Bölgemizden İzole Edilen Brucella Cinsi Bakteriler ve Antibiyotik Duyarlılıkları

Bölgemizden İzole Edilen Brucella Cinsi Bakteriler ve Antibiyotik Duyarlılıkları

Antibiotic Susceptibilities of Brucella Genus Bacteria Isolated From Region

M.Zahir BAKICI * , Özlem KIVANÇ **, Mızrap IŞIK ***

ÖZET

Çalışmamızda Ocak 1998 - Şubat 2001 tarihleri arasında Bactec Hemokültür sistemiyle izole edilen bakteriler arasında Brucella cinsi bakterilerin dağılımı ve antimikrobiyal maddelere karşı durumları araştırıldı. Laboratuvarımıza gönderilen 5002 kan kültürünün 1066 (% 21.3)'sında mikroorganizma üremiş olup, bunların 28 ( %2.6)'ini Brucella cinsi bakterilerin oluş-turduğu görüldü.

Brucella cinsi bu bakterilerin Tetrasiklin, Trimetoprim / Sülfametaksazol (Kotrimaksazol) Siprofloksasin, Seftriakson, ve Sefotaksim kombinasyonuna %100, Sefaperazon'a %66.6, Rifampisine %80.9, Streptomisin'e %85.7 oranında duyarlı olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler: Kan kültürleri,Brucella Antibiyotik

duyarlılıkları

SUMMARY

in this study distribution and susceptibility against antimicrobiak substances of Brucella species vvhich were isolated among other bacteria by Bactec Hemoculture system between January 1998 and February 2001 were evaluated. Grovvth of microorganism has been detected in 1066 ( 21,3 % ) of 5002 blood cultures vvhich were sent to our laboratory and grovvth of Brucella genus have been detected in 28 ( 2,6 % ) of them.

Brucella genus was found to be susceptible 100% to Tetracycline, Trimethoprim / Sulfamethoxazole Ciprofloxacin, C eft ri axon e, and C ef ot axi m c om bi n at i on 66. 6% t o C ef op er az on e, 8 0. 9% t o Ri f am pi c i n and 85, 7% t o Streptomycin.

Key W or d s: H em oc ul t ure, B ruc el l a A nt i bi ot i c

susceptibility,

C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 23 (3): 131-134, 2001

GİRİŞ

Brucella, Ülkemizde ve hayvancılıkla uğraşan

ge-lişmekte olan bazı ülkelerde sorun oluşturmaya halen

devam etmektedir (16). Hastalık, hayvanlarda düşük ve

üretim kaybına neden olurken, insanlarda daha çok

işgücü kaybına neden olmaktadır. Bu durum ise ülke

ekonomisinde büyük kayıplara yol açmaktadır (19,20).

Brucella cinsi bakterilerin hücre içi yerleşim

gös-terdikleri, oluşturdukları hastalığın değişik klinik formla

r-da seyrettiği ve bakteri izolasyonunr-da güçlüklere neden

olduğu bilinmektedir. Hastanın önceden antibiyotik

kullanmış olması, etkenin zor üreme özelliği

göstermesi-nin yamsıra kandaki bakteri sayısının düşük olması gibi

nedenlerle etkeni kültürden izole etmek her zaman

mümkün olmamaktadır.

Brucella cinsi bakterilerin antimikrobiyal maddelere

karşı direnç geliştirme olasılığının düşük olduğu ve

invitro dirence bağlı klinik başarısızlığın ender olduğu da

ifade edildiği için bu bakterilere çoğu kez antibiyogram

Doç. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı,Sivas **

Arş. Gör. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı,Sivas *** Sağ. Tek. Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı,Sivas

Bölgemizden İzole Edilen Brucella Cinsi Bakteriler ve Antibiyotik Duyarlılıkları

uygulanmamaktadır. Ancak bazı araştırıcılar bu görüşe

katılmayıp, izole edilen bu bakterilere mutlaka

antibi-yotik duyarlılık testlerinin yapılması gerektiği

bildiril-mektedir (5,12).

Çalışmamızda Brucella cinsi bakterilerin

yöremiz-deki dağılımı ve bazı antimikrobiyal maddelere karşı

durumları araştırılmaya çalışıldı.

GEREÇ VE YÖNTEM

Çalışmamızda Ocak 1998 Şubat 2001 tarihleri

ara-sında Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama

Hastanesi Rutin Mikrobiyoloji Laboratuvarına çeşitli

kliniklerden gönderilen 5002 kan kültürü

değerlendiril-miştir.

Kan örneklerinin inoküle edildiği Bactec Plus

aerobıc/ F, Bactec Peds Plus / F kültür şişeleri

laboratuvarımızda Bactec 9050 cihazlarında prosedüre

uygun koşullarda enkübe edildi.Üreyen bakterilerin

gram boyası sonucuna göre Kanlı Beyin-Kalp İnfüzyon

agar,Cukulatamsı ağar ve EMB ağar besiyerlerine

subkültürleri alındı. Bu besiyerlerinde üretilen

bakterile-rin Becton Dıckınson marka cihazın Sceptor modelinde

Gram Negatif / Pozitif Breakpoint

İD panellerle

idantifikasyon ve antibiyogramları yapıldı.

Brucella cinsi olduğu düşünülen bakterilerin

idantifikasyonlarında ve antibiyogramlarında ise

kullan-dığımız otomatize yöntemlerin yamsıra konvansiyonel

yöntemler ile Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma

Enstitüsü (PA

İstanbul)'dan temin edilen Brucella

monospesifik IgA-IgM poliantiserumları da kullanıldı.

Kan kültürlerinden Brucella cinsi bakteri üretilen

hasta-ların kan serumhasta-larında ayrıca Rose Bengal ve standart

tüp ( VVright) aglutinasyon testleri de çalışıldı.

BULGULAR

Laboratuvarımıza kliniklerden gönderilen 5002 kan

kültürünün 1066 (%21.3)'sında mikroorganizma üremiş

olup, bunların 28 (%2.6)'i Brucella cinsi bakteri olduğu

görüldü. Ancak bunlar tiplendirilmeye çalışıldığında bu

suşların Brucella melitensis olduğu saptandı. Bunların

antimikrobiyal maddelere karşı duyarlılıkları ise Tablo

I'de sunuldu.

Brucella melitensis türü bakteri izole edilen

hasta-ların Rose Bengal ve VVright aglutinasyon test

sonuç-ları Tablo H'de sunuldu.

Tablo I : Brucella melitensis Suşlarının Antimikrobiyal 1 delere Duyarlılık Durumları (n=21)

Me

ar

k

te

r

Antimikrobiyal madde

(o/o) 1

Rifampisin

80.9

na

Sefotaksim

100

_rin

Sefoperazon

66.6

de

Seftriakson

100

(«

V

Siprofloksasin

100

,11

Streptomisin

85.7

_("•

Tetrasiklin

100

sı

V(

Trimetroprim/Sülfametaksazol

100 1

Tablo II : Kan kültürü ile Rose Bengal ve VVright

Aglutinasyon Test Sonuçlarının Dağılımı Kan Kültürü

Rose Bengal testi

VVright testi

Sayı

+

l / 8 0

5

+

+

l/ 160

7

t

l/ 3 2 0

10

•

l / 6 4 0

1

1 / 1280

4

+

₊

l/ 2560

1

+ : Üreme Görüldü / Test Pozitif

TARTIŞMA

Brusellozun birçok hastalıkla benzer semptonB

göstermesi, kronikleşebilme özelliğinde olması •

komplikasyonlara yol açması kesin tanının en kısa sun

de konulmasının önemini ortaya koymaktadır.PekçB

hastalıkta olduğu gibi Brusellozda da kesin tanı baktB

izolasyonu ile konulmasına karşın kültürden etkefl

izole etme

şansı her zaman mümkün olamamaktadıl

Nitekim bakterinin kanda az miktarda ve intermitl

olarak bulunması, retiküloendoteliyal sistem organla™

da fagositler içinde daha yoğun olarak bulunması, hüc«

içi yerleşim göstermesi nedeniyle izolasyon oranını!

düştüğü görülmüştür (16).

Üç yılı içeren çalışmamızda Bactec 9050 sistemiyle

izole edilen bakterilerin 28 (%2.6)'inin Bruceli

melitensis olduğu görülmüştür. Durmaz ve arkadaşla!

Bactec kan kültür sistemiyle üç yıllık dönemde BrucelB

izolasyon sayısını 13 (%2 ), Özyurt ve arkadaşları ise MI

yılda BacT / Alert kan kültür sistemi ile izolasyon sayısırl

5 ( %0.27 ) olarak bildirmişlerdir (10,17). Akova vl

arkadaşları 1991-94 yılları arasında Hacettepe Üniversl

tesi Hastanesinde Kan ve Kemik iliğinden 43 Brucella

Bakıcı ve ark.

Melitensis izole ettikleri bildirilmektedir(2). Sümerkan ve arkadaşları ise 8000 kan kültüründen BacT/Alert sis-temlerinde yaklaşık 50-60 Brucella melitensis susu izole ettiklerini ifade etmişlerdir (22). Dökmetaş ve arkadaş-ları Brucella ön tanılı 45 olgudan Manuefolarak hazırla-nan kan kültürlerinin %44.4'ünde üreme tespit ettikle-rini bildirmişler (9). Sümer ve arkadaşlarının bölgemiz-deki eğerci beldesinde 182 kişide yaptıkları çalışmada 17 (%9.3) seropozitiflik saptamışlardır (20).Yİne Sümer ve arkadaşları Sivas'taki lokantalarda çalışan 108 kişiden 3 (%2.8)'ünde de seropozitiflik görmüşler (21). Çalışma sonuçlanndaki farklılığının kullanılan sistemlere, süreye ve bölgeye göre değişebildiği düşünülmektedir.

Araştırıcılarında ifade ettikleri gibi ülkemizde yay-gın olduğu düşünülen brusellozda manuel kan kültür sistemleri ile etken bakterinin izolasyon oranı düşük bulunurken, otomatize sistemlerin kullanıma girmesiyle izolasyon oranı yükselmiştir.Bu da hastalığın yaygınlığı-nın laboratuvar bulgularıyla da desteklendiğini göster-mektedir.

Tedaviye kısa sürede başlama zorunluluğu zaman alan kültür dışında, başka bir tanı yönteminin gerekliliğini göstermiştir. Rutin laboratuvarlarda destekleyici ve hızlı sonuç veren serolojik tanı yöntemi kesin tanıyı koydurmamasına rağmen kültür yönteminden çok daha fazla kullanılmaktadır (11). Günümüzde en yaygın kullanılan serolojik yöntem standart tüp aglutinasyon (Wright) testi olup, bazı araştırıcılara göre 1/80 ve üzeri, bazı araştırıcılara göre ise l /160 ve üzerindeki titreler anlamlı kabul edilmektedir (8,9,15,23).Nitekim 1/160 ve üzerini pozitif kabul eden bazı araştırıcılar standart tüp testi pozitifliğini % 78-90 oranında bildirmişlerdir (6,11). Özkurt ve arkadaşları da 1/160 ve yukarısını pozitif kabul ederek yaptıkları çalışmada pozitiflik oranını % 96 olarak bulmuşlardır (16).Dökmetaş ve arkadaşları da 1/160 ve yukarısını pozitif kabul ederek yaptıkları çalış-mada pozitiflik oranını %95,5 olarak bildirmişlerdir (9).Çalışmamızdaki pozitiflik oranı ise 1/80 ve üzeri için %100, 1/160 ve yukarısı için % 82.1' dir. Bize göre Brucella VVright aglutinasyon testinde 1/80'de pozitiflik görüldüğünde,hastanın klinik bulgularının dikkate

alın-ması düşünülmelidir. Brusellozun, pek çok etkili antimikrobiyal maddeye r ağmen hala sorun olmaya devam etmesinin antimikrobiyal maddelerin kısmen retiküloendoteliyal sistem hücreleri içinde yaşayan bu bakterilere etki gös-termemesinden kaynaklandığı ifade edilmektedir (3 ).

Bazı araştırıcılar bakterilerin Sefalosporinlere karşı % 95 or anlarında duyarlı olduğunu bildirmektedir (3,12) . Ancak klinik kullanımda yüksek kan düzeylerini elde etmek için dozun yüksek tutulması da belirtilmek-tedir (4). Çalışmamızda Seftriakson ve Sefotaksime

karşı duyarlılık oranı %100 bulunmuştur. Bununla bir-likte Seftriaksonun akut brusellozda ikinci sırada tercih edilecek ilaç olduğu ve diğer tedavilere yanıt alınamayan olgularda ve nörobrusellozda kombine tedavi şeklinde kullanılması önerilmektedir (7,18).

Brucella için bakterisidal etkili olup spontan direnç oranı düşük olan antimikrobiyal maddelerin başında Streptomisin gelmektedir (12). Brusellozda kullanılan diğer antimikrobiyal maddelerden Rifampisinin ise hem polimorfonükleer lökosit ve makrof ajlara iyi penetre olduğu hem de intrasellüler ortamda bakterisidal etkisini sürdürdüğü bilinmektedir (1,12). Ancak Brusellozda relaps riski yüks ek olduğu için bu antibiyotiğin tek olarak kullanılmaması önerilmektedir.Çalışmamızda Rifampisine %80.9, Streptomisine % 85.7 oranında duyarlılık olduğu görülmüştür.

Florlu kinolonlar ise intrasellüler penetrasyonu iyi, doku konsantrasyonları yüksek, bakterisidal etkili antimikrobiyal maddelerdir (14).Brusellozda relaps riski nedeniyle kombine tedavide kullanılması bildirilmektedir (5,14). Doğanay ve Aygen kültürlerden izole ettikleri tüm Brucella melitensis türü bakterilerin Siprofloksasine duyarlı olduğunu bildirmişlerdir (8). İnvitro çalışmalarda en etkin kinolonlar arasında bildirilen Siprofloksasinin çalışmamızda %100 oranında duyarlı olduğu görülmüş-tür.

Bruselloz tedavisinde kotrimaksazol kullanımının alternatiflerden birisi olduğunu bazı araştırıcılar ifade etmektedir. Kılıç ve arkadaşları yaptıkları çalışmada kotrimaksazol duyarlılık oranını % 68 olarak bildirmiş-lerdir (18).Çalışmamızda bu antimikrobiyal maddeye duyarlılık oranının % 100 olduğu görüldü. Ancak bakteriyemi ve diğer bulguları kontrol altına almada kotrimaksazol'ün daha az başarılı olduğu bazı araştırıcı-lar tarafından bildirilmektedir (12).

Brusellozda uygun tedavinin hemen başlanması ve düzenli uygulanmasıyla, hastalığın kronikleşmesinin ve komplikasyonlarının önlenebileceği ifade edilmektedir. Ancak gereksiz antibiyotik kullanımının ve tedavideki maliyet artışının önlenmesinin yanısıra direnç faktörü de dikkate alınarak kültür ve antibiyogram sonuçlarına göre tedavinin düzenlenmesinin daha uygun olacağını düşü-nen araştırıcıların görüşlerine katılıyoruz.

KAYNAKLAR

1. Acocelia G, Bertrand A, Beytout J, et al Comparison of three different regiments in the treatment of acute brucellosis:A multicenter multinational study.J Antimicrob Chemother 23:433-9,1989.

2. Akova M, Gün D, Livermore DM et al. İnvito activites of antibiotics alone and in combination against Brucella

13

3

Bölgemizden İzole Edilen Brucella Cinsi Bakteriler ve Antibiyotik Duyarlılıkları

melitensis at neutral and acidic PHs Antimicrobial Agent and Chemo 43 (5) : 1298-1300, 1999.

3. Al Eissa YA,Kambal AM.AI-Nasser MN. Childhood brucellosis:A study of 102 cases. Pediatr Infect Diş 9:74,1990.

4. AI-IdrissHY,UwaydahAK,DansoKT et al.Ceftriaxone in treatment of acute and subactive human brucellosis.J Internal Med Res 17:363,1989.

5. Al-Sibai MB, Ouadri SMH. Development of ciprofloksasin resistance in Brucella melitensis.J Antimicrob Chem 26:303,1990

6. Benjamin B,Annobil SH.Childhood brucellosis in south western Saudi Arabia:A 5 year experience.J Trop Pediatr (England ) 38:167-72,1992.

7. Bosch J,ünones J,Goicoechea JL et al.in vitro activity of ciprofloxin,ceftriaxone and five other antimicrobial agents aganist 95 strains of B.melitensis.J Antimicrob Chemother 17:459,1986.

8. Doğanay M, Aygen B. use of Ciprofloxacin in the Treatment of Brucellosis. Clin Microbiol & Diş 11 (1) : 74- 75,1992.

9. Dökmetaş İ, Bakır M, Yalçın N, Bakıcı MZ. Streptomosin- terasiklin ve dokisiklin-rifampisin tedavilerinin akut bruselloziste karşılaştırılması, olguların klinik ve laboratuvar özellikleri. C Ü Tıp Fak Derg 16(3) : 201- 5,1994.

10. Durmaz B,Tekerekoğlu MS,Taştekin N, Otlu B, Durmaz R. İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde Bactec kan kültür sistemi ile alınan sonuçların değerlendirilmesi. İnfekt Derg 14(3): 397-400,2000.

11. Goutzo E,Canillo C, Guerma J,Liosa L. An evaluation of diagnostic methods for brucellosis,the value of bone marrow culture.J Infect Diş 153:122-5,1986.

12. Hail WH.Modern chemotherapy for brucellosis in humans.Rev Infect Diş 12: 1060,1990.

13. Kılıç D,Kurt H,Sözen TH,Kandilci S. Kan Kültürlerinden izole edilen Brucella cinsi bakterilerin antibiyotiklere du-

yarlılıkları ve klinik yönden değerlendirilmesi. İnfek Df 8 (l-2):59-62,1994.

14. Lang R,Roz R,Sacks T et al. Failure of prolonB treatment with Ciprofloxacin in acute infections dul B.melitensis.J Antimicrobe Chemother 26:841,1990. 15. Murney PR,Kobayaski GS,Pfaller MA.Rosenthal KS.Medl

Microbiology,Mosby Year Book Inc,London S:!» 78,1994.

16. Özkurt Z, Kaya A, Taşyaran M.A ,Yılmaz Ş.BruselloztH sında standart tüp aglutinasyon testi,kan kemik iliği • türlerinin tanı değerlerinin karşılaştırılması.İnfek DergB (4):463-468,2000.

17. Özyurt M,Albay A, Yıldıran ŞT, Başustaoğlu A. BacT/nH otomatize kan kültür sistemi ile iki yıllık dönemde alini sonuçlar: Retrospektif bir çalışma. İnfekt Derg 12 (3):3E 328,1998.

18. Palengue E,0tero JO,Noriega HR.In vitro susceptiH of B.melitensis to new cephalosporin crossing B blood-brain barrier.Antimicrob Agent Chemoft 29:182,1986.

19. Sözen TH, Topçu AV,Söyletir G,Doğanay l Bruselloz.İnfeksiyon Hastalıkları. Nobel Tıp Kitabevleri,ii 486-91,İstanbul, 1996.

20. Sümer Z,Sümer H,Poyraz Ö. Eğerci Beldesi erişil nüfusunda Bruselloz seropozitifliği. İnfekt Derg 14 (1) 65-7,2000.

21. Sümer Z,Alim A,Sümer H,Özdemir L. Sivas il merkezi'ndJ lokanta çalışanlarında Brucella seropozifliği. İnfekt Del 14 (1) : 69-70,2000.

22. Sümerkan B, Gökahmetoğlu S, Esel D. Brucella detectin in blood comporasion of the BacT/Alert standart aerobl bottle, BacT/Alert FAN aerobic bottle and BacT/Ale| enhanced FAN aerobic bottle in simulated blood oılturj Clin Microbiol and Infect 7 (7) : 369-371,2001. 23. Young EJ. Brucella species.Mandell.Douglas and Benneft

Principles and Practice of Infect Diş (Eds:Mandej GL,Bennet ]E, Dolin R ) Churchil! Livingstone Inc. York 5:2053-60,1995.

Yazışma Adresi Doç.Dr. M. Zahir Bakıcı

Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı - Sivas