Eğik Açılan Kuyulardan Jeolojik Profillerin Çizimi
Delineation of the Geological Profiles İn the inclined wellsNUBETTÎN SONUL A* Ü. F. F, Jeoloji Mühendisliği Bolümü, Ankara
ÖZ : Gerek petrol ve tabiî gais ve gerekse maden aramalarında kuyuların açılmasma ihtiyaç duyulur, Bu kuyular düşey ve eğik yönde amaca ve teknik imkanlara uygun olarak yapılabilir-ler. Örneğimizde Batı Almanya'nın Georgsdorf petrol havzasında (Şekiİ: 5) yapmış olduğum çalışmalarımı özet olarak sunmaya çalışacağım. Bilhassa eğik ağılan kuyulardan geçecek jeolo-jik profillerin ve profillere dayanan diğer jeolojeolo-jik çalışmaların gerçeğe daha yakın olabilmeleri için, bu uygulamada söz konusu olan hususların dikkate alınması ve çalışmaların ona göre yü-rütülmesi zarureti vardır,
Gorüldüp üzere havzada açılan kuyuların bir kısmı eğik olarak yapılmıştır. Açıklamalarda eğik açılan kuyular için yapılması gereken işlemler geneUeştirilerek ve basitleştirilerek ismha çalışılmıştır. Çalışmaların sonunda, petrol ihtiva eden Bentheîm kumtagı seviyesinin yapı kontur haritası ve bölgenin tektonik çatısı çıkartılmıştır.
Havza iki ana fay bloku arasında yer almakta olup ana fayların çizilmesinde bölgede açılan diğer kuyulardan edinilen bilgilerden de yararlanılmıştır*
ÄBSTBA6T2 Oil and natural gas or mine explorations are always needed well drilling. These wells can either be vertical of technology. In the following example I'll try to introduce my studies in the ou field Georgsdorf (figureS) of West Germany to obtain the possible best re-sult, it Is recommended to follow the mentioned procedure, especially at geological profile pas-sing through the mdmed weUs and some other geological studies which highly depends on the-se profiles.
As it is seen some of wells drilled In the field have tadinationa. In the explanations, the procedure is given in general and simplified form for the Inclined wells.
In the last part, the structural contour map of the oil bearing Bentheim sandstone level and tectonic structure are given*
The field is taken place in between the two major fault blocks and the information about the other wells in the region also used while drawing those two major faults,
GİRİŞ
Büindip üıere açılmakta olan kuyular du-ruma ve amaca uygun olarak çoğu zaman iste-nilen doğrultulara yöneltilebüirler. Bu durumda kuyunun başlama üe bitiş noktaîarmm koordi-natları farklı olacaktır. Örneğin, belirli bîr de-rinliğe kadar düşey yönde açılmış bir kuyunun daha sonra teknik sebepler ve amaca göre dü-şey yönde açılmasına gerek duyulmayabilir.
Kuyular açılırken sistemli bir şekilde çoğu zaman belirli aralıklarda kuyu yönünün sapması (Azimut olarak), sapma miktarı, eğik derinlik ve kuyu meyli gibi önemli özellikler ayrıntılı bir şeküde ölçülür ve kaydedilir, Kuyu açılması ta-mamlandıktan sonra kuyunun başlangıç ve bi-tiş noktaları arasındaki sapma değeri ve yönü verilmiş olur,
UYGULAM&Nm YAPILMASI
Çizelge 1 de yukarda söz konusu olan özel-liklerden bazıları sunulmuştur. Örneğimiz B. Al-manya'nın kuzeyinde açılmış olan Adolf* 25 ku-yusudur.
Kuyuların başlangıç noktalarmm koordi-natlarına ve bitiş noktalarının ise kuyu sapması (Azimut olarak) ve sapma miktarları dikkate alınarak yerleştirilmesi yapılır. (Şekil* 1)
Jeolojik profillerin çimmînde kuyuların baş-langıç veya bitiş noktaları kılavuz; nokta olarak alınabilir* Örneğimizde kuyuların bitiş nokta-» lan kılavuz olarak alınmış olup başlangıç nok-talarmın jeolojik profil yönündeki izdüşümleri
gösterilmiştir.
Eğik açılan kuyulardan gerçek jeolojik pro-filler, elektrik loglarmdan karşılaştırma (Kore-lasyon) üe yapüacaksa bu uygulamanın önemi daha da artacaktır. Bu durumda elektrik logla-rmdan seçilecek belirgin seviyelerin profil yö-nündeki düşey derinliklerini bulmak gereği do-ğacaktır. Veya loğlardan karşılaştırma sure-tiyle ayrılmış Formasyon veya katman (lar) m düşey yöndeki derinliklerinin ve kalınlıklarının hesaplanması mecburiyeti hasü olacaktır,
Bunun için Loğların karşüaştırümasmdan satıra belirlenen Örnek seviyelerin veya Formas-yon şuurlarının eğik derinlikleri loğlar üzerinde yazılarak, NN (normal deniz seviyesi) üzerine indirgenmesi gerekir»
Bu işlemin yapılmasında Örnek seviyelerin veya formasyonların şuurlarını gösteren eğik derinliklerden, kuyunun açıldığı noktanın NN
0—Kuyu başlangıç noktası 0_ » bitiş
Şekil İl Eğik a#ıtaL§ kuyulara* ba#langı§ koordi-n a t l a r a / s a p m a miktarı ve koordi-napma yökoordi-nlerikoordi-ne
ffîgme İt The location of inclined wells according to
their initial coordinates» the amount ©f Inclina-tion and the direcInclina-tion of inclinaInclina-tion
(non-soa-üzerindeki değeri ile bu seviye veya sınırlardaki derinlik kaybı değerlerinin çıkartılması gerekir,
örnek: 1 — Eğik derinlik = 400 m (^Düşey derinlik)
NN = 1 5 m Derinlik kaybı - Yok Kuyunun düşey yöndeki NN al-tındaki derinliği « 400 ~ 15
= 385 m,
Örnek: 2 — Eğik Derinlik = 600 m NN - 15 m Derinlik kaybı =8 m, (Şekil 2) Kuyunun düşey yöndeki NN altındaki de-rinliği a= 600-23—577 m olacaktır. Bu işlemlerin yapümaBi ve gerekli verilerin sağlanmasından sonra örnek katman veya for-masyonların profü yönündeki gerçek kalınlıkla-rının (gerçek katman veya Formasyon kalınlığı anlamına gelmez.) bulunması ve istenilen jeo-lojik profillerin gerçeğe uygun olarak § M m d sağlanır*
18 mOUOJÎ MÜI^NDlSI^ĞÎ/lSYLÜLi/10T9
BEÖÎNÎLEN BELGELER
Adler, R„ Fenchel, W4| Martini, H,J„ und Pilger, A., 1967, Mnige Grandlagen der Tektonik II: Cla-usthaler tektonische Hefte - 3, Clausthal - Zeller-feld,
Bentz, A., 1949, Erdöl und Tektonik in Nordwestdeut-schlane Veröffentlicht vom Amt für Bodenfors-Clausthal - Zellerfeld,
Clausthal Teknik Üniversitesi (B, Almanya) Petrol Jeo-lojisi Uygulamaları, 1974-75.
Flick, H„ Quade, H„ Stäche, G,A„ und Wellmer, F.W, 1972, Einführung in die tektonischen Arbeits-methoden: Clausthaler tektonische Hefte L2, Clausthal - Zelrefeld.
Gwinner, P.M., 1965, Geometrische Grundlagen der Geologie E, Schweizerbart 'sehe Verlagsbuch-handlung, Stuttgart,
Sonel ,N„ 1977, Information on Oilfields Gewerkschaf-ten Brigitta and Elwerath, Petroleum Enginee-ring Oil-Ep, 22: Struktureller Aufbau des Georgs« dorfs = beckens in ]SrWJDeutschlandJ Hannover,
