--- B eslen m e ve D iyet D ergisi / J N u tr and D iet 34(2):65-73/2006
İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
A m e r i c a n J Clinical Nutrition, Voi 80, 2004 1. P e t r i e H J , C h o w n S E , B e l f i e L M , et al.
C a f f e i n e i n g e s t i o n i n c r e a s e s th e i n s u l i n resp o n se to an oral-glucose-tolerance test in o b e s e m e n b e fo r e and after vveight loss, p. 2 2.
2. T sai C , L e i t z m a n n M F, W ille tt W C , et al. P rosp ectiv e study o f abdom inal adiposity and gallsto n e disease in US men, p. 38.
3. T s a i C , L e i t z m a n n M F , H u F B , e t al. F re q u en t nu t con su m p tio n and decreased risk o f c h o le c y ste c to m y in w om en, p. 76.
4. D i e tr i c h T, J o s h ip u r a KJ, D a w s o n - H u g h e s B,et al. A sso c ia tio n betvveen serum concen- tratio ns o f 2 5 -h y d ro x y v ita m in D3 and peri- odontal disease in the US population, p. 108. 5. Q u a d r i P, F r a g i a c o m o C, P e z z ati R, et al.
H o m o c y s te i n e , folate, and v ita m in B-12 in m ild c o g n itiv e im p a irm en t, A lz h e im e r d is ease, and vascular dementia, p.122.
6. C i f u e n t e s M , R i e d t C S , B r o lin RE , et al. W eight loss and calcium intake influence cal- c i u m a b s o r p t i o n in o v e r v v e i g h t p o s t - m en o p a usa l w om en, p. 123.
7. B oo th SL, Golly I, Sacheck JM, et al. Effect o f v ita m in E supplem entation on vitamin K status in adults with normal coagulation sta tus, p.143.
8. S a rk er AS, D av idsson L, M ahm ud H, et al.
H e lic o b a c te r p y lo r i infection, iron a b so rp
t i o n , a n d g a s t r i c a c i d s e c r e t i o n in Bangladeshi children , p.149.
--- P r o f . D r . A y ş e B A Y S A L * — E d i t ö r d e n
9. Broome CS, McArdle F, Kyle JAM, et al. An i n c r e a s e in s e l e n i u m i n t a k e i m p r o v e s immune function and poliovirus handling in adults with marginal selenium status, p. 154. 10. Richelle M, Enslen M, Hager C, et al. Both
free and esterifıed plant sterols reduce cho- lesterol absorption and the bioavailability o f 13-carotene and a-tocopherol in normocholes- terolemic humans, p. 171.
11. K l e i n S, S h e a r d NF, P i - S u n y e r X ,e t al. Weight management through lifestyle modifı- cation for the prevention and management o f type 2 diabetes: rationale and strategies. A s t a t e m e n t o f th e A m e r i c a n D i a b e te s Association, the North American Association for the Study o f Obesity, and the American Society for Clinical Nutrition, p. 257.
12. Nevvmark HL, H e a n e y RP, and L a c h a n c e PA. Should calcium and vitamin D be added to the current enrichment program for cereal- grain products?, p.264.
13. Riserus U, Vessby B, Âm löv J, et al. Effects o f cis-9,trans-11 conjugated linoleic acid sup plementation on insulin sensitivity, lipid per- oxidation, and proinflam m atory markers in obese men, p.279.
14. Kalantar-Zadeh K, Block G, M cAllister CJ, et al. Appetite and inflammation, nutrition, anemia, and clinical outcome in hemodialysis patients, p. 299.
15. C o x K L , B u r k e V, M o r t o n A R , e t al. In dependent and additive effects o f energy r e s t r i c t i o n a n d e x e r c i s e on g l u c o s e a n d
in su lin c o n c e n tra tio n s in s e d e n ta ry o ver- vveight men, p. 308.
16. Sloth B, Krog-Mikkelsen I, Flint A, et al. No difference in body vveight decrease between a lo w -g ly c e m ic -in d e x and a h ig h -g ly c em ic - index diet but reduced LDL cholesterol after 10-wk ad libitum intake o f the lovv-glycemic- index diet, p. 337.
17. S c h u l z e B M , L i u S, R i m m E B , et al. Glycemic index, glycemic load, and dietary fiber intake and incidence o f type 2 diabetes in younger and middle-aged women, p.348. 18. Grinder-Pedersen L, Bukhave K, Jensen M,
et al.Calcium from milk or calcium-fortifıed foods does not inhibit nonheme-iron absorp tion from a whole diet consumed över a 4-d period, p. 404.
19. H o p p e C, U d a m TR , L a u r it z e n L, et al. Anim al protein intake, serum insulin -lik e growth factor I, and grovvth in healthy 2.5-y- old Danish children, p.447.
20. S z u lc P, D u b o e u f F, M a r c h a n d F, et al. H o r m o n a l and lif e s t y le d e te r m i n a n ts o f appendicular skeletal muscle mass in men: the MINOS study, p. 496.
21. Craig SAS, Betaine in human nutrition, p. 539.
22. Gordon-Larsen P, Adair LS, Nelson MC, et al. Five-year obesity incidence in the transi- tion period betvveen adolescence and adult- hood: the N ational Longitu d in al Study o f Adolescent Health, p. 569.
23. Montgomery C, Reilly JL, Jackson DM, et al. Relation betvveen physical activity and ener- gy expenditure in a representative sample o f young children, p. 591.
24. Erkkilâ AT, Lichtenstein AH, Mozaffarian D, et al. Fish intake is associated vvith a reduced progression o f coronary artery atherosclerosis
in p o s tm e n o p a u s a l w o m e n w ith c o r o n a r y artery disease, p. 626.
25. Hoffmann K, Zyriax BC, Boeing H, et al. A dietary pattem derived to explain biom arker variation is strongly associated vvith the risk o f coronary artery disease, p. 633.
26. Gerhard GT, A hm a n n A, Meeuvvs K, et al. Effects o f a low-fat diet compared vvith those o f a high-m onounsaturated fat diet on body vveight, plasm a lipids and lipoproteins, and glycemic control in type 2 diabetes,p.668. 27. H y u n T H , B a r r e t t - C o n n o r E, a n d M i l n e
DB,Zinc intakes and plasm a concentration s in m e n vvith o s t e o p o r o s i s : t h e R a n c h o Bemardo Study, p.715.
1 . Z a y ı f l a m a Ö n c e s i v e S o n r a s ı O b e z Erkeklerde Kafein Alımı Oral Glikoz Tolerans Testine Yanıtı Artırır
Önceki çalışmalarda kafein aliminin glikoz toler ans testi için i n s u lin d u y a r l ı l ı k in d e k s i n i ve g lik o z k u lla n ım ın ı a z a lttığ ı b ild irilm iş tir. Bu çalışmada obez erkeklere egzersiz yapm adan ve kafein almadan oral glikoz testi uygulanm ış, 48 saat aradan sonra oral glikoz te s tin d e n 1 saat önce bir gruba 5mg/kg kafein, diğerine plesoba verilmiştir. Denekler 12 haftalık zayıflam a p ro gramına alınmış, kafeinden uzak tutulmuş, oral glikoz testi tekrarlanmıştır. Zayıflama program ıy la beden ağırlığında 8.5 1.5 kg kayıp olmuştur. Kafein alımı insulin yanıtını artırmış, glikoz ku l
lanımını azaltmıştır. Kafein hücre yapısını ve
insulin salimim etkilememiştir. O b ez erkelerde egzersizle desteklenm iş diyet tedavisi insulin- glikoz dengesini iyileştirirken, kafein a lim inin olumsuz yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu bulgunun daha önceki normal bireylerde elde edilen s o n u ç la rla b e n z e r lik g ö s te r d iğ i k a fe in alim in in insulin d ire n c in i a rtırd ığ ı v u r g u l a n mıştır. M e ta b o lik s e n d ro m riski t a ş ı y a n l a r ı n kafein içeren çay, kahve, kola gibi içecekler yer ine, k a f e i n s iz , f a k a t f l a v o n o i d i ç e r e n d i ğ e r bitkisel çayları içmeleri yararlı olur.
İlg in ç Y a y ın Ö z e tle ri
6 7
2 . A B D İi E r k e k l e r d e K a r ı n B ö l g e s i Ya ğl anmas ı ve Safra Kesesi Hastalığına İlişkin İleriye D ö n ü k Araşt ırma
<
O b ezitenin safra kesesi hastalık riskini artırdığı da h a önceki çalışm alarla saptanmıştır. Karın böl gesi y a ğ la n m a n ın h astalık la ilişkisini saptam ak a m a c ı y l a y a p ı l a n b u ç a l ı ş m a d a 2 9 8 4 7 s a fr a k e s e s i r a h a t s ı z l ı ğ ı o l m a y a n b i r e y l e r iki yıl s ü r e y l e i z l e n e r e k y a ğ l a n m a ö r ü n t ü s ü n ü ve h a s ta lık o lu ş u m u belirlenm iştir. Bu süre içinde 1117 erkekte hastalık görülmüştür. Bireyler BKİ ve diğer risk faktörleri açısından uyarlandığında, b e l ç e v r e s i 1 0 2 .6 c m v e ü s tü o l d u ğ u n d a bel ç e v r e s i 8 6 .4 c m o l a n l a r l a k a r ş ıla ş tır ıld ığ ın d a g ö r e c e l i r i s k 2 . 2 9 o l a r a k h e s a p l a n m ı ş t ı r ( p < 0 . 0 0 1 ) . B e l / k a l ç a o r a n ı 0 .8 9 o l a n l a r l a k a rşıla ş tırıld ığ ın d a bel/kalça oranı 0.99 ve üstü o l a n l a r d a ris k 1.78 dir. K a rın b ölgesi ş iş m a n lığ ı n ın B K İ d e n b a ğ ı m s ı z o la r a k safra kesesi riskini artırdığı sonucuna varılmıştır.
3 . S e r t K a b u k l u M e y v e n i n S ı k T ü k e t i l m e s i Koles is tektomi Riskini Azaltır
G e liş m iş ü lk e le rd e safra kesesi hastalıkları sık görülür. H em şire Sağlık Araştırması kapsamında s e rt k a b u k l u m e y v e tü k e t im i s ık l ı ğ ıy l a k o l e siste k to m i g e ç irm e ilintisi incelenmiştir. 1980 den 20 0 0 yılın a kadar izlem sırasında 1393256 kişiden 7 8 3 l'i kolesistektomi geçirmiştir. Yaş ve diğer faktörlere göre uyarlama yapıldığında haf ta d a 5 k ez 29 g c iv a rın d a sert kab uk lu m eyve tü k ete n le rd e kolesistek tom i olm a riski ayda bir k e z t ü k e t e n l e r e g ö r e d ü ş ü k 0 .75 ( p < 0 .0 0 0 1 ) b u l u n m u ş t u r . S e r t k a b u k l u m e y v e l e r i n sık tüketilm esini safra kesesi hastalık riskini azalttığı s o nucun a varılmıştır.
4 . A B D de S e r u m 2 5 - H i d r o k s i V i t a mi n i D3 K ons ant ra sy onu ve Periodontol Hastalık Periodontal hastalık diş kaybına yol açan kronik i n f l a m a t o r i b i r h a s t a l ı k t ı r . V i t a m i n D n in hastalıkla ilintisini saptam ak amacıyla yapılan bu ça lış m a d a yaşları 20yıl üstü bireylerde hastalık oluşum u ve serum 25-hidroksi vitamini D düzeyi incelen m iştir. 50 yaş ü stü b ireylerde serum 25
OH vitamin D düzeyi diş kayıplarıyla ters yönde ilintili bulunmuştur. 50 yaş altı bireylerde ilinti önemli değildir. K em ik m ineral yoğunluğu diş kaybıyla ilintili bulunmamıştır. Düşük 25(OH)D3 düzeyini kemik mineral yoğunluğundan bağımsız olarak da p e riodontal hastalık riskini artırdığı bunun önemli halk sağlığı sorunu olduğu sonucu na varılmıştır. Güneşten düzenli yararlanamayan kişilerde 25(OH)D3 yetersizliği sorun olabilir, bu gibi kişilerin günlük en az 400 ünite D vit alımı yararlı olabilir.
5.Hafif Bilişsel Yetersiz, Alzheimer Hastalığı ve Damarsal Demans ile Hoınosistein, Folat ve B-12 Vitamini Etkileşimi
Önceki araştırma sonuçları, plazma homosistein d ü zeyinin y ü k se lm e sin in k a lp -d a m a r hastalık riskini artırdığını göstermiştir. Damarları etk i leyen risk faktörlerinin vasku lar d a m e n tia ve alzheimer hastalığı riskini de artırabileceğine ait veriler bulunmaktadır. Bu çalışmada 55 sağlıklı (kontrol), 81 hafif bilişsel işlev bozukluğu olan (klinik dementig derecesi 0.5), 92 klinik demen- tia belirtileri olan kişi serum homosistein, folat v e B - 1 2 v i t a m i n l e r i n i n k o n s a n t r a s y o n l a r ı ölçülmüştür. Folat düzeyi en düşük bireylerde b ilişsel işlev bozuk luğ u ve dem ans belirtileri daha yüksek bulunmuştur. Hiperhomosisteinemi d e m a n s ile ö ne m li ilinti gösterm iştir. K lin ik demans derecesi 0.5 olan bireylerde Mini Mental D urum planı kontrollerden daha düşük b u lu n muştur. Kanda homosistein düzeyinin yükselmesi ve folat yetersizliğinin bilişsel işlevin gerilemesi ve A lz h e im e r h a sta lığ ı için risk o l u ş tu r d u ğ u s o n u c u n a v a rılm ıştır. H o m o s is te in d ü z e y in in y ü k s e l m e s i n d e r o lü o l a n B - 1 2 , B -6 ve riboflavinin yeterli alımı hastalık riskinin azal masında yararlı olabilir.
6 . Ş i ş m a n M e n o p o z S o n r a s ı K a d ı n l a r d a Ağırlık Kaybı ve Kalsiyum Alımı Kalsi yum Emiliınini Etkiler
Önceki çalışm alarda beden ağırlığındaki kayıp oranının %5 in üstüne çıkması sonucunda kemik kitlesinde azalma olduğu belirlenmiştir. Bu çalış mada BKİ 26.9±1.9 olan kadınlardan bir grubu
enerjisi sınırlı diyet, diğer grubu ağırlığı koruyan diyet almışlardır. Her iki gruptaki kadınlar yine çift kör düzende yüksek kalsiyum (1.8 g/gün) ve n o rm a l k a ls iy u m (1 g/g ü n ) alm ışlardır. Ç a l ış manın başında ve sonunda kadınların kemik m i neral yoğun luğ uy la k a lsiyum m etab o lizm asını etk ile y e n h o rm o n la rın d ü z e y le ri ve k a ls iy u m emilimi saptanmıştır. Başlangıçta kalsiyum emi- lim oranı %24.9±7.4 bulunmuştur. Enerji sınırla m ası to p la m k a ls iy u m e m ilim in i a z altm ıştır. Yüksek kalsiyum olan grupta, ağırlık kaybının artm ası k a ls iy u m e m ilim o ran ın ı azaltm ıştır. Normal kalsiyum olanlarda net emilim kalsiyum m iktarı yetersiz (1 95 -4 9 m g /g ü n ) b u lu nu rk en , y ü k s e k k a ls iy u m o la n la rd a y e te rli (3 4 8±1 1 8 m g /g ün) bulunm uştur. N o rm al k a ls iy u m alan grupta kalsiyum emilimindeki farklılığın %22 sinin paratroid hormondan (PTH) kaynaklandığı belirtilmiştir. Enerjisi sınırlı diyet uygulayan ve günlük 1 g kalsiyum alan kadınlarda kalsiyum- PTH aksında artma gözlenmiştir. Birçok kadının z a y ıfla m a diyeti u y g u la d ığ ı d ü ş ü n ü lü r s e , bu sonuçlar önem taşımaktadır. Z ay ıflam a d iy e t lerinde yağsız süt-yoğurt miktarı artırılarak yeter li kalsiyum alımına özen gösterilmelidir.
7 . N o r m a l K o a g u l a s y o n D u r u m u O l an Yetişkinlerde Vitamin E Eklemesinin Vitamin K Durumuna Etkisi
Antikogulant alan hastalarda vitamin K ve vita min E etkileşimi önem taşır. Bu çalışmada roma- tizmal artiriti olan bireylere günlük 1000 IU vita min E verilerek plazm a filloquinin, karboksile o l m a m ı ş p r o t r o m b i n ve v i t a m i n K d ü z e y i ölçülmüştür. 12 haftalık vitamin E eklemesine ya n ıt o la r a k k a rb o k s ile o lm a m ış p r o tro m b in düzeyinde artış olmuştur. Yüksek doz vitamin E a lim in in v ita m in K o l u ş u m u n u o l u m s u z e t kilediği sonucuna varılmıştır. Buna göre kanama riski olan ve antikoagulant kullanan bireylerin y ü k s e k d o z E v i t a m i n i a l i m i n i n s a k ı n c a l ı , pıhtılaşma riski taşıyanlarda ise yararlı olabile ceği düşünülebilir. Bu konuda daha ileri araştır maların yapılması gerektiği belirtilmiştir.
8.Bangaldeşli Çocuklarda Hel ikobakter pylori Enfeksiyonu, Demir Emi li mi ve Ga st ri k Asit Salimini
H e m o l m a y a n d e m i r i n e m i li m i a s i d i k o r ta m gerektirir. H pylori enfeksiyon u son ucu gastrik asit salimim azaltır. Bu çalışmada y a şla n 2-5 yıl olan H pylori enfeksiyonu olan ve olm ayan ane- m ili ç o c u k la r d a d e m i r p e r a p a r a t ı n d a n d e m i r emilimi ve gastrik asit salimim incelenmiştir. H. Pylorili çocuklarda asit salim im o lm a y a n la rd an d a h a d ü ş ü k b u lu n m u ş tu r. T e d a v i s o n r a s ı asit salimini artmıştır. Tedavi öncesinde tedavi s o n rasına göre ferros sülfattan dem ir emilimi ferros fumarattan daha yüksek bulunmuştur. Enfeksiyon olmayan çocuklard an da ferros sülfattan de m ir emilimi ferros fumurata göre daha yüksektir. H. Pylori enfeksiyonu olan ve olm ayan çocuklarda dem ir emilimi ferros fum arattan, ferros sülfata göre daha düşük olduğu, H. Pylori ted a v isin in gastrik salgıyı artırmasına karşın dem ir emilimini etkilemediği, demir anemisinin tedavisinde ferros sülfat kullanımının daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
9 . S ı n ı r d a S e l e n y u m D u r u m u o l a n Y e t i ş k i n l e r d e S e l e n y u m A l ı m ı n A r t m a s ı Bağı şı kl ıkl arı ve P o l i o v i r ü s t e n K o r u n m a y ı İyileştirir
Çoğu ülkede selenyu m alım düzeyi ö n e rilen in altındadır. Selenyumun bağışıklık işleriyle ilintisi düşünülerek, se le nyu m d ü zey i g ö rec e li olarak düşük (1,2 m ikrom o l/L altı) bireylere 50 veya 100 mcg sodyum selenit, plasebo verilerek plaz ma selenyum oluşumu ve glutatyon peroksidaz aktivitesi ölçülmüş ve piearnavirus tem iz le n m e sine b a k ılm ış tır. S e l e n y u m e k le m e s i p l a z m a s e l e n y u m d ü z e y i v e g l u t a t y o n p e r o k s i d a z aktivitesini artırmıştır. Selenyum ekleme bağışık lık yanıtına ilişkin in te rfe ro n -g a m m a ve diğer stokinlerin üretimini artırmıştır. Buna ek olarak T h ücre ve yardım cı T hü c re ç o ğ a lm a s ı da a r t mıştır. Selenyum eklenmiş bireylerde poliovirus t e m iz l e n m e s i de h ız lı o l m u ş t u r . A r a ş t ı r ı l a n bireylerde selenyum yetersizliğinin olabileceği, b a ğ ış ık lık s is te m in in o p tim a l işlev i için 100
İlg in ç Y a y ın Ö zetleri
6 9
m e g / g ü n s e l e n y u m a li m i n i n y e te r s iz o ld u ğ u sonucuna varılmıştır. Güvenilir en üst alım 400 4 5 0 m e g o la r a k önerilm iştir. S e len y u m içeren g ü b r e k u l la n ım ı gibi y a k la ş ım la r la b e sin le rin s e l e n y u m i ç e r i ğ i n i n a r t ı r ı l m a s ı y a da u y g u n z e n g in l e ş t ir i lm e y l e s e le n y u m a lim in in a rtırıl m asının uygun olabileceği belirtilmiştir.
10.Normal Kolesterol Düzeyi Olan Bireylerde S e r b e s t v e E s t e r l e ş m i ş B i t k i s e l S t e r o l l e r K o l e s t e r o l E m i l i m i i l e P - k a r o t e n ve Tokoferolün Biyoyararlılığını Azaltır
Bitkisel steroller k olesterol emilimini azaltarak p l a z m a L D L - k o l e s t e r o l d ü z e y i n i d ü ş ü r ü r . B i t k i s e l s t e r o l l e r a y n ı z a m a n d a p l a z m a k a r o t e n o id l e r ve a lfa -to k o fe ro l d ü zey lerin i de düşürür. Bu ça lışm a d a bireyler 1 hafta süre ile a ş a ğ ı d a k i s ıv ıla r d a n b irin i tü k e tm iş le rd ir: (1) d ü ş ü k y a ğ l ı s ü t ( k o n t r o l ) , (2 ) a y n ı s ü t + 2 .2 bitkisel sterol, (3) süte esterleşmiş sterol eklen miş içecek. Bu süre içinde bireyler standart diyet a l m ı ş l a r d ı r . B i t k i s e l s t e r o l e k l e n m i ş s ü tü n alındığı dönem de, sterolsüz dönem e göre koles t e r o l e m i l i m i n d e % 6 0 d ü ş ü ş o l m u ş t u r . E ste rle ş m iş sterol eklenm esi de benzer şekilde s o n u ç la n m ıştır. Serbest ve esterleşm iş sterollü i ç e c e k a lın d ığ ı d ö n e m l e r d e (3-karotenin biy- o y a r a r l ı l ı ğ ı n d a % 5 0 , to k o fe ro l de % 2 0 azalış g ö z l e n m i ş t i r , a - k a r o t e n i n b i y o y a r a r l ı l ı ğ ı n ı azaltıcı etki serbest sterol de esterleşmişe göre d a h a d ü ş ü k tü r. B e n z e r ş e k ild e se rb e s t sterol, esterleşm işe göre a -to k o fe ro l düzeyini daha az düşürmüştür. Her iki bitkisel sterolün kolesterol e m ilim in i azalttığı, b u n lard a n serbest sterolün karoteroid ve (3-tokoferol biyoyararlığını daha az e tk ile d iğ i s o n u c u n a varılmıştır. Dislipidem inin d ü z e ltilm e s in d e serbest bitkisel sterolün tercih edilmesi daha olumlu bir yaklaşımdır.
1 1 . Y a ş a m B i ç i m i D e ğ i ş i k l i ğ i y l e B e d e n A ğ ı r l ı ğ ı n ı n D e n e t i m i ve T i p 2 D i y a b e t : A m e r i k a n Di y abe t Derneği, Kuzey Amerika Obezite Araştırma Derneği ve Amerika Klinik B e s l e n m e B i r l i ğ i n i n O r t a k G ö r ü ş ve Stratejileri
O bezite tip 2 diyab et için en önem li risk fak törüdür. Son yıllarda tip 2 diyabet prevalansının a r t m a s ı n ın te m e l n e d e n i o b e z ite d e k i artıştır. Enerji aliminin azaltılması ve fiziksel aktivitenin artırılmasını amaçlayan yaşam biçimi değişiklik leri tip 2 diyabetin tedavi ve kontrolünün temeli ni oluşturur. Fiziksel aktivitenin artırılm asıyla birlikte beden ağırlığında orta düzeyde azalma bile insulin duyarlılığını iyileştirir ve tip 2 diya betin gelişim ini önler. Bu kuruluşların konuya ilişkin önerileri şöyledir: (1) Diyabet riski olan ha fif şişman ve şişman bireyler zayıflam a p ro gramına alınmalıdırlar. (2) Zayıflam a programı enerji a lım ın d a a z a lm a ve fiz ik se l a k tiv ite d e artışı amaçlamalıdır. (3) Zayıflama haftada 0.5-1 kg a ğ ır l ık k a y b ı o l a c a k ş e k ild e u z u n s ü re li olm alıdır. B irey le rin ç oğ u için g ü n lü k enerji alımı kadın için 1000-1200, erkek için 1200 1600 kkalori ve üstünde olmalıdır. (4) Diyabetli obez bireyler koroner kalp hastalığı riskini azalt mayı amaçlayan önerilere uymalıdırlar. Bunlar; doymuş yağ enerjisinin %7 si altında, tekli doy mamış % 20 ve altı, çoklu doymamış % 10 altı, to pla m yağ % 25-35, karbonhidrat % 50-60, diyet posası 20-30 g/gün, protein % 15, koles terol 200 m g/gün altı, tuz 6g/gün, alkollü içki e r k e k 2 k a d e h / g ü n , k a d ın 1 k a d e h / g ü n (5). D ü z e n l i e g z e r s i z a ğ ır l ık d e n e ti m i n i s a ğ la r , insülin duyarlılığını iyileştirir, glisemik kontrolün sağlanmasına yardımcı olur. Başlangıçta egzersiz hafif olmalı, gittikçe artırılarak haftada 3-5 gün 30-45 d a k ik a o rta d ü z e y d e a e ro b ik e g z e r s iz yapılmalıdır. Günde 1 saat yürüme ya da 30 daki ka koşma başarılı ağırlık kaybı için uygundur. 1 2 . T a h ıl Ü r ü n l e r i İ çin Z e n g i n l e ş t i r m e P r o g r a m ı n a K a l s i y u m v e D V i t a m i n i Eklenmeli midir?
A B D y e t i ş k i n n ü f u s u n ö n e m l i b ö l ü m ü n ü n kalsiyum ve D vitamini alımı önerilenin a ltın dadır. Yetersiz k a lsiy u m ve D vitam ini alım ı osteoporosiz ve kalın bağırsak kanseri için risk oluşturmaktadır. ABD zenginleştirm e m e v z u a tın d a tahıl ü r ü n le r in i n k a ls iy u m ve D v i t a m in i y le z e n g i n l e ş t i r i l m e s i h ü k m ü o l m a s ı n a karşın uygulanmamaktadır. Bu hükmün uygulan
maya konularak tahıl ürünlerinin kalsiyum ve D v i t a m i n i y l e z e n g i n l e ş t i r i l m e s i ö n e r i l m i ş t i r . Zenginleştirme sonucu kalsiyum alımında günlük 400 mg, D vitamininde 200 IU artış sağlanacak tır. Bu uygulam a sonucu osteoporosiz ve kalın b a rsa k k a n ser riskinde önem li azalış olacağı, z e n g i n l e ş t i r m e n i n t e k n o l o j i k y ö n d e n s o ru n olmadığı ve önemli m aliyet artışı yaratmadığı belirtilmiştir.
13. Ci s-9, Trans-11 K o n j u g e Li n o l e i k Asi t E k l e n m e s i n i n O b e z E r k e k l e r d e İ n s u l i n Duyarlılığı, Lipid Peroksidasyonu ve İnflama- tor Öncüsü Göstergelere Etkisi
Ö nceki çalışm alarda trans-10, cis-12 konjuge linoleik asidin (CLA) obezlerde insulin direncine neden olduğu gösterilmiştir. Bu çift-kör, plasebo k o n tro llü ç a lış m a d a cis-9 trans-11 k a n ju g e linoleik asidin etkisini saptamak için obez erkek lere 3 ay süresince günlük 3 g, c9, 111 CLA ya da plasebo verilerek deney öncesi ve sonrası insulin direnci lipid peroksidasyonu ve inflama- tor öncüsü param etreler ölçülmüştür. Plasebo a lım ıy la k ıy a s la n d ığ ın d a c 9 , t l l C L A alım ı insulin d u y a rlılığ ın d a % 15 a z a lm a y a n ed en olmuştur. Bu düşüşün diğer faktörlerden bağım sız olduğu belirtilmiştir. Konjuge linoleik asit eklemesi benzer şekilde lipid peroksidasyonunu da artmıştır. Bu bulgunun insan beslenmesi ve besin endüstrisi yönünden önem taşıdığı, bazı ü lkelerde insan besinlerine ve hayvan yemine k o n ju g e lin o le ik asit e k le m e ç a lış m a la r ın ın ileride sağlık riski oluşturm a olasılığının göz önünde tutulması gerektiği belirtilmiştir.
1 4 . H e m o d i y a l i z G ö r e n H a s t a l a r d a İ ş ta h, İ n f l a m a s y o n , B e s l e n m e , A n e m i ve K li n i k Sonuç
Hemodiyaliz gören hastalara malnütrisyon-infla- m asyon k om plek si s e n d ro m u n u n a no reksiyle i li n ti li o l d u ğ u b i l d i r i l m i ş t i r . Bu ç a l ı ş m a d a hemodiyaliz alan hastalara iştah durumlarını 1 den 4 e (çok iyi, iyi, orta, zayıf) olarak derece l e n d ir m e le r i s o ru lm u ş, an e m i ve in fla m a to r göstergeler (C- reaktif protein, Tümör nekrosiz f a k t ö r - a , i n te r le u k in 6) ö lç ü lm ü ş ve y a ş a m
kalitesi, m orbidite ve m o rta lite d u r u m u 12 ay s ü r e s i n c e i z l e n m i ş ti r . H a s t a l a r ı n % 3 8 ’in in iştahının z a y ıf o ld u ğ u g ö rü lm ü ş tü r. B u n la rd a inflamasyon, inflamasyon-malnutrisyon puanları yüksek, protein alımı ve hem o g lo b in düşüktür. İ ş t a h l a r ı iyi o l a n l a r l a , z a y ı f o l a n l a r karşılaştırıldığında zayıflarda C - r e a k tif protein ve tümör nekrosiz faktor-a düzeyleri önemli şek ilde yüksek bulunmuştur. Z a y ıf iştahla hastaneye y a tm a h ızı y ü k s e k li ğ i ve m o r t a l i t e a r a s ı n d a önemli ilişki bulunmuştur. Bu hastalarda iştahın azalmasının (anoreksi) inflamator öncüsü stokin- lerin ü r e tim in in a rtm a s ı ve iy il e ş m e n in a z a l m a s ı y l a ö n e m l i i l i ş k i g ö s t e r d i ğ i s o n u c u n a varılmıştır. D iyaliz alan h a s ta la rd a iştah a z a l m asının dikkatle incelenm esi, b e sle n m e le rin d e iştah artırıcı önlemlerin alınması yaşam kalitesi açısından önem taşımaktadır.
1 5 .H a r e k e t s i z Y a ş a m B i ç i m i O l a n Ş i ş m a n E r k e k l e r d e En er j i S ı n ı r l a m a s ı ve E g z e r s i z G l i k o z ve İ n s u l i n K o n s a n t r a s y o n l a r ı n a Bağımsız ve Ek Etkide Bulunur
H a re k etsiz ya şam b içim i ve ş iş m a n lık g lik o z toleransının bozulması insulin direnci ve d iyabet le i l i n t i l i d i r . B u ç a l ı ş m a d a ş i ş m a n , s i g a r a içmeyen erkeklerin günlük enerji alımları 4 1 8 6 6279 kj indirilmiş, haftada 3 gün 30 dakikalık hafif, yoğun ya da şiddetli egzersize tabi tutu l muştur. Şiddetli egzersiz uygulayan grupta hafif egzersiz yapanlara göre m aksim al oksijen alımı % 24 artmıştır (p<0.001). Enerji sınırlamasıyla ortalama 10 kg ağırlık kaybı olmuş, egzersizle ağırlık değişimi önem li bulunm am ıştır. Yoğun e g z e r s iz y a p a n l a r d a g l i k o z ve i n s u l i n k o n s a n t r a s y o n l a r ı n d a ö n e m l i d ü ş ü ş o l m u ş t u r (p<0.01). Enerji sınırlama yoğun egzersizle bir likte yapıldığında insulin düzeyinde ek düşüşe neden olmuştur. Enerji sınırlaması ve egzersizin, insulin direnci ilintili hastalık ların te d a v isin in ö n e m l i p a r ç a s ı o l m a s ı g e r e k t i ğ i s o n u c u n a varılmıştır.
1 6 . D ü ş ü k G l i s e n ı i k İ n d e k s v e Y ü k s e k Gl is emi k İndeks Di ye tl eri A r a s ı n d a B e d e n Ağırlığının Azalması Yönünden Farklılık Yok F a ka t 10 H a ft a lı k D ü ş ü k G l i s e m i k İ n d e k s
İlginç Y a y ın Ö zetleri
7 1
D i y e t A l ı m ı S o n u c u n d a L D L - K o l e s t e r o l Düştü
Bu çalışm ada enerji ve makro besin öğeleri aynı o l a n d ü ş ü k g l i s e m i k i n d e k s y a d a y ü k s e k glisem ik indeks diyet yaşları 20-40 yıl arasında değişen BKÎ 27.6±0.21 olan kadınlara verilerek beden ağırlığında değişm e ve lipid profili ince len m iş tir. E n e rji alım ı d ü ş ü k g lis e m ik indeks d i y e t l e 1 .9 ± 0 .5 / kg, y ü k s e k g l is e m i k in d ek s diyetle 1.3±0.3/ kg dır. Açlık serum insulin, tri- açil gliserol, serbest yağ asitleri ve HDL-koles- t e r o l d ü z e y l e r i n d e g r u p l a r a r a s ı n d a fa r k lılık gözlenm iştir, fakat düşük glisemik indeks diyet grubunda LDL-kolesterolde % 10 düşüş olmuştur (p<0.05). Total kolesterolde de benzer değişme gözlenmiştir. Bu sonuçlar düşük glisemik indeks diyetin, iştah azalttığı ve beden ağırlığının dene tim inde yararlı olduğu görüşünü desteklememek te, b u n a k arşın iskem ik kalp hastalığı riskini a z a l t m a a ç ı s ı n d a n o l u m l u o l d u ğ u g ö z le m in i desteklemektedir. İki diyet arasında diyet posası a ç ıs ın d a n ö n e m li fark lılığ ın o lm a m a sı (düşük g lis e m ik in dek s diy etin 29.3, y ük sek glisem ik indeks diyetin 32.2g/gün ) bu sonucu açıklaya bilir.
1 7 . G e n ç ve O r t a Yaş K a d ı n l a r d a G li s e m i k İ n d e k s , G l i s e m i k Yük, Posa Al ımı ve Tip 2 Di yabet İnsidansı
K a r b o n h i d r a t t ü rü n ü n tip 2 d iy a b e tin gelişim riskini artırdığı yönünde veriler hızla artmaktadır. B u ç a l ı ş m a d a b e s in t ü k e tim s ık lığ ı sa p ta n a n 9 1 2 4 9 k a d ı n d a 8 y ı ll ık iz le m s ü re s in c e tip 2 diyabet oluşu saptanmış, diyet faktörleriyle ilin tisi incelenmiştir. Bu süre içinde 741 tip 2 diya bet olgusu belirlenmiştir. Diğer risk faktörlerine göre uyarlam a yapıldıktan sonra glisemik indeks tip 2 d iy ab e t insidansı ile önemli ilinti göster m iştir (p<0.001). B en zer şekilde posa alımı da diyabet riskini azaltmıştır. Glisemik yük ise risk artırıcı bulunmamıştır. Hızlı sindirilen ve emilen k a r b o n h i d r a t i ç e r e n d i y e t ve d ü ş ü k t a h ıl posasının tip 2 diyabet riskini artırdığı sonucuna varılmıştır.
1 8 . S üt l e v e y a Z e n g i n l e ş t i r i l m i ş B e s i n l e r l e A l ı n a n K a l s i y u m D i y e t t e k i H e m O l m a y a n Demirin Emilimini Etkilemez
Tek yem ekle yapılan çalışm alarda kalsiyum un dem ir em ilim ini azalttığı ileri sürülmüştür. Bu ç a lış m a d a yaşları 2 1 -3 4 yıl a ra s ın d a de ğ işe n kadınlara çapraz düzende kalsiyum içeriği farklı 4 tip diyet verilerek izotopla demir emilimi ince lenm iştir. D iyetler; bazal d iyet (224 m g Ca), bazal diyet+1 su bardağı süt (826 mg Ca), bazal diyet+kalsiyum laktat (801 mg Ca). Diyetler 3 öğünde tüketilmiştir. Diyetler 13,2 mg Fe içer miştir. Bazal diyet, süt ve kalsiyum laktat eklen miş diyetlerin alımı sonucu dem ir em ilim inde farklılık gözlenmemiştir. Öğünlerde esas yemek le b i r l ik t e b ir su b a rd a ğ ı süt iç m e n in ya da kalsiyumla zenginleştirilmiş besin aliminin hem olmayan demir emilimini azaltmadığı sonucuna varılmıştır.
19.Sağlıklı 2.5 yaş DanimarkalI Çocuklarda H a y v a n s a l P r o te i n Al ı m ı , S er um İns ul in- B e n z e r i B ü y ü m e F a k t ö r ü I ve B ü y ü m e Durumu
G e lişm e k te olan to p lu m la rd a yapılan a ra ş tır maların sonuçları hayvansal protein, özellikle süt aliminin artmasının boy uzunluğunu artırdığını işaretlemektedir. Bu çalışmada hayvansal protein aliminin büyümede etkili insulin benzeri büyüme f a k t ö r ü ( 1 G F - 1 ) ile i l i n t i s i i n c e l e n m i ş t i r . Hayvansal protein kaynaklarından süt aliminin artmasıyla insulin-benzeri büyüme faktörü 1 de a rtış o l u r k e n , et a l ı m ı n d a d e ğ i ş m e g ö z l e n memiştir. Günlük süt alımı 200 mİ den 600 mİ ye çıktığında dolaşımdaki 1GF-1 konsantrasyonu % 30 artmış ve büyümenin de arttığı gözlenmiştir. 2 0 . E r k e k l e r d e A p e n d i k u l a r İ s k e l e t Kas K i t l e s i n i n H o r m o n a l ve Y a ş a m B i ç i m i Belirleyicileri
Y a ş lan m a y la ilintili s a rk o p e n i kas k itle s in d e kayıp, güç azalm a sı ve y o r u lm a y la k a ra k te r- izedir. Bu d urum un belirleyicilerini saptam ak için y a p ıl a n bu ç a l ı ş m a d a y a ş l a n 4 5 - 8 5 yıl arasında değişen bireylerin yaşam biçimi faktör
l e r i s o r u ş t u r u l m u ş ve i s k e l e t k a s k i t l e s i ölçülmüştür. İskelet kas kitlesi yaşın ilerlemesine bağlı olarak azalmıştır. Bu azalma sigara içen
lerde, içmeyenlere göre daha yüksektir. Düzenli fiziksel aktivitesi olanlarda kas kitlesi % 2 daha yüksektir. Serum 25(OH) D vitamini düşük olan l a r d a k a s k i t l e s i d a h a d ü ş ü k tü r . S a r k o p e n i görülenlerde testesteron düzeyi düşüktür. Yaşlı erkeklerde fiziksel aktivitenin düşüklüğü, sigara içme, düşük testesteron ve düşük 25 (OH) vita min D düzeyinin sarkopeni için risk faktörleri olduğu sonucuna varılmıştır.
21.İnsan Beslenmesinde Betain
Betainin en iyi kaynakları; su ürünleri, buğday özü ve k e p e ğ i, ısp a n a k ve b e n z eri sebzeler. Betainin başlıca fizyolojik işlevleri; hücreler, pro te in le r ve enzim lerin çev re se l s tre sle rd en (su s u z lu k , y ü k s e k tuz, y ü k s e k s ıc a k lık v b .) korunması ve metil grup vericisi olmasıdır. Metil grup alim inin azlığı, birço k m e ta b o lik yolun b o z u l m a s ı n a n e d e n olur. B u n l a r d a n b iri karaciğerde metionin metabolizmasının bozul masıdır. Bunun sonucunda plazma homosistein d ü z e y i yük selir. S - a d e n o z ilm e tio n in d ü z e y i düşer. İkincisi karaciğer de yağ metabolizması bozulur. Sonuçta karaciğerde yağ birikimi artar ve p l a z m a d a d i s l i p id e m i oluşu r. Bu d u ru m k o r o n e r k a p h a s t a l ı ğ ı , d a m a r b o z u k l u k l a r ı karaciğer hastalık risklerinin artmasıyla ilintilidir. Betainin iç organların sağlığının korunmasında, k a l p - d a m a r h a s t a l ı k l a r ı r is k f a k t ö r l e r i n i n iyileşm esinde ve perform ansın yükselm esinde etkili olduğu gösterilmiştir. B esinlerin betain içeriğinin analiz çalışmaları sürdürülmektedir. B e t a in i n k r o n ik h a s ta l ık l a r ı n ö n l e n m e s in d e önemli bir besin öğesi olarak tanımlanabileceği belirtilmiştir.
2 2 . E r g e n l i k t e n Y e t i ş k i n l i ğ e G e ç i ş D ö n m e m i n d e Beş-Yı ll ık Obezi te İnsidansı: Ulusal Uzunlamasına Ergenlik Sağlığı
Erken yaşta başlayan obezitenin ileri yaşlarda etkili olabileceği bildirilmektedir. Bu çalışmada 1996 yılında 13-20 yaş grubunda obezite verileri b e li r le n m i ş , 2001 de 19-26 yaş a ra s ı n d a k i
obezite verileriyle karşılaştırılmıştır. Obezite ver ileri olarak BKİ 30 ve üstü sınır kabul edilmiştir. Beş-yıllık süre içinde obezite insidansı % 12.7; ara ştırm a ya alınan g ru b u n % 9.4 ob e z o la ra k y e tiş k in liğ e g e ç m iş % 1 .6 sı o b e z d e n n o r m a l d u r u m a d ö n m ü ş t ü r . B e y a z l a r a g ö r e A f r i k a kökenlilerde obez olanların oranı daha yüksektir. Aşırı obezlerin oranı % 4.3 bulunmuştur. Beş yıl lık izlem sonucu ergenlikte obez olanların çoğun luğunun yetişkinlikte de obez oldukları ve bunun yukarıya doğru devam etme olasılığının b u lu n d u ğ u , o b e z i t e y i ö n l e m e k i ç i n k o r u y u c u ve iyileştirici önlemlerin alınması gerektiği sonucu na varılmıştır.
2 3 . Bir Genç Ço c uk Ö r n e k l e m i n d e Fiziksel A k t i v i t e ve E n e r j i H a r c a m a s ı A r a s ı n d a Etkileşim
Bu kesitsel çalışmada yaş ortalaması 5.4 yıl olan çocukların farklı düzeyde fiziksel aktivite sırasın da enerji h a rc a m a la rı ö lç ü lm ü ş tü r. Ç o k h a f i f aktivite için h a rc a n a n z a m a n fiz ik se l a k tiv ite düzeyi (PAL) ile eksi yönde, h a fif fakat yoğun aktivite ile ge ç en süre artı y ö n d e k o r e la s y o n göstermiştir. Ağır fiziksel aktivite süresi PAL ile i l i n t i l i b u l u n m a m ı ş t ı r . Ç ü n k ü a ğ ı r f i z i k s e l a k tiv ite y a p a n la r ı n o ra n ı % 3 ’ün a lt ın d a d ı r . Erkekte PAL, kızlardan yüksektir. H afif, fakat yoğun a k tiv ite n in PAL, y ü k s e lttiğ i s o n u c u n a varılmıştır. Çocukların yaş gruplarının genelde aktif olması fiziksel aktivite düzeyi ve enerji har camasını artırmaktadır.
24.Menopoz Sonrası Koroner Arter Hastalığı Olan K a d ı n l a r d a B a l ı k T ü k e t i m i K o r o n e r Arter Aterosklerosizin İlerlemesini Yavaşlatır B alık ve n-3 yağ a s itle r in in k a r d i y o v a s k ü l e r olayları ve m ortaliteyi azalttığı bilinm ek ted ir. Balık tüketiminin aterosklerosizin ilerlem esine etkisini saptam ak am a c ıy la y a p ıla n bu ileriye d ö n ü k ç a l ı ş m a d a m e n o p o z s o n r a s ı ve a te r o s k le r o s i z i o lan k a d ı n l a r b a l ı k t ü k e t i m i yönünden değerlendirilmiş ve arter çapı ölçülmüş ve yeni koroner lezyon oluşum u belirlenmiştir. D iyabetliler arasında düşük balık tü k ete n le rle k a rş ıla ş tırıld ığ ın d a , h a fta d a 2 p o r s iy o n b a lık
İlginç Y ay ın Ö zetleri
7 3
tü k ete n k a d ın la rın arterlerindeki tıkan m a oranı d a h a d ü ş ü k b u lu n m u ş tu r. Bu k a d ın la rd a yeni l e z y o n g e l i ş i m i de d ü ş ü k t ü r . K o r o n e r a r t e r hastalığı olan kadınların balık tüketimlerini artır m alarının arteriosklerosizin gelişimini yavaşlat tığı s o n u c u n a v a rılm ıştır. Kirli su la rd a n elde edilen balığın bu olumlu etkiyi sınırlayabileceği belirtilmiştir. Balığın olumlu etkisi içerdikleri n-3 yağ asitlerinin anti inflamatuvar ve antitrambotik e t k i s i n d e n k a y n a k la n a b il ir . Bu n e d e n le b a lık t ü k e t e m e y e n r i s k l i g r u p l a r ı n e k b a l ı k y a ğ ı almaları yararlı olabilir.
2 5 . B i y o m a r k e r F a r k l ı l ı ğ ı A ç ı k l a y a n D i ye t Orüntüsü Koroner Arter Hastalığıyla Önemli İlişki Gösterir
Önceki çalışm alarda belirli besin grubu, besin ve besin öğeleri ile koroner arter hastalığı arasında i liş k ile r ü z e r i n d e d u ru lm u ş tu r. Bu ç a lışm a d a k o roner arter hastalığı (CAH)-diyet örüntüsü 49 besin grubu ve 5 C A H bilinen risk faktörü için düzenlenmiştir. Et, tavuk, margarin ve sosu çok , sebze tam tahıl ürünleri ve vejetaryen yemekleri ni az içeren diyet alanlarda risk faktörleri, bu tür diyeti uygulam ayanlara göre daha yüksek bulun m uştur. V ejetaryen yem ekleri, sebzeler ve tam tahıl ürünlerini çok, et, tavuk, margarin ve sosları çok içeren diyet alımlarda C A H göstergeleri daha o lu m lu b u lun m u ştur. H astalık riskini azaltm ak için d iy e tin g e n e l ö rü n tü s ü n e dik k at edilm esi gerektiği sonucuna varılmıştır.
2 6 . Y ü k s e k T e k l i D o y m a m ı ş D i y e t l e K a r ş ı la ş tı rm a lı O la r a k D ü ş ü k Yağlı Diyetin Beden Ağırlığı Pl azma Lipid Profili ve Tip 2 Diyabetlilerde Glisemik Kontrole Etkisi
Tip 2 d iyabetin tedavisinde birinci h e d e f beden ağırlığının denetimidir. Bu çalışmada tip 2 diya betli bireyler 6 hafta süreyle düşük yağlı yüksek karbonhidrat ya da yüksek tekli doymamış yağlı diyet almışlardır. Diyetlerin enerji gereksinmesi ni k a rş ıla y a c ak şekilde değişik besinleri seçme olanağı sağlanmıştır. Deney başlangıcı ve sonun da plazm a lipid profili, beden ağırlığı, HBA1C, glikoz kullanımı, insulin duyarlılığı ölçülmüştür. D üşük yağlı, yüksek karbonhidratlı diyetle beden a ğırlığından 1.53 kg kayıp olm uştur (p<0.001).
Her iki diyetle toplam LDL ve HDL kolesterolde azalm a eğilimi görülmüştür. G lisem ik kontrol, trigliserit, insulin duyarlılığı açısından diyetler arasında fark gözlenmemiştir. Düşük yağlı, yük s e k k o m p l e k s k a r b o n h i d r a t i ç e r e n d i y e t i n glisemik kontrol ve kan lipitlerine olumsuz etki yapmadan ağırlık kaybını sağlayabileceği sonu cuna varılmıştır. Buna göre tip 2 diyabetliler için d iy e t d ü z e n l e n i r k e n k o m p le k s k a r b o n h i d r a t içeren tam tahıl ürün leri ve kuru baklag illere önem verilmesi gerekmektedir.
27.0steoporosizli Erkeklerde Çinko Alımı ve Plazma Düzeyi
K a d ı n l a r d a d ü ş ü k ç in k o a lı m ı ve p l a z m a düzeyinin düşüklüğünün osteoporosizle ilintili olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada yaşları 45-92 yıl arasında değişen erkeklerin kemik m ineral yoğunluğu 4 yıl aralıklarla ölçülmüş, besin tüke tim sıklığından çinko alımları ve plazma çinko düzeyleri saptanmıştır. Ortalama çinko alımı 11.2 mg plazma çinko düzeyi 12.4 mikromol/L bulun muştur. Plazma düzeyi çinko alımıyla korelasyon göstermiştir. Kalça ve om urgada osteoporosiz s a p ta n a n la r d a çin k o alım ı ve p la z m a düzeyi düşük bulunmuştur. Plazma düzeyi 11.3 mikro m ol/L altında olanlarda kalça omurga ve bilek k e m ik m in e r a l y o ğ u n lu ğ u düşüktür. D iy e tle çinko aliminin ve plazma çinko düzeyinin kemik m in e ral y o ğ u n lu ğ u ile p o z i t i f ilintili o ld uğ u sonucuna varılmıştır.
