî, yedi mahalle hristiyanı vardır. Uç camii olup leb-i deryâda bulunan Kaptan Halil Paşa Camii ga yet şirindir. Bir hanı, bir ha mamı, bekâr odaları, 200 ka dar dükkânı vardır. 100 ka dar peksimetçı kârhaııesı mevcuttur. Karadenize açı lan gemiler peksimeti bura dan alırlar...»
Yeniköy’ün peksimeti yüzyıl lar boyunca ününü muhafa za etmiş, sonra zamanla es kinin bir çok güzelliği ve özelliği gibi o da kendi ken dine tarihe karışıp gitmiştir. Yeniköy’ün eski devirlerdeki bir diğer özelliğini sarayın pastırmasını temin etmesi olmuştur. Yeniçeri ocağının avcıları Istıranca ormanla rında avladıkları karacaları buraya getirirler ve hususî imalâthanelerinde bu kara- caların etinden Hünkâr için pastırma yaparlardı. Karaca pastırması o zamanlar yal nız Hünkâr sofrasına mah sus ve son derece leziz bir
Î
’iyecekti...kinci Mahmut devrinde, Ye niköy rum zenginlerinin bil hassa rağbet gösterdikleri bir yer oldu ve kıyıları bir birinden güzel yalılarla do luverdi. Bugün dahi Yeni köy, Boğaziçi kıyılarında en bol sayıda yalıya sahip bir semt olmak özelliğini taşı maktadır. Eski harap yalı ların yanısıra modern bina lar da Yeniköy sahillerinde sıralanır. Bu yüzdendir ki Yeniköy kıyıları çok uzun yıllardan beri umumun isti fadesinden mahrum kalmış tır.
Son yıllarda yolların genişle tilmesi ameliyesi sırasında Yeniköy yepyeni bir çehreye bürünmüş, bu arada Turizm Bankasının sahilde açtığı lüks bir otel de Boğazın bu en yeni köyüne bambaşka bir hava getirmiştir.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
