ANADOLU SIGIRLARININ ABOMASUS'LARINDA GöRüLEN
TRlcHOSTRONGYLİDAE TÜRLERİ VE BUNLARIN
KOYUNLAREMIZDA GÖRÜLEN NEVİLERLE MUKAYEŞESİ
Nevzat CÜRALP.
Anadolu koyunlarında görülen Trichostrongylidae türlerine dair 'stematik araştımnalar adlı mesainin neşrind'en sonra ayni familya-_ a bağlı türlerin sığırlarınızdaki dağılış ve yayılış nisabtini tesbit e bunların yekdiğerleriyle mukayesesini yapmak, bir çok bakımlar-an birlbirim~çok yakın olbakımlar-an bu iki hayvbakımlar-an türünün abomasus para-itleri hakkında bize kafi fikir ve bilgi verecektir.
Bununla beraıber TüI1kiye koyunlarİnda olduğu şekilde, sığırları 'ızda b:r Trichostrongylidae prdblemıinin mevcut olmadığınada. ka-Hz. 14 seneden beri yaptığımız gaita muayeneleri bize yukarıda ar-ettiğimiz 'kanaatı verdikten ıbaŞka, son olarak üzerinde çalıştığımız ğır aıbomasuslarının muayeneleri sonunda da ayni mevsim ve aynı erden ge]miş koyUn aıbomasuslarındaki Nematodlara nisbetle bu
sı-rlarda daiJma çok az miktar ve niSbette TrichostroIllgylidae nevile-ne rastlayabildik.
Esasen yurdumuzda koyunların aksine olaraık sığırlarda mide
arsak paraı:itler:nden mütevellit ıkayıplardan balhsedeın ne eski ve ede yeni .bir yazıya .rastlayamadık. Buna mukaJbil, koyunlanmızda richostrODlgylidae türlerinden mrütevellit salgınlara aiJt azda olsa imizde bazı yazı, araştıııma ve istatistikler mevcuttur.
Bu durum bize memleketimizde sığır Trichostrongylose'undan 'ütevellit kayda değer herhangi :bir salgın'ın miişahede edilmediğini-e açık olarak göstedilmediğini-ermedilmediğini-ektedilmediğini-edir.
Bununla beraber sığır Triohostrongylidae'lerine dair YUTdumuz-a bYUTdumuz-azı YUTdumuz-arYUTdumuz-aştırmYUTdumuz-alYUTdumuz-ar yYUTdumuz-apılmYUTdumuz-amış değildir.
Nitekim M. Mimioğlu (10) Samsun, Ordu, Giresun ve Bolu illerin-e Haillerin-ematuria villerin-esica1isbovisli 35 inillerin-etk, 31 öküz villerin-e 4 mandadan ibarillerin-et
GÜRALP
70 hayvanın bir kısmının koprolojik ve diğerlerinin otopSi muayen lerinde 1-Dicroccelium lanceatum 2. Fasciola hepatice 3 -Cyst hyd tique 4. Triıchostrongylidae nevileri 5 - Trichuris ovİs ve 6. Gongylon ma pulchruma rastladığını bildirmektedir. H. Kurtpınara (7) ,göreT-kiye<iesığırlarda nematod1ar çok nadir görüılmektedir. Aynı yazar ( Erzurumda muayene ettiği 296 baş s1ğınn gerek 31bomasus,ve gere ince barsaklarında nematodlara rastlamadığınıbildiıımektedir. K pınar (9) Kars mezıbahasınıdamuayene ettiği 102 sığırın yalınız b tanesinin ince barsaklarında Cooperia oncophora türünden başka p razi te rastlamadığını anlatmaktadır. Karaköse mezbahasında kesil 150 baş sığırın muayenesi neticesini bildiren araştırmasında aynı y zar (9) nematadlardan bahsetmediğine göre !bu bölge sığırlarında tür parazillere rastlamadıığı kabul edilebilir. Ş. Yaşarol (20) Trak bölgesinde yaz hastalığına yaıkalanımış20 sığırdan alınan gaitalar muayenelerinde bunların ,10 unda (% 50) çok fazla, 9 unda (% 45) fa la, 1inde (% 5) ise az miktarda Trichostr-onglidae YU!Inurtalarınara ladığını bildirme~tedir. Ayni yazar (20) Pendik Ba'kteriyolöji Enstit süne ait 16 serum sığırının gaita muayenesinde bunların 2 sinde ya
(% 13) ünde çok fazla, 6 sında (% 37) fazla, 7 sinde (% 44) az ve 1 i de (% 6) ÇOLkaz miktarda Trichostronıgylidae yumurtalarına rastlad ğını anlatmaktadır. Diktrnans (4)Ş. Almerika.dasığırların abomasusu da 8 nematod türünün mevcut olduğunu bildirmektedir. Baker ( ,Stilesiri deva'mlı yağışlı havalar esnasında veya onu müteakip buza
ve danalardakiparaziter gastro-enteritisten mütevelHt kaybın 20- 401bulduğunu bildirdiğini yazmaktadır. Yazar (1) ayni zama da N.York eyaletindeıki buzağılarda en çOikgörülen. nematodlar Ostertagia (Albomasum~ve Nematodirus (İnce !barsaklar) cinsin bağlı türler olduğunudıa ilave etmektedir. Baker (2) yaz aylarında m raya bırakılan 18 aylıktan küçük gençdanaların başlıca hastal amillerinin: sindirim sistemi parazitizmi ve akciğer kurtları olduu nu bildirmekte ve 1945 denberi bu şekilde 21 muhtelif salgın ihba yapıldığını yazmaktadır. Udall'a göre (19) O.ostertagi ~merikada de kurdu hastalığının amillerindendir. Yazar ,(19) Amerikada ~ hastalık hakkında ilk ne.şriyat~n1900 yılınıda Stiles tarafından y
pıldığını bildirmektedir. i
1920 de Muldoon ve Frick Kansas şehrinden alman 84 danada ~ şekildeki salgından baihsetmektedirler.1927.de Barger Kaliforniyada rer yaşında 11,genç dananın abomasus nematodlarından öldüğünü b dirmektedir. Mide kurdundan ölüım hadisesi Kaliforniyada ilk ve fj kat Amerika Birleşik Devletlerinde üıçünçü vak'adır. Aynı hastal~ 1928 de İllinois de Hawes tarafındanda görülmüştür. 1931 de N. Yorı ta bir çok sığırın ölüm sebebi yine bu hastalık olmuştur. Haw~ İl~ 178
ois'te ,gördüğü salgında '0. ostertagia'ya ilaveten Haemonchus con-ortus'ada rastlamıştır (19). Udall (19)O. ostertagi'nin daha fazla bu-ğılarda görülen mide kurdu hastalığının amili olduğunuda ila.-e ila.-etmila.-ektila.-edir. Portila.-er vila.-e arkadaşları (13) .Aimila.-erikanınbatı vila.-e günila.-ey
atısındalki sığırlarda doğrudan doğruya nematodlara atfedilen bü-ün kayıpların en çok O. ostmagiden mütevelUt olduğunu yazmak-adırlar. Roberts, O. Sullivan ve Riek (15) O. ostertagiden mütevellit
atogen enfeksiyonun bilhassa 3-24 aylık ,genç sığırlarda görüldüğünü ildirmektedir. SaLgınların kışın ve ilkbahar başlannda müşahede dildiğini, bununla 'beraber kaYLpların sonbaharda da başlayabilece-vini bildirmektedirler. Yazarlar Queensland (Avusturalya)' da sığırlar-aki gastro-enteritis amilleri arasında O.ostertagi ve T.axei'nin çok gö-üldüğünü anlatmakta, ancak bu iki parazit tÜTününpatogen etki mey-danagetirecek miktarda her zaman görülmediğinide ilave etmektedir.-ıer. N. Tüzdil (18) O. ostertagi'nin koyun ve keçilerde de görüldüğünü v,efakat asıl sığırların nematodu olduğunu 'bildirmektedir. Oyıtun (12) O. ostertagi'ye yurdumuzda tesadüf edildiğini yazmakta ve bu para-ziJtten meydana gelen hastalığa gevişenlerde ve bilhassa sığırlarda da-ha fazla rastlandığını anlatmaktadır. Ayni yazara göre (12) bu para' zit tehlikeli ibir kansızlık ve kıtna nezlesinin amilidir. Sprehn (17) O. ostertagi'ye Avrupa, Amerika ve Avusturalyada rastlandığını, N. Le-maire (11) ise bu parazite yukarıdaki mıntııkalardan başka Yeni 'le-landada da tesadüf edildiğini anlatmaktadır. Seddon'a göre (16) O. os-tertagi sığırlarda en önemU türdür ve .Aıvusturalyanın Wagga ve Al. bury kazalan ile N.S. Wales'in sahil bölgelerinde, Gippsland'da ve ba tl Avusturalyanın güıIıeybatısındaki kaml ve genç sığırlardaki ciddi kayıpların müselbb~bidir.Baylis (3) O. Ostertagi'nin sığırlann aboma. susunda serbest veya nodüler içinde yaşadığını bildirmektedir.
Ransom (14) ise O osterıta.gi'nin muhtel'H yazarlar tarafından bir koyun paraziti olduğu hususu üzerinde durulduğunu ve fakat . bIr çok vak'alarda teşhisIerin O. circumcincta ile karıştırıldığına inan-maktadır. Yazar, ekserisinin Amerikadaki ebIi koyunlardan toplanan yüzlerce Ostertagianın kendisi tarafından yapıolan muayenesinde, bunlann hiç birinde O. ostertagi'ye tesadüf etmediğini yazmaktadır. Güralp (5) Anadolunun 10 muhtelif. yerinden kesilmek üzere Ankara mezbahasına getirilen 10 koyunun sindirim sisteminde bulunan Tric.. hostrongylidae türleri üzerinde yaptığı bir araştırmada, bunlarda 14 tür tEsbit ettiğini ve fakat bu neviler arasında O. ostertagi'ye rastla madığını bildirmektedir. Herlich ve Stewart (6) yaıptıklan deneyler sonunda, sığırlardaki O. ostertagi ve Oes. radiatuma ait larvaların kı. sa bir müddet 'koyunhırda da yaşayabildiklerini yazımaktadırlar.
GÜRALP
Materiyal ve Metod
Anadolu sığı:rlarının abomasus paraZİtleri tesbit edHip bunları koyunlarda bulunan ayni organ nematodlarııyle mukayesesini yapa ken üzerinde durduğumuz birinci husus, her iki hayvan türünün a
ni mıntıkadan gelmesi otmuştur. Biz aıbomasuslarını tetkiık ettiğim'
koyunlar hangi illerden gelmişse, tetkik edeceğimiz sıığirlarında ay vilayetlerden gelmiş olmasına dikkat ettik.
Üzerinde durduğumuz ikinci nokta, o mıntıkadan koyun ne z man kesilip parazitıeri toıplall'rmşsa sığıiflardan da ayni mervsimd rnezkur parazitleri toplamalk ve bu suretle mevsim .ve iklim şartların bağlı olarak seyreden ve ıgörülen a:bomasus namatadları üzerinde b faktörleri de diklkata almak olmuştur.
Bu durtlrrna göre aıbamasuslatı muayene edilen sığırlar, ayni o ganları evvelce tetkik edilen koyunların geldikleri tarih sırasiyle D! yarbakır, Es!kişeihir,Ankara, Erzurum, Sivas, Çanlkırı, Yozıgaıt,Konya Kırşehir ve Boludan Ankara meıJbahasma kesİ1mek üzere getirile hayvalliardan seçilmişlerdir. Seçilen bu sığırlar 3-8 y~larında idiler
Abomasus i~inde bir kısmı seııbest ve fakat bÜiyüikbir yüzdesi (%
78.82)nodüller içinde bulunan parazitleri çıkarmak ve mide muhteva sı arasına ka~an nematodları toplamak b.iraz güç oımuştur.
Bunun içinde abornasuslar diğer sindirim kısımlarından bire bağla sıkılarak ayrılmiş ve kesilmiştir. Muhtevası bir kaba aktarıLmı>; ve a~>omasus'unkendiside düz b;r satha yayılmışrtır. Nodüller i~ind veya serbest halde bulunan parazitler, ucunda sivri bir iğne buluna cam çubUk yardımiyle dışarıya alınmış ve % 0,9 fizyolojik suda te-m'İZlerurnişlerdir.
Abamasus muıhteviyatı ise fizyolojik sU ile sulandırılarak azar azar petri kutularına alınmışlar ve kesafetleri giderilımişbir halde ol. duklanndan içindeki parazitler kolayca toplanabilmişlerdir. Bunlar-da f;zyolojiJksuBunlar-da temizlıendikten sonra toplanan parazitlerin tümü üzerine kaynama derecesindeki 70 lik alkol dökülerek tesbit edil-mişlerdir. Ölçüldükten sonra bu nematodlar ılık suda yııkanmı.c;Vf!
mikroskopta morfolojik özelliklerini tesbite iırnkan vereri şeffaflığı ka-zanmak için laktofenole alınmaşlardır.
Netice ve Karar
Yukarda arzedilen metod ve teknikle toplanıp muayene edilen pa-razitlerin teşhisinden elde ettiğimiz sonuçlar, ve bunların koyunlann abomasuslarından toplanan TriC'hostrongylidae familyasına bağlı tür. lerle mukayesesinde şu neticeler elde edilmiştir.
A - Muayene e:filen sığır abo-masus~arında1ci. Trichostrongy li.
dae durumu
1--- -Muayene edilen 10 sığır aJbornasusunun 4 ünde (% 40) Trichostrongylidae familyasına bağlıtürler göııülmemiş, diğer 6 şında (% 60) ise bu parazitlere rastlalımışıtır.
2 ..AJbomasus'larıTrichost-ronıgylidae bakıımından müsbet olan sığırlarda en -az (1) ve en çok (24) parazit görülm~tür. • 3 - Görülen 42 parazitten hepside (% 100) Ostertagia cin-sine bağlı türlerdir.
4 - Trichostrongylktae ba-kımından mÜSlbEı;olan 6 sığır a-barnasus'unUn 6 sında da (% 100) yalnız Os'tertagia cinsine -bağlı türler görü1Jmüştür.
5 -- a) Trichostrongylidae tes-bit emlen 6 vak'anın 2 sinde (% 33.33) 2 nevi Ostertagia, 4 ünde (% 66.66) 1 n!3'viOstertagia gö-rülmüştür.
B - Muayene edilen koyun aho-masuslarınc1,a1ci.
Trichostrongy-lidae durumu
- 1 -- Muayene edilen 10 ko-yun a'bomasus'unun hepsinde d~
(% 100) Triohostronıgylidae fa-::nilyasına bağlı türler
görmm~-tür.
- 2 - - Muayene edilen koyun-laTIn aıboma'sus'larında en az (161) ve en çOk(1337) pa~azit gö-rillm~tür. 3 - Görülen 5728 parazitteri: <1215i (% 73.60) Ostertagia 1174 ü (% 20.50) Haemonohus 320 si (% 5.58) Trichostrongylus 18 i (% 0.31) Camelostrongylus 1 i (% 0.01) Nematadirus cinsine bağlı ,türlerdir.
4 Trichostrongylidae
ba-kımından mÜSlbetolan 10 koyun aıbomasus'unun 10 unı:l.a(% 1001 Osterta-gia, 7 sinr:ie(% 70) Hae-rr.!onchus,4 ünde (% 40) Tric-hostrongylus, 2 sinde (% 20) Ca-melostrongylus 1 inde (% 1) - Ne-matcdirus cinsine bağlı türler
gö-rmmüştür.
5 --a) Trkhos,trongylidae -te::,bitedilen 10 vak'anın 3 ünde
(% 30) 4 nevi, 5 inde (% 50)3 ne-vi, 1 inde (% 10) 2 nevi,linde (% 10) / nevi os ter ta-gia. ıb-c-d-e- Haemoınchus,
Tric-hostronıgylus, Camelcstrongylus ve Nematadirus dns:ne bağh~ür-ler görülmemiştir.
ıb) TriCihostrongylidae cC:ilen10 vak'anın 7 sinde :aaG~ı:onchus,
c) Trichostrongylidae
tesbit 1nevi tesbit
GÜRALP
\
6 _.- Toplanan parazit adedi 42 dir. Bunun 39 u (% 92.86) Os-tertagia (Ostertagia) Ostertagi, 2 si (% 4.76) Ostertagia (Marshal. lagia) marshalli, 1 si (% 2.38) Os-tertagia (Grosspiculagia) ocd-dentalis.
Muayene edilen sığır abomasus-larıTUliaki Trichostr'Onqylidae
durumu
182
edilen 10 vaık',anın 2 sinde (% .
20) 4 nevi, diğer 2 sinde ise (%
20) 1 er nevi Trichastrongyhis, d) TrkhOSltroIllglidae tesbit edilen 10 vak'anın 2 sinde (% 20) 1 nev'i Camelostrongylus
e) Triohostronglidae tesbit edilen 10 vaık'anın 1 inde (% 10) 1 tür Nematoctirus görülmüştür.
6 - Toplanan parazit .adedi
5728 dir. Bunun: 2705 i (% 47.22) Ostertagia ~ostertagia) circumcincta, 1397 si (% 24.38) Ostertagia (Marshallagia) marshaili, 1174 ü (% 20,49) Haemonc-hus contOl'tus 240 1 (% 4.18) Trichos,trongy-lus exte.nuatus 63 ü (% 1.09) Ostertagia (Os-tertagia) trifurc~ta ' 50 s,i (% 0.87) Ostertagia (Grosspicu18.lgia)occidentalis
Muayene edilen koyun aboma-suslarındaki Trichostrongylidae durumu 42 si {% 0.73) Trichostrongy-'lus vitrinus 33 ü (% 0.57) Trichostrongy-lus colubriformis 18 i (% 0.31) Ca,melostrongy-lus mentulaJtus 3 ü (% 0.05) Trichostrongylus capricola 2 si (% 0.03) Trichostrongy-lus probolurus 1 si (% 0.01) Nematodirus spatıhig'er oldukları anlaşılmıştı!'.
Tartışma
Mimioğlu (10) Samsun, Ordu, Giresun ve Bolu illerinde muayene' ettiği 70 sığırda Trichostrongylidae türlerine rastladığını, Yaşarol (20) ise Trakya bölgesinde Yaz has:talı.ğına yakalanmış 20 ve Pendik Bak-teriyoloji Enstitüsündeki 16 serum sığırının gaita muayenelerinde bunların hepsindede değişik miktarda Trichasıtronglidae türlerine te-sadüf ettiklerini yazmaktadırlar. Kurtpınar (8) Erzurumda ımuayene ettiği 296 sığırın ajbamasusunda nematadlara rastlamadığını, Kars meZbahasında muayene ettiği 102 sığırın ise yanlız 'bir tanesinin ince. barsaklarında Cooperi'aya tesadüf ettiğini (9) bildirmektedir. Kurtpı .. narın (7) kanaatına göre Türkiye sığırlarında nematadlar çok nadir bulunmaktadır. Biz 10sığırın abomasus muayenesinde bunların % 60 ında Tric:hostrongylidae türüne rastladık. Parazit taşıyan 6 abo-masus'tan toplanan nematodlar da hastalık yapacak miktarda hiç bir zaman bulunmamışlardır. Buna ımukaJbi!evvelce muayene ettiğuruz (5) 10 koyun abomasus'unun hepsininde Trichostronıgylose bakıımından müsbet olduklarını ve bu koyunların ba~ar.ı.nda görülen Trkhost-rongylidae'lerin hastalık meydana getirecek1niktar v,e nisbette oldu-ğunu gördük. Dikmans (4) Ş. Amerikada sığırların abomasus'unda. 8 nematod türü bulunduğunu bildinnektedir. Baket (1) N.York eya-letindeki buzağıların aboma:suslarında en çGikgörülen nematodun Os-tertagia cinsine bağlı türler olduğunu ya~aktadır.
Bizim, Anadolunun muhtelif 10 yerinden gelen 10 sı,ğır abomasu. sunun tetlkikinden elde ettiğimiz neticelere göre, bunların 6 sında baş-lıca 3 tür nematoda rastladık. Bunların hepside Ostel'tagia cinsine bağlı nevilerdir. Baker (2) yaz aylarında meraya 'bırakılan genç dana-ların başlıca hastalık amillerinin sindirim sistemi parazitizmi ile ak. ciğer kurtları olduğunu ve 1945 yılından ıberi bu şekilde 21 muhtelif salgın ihbarı yapıldığını yazmakta, Udall (19) ise Amerikada sığırlar da mide kurdundan mütevellit kay~p ve telefatı anla,tmaktadır. Yerlı literatürün tetkiki sonunda memleketimiz sığırlarında ne akciğer ve. nede sindiri'm sistemi parazitizmdnden mütevellit bir sal:gın kaydına rastJayamadık. Rcberıts, USullivan ve Riek (15) Avusturaly.ada sığırlar-daki gastro-enteritis amilleri arasında O. ostertagi ve T. axei'nin çok görüldüğünü bildirmektediI'leI'. Biz araştırmamızda Anadolu sıgıI'la-rında ikinci türe rastlayamadık. N. Tüzdil (18) O. ostertagi'nin koyun ve keçilerde görüldüğünü ve faıkat asıl sığırların nematodu olduğunu bildirmekıtedir. Oytun (12) O. ostertagiden meydana gelen hastalığa bilhassa sığırlarda daha fazla rastlandığını anlatmaktadır. Ransom (14) O. ostertaginin muhtelif yazarlar tarafından bir koyun paraziti
GÜRALP
~lduğu hususu üzerinde durulduğunu ve fakat bir çok vak'alarda teş-hislerin O. circumcincta ile karıştırıldığına inanmaktadır. Biz Anado-lunun 10 muhtelif yerinden gelen 10 kOYunabomasusundan toplanan 5728 nematodun muayenesinde bunlar arasında O. ostertagiye tesa-düf edemectik. Buna mUlkaJbil6 sığırdan topLanan 42 abomasus para-zitinin 39 (% 92,86) unun O.ostertagi olduğunu tesbit ettik. Bu neti-ce O.OS1tertaginin:billl:ıassasığır paraziti olduğu hakkında Tüzdil (18), Oytun (12) ve Ransam (14) un kanaatlarına uygundur.. Seddon (16) da O.ostert~gi'nin sı'ğırlarda en önemli tür olduğunda müttefiktir. Haylis (3) bu parazitin sığır aJbomasusunda serbest veya nodüller için-ae yaşadığını bildivmektedir. Araştırmamı'Zda bunu teyit e1ımektedir. Biz muayene et;tiğiimiz sığırlarda bu parazite daha fazla (% 78.82) nodüller içinde tesadüf ettik. Herlich ve Stewarrt (6) sığırlarda O. os-tertagi larvalarının koyunlarda kısa ıbir müddet yaşıyaJbildiklerini bil-dirmektedir. Bu özelUk, mu!h:temeleınbu parazit türüne Anadolu ko-.yunlarında tesadüf edemeyişimizin (5) başlıca sebebini teşkil
etmiş-tir.
ÖZET
Anadolunun 10 muıhteliJ ilinden kesUmek üzere An'kara mezba-"hasına getirilen 10 sığırın 6 sının (% 60) aıbomasusunda Trichost-rongylidae türlerine rastladıık. Bu türlerin hepside Ostertagia cinsine
bağlı nevilerdir. Toplanan 42 Ostert~gia'nın 39 u (% 92.86) OstertagiR (Ostertagia) ostertagi, 2 si (lfa 4,76) Ostertagia (Marshallagia) mars . .halli, 1 si ise (% 2.38) Og.te~t~gia(Grosspiculagia) occidentalis'tir.
Anadolunun ayni 10 ilinden ayni mevsiımde getirilip Ankara mez-.bahasında kesilen 10 koyunun aJbomasusundan ise 5728 parazit toplan-mış, bunların 4215 inin (% 73.60) Ostertagia, 1174 ünün (% 20.50) Ha--emonchus, 320 sinin (% 5.58) Trichostrorııgylus, 18 inin (% 0.31) Ca-melostrcngylus, 1 sinin ise (% 0.01) Nemat.ojirus cinsine bağlı türler 'olduğu anlaşılmnştır.
SUMMARY
We found Trichostronglidae species in the fourt stamach of 6 out of 10cattle (3-8years old) :brought from different provinces of Tu~key to the Ankara slaugıhter house. Only 42 speciımens were collected all
out of whiah were Ost.p.rta,gia.39 out of the 42 were identified as Os-tertagia (OsOs-tertagia) ostertaıg:, 2 OsOs-tertagia (Marshalla-gia) marshall: and 1Ostel1tagia (Grosspicul~gia) occidentalis. Where as in the fourth stomach of 10 sheep br(}Ulghtfrom the same proıvinces at the same season of the year 5728 nematodes were collected and idenUfied a~
4i215 Ostertagia, 1174 Haemondhus, 320 Trichostrongylus, 18 eame-lostrongylus and 1 Namatadirus.
. LiTERATÜR
1 - Baker, D. W. Paras.iıtic ıgastroonteritis of caılves. ()o.mıell. Vet., 27,381,1937. 2 - Baker, D. W.Gasiroinıte&~inal parasi,tism of cail.ves iın Newıyork Sta'le. Report~
of .jlhe N. York SW,.':Vct. COill. CoT. lUni., 1947.1948.
3 - Bayıis, H. A. A manıuaJ. of He1minlh.dl1ogıyMeıdical aoo Veteriınaıry. Bad.ll..iere.
'I1iınıdIaManJd 'Üox, Loınidıroı185-166, 1929.
4 - Dikmans, G. CheCk list oıf tlhe irutemal aınıd externa,l an:i.m.aJ.,parasiites of do-ımestic aınima~ısin iNorth .Aınrerica.J. Vet. Res., 6, :n1, 1~.
5 - Güralp, N. Koyıunılarrml1ldagÖI'Wlen Tridh.ostırongylıidıae tüırleırine d'air sistema-tik a,raştoJrmaJ~.r.Yeni Deseın mıa,:l1>aası,Anlmll"a, 1955.
6 - Herlich, H ve B. Stewarı. TraınsııUssion oıf e3lttle Neınıaoodes to sheep. Proc. IHelımilııtıho!L Sıoıc.Wıash., 21, 121, 1954.
7 - Kurtpınar, H. Les parlıISites et les malaJd!İes paraısiıtaıires c!lıez les principar.ıx. ammaux domıest:iquıeıset 'furquie. BUiJ!LOffie. :iin:.er. Epiz., 43, 282, 1955. 8 - Kurtpınar, H. Enuruıın, K'arsı ve Ağrı v~leri sığlJ1',:Jrot.yunıve ~eçilerinin ..
(Y'aza~l-arına mallı:suıspa'raa:i:tleri ve 'bunılaırın doğurd'U!klaı hastalMBJr. 'DiWk.Vet. Hıeık..De:ııg., 120-121, 3226, ,1956.
9 ...:..,Kurtpı'nar, H. Er7JUırıuım.,tK~rs ~ Ağnı ~t1eri sığı'r, 'k~ re keçiJıerimnc
yaz a~larınıa. maIhıSUıSpiraa:HJeri ve bulIllann d~u'l1dn.ı1kla.rı.hastalıklar. Türk. Vet. Hek. Deııg., ,l:24~125,3320, 1957.
10 - Mimloğlu, M. SaIJllSWlo,Ordu GirosUlIl ve Bolu vilıa;yertJe.rinıde«iHematuTia vesi. oa!liıs 00Vi~» li SllğıırıJıaıııdJa,pa::ıaa:itıoloji:kmıaıştıııımaıIıaır.A. Ü. Vet. Fak. !)eT,g.,
n.
183, 1956.11 - Neveu-Lemaire, Mo T.raite d'lHeJimıiırutlhıo1ı<llgiıeMediıcaıle et Veterınaıire, Vi~ iFreres Ediıteurıs, Paris, 1012-1014, 1936. \
.12 - Oytun, H. Ş. Geaııe[ ~tx>ıloji 've !fe1miınito1k>ji,2 iııl1CiitalbL, .AınLImmÜn<itver-sitesi ıBasımıeıvi,.Aınıkıaıra"'555"571, 1953.
13 - Porter, A.D., H. Herlietı ve H. H. Vegom. 1t<Y.ınıd'WOTm paras~tes of the diıgestıi. ve trac:t af oot:..Ioe.The Yeal"bıoıdkof Aig.riC'Uhı:re,284, 1956.
14 - Ransom, B. H. 'i1he ınemaıtodes parsitiıc inlJhe aıHmen~ary trlllCt of oo~ıtle, Sh~ıp and ()~iheraıumiın~n!t5.U. S. Dep. Agr. Bur. Amm. IndU5tr. BuılL.No. 12'1, 56-59,.
1911.
15 - Roberts, F. H. S., P. J. O'SuJU.van ve R. F. Riak. The oepiıdıem.iologıyof parasi.tic ga,stro-enterit.iıs of caittilie.Austııaıl. .T. Agr. Res., 3, 187, 1952.
16 - Sedelon, H. R. Diseaıseıs of ,0000000ic aın,irnıaı1s!i:n. Austl'altiaı, A. H. Pettifer, Sydney, 128, 1950.
17 - Sperehn, C. E. W. Lethııbuclı dıerHe1mi.nıtıhıOOıogi-e, VerJJaıgv:oınGıülbreıdJerIBorn~ra-eger, :Berlin., 722, 1932.
18 - Tüzdil, A. N. Mezoo.ha1ara maıhısuıssParaa:Ltdloji, Mmet İih:san Baıslıffie'Vi,İ&aaı-hUlI, 122-123, 1006.
19 - Udall, D. H. The practkıe of Ve~erin<ırıy medicinoe,5tih revised edi tioll'1, Pul>'. Hshed by 11hearuı'ihıor,İıtıhaıca,N. Y., 201, 1947.
20 - Yaşarol, Ş. Tralkıyıa srığıda'rıınJdla,se'Y~edlen Yaz H!astailığıınrnnpaıraa:itoloj& araş-tııımal!arn. Türk. Vet. iHelk. Derg., 98.99, 1885, 1954.
