Melih Cevdet Anday'ın iki kitabı birden yayımlandı:Denemeler ve seçmeler

M elih Cevdet A nday’ırı iki kitabı birden yayımlandı

Denemeler ve seçmeler

M E L İ H C E V D E T A N D A Y' İ N Y A P I T L A R I

Y iten Söz / M elih C evdet A nday A dam Yayınları, îst. 1992 / 480 s.

Seçm eler / M elih C evdet A nday Y apı K redi Yayınları, İst. 1992 328 s.__________________________ ATİLLA BİRKİYE Cuma günleri Cumhuriyet gaze­ tesini aldığımda, günün haberlerine baktıktan sonra, ilk işim Melih Cevdet Anday’m yazısmı okumaktır. An­ day’m yıllardır sür­ dürdüğü cuma yazılarının ayrı bir key­ fi vardır. Özellikle son zamanlarda, edebiyat, felsefe, tarih ve sanat gibi kültür alanlarının günlük gazetelerde ne kadar az yer aldığını düşünürsek, Anday’m denemeleri daha bir anlam kazanır.

Melih Cevdet Anday’m, Adam Ya­ yınları’nca basılan yeni kitabı “Yiten Söz”de yazarın 1982-1985 yılları ara­ sında kaleme aldığı ya­

zıları yer alıyor. Kitap­ taki denemelerin ço­ ğunu, biraz önce sözü­ nü ettiğim gibi, gazete­ de yayımlandıkları sı­ rada okumuştum, ama aradan geçen bunca zamandan sonra yeni­ den okumanın keyfi de bir başka oluyor, yeni zenginlikler yeni düşünce mecraları keşfediyorsunuz. Bu anlamda, denemelerin bir araya getirilmesi çok yararlı olmuştur demek istiyorum. Bir başucu kitabı olarak, kitaptaki sıraya bağlı kalmaksızın herhangi bir denemeyi açıp okuyabilirsiniz.

Anday’m denemelerinin lezzetinden söz ederken, kısa bir süre önce yitirdi­ ğimiz Cevdet Kudret Hoca’nm bir sö­ zü geldi aklıma. Cevdet Hoca, bizde düşünce olmadığı için, deneme de ol­ muyor, demişti. Gerçekten de haklıy­ dı. Neredeyse, “düşünme’ye değil, “düşünmeme”ye koşullandırılmış to p ­

lumlunuzda “deneme” türü örnekleri çok azdır. İşte bu “az” örneğin içinde, özgün yaklaşımı, düşünsel çıkarsama­ ları, kolay anlaşılır, yalın Türkçesiyle Melih Cevdet Anday’m denemeleri susuzluğumuzu büyük ölçüde gideri­ yor.

“Yiten Söz”de,"edebiyatın sorunla­ rından, günlük yaşamm sorunlarına; politikadan eğitime; felsefeden tarihe kadar çeşidi disiplinlerle ilgili deneme­ ler var. Kitabın başmda yazarın

1974’te yazdığı “Değişen Boğaziçi” adlı denemesi yer alıyor. Bu yazıyı da­ ha önce okumamıştım, okuyunca Bo- ğaz’da yaşayan biri olarak gerçekten de çok üzüldüm. Yazıda, adından da anlaşılacağı üzere, Boğaziçi’nin o gün­ lerdeki durumu anlatılıyor, kısa bir ta­ rihçe veriliyor, endişeler dile getirili­ yor. O n sekiz yıl önceki endişeler ger­ çekleşmiş, yazık!

“Yiten Sözde birlikte, bugünlerde bir başka kitabı daha yayımlandı M e­ lih Cevdet Anday’m: “Seçmeler”. “Seçmeler”de, Melih Cevdet Anday’m “Telgrafhane” adlı şiir kitabından gü­ nümüze kadar yazdığı şiirlerinden kendi seçtiği dizeler; “Raziye” adlı ro­ manından bir bölüm, “Dikkat Köpek Var” adlı oyunu, çe­ şidi konulardaki de­ nemeleri ve düzyazı­ ları yer alıyor. Yapı Kredi Yayınları’nm genç okurlara yönelik olarak hazırladığı di­ zinin ilk kitabı olan “Seçmeler”, yazar hakkında, “Daha ön­ ce kitaplaşmamış bazı metinlerle birlikte baştan sona bir pano­ rama sunmak” ama­ cım taşıyor. Bu pano­ ramayı güzelleştiren bir örnek de kitabın hemen başmda yer alan bir söyleşi. 1982 yılında “Çağdaş Eleş­ tiri” dergisinde ya­ yımlanan söyleşiye Adnan Benk, Tahsin Yücel, Nuran Kudu katılmış, çeşitli konularda Anday’a sorular sormuşlar­ dı.

Yarım yüzyılı aşkm bir süredir şiir, deneme, roman ve oyunlarıyla edebi­ yatımıza değerli katkılarda bulunan Melih Cevdet Anday’m “Yiten Söz” ve “Seçmeler”ini tüm okurlara öneririz

Şiir:

Garip (1941) Orhan Veli ve Oktay

Rifat’la

Rahatı Kaçan Ağaç (1946), Telgrafhane (1952), Y any ana (1952),

Kolları Bağlı Odysseus (1963), Göçebe Denizin Üstünde (1970), Teknenin Ölümü (1975), Sözcükler (1978), Ölümsüzlük Ardmda Gılgamış (1981), Tanıdık Dünya (1984), Güneşte (1989).

Deneme/Düzyazı:

Doğu-Batı (1961), Konuşarak (1964), Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan (1965) / Gezi Yazıları (Genişletilmiş 2. basım “Anadolu’da ve Sosyalist Ülkelerde” adıyla, 1977), Yeni Tanrılar (1974), Sosyalist Bir Dünya (1975), Dilimiz Üstüne Konuşmalar (1975) / Radyo Konuşmaları, Maddecilik ve Ülkücülük (1977), Yasak (1978), Paris Yazdan

(1982), Akan Zaman Duran Zaman I (1984) / Anı Yazdan, Açıklığa Doğru (1984) İlk iki deneme kitabının iki yeni uzun denemesi de birlikte yeniden basımı, Sevişmenin Güdüklüğü ve Yüceliği! 1990).

Roman:

Aylaklar (1965), Gizli Emir (1970), İsa’nın Güncesi (1974), Raziye (1975), Yağmurlu Sokak (1991), Meryem Gibi (1991).

Oyun:

İçerdeküer (1965), Mikado’nun Çöpleri (1967), Dört Oy un (1972), Toplu Oyunları-I (1987), Toplu Oyunları-II( 1989).

Derleme / Hazırlama:

Batı Şiirinden Çevirder (1953) / Orhan Veli ve Oktay Rifat’la, İngdiz

Nesrinden Çevirder (1964), Gelişen Komedya (1965).

Deniz

Deniz

İşte esiyor rüzgâr

Deniz

Taş ocağı hüzün

Deniz

Gelincik tohumu kokar

Deniz

Ağıt dinledim ondan

Deniz

Kuş kılığında

Deniz

Kayıtsızlık.

S A Y F A 6 _{C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 132}