*T/6
l^l
■ İ Ü
• ORHAN KEMAL
VS1AMD1...
yesinde iki kol yürüyordu : B iri Sabahattin Ali hikâyesi, öbürü de başıboşluğun övgü sündeki Sait Faik hikâyesi.
C
İGAKA paketi, daktilo makinesi ve kâğıt. Ci- garamı yaktım, dakti loya kâğıdı taktım. Durup düşünüyorum. Zor, ölmüş b’ - kişinin ardından yazı yazmak. Yazarlığın en zor yanı. Çünkü ne deseniz, ne yazsanız boştur. Giden geri gelmez, ölen dirilmez, bir anı denizinde, o denizin va vaş yavaş çalkantısında git gide uzaklaşır, uzaklaşıl, so nunda gözden kaybolur Unu tulur mu? Olağan bir kişi oısa, belki. Ama yazar kısmı unutulmaz. «Sözler uçar gi der, yazılar kalır» derler ya doğrudur o söz. Yazar ölse de yazdıkları kalır gerjye. Hele erdemli bir yazarsa, vazar namusuna sonuna ka dar sahip çıkmışsa, erdemli lik bayrağını elinden hiç dü şürmemişse ölmez. Her za man, her çağda geçerli ka lır, yaşar.Orhan Kemal, bir hikâyeci ya da bir roman yazarı için öğunülecek bir ustaydı. H i kâyeci olarak şiiri çiğneyip ortaya çıktığında Türk
hikâ-Orhan Kemal birinci hikâye geleneğine hiç alışılmamışı getirdi, İkincisini de beşinci sınıf çizgisine indirdi. «Tele fon» hikâyesinin kahramanı unutulmaz; «Gardiyan» hikâ- yes ndeki gardiyan, olağanüs tü bir hikâye kişidir. «Baba Evi»nde, «Avare YıllarVda ay rı bir tad alınmıştır; insanı mız, toplumum zun büyük çoğunluğunu meydana geti ren o «kiiciik insansımız: bü tün gerçekliğiyle yepyeni bir kalemin, Orhan Kemal’le yi ne toplumumuza tanıtılmış tır. Burada şu noktayı da belirtmeli: Orhan Kemal Türk edebiyatında «mutlu azınlık» çemberini kırıp bü yük yığınlara ulaşmayı ba şarmış tek yazarımızdır da Söyleyeceğini, söylemek iste diğini; do!amb..vsız, hiç düz meciliğe, uydurmacılığa gör kemli budalalıklara sapma dan. tarih ve insan gerçeğine sırt çevirmeden, edebiyatımı zı ve okuru dolandırmadan edebiyat çeteleri kurmadan, kimselerin aracı olmadan, > ısel aracı etmeden sıdı çevresinde yalan kampanya lar; açtırmadan dosdoğru bir yoldan okuruna ulaştır mış bir yazardır. Yazar na muslulu'undan en küçük bu
artık yok. tkha, nanvesi de yok. Daha Önr» Meserret de yoktu. Artık >cl-, köfieleı su katılmış beyaza kesik "ası lar bol * ■ ' -■>- e
doğranmış -¡alatalıklı soğan lı b’berli Çoban salataları açık vermeye yanaşmamıştı;
bir küçül: açıkçık, o ırün idim bulutlara yazdırmış ni ce yazarlarımızdan daha ün lü daha büyük, daha yüce kıldırırdı Orhan Kemal’i. Ama hayır, boyun eğmedi, istenene karşı çıktı; yoksul luk mu? Çekerim, dedi. Sa- vaşmal mı? Savaşırım, dedi Engeller mi? Aşarım, dedi. Bir sarı defter vüz kuruştur bir kurşun kalemi yirmibeş Herşey yapılabilir, herşey uygulanabilir ama bir yazaı d ’ .diğj gibi düşünmekte di lediği gibi hikâyesini va da romanını kurmakta özgür dür. Yazmakta da ranii. Va yınlamakta da Orhan Kemal vazar özgürlüğü için de mey dan savaş, vermiş tu Birta kım özgürlüklere sonradan konmuş, bu özgürlükleri ar tık olağanmış sayan genç ku şaklar bu oluşa, bu oluşun ’cinden gelmiş nice vürekli yazarlara dudak çökerek ba kabilirler Haksızdırlar Ebu- hnkir Hazım Tene uran ve "Kiiciik Pasa»sı olmasaydı. Sadri Erten, olmazdı- Sadri Ertem olmasaydı, Sabahattin Ali olmazdı Bugün adları iyi hikâyeciye çıkmış nice yb zarlarımız —orta «uşaktan ve yeni kuşaktan— yerlerini ve hikâyecilik erini Orhan Kemal’e bor; ıt'c,urlar
Evet, Türk hikâyesinin iki büyük Kemal n den birincisi
Adana kebaplan da vok. Sa bahın erken saatlerinde Ba bıâli Yokuşu’nu bir delikan lı uçarılığında inip çıkan elinde tomar tom e» d «k »ilo edilmiş hemen o gün sıcağı sıcağına Darava çevrilmesi zorunlu tükftve>eri. romanla rı dolaştıran hkSoeei-roman- ı Orhan Kemal de vok.
Geriye savısız tvkftve. 0M1- zu askın roman, bir çok da oyun kaldı Yazdıklarım sa tarak valnız vazı vasfın on ların gelirlvlp vasav— g tonluma, insnn'anmıza ""Ç bir kızeırhk ve k ır "” k dövm edin ell-H'tı vasnrin il- dü En püc beveınr bir eıes- tirmopj Orhan K »*-,.»I" n yaz dıklarım hallaç napv-’hı gibi atsa perine nine nmı «- ' —"'k kuşaklara rahatlıkla ulaştı racak roman-hikâye anıttan kalır. Kim «Bereketli Top raklar t)stünde»ye. «M ü n a zaaya. «Baha Evi»yle «Avare Yı!lar»a «72. Koğuş»a. «E k mek Kavgası»na. «Sarhoşlar»’ a, «Çamaşırcının Kızı»na. «E s kici Diikkâımna. «Diir.va E- vi»ne hayır divebüir?
Bunların yanı sıra Orhan Kemal, bütün yazarlık serü veni boyunca güzel işinin namusum ve erdemine en küçük bir toz bile kondur mamış, döneminin tek yazan olarak da ayrıca anılacaktır.
TARIK D U R S U N
y
Taha Toros Arşivi
m
