o--/. ; "JJ
Y E .D İG Ü N
Sayfa 7
-■K ■ii
Şair Leylâ Hanımefendi salonundajpiyano çalarken (50 sene evveline ait bir fotoğraf)
Şair ve bestekâr Leylâ Hanımefendi en yaşlı kadın şairimizdir.
ı ı ^ _ ı a i * i __ ı _____ ■__; ■__ ■ * ■ . ♦♦♦♦
- - - - — — - ■ — — ■ — — — — — — — ~ j — --- - ■ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦
^
il||! 87 yaşında olmasına rağmen hâlâ kalemini terketmemîş ve çok
m
1
1
:...
sevdiği piyanosundan uzaklaşmamıştı^
...
İR Z A M A N L A R g ü rü ltü s ü n d e n g eçilm iy en E b u z z iy a m a t baasın ın s o k a ğ ın d a b irk a ç ç o cu ğ u n çev ird iğ i ç e m b e rle rin ç ıtırd ıla rı v a r... V e bir d e a k şa m ın sü k û n e tin i h ırpalıyan, y o ğ u rtç u la rın s e s le r i...
8 7 y a ş ın d a b u lu n a n şair v e b e s te k â r L e y lâ h a n ım e fe n d i a la tu rk a d ö ş e n m iş b ir o d a n ın şilte sin d e [T ü rk k a d ın şa irle ri] ne k e n d isi h a k k ın d a y a z d ığ ım s a tırla rı oğ lu Y u su f R azi b e y e o k u tu y o r.. V e a ra s ıra m in i m ini k a h k a h a s ile zarif n ü k te le ri b irib irin e k a rışıy o r..
Bu z a rif v e asil h a n ım e fe n d in in m u h a v e re le ri o k a d a r g ü zel id a re edişi v a r ki in san b a y ılır,. D o k s a n a y a k la şa n se n elerin in o n a v e rd iğ i acı v e ta tlı h a tı ralar, b e y a z sa ç la rın ın g izlediği d in ç b a şın d a y a ş ıy o r ... Y ılla rc a ev v elk i h â d iseleri tarih i v e sa a tile a n la tırk e n h a y retim izi güç z a p te d iy o ru z . B ir ta ra fta n L e y la h anım ın güzel b e y itle rin i te k r a r lıy o ru z :
«B ak h a re ne asude y a şa r kltııse dokunm az N azik güle bin tü rlü eza eyliyor in san » «Al göm lek ile sinel sa fın gören olsa bi şü p h e sanır ateş İçinde b ir içim su..»
H a n ım e fe n d i san k i a k şa m k i b ir v a k a d a n b a h s e d e r g i b i . a n la tıy o r :
— ilk şiirim i 12 y a ş ın d a y a z d ım . İlk b e ste m i d e a y n i y a şta y a p tım . O z a m a n C ir itte v a li b u lu n a n b a b a m , Z a p tiy e m ü şü rü h e k im İsm ail p a ş a
tefti-Leylâ Hanımefendinin gençlik devrine ait bir fotoğrafı.
Yazan: TAHA AY
şe çıkm ıştı. A v d e tin d e iki b e y it y a z d ım v e g ö s te rd im . Ç o k m e m n u n o ld u v e b e n i teşv ik etti. O n d a n d onra y a z d ık la rım ı b a b a m a v e rird im . B a b a m d a C iritte «K ııtb î» e f e n d iz a d e d iy e m e ş h u r b ir şa ire ta sh ih e ttirird i. İlk şiirim d e n b ir ay s o n ra b e s te y a p tım . H e m e n h e m e n y ü z e y a k ın b e s te m v a rd ır. Y ir m i b e ş m u h te lif m a k a m d a n b e s te le d i ğim b irç o k g a z e l v e ş a rk ıla rım B o s ta n c ıd a k i k ö ş k te y a n d ı. .
L e y lâ h a n ım e fe n d in in b irç o k e s e r leri bu m e y a n d a m a h v o lm u ş tu r. Ş iir lerin in b irç o ğ u v a k tile b a z ı g a z e te ve m e c m u a la rd a n e şre d ilm iştir. N e ş re d il m e d e n y a n a n la r a h a n ım e fe n d i ç o k a- c.ımış o lm alı ki b u n la rı n e ş re tm e d iğ in e n a d im o lm u ştu r. Y a n g ın d a n s o n ra h a fız a sın d a k a la b ile n le ri o ğ lu Y u su f R a- zi b e y « S o lm u ş çiçek ler» n a m ı a ltın d a to p lıy a ra k 19 2 8 d e n e ş re ttirm iş tir. Bu k ita b ın m u k a d d e m e s i Ş airi â z a m A b - d ü lh a k H â m it ta r a f ın d a n y a z ılm ıştır.
K ıy m e tli b e s te k â r v e ş a ire a la fra n g a v e a la tu r k a m u sik i h a k k ın d a k i fik irle rini so rd u m .
’ • 1 ı n !- s « » € iü m ■
,
Sayfa^Ö
YEDlGÜN
1
f-!.-Leylâ Hanımefendinin yaşmak devrinde alınmış bir fotoğrafı
ı
— A la tu r k a m u sik i y a n i Ş a rk m u sikisi b a şlı b a ş ın a b ir â le m d ir. B u â le m i s ö n d ü rm e m e lid ir. V a rsın o d a a sa rı ' a tik a gibi te tk ik ed ilsin . F a k a t b ü s b ü tü n te rk e d ilm e sin . B en a la fra n g a m u siki ile d e u ğ ra ştım . B irz a m a n la r m a - z ü ık a v e v a lsa m e ra k lı id im . H a ttâ b ir- k a ç ta n e d e a la f r a n g a m ^ b e s te le rim % . v a ıd ır. B u n la rd a n b irin in g ü ftesi C elâl
> N uri B ey in d ir. , —* B e s te k â rla rd a n en z iy a d e kim i _■ ta k d ir e d e rsn iz h a n ım e fe n d i? .. -— E11 ç o k b e ğ e n d iğ im b e s te k â r m e r h u m H a c ı A rif b e y d ir. B u s ır a d a Y u su f R a z i b e y b ir «N o ta » m e c m u a sı u zattı. M e c m u a n ın k a p a ğ ın d a H a c ı A rif b e y in resm i v a rd ı. H a n ım e f e n d i • d e v a m e d iy o rd u : — H a c ı A r if b e y S u lta n M e c it’in m a b e y in c ile rin d e n d ir. Ö y le z a n n e d i y o ru m ki Ş a rk m usikisi b u k a d a r b ü y ü k b iı ü s ta t k a z a n m a m ış tır. B u n d a n b a ş k a h o c a m ( A s tık ) v e (A z iz ) e fe n d iy i d e b e ğ e n irim . B en, n e şiir v e n e d e b e ste h a k k ın d a esaslı b ir d e rs g ö rm e d im . H ü d a in a b itim d e se m caiz d ir. Size b ir h a tıra m ı a n la ta y ım . B irg ü n E d e b iy a t ta n b a h s e d e rk e n , S ü le y m a n N a z if’e :
•— B en hiç a ru z ta h sil e tm e d im , d e d im .. M erh u m k im se n in iş itm e sin d e n k o rk a r gibi k u la ğ ım a y a v a ş ç a - b e n d e a ru z o k u m a d ım ! d e d i. S a a tle rc e gü- lü şm ü ştü k . N azif d e d im d e a k lım a gel- ‘ di. O n u n b ir g az e lin e şö y le b ir n a z ire m
v a r d ı:
«Nesi v a r san k i şu tleh rin elem in d en b aşk a N ıs i v a r k a lıru azap ve site m in d e n b aşk a Y r n c a n ım diye p ü r ra lım ü v e fa san d ığ ım ın G örm edim lû tfu n u v a d ü k ere m in d e n b aşk a»
No. ?ö
M e rh u m u ço k se v e rd im . H e r z a m a n g ö rü ş ü rd ü k . B eni H â m it’le o ta n ış tır m ıştı. •— H â m it’le y aş fa rk ın ız v a r m ı h a n ım e fe n d i?---- Oo.„ B en, H â m it’ten iki ü ç y aş b ü y iik ü m .. Y a şıy a n k a d ın şairlerin.’n v e b e s te k â rla rın en yaşlısı b en im . E s ki şa irle rim iz iç e risin d e b e ste y a p a n h e m e n h e m e n y o k tu ;
---- Eski ş a irle rd e n k im le ri sev e rsi niz? ---- B irinci F ıtn a tı, M a k b u le L em an ı se v e rim . M a k b u le L e m a n a rk a d a ş ım d ı. Z a v a llı g en ç y a şta ö ld ü . (N ig â r ) h a n ım ın n esirleri b e n i ço k sa ra r.. N ig âr h a n ım d a n u zu n u z a d ıy a b a h s e d e n h a n ım e fe n d id e n s o n ra Y u su f R a zi b e y d e b ir h a tıra s ın ı a n la ttı: ---- M e rh u m e ile ç o k iyi a h b a p tık . Is titra d e n sö y liy ey im ki b azı k ita p la r N ig â r h a n ım ın d o ğ u m ta rih in 1871 v e h a ttâ 1 8 8 0 [ 1 ] o la ra k k a y d e tm iş ler..
Leylâ Hanımefendinin birkaç sene evvelki resmi
N e k a d a r yan lış,. B en G a la ta s a ra y lise sin d e n 1885 te m ezu n o ld u m , N i g â r h a n ım o z a m a n b ü y ü k b ir h a n ım d ı..
N ig â r h a n ım ın çok to h a f v e asil b ir
11] Dalıa yakın zamanlarda ölenler hak kında böyle yanlışlıklar edebiyat tarihi hesa bına birer büyük hatadır. «Türk kadın şair leri» ni hatırlarken şahin yaşı hakkındaki bu ihtilâfı oğlu ve Mülkiye mektebinin kıy metli hocalarından Salih Nigâr Keramet Bey hallettiler. Nigâr Hanım 1866 tarihinde dün yaya gelmiştir. Üstat İsmail Habip Beyin «Edebî yeniliklerimiz» namındaki liselerde okunan kitabırçcia bu doğum 1880 tarihine
kadar çıkarümıştır I . -'•TFfv. .'A'. * feíS ■
| )
.4 . ı* • ! f j J i f » £ â d e ti v a rd ı. Bir k e re k ap ısı, h e rg ü n v e h e rk e s e açık b u lu n u rd u . B izd e ilk d e fa « salo n » u o tesis etti. B en b u s a lo n a sık sık g id e rd im . Y aln ız b u s a lo n b iz le re d ö r tte n s o n ra açık b u lu n d u ru lu rd u . B u n a m e ra k e ttim . B irgün s a a t ik id e g ittim . A m a n e fe n d im ; N ig â r h a n ım ın bu id a re c iliğ in e b a y ıld ım b il lah i.. M eğ erse s a a t d ö r d e k a d a r N ig âr h a n ım e rk e k te n k a ç a n k a d ın la rı k a b u l e d e rm iş. O n la rın d e rtle rin i d in le r h e p sine la z ım g e le n n a sih a ti y a p a r v e yol g ö ste rirm iş..L e y lâ h a n ım ta s d ik e tti:
— B ir s a lo n d a y üz kişi b ile olsa h e p sin e sö z y e tiştirir v e z e ra fe tile id a re e d e r d i . ..
¥ * ¥
A z s o n ra k o n u ş m a m ız y in e y a ş b a h sin e v e şiire in tik a l etti. H â lâ şiir y a z ıp y a z m a d ığ ın ı so rd u m .
— Y a şım a b a k m a y ın ız .. G e ç e n d e h ece ile b ir şiir y a z d ım .
— P iy a n o ç a la r m ısın ız? . — P iy a n o m u .. D a h a g e ç e n a y t o ru n u m u n o ğ lu n u n s ü n n e t d ü ğ ü n ü n d e s a b a h a k a d a r sekiz s a a t p iy a n o ç a l dım . A d e tâ y erim i b a şk a birisi k a p a ' ,cak d iy e p iy a n o n u n b a ş ın d a n k a lk m a k iste m iy o rd u m . - x ' —— Y e n i ş a irle rd e n k im i se v e rsin iz ? , ---- H a lid e N u sre t h a n ım la ü ç yıl e v v el g ö rü ştü m . Ş ü k û fe N ih al h a n ım b e n im le g ö rü şm e k istiy o rm u ş.. B en d e ço k istiy o ru m am a.. B a şk a y e n i k a d ın şair işitm e d im ..
— Ş iirlerin izi nasıl y a z a rsın ız ? ---- S a n a tk â r d a m u h a b b e t o lm a z sa b irşe y y a z a m a z .. M u h a b b e t m i? M u- h a b e t m e se lâ b a h a r o lm alı, m e se lâ aşk v e sev g i o lm a lı... ---- B u m u h a b b e te « C e m iy e t» g ire m e z m i? .. Y u su f R a z i b e y : — E v e t, v a ta n v e c e m iy e t te b ir id e a ld ir. O n u n için d e y azılır. M a a le s e f s e n e le rd e n b e ri ilişilem iyen b u fik ir b u g ü n a le v le n m iştir. * * «s L e y la H a n ım e fe n d i m u h a r r ir im d e n p e k k o rk a rm ış .. A ltı y e d i a y e v v e l G ö z te p e y e k ö şk le rin e g ittiğ im z a m a n d a b u n d a n b a h se tm işti.. B u m u h te r e m şa irem izin elini ö p e re k a y rıd ım .. L o ş m e rd iv e n d e n in e rk e n y u k a r ıd a n in ce v e titre k b ir ses iş itiy o rd u m :
— A lla h a ş k ın a k o n u ş tu k la rım ız ı m ü n a sip b ir se k le k o y a rs ın ız d e ğ il m i? ,. T a h a A y t s t
X
‘i A • •v ":3i A • • y V> 'Taha Toros Arşivi
