Oto boya sektörü çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği bilgi tutum ve davranışları

OTO BOYA SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARI

GÖKHAN BÜDÜŞ

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS DÖNEM PROJESİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

DANIŞMAN

PROF. DR. GÜNAY SAKA

DİYARBAKIR- 2017

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

BEYAN

Bu dönem projesinin kendi çalışmam olduğunu, dönem projesinin planlanmasından yazımına kadar bütün safhalarda etik dışı davranışımın olmadığını, bu dönem projesindeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu dönem projesi çalışmasıyla elde edilmeyen bütün bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynakları da kaynaklar listesine aldığımı, yine bu dönem projesinin çalışılması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir davranışımın olmadığını ve dönem projesini Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü tez yazım kılavuzu standartlarına uygun bir şekilde hazırladığımı beyan ederim.

..…/10/2017

III

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS

DÖNEM PROJESİ ONAY

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Danışmanı bulunduğum aşağıda bilgileri verilen Tezsiz Yüksek Lisans öğrencisinin hazırladığı dönem projesi tarafımdan okunmuş, kapsamı ve niteliği açısından başarılı bulunarak bir Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi olarak kabul edilmiştir.

Anabilim Dalı : İş Sağlığı ve Güvenliği Adı ve Soyadı : Gökhan Büdüş Numarası : 16879013

Dönem Projesi Başlığı : Oto Boya Sektörü Çalışanlarında İSG Bilgi Tutum ve Davranışları Kabul edilen Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi;

Kapsamlı Bir derleme,

Eleştirel Bir Rapor,

Uygulamaya Dönük Bir Proje,

Deneysel Bir Çalışma,

dır.

           

Danışman Anabilim Dalı Başkanı

/ / 20 DİYARBAKIR

(Bu bölüm Enstitü tarafından doldurulacaktır.)

Bu Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun …./…/…. Tarih ve …..… sayılı kararıyla onaylanmıştır.

Prof. Dr. Hakkı Murat BİLGİN Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü

IV

TEŞEKKÜR

Mesleki açıdan yetişmem ve bitirme proje çalışmamı hazırlama aşamasındaki değerli katkılarından dolayı hocalarım Doç. Dr. Abdurrahman SAYDUT’ a, Doç. Dr. Murat KANDEMİR’ e, Doç. Dr. Özgür AKKOYUN’ a, Doç. Dr. Orhan ARPA’ ya, Prof. Dr. Ali CEYLAN’ a ve değerli yorumlarıyla proje çalışmama yön veren proje danışmanım Prof. Dr. Günay SAKA’ ya, her zaman değerli katkılarıyla yanımda olan kıymetli aileme ve çalışmama emeği geçen arkadaşlarıma çok teşekkür ederim.

İÇİNDEKİLER

İÇ KAPAK………...ı BEYAN..………..ıı ONAY..………ııı TEŞEKKÜR………...ı v İÇİNDEKİLER………...v ŞEKİLLERİN LİSTESİ………..vıı SİMGELER VE KISALTMALAR………...vııı TÜRKÇE ÖZET………..ıx İNGİLİZCE ÖZET………x 1.GİRİŞ ve AMAÇ………...1 2. GENEL BİLGİLER………..3

2.1.Oto Boya Sektörü Hakkında Genel Bilgi………3

2.1.1.Oto Boya Sektöründe Kullanılan Boyalar………...3

2.1.2.Oto Boya Kabinleri………..4

2.1.2.1 Oto Boya Kabini Çalışma Prensibi………...5

2.1.3.Oto Boya Süreci………...6

2.1.3.1 Oto Boya Hazırlık Süreci………..6

2.1.3.2 Oto Boya Uygulama Süreci………..7

2.1.4. Oto Boyada Kullanılan Koruyucular………..8

2.1.5. Oto Boyada Kullanılan Tabancalar……….9

3.GEREÇ ve YÖNTEMLER………..11

3.1 Anket Uygulama Yöntemi………12

3.2 Kontrol Listesi Uygulama Yöntemi………..13

4. BULGULAR………..14

4.1 Anket Uygulama Sonuçları………...14

4.1.1 Çalışanların Demografik Bilgi Sonuçları………...14

4.1.2 Çalışanların İSG Durum Sonuçları………14

VI

4.1.4 Çalışanların İSG Kanunu Durum Sonuçları………..15

4.1.5 Çalışanların İş Kazaları Sonuçları……….15

4.1.6 Çalışanların Diğer Bilgi Sonuçları……….16

4.1.7 İşyeri Bilgi Sonuçları……….16

4.2 Kontrol Listesi Sonuçları………..18

5. TARTIŞMA………19 6. SONUÇ ve ÖNERİLER……….20 KAYNAKLAR………...23 EKLER………24 ÖZGEÇMİŞ………30

ŞEKİLLER

Şekil Sayfa No Şekil 2.1 Araç Yüzey Katmanları……… Şekil 2.2 Oto Boya Kabini………... Şekil 2.3 Boya Kabini Çalışma Prensibi……….. Şekil 2.4 Oto Boya Hazırlık Süreci………...7 Şekil 2.5 Oto Boya Uygulama Süreci……….. Şekil 2.6 Oto Boya Sektöründe Kullanılan Kişisel Koruyucu Donanımları………... Şekil 2.7 Oto Boya Sektöründe Kullanılan Boya Tabancaları……….. Şekil 3.1 Proje Yazım Aşamasını Gösteren Akış Şeması………. Şekil 4.1 Çalışanların Demografik Bilgileri……….. Şekil 4.2 Çalışanların İSG Durumu……….. Şekil 4.3 Çalışanların Genel Sağlık Durumu……… Şekil 4.4 Çalışanların İSG kanunu Durum Bilgileri……….15

Şekil 4.5 Çalışanların İş Kazaları Bilgileri………...16 Şekil 4.6 Çalışanların Diğer Bilgileri………16 Şekil 4.7 İş Yeri Bilgileri……….. Şekil 4.8 Boya İşleminin Gerçekleştirildiği Kapalı Alanlar……….17 Şekil 4.9 İşyerinde Kullanılan Boya Tabancası……….19

VIII

SİMGELER ve KISALTMALAR

BMI Body Mass Index (Vücut Kitle İndeksi) İSG İş Sağlığı ve Güvenliği

KKD Kişisel Koruyucu Kullanım OSGB Ortak Sağlık Güvenlik Birimi SGK Sosyal Güvenlik Kurumu TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu vb Ve Benzeri

OTO BOYA SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARI

Öğrencinin Adı ve Soyadı: Gökhan Büdüş Danışmanı: Prof. Dr. Günay Saka

Anabilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği

ÖZET

Amaç: Bu projenin amacı; oto boya sektörü çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği bilgi, tutum ve davranışlarının araştırılması ve İSG farkındalığı oluşturmaktır. Anket ve kontrol listesi uygulamaları yapılarak konu hakkında bilgi ve çözüm öneriler sunulması amaçlanmış.

Gereç ve Yöntem: Bu projede; oto boya sektöründe anket ve kontrol listesi uygulamaları yapılmıştır. Uygulama alanı Diyarbakır ilinde üç farklı sanayi alanında yapılmıştır. Oto boya sektöründe ; 39 farklı işyeri ve 55 çalışanla yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Anket; çalışanların demografik bilgileri, sağlık bilgileri, iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgileri içeren 30 sorudan oluşmaktadır. Oto boya sektöründe 39 farklı işyerinde 16 maddelik kontrol listesi hazırlanarak uygulanmıştır. Kontrol listeleri işyerleri incelenerek oluşturulmuştur.

Bulgular: Çalışanların % 76,4’ ü kişisel koruyucu donanım kullanmadığını % 74,6’ sı İSG eğitiminin olmadığını söylemiştir. % 30,9’ unun bir tıbbi yakınması var, tamamına yakının periyodik muayenesi yapılmamıştır. Sektörde çalışanların % 74,5’ inin İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu hakkında bilgisi yoktur. Bu sektörde çalışanların % 60’ ının mesleki yeterlilik belgesi bulunmaktadır. Çalışanların % 80’ i hangi tehlike sınıfında çalıştığını bilmiyor. İşyerlerinin % 43,5’ inde boya kabini bulunmaktadır. İşyerlerinin % 59,5’ inde ilk yardım dolabı, % 41,7’ sinde yangın söndürücü bulunmamaktadır. İşyerlerinin % 34,3’ ünde boya yapılan alanda sigara içilmektedir. Çalışanların tamamına yakınını kişisel koruyucu donanım kullanmadığı tespit edilmiştir.

X

Sonuç: Oto boya sektörü çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitim düzeylerinin arttırılması ve bu doğrultuda eğitimler verilmeli. Boyama işlemi kabinlerde yapılmalı. Çalışanlarda kişisel koruyucu donanım kullanma alışkanlığı aşılanmalı. Sektörde çalışanlar için yeme içme ihtiyacı çalışma alanı dışında yapılmalı. Çalışanların periyodik muayeneleri düzenli bir şekilde yapılmalıdır.

KNOWLEDGE ATTİTUDES AND BEHAVIORS RELATED TO OCCUPATİONAL HEALTH AND SAFETY OF

AUTO PAİNT SECTOR EMPLOYEES

Student’s Surname and Name: Gökhan Büdüş Adviser of Semester Project: Prof. Dr. Günay Saka Department: Occupational Health And Safety

ABSTRACT

Aim: The purpose of this project is; to investigate occupational health and safety information, attitudes and behaviors of auto paint industry employees and to create awareness of occupational health and safety. Survey and control list applications were made to present information and suggestions for solutions.

Material and Method: In this project; survey and control list applications were made in auto paint sector. The application area was realized in three different industrial areas in the province of Diyarbakır. In auto paint sector; A face-to-face survey was conducted with 39 different workplaces and 55 employees. Survey; consisting of 30 questions, including demographic information, health information, occupational health and safety information of employees. A 16-item checklist was prepared and applied in 39 different workplaces in the auto paint sector. Checklists were created by examining workplaces.

Results: 76.4% of the employees said that they did not use personal protective equipment and 74.6% did not have occupational health and safety training. 30.9% had a medical complaint and did not undergo periodic examination. 74.5% of workers in the sector have no information about the Law on Occupational Health and Safety. 60% of the workers in this sector have a professional qualification certificate. 80% of employees do not know which hazard class they are working in. 43.5% of the workplaces have dye cabinets. 59.5% in the first aid cabinet and 41.7% of the fire extinguishers. 34.3% of the workplaces are smoking in the area where paint is

XII

applied. It has been determined that employees do not use personal protective equipment near the entirety.

Conclusion: Trainings should be given in order to increase the job health and safety education levels of the auto paint sector employees. Painting should be done in cabins. Employees should be vaccinated with the use of personal protective equipment. For workers in the sector, eating and drinking needs should be done outside the work area. Periodic examinations of employees should be carried out on a regular basis.

1.GİRİŞ VE AMAÇ

Otomotiv sektörü; ülkemizde ve dünyada hızla gelişen bir sektördür. Bu sektör teknolojiye yaptığı katkılar, sağladığı istihdam ve birçok sektörün gelişmesine katkı sağladığından ekonomik dönüşüme en fazla katkıyı sunan sektörlerin başında gelmektedir. Otomotiv sektörünün gelişmesiyle beraber çalışan sayısına duyulan ihtiyaç ta artmıştır. Çalışan sayısındaki artışla artan iş gücü beraberinde bazı sorunlar ortaya çıkarmıştır. Meydana çıkan sorunlar çalışanların sağlık, güvenlik, iş verimini ve işletmelerde tehlikeye neden olmasıyla önem kazanmıştır. Kazanılan bu önemle, birtakım kurallar ve kanunlar yürürlüğe girmiştir. Bu amaca yönelik çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği(İSG) kanunu ile İSG bilinç düzeyinin arttırılması ve İSG kültürünün oluşturulması ve sürdürülmesi, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.

İş Sağlığı ve Güvenliği yalnız işyerlerinde dikkat edilmesi gereken bir sorundan ziyade tüm insanların ortak bir sorunudur. Sağlıksız koşullarda çalışma; sadece çalışanları değil aile ve sevdiklerini de tehdit etmektedir. Ortaya çıkan bu tehdit hem maddi hem manevi sorunlara neden olmaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda insanların tümünün bilinçlendirilmesi ve insanlarda İSG kültürünün oluşturulması gerekir. İSG kültürünün oluşturulması toplum fertlerinin vazgeçilmez bir gerçeği olarak kabul edilmeli, işveren ve işveren vekilleri İSG’ yi işletme düzenlerine dahil edeceklerdir. Alınan bu önlemler sonucunda meslek hastalıkları , iş kazaları, ve iş gücü kaybı azalacak, böylelikle alınan önlemler İSG konusunda faydalı ve kalıcı çözümler sunacaktır. Bu durumda işveren ve devlete düşen yük’ te hafifleyecek, böylelikle toplumun refah seviyesi de artacaktır.

Oto boya sektörü; otomotiv yan sanayisi olup İş Sağlığı ve Güvenliği açısından tehlike ve risklerin fazla olduğu sektörlerden biridir. Trafikteki taşıtların yoğun olması sonucuyla, oto boya sektörü bütün şehirlerde görülen bir sektördür. Oto boya sektörü işletmeleri genellikle küçük ölçeklidirler. Küçük işletmeler olan oto boya sektörü İSG koşulları yetersizdir. Oto boya sektöründe çalışanlar, büyük ve kurumsal işletme çalışanlarına oranla daha az kalifiyeli ve daha az profesyonelleşmişlerdir. Oto boya sektörü motorlu kara taşıtlarının karoser ve

2

kaporta onarımı vb. faaliyetlerinde yer almakta olup, İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’nde ‘Tehlikeli’ sınıfında yer almaktadır [1].

İş Sağlığı ve Güvenliği kanununa göre işyerlerinde var olan tehlikelerin tespit edilmesi, tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi, belirtilen risk faktörlerinin ölçüm analiz ve teknik kontrollerinin yapılması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir [2]. Bu projede 6331 sayılı İSG kanunu ile oto boya sektörü çalışanlarında bilgi, tutum ve davranışlarının araştırılması, İSG kültürü oluşturulması ve İSG farkındalığı oluşturulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Diyarbakır ilinde yer alan üç farklı sanayi alanında oto boya işletmelerinde gözlem ve inceleme yapılmış. Çalışanlara anket uygulaması, işyerlerinde kontrol listeleri uygulanmış. Bu sonuçlar doğrultusunda çözüm önerileri sunulması amaçlanmış.

2. GENEL BİLGİLER

2.1 Oto Boya Sektörü Hakkında Genel Bilgi

Oto boya sektörü; otomotiv üretim fabrikaları hariç çoğunlukla hasarlı araçlara hizmet vermektedir. 2017 Haziran ayı verilerine göre Türkiye de trafiğe kayıtlı araç sayısı 21 643 213 olmuştur [3]. Önceki yıllara da bakıldığında trafiğe kayıtlı araç sayısının, nüfus artışı ve refah seviyesinin yükselmesine paralel olarak araç sayısı artmaktadır. Araç sayısının ve trafik yoğunluğunun artışı daha çok trafik kazalarına sebep olmaktadır. Ülkemiz karayolu ağında 2016 verilerine göre 1 milyon 182 bin 491 trafik kazası meydana gelmiştir [4].

2.1.1 Oto Boya Sektöründe Kullanılan Boyalar

Araçların metal yüzeyinin üzerindeki boya ve diğer katmanlar Şekil 2.1’ de gösterilmiştir.

Şekil 2.1 Araç Yüzey Katmanları

Kataforez Boya: Su bazlı astar boya kaplama sistemi olan, dış etmenlerin metal yüzeyinde oluşturduğu korozit etkiyi engellemek amacıyla yapılan elektrokimyasal bir kaplamadır. Uygulama amacı paslanmaya karşı metali korumaktır.

Astar Boya: Metal ve plastik yüzeyler için temel boya işlemleri uygulanmadan önce atılan, kabarmayı ve yüzeyin düzgünlüğünü sağlamayı amaçlayan boya katı.

Son Kat Boya: Aracın istenen renkte boyandığı safhadır.

Vernik: Boya aşamasının son işlem basamağıdır. Görüntü ve özellikleri kontrol eder, açık hava direncini ve çizik direncini güçlendirir.

VERNİK KAT SONKAT BOYA-RENK

ASTAR

KATAFOREZ BOYA KATI METAL TABAKA SAC

4

Otomotiv boyalarında kullanılan kimyasallar firmadan firmaya ve üründen ürüne değişmektedir. Ancak temel olarak, polimerler (alkid, melamin, akrilik, epoksi ve poliüretan vb. ), İnorganik ve organik pigmentler, Dolgu (silika vb.), aktivatör kimyasalların farklı konfigürasyonlarıdır. Bunların yanında nihai üründe boyanın sprey tabanca ile rahatça uygulanabilmesi için boyanın akışkanlığı artırılmalıdır. Bunun için de yoğun bir şekilde tolüen, ksilen, etil benzen ve benzen kullanılmaktadır. Uygulama esnasında, solventler boyanın yapısına katılmadığı için büyük oranda buharlaşmaktadır. Bunlardan özellikle benzen ve toluen İSG açısından büyük risk oluşturmaktadır. Bu kimyasalların su ile ikame edilmeye çalışılmasıyla, solvent bazlı ve su bazlı boya kavramları ortaya çıkmıştır [5].

Solvent bazlı boyaların çalışanlara ve çevre zararlarının fark edilmesinden sonra yerini su bazlı boyaya yerini bırakmıştır. Solvent ve su bazlı boya yapı itibariyle aynıdır. Solvent bazlı boyada inceltici olarak tiner ve türevleri kullanılmakta, su bazlı boyada ise inceltici olarak su kullanılmaktadır.

2.1.2. Oto Boya Kabini

Boya işlemlerinde iyi bir boyama kalitesi elde etmek, zararlı kimyasalları atmosfere salmamak, yangın ve patlama gibi olumsuzlukların önüne geçmek için kapalı ve güvenli alanlara ihtiyaç vardır. Boyama işlemlerinin yapıldığı ve ihtiyaca göre dizayn edilen kapalı mekanlara boyama kabini veya fırın denir. Oto boya kabini şekil 2.2’ de gösterilmiştir. Uygun olmayan kapalı alanlarda yapılan boyama İSG açısından çalışanları olumsuz yönde etkilemektedir.

Şekil 2.2 Oto

Oto boya kabinlerinin görevi [6];

 Kullanıcı personelin sağlığına zarar vermeyecek şekilde içeride oluşabilecek sağlığa zararlı kimyasalları tahliye ederken atmosfere karışmasını da

önlemek.

 Tehlikeli sprey fazlası ve uçucuların filtrelenerek herhangi bir yangın ve patlamaya sebep olmasını engeller.

 Boyanacak araç, parça ve benzeri (vb.) malzemenin temiz bir ortamda, uygun ısıda boyama ve kurutma işlemini gerçekleştirmek.

2.1.2.1 Boya Kabini Çalışma Prensibi

Kabin çalıştırıldığında boyama pozisyonu ile çalışmaya başlar. Bu durumda ısı ünitesinde pönömatik damper kapalıdır. Isı ünitesi sirkü ettirdiği havanın %100’ünü dışarıdan almaktadır. Ön filtreden geçen hava 20 derece sabit ısı altında plenuma (havanın homojen yönlendirilmesi sağlayan kısım) gönderilir. Basınçlı hava plenum aracılığı ile tavan filtrelerinden geçerek homojen bir akış ile kabin içine girer. Hava hızı yaklaşık 0,25 m/s dir. Kirlenen hava dışarı atılır. Boya partikülleri ile kirlenen hava önce zemin filtresi ve ardından egzoz ünitesi içinde bulunan egzoz filtresi yardımı ile temizlenerek dışarı atılır [7]. Oto boya kabini havalandırma çalışma prensibi Şekil 2.3’te gösterilmiştir.

6

Şekil 2.3 Boya Kabini Çalışma Prensibi [7] A, B: Hava kanalı çıkış kesiti

C: Eksoz Fanı D: Eksoz Filtresi E: Tavan Filtresi F: Plenum G: Ön Filtre H: Zemin Filtresi

2.1.3 Oto Boya Süreci

2.1.3.1 Oto Boya Hazırlık Süreci

Boyama aşamasında istenen verimliği elde etmek ve İSG açısından için eksiksiz bir boya süreci olması gerekir. Oto boya hazırlık sürecini gösteren iş akış şeması Şekil 2.4.’te ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.

• Boyanacak parça boya oto boya kabinine alınır. Yüzeylerdeki kir, yağ vb. yüzeysel olarak temizlenir.

E F H G D C B A

• Oto boya kabini çalıştırılır. Boyanacak parça, uygulanacak malzeme ile ortam sıcaklığının eşit olması için beklenir. • Boyacı KKD ve boya tulumunu giyer. İş elbisesinin kabin içinde giyilip çıkarılmalıdır.

•Astarlı olan yüzey, temizleme sıvısıyla silinir. Parçaya uygun temizleyicilerle temizlenir • Yüzey mumlu bez ile kurulanır. Kuru yüzeye uygulanan boyama işlemi daha kaliteli olur.

• Boya karışımı hazırlanır. Bu aşamada boya iyice karıştırılmalıdır.

• Boyanın akışkanlığı istenen düzeyde olacak şekilde ayarlanır.

• Boya işlemi için uygun boyama tabancası seçilir [8]. .

Şekil 2.4 Oto Boya Hazırlık Süreci 2.1.3.2 Oto Boya Uygulama Süreci

Boya uygulama aşamasında en önemli nokta sağlık ve güvenliktir. Bu aşama eğitim almış profesyonel kişiler tarafından yapılmalıdır. Uygulama sürecini gösteren iş akış şeması Şekil 2.5.’t e ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.

2.1.3.2 Oto Boyama Uygulama Süreci

Boya uygulama aşamasında en önemli nokta sağlık ve güvenliktir. Bu aşama eğitim almış profesyonel kişiler tarafından yapılmalıdır. Uygulama sürecini gösteren iş akış şeması Şekil 2.5.’te ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.

8

•Kabin boyama konumuna alınır: Havalandırma ve filtreme sistemi Çalışmaya başlar.

•Hazırlanan boya karışımı püskürtme tabancasının

haznesine doldurulur. •Uygulama basıncı ayarlanır: Tabanca giriş basıncı

2-4 bar, çıkış Basıncı 0,7-0,8 bardır.Basıncı ayarlamak için kağıt kullanıabilir.

•Boya yüzeye uygulanır: Duruma göre birkaç kat uygulanabilir fakat Uygulamalar arasında kuruma için bekleme süresi vardır.

•Kabin kuruma konumuna alınır: İhtiyaca göre 15 dk-24 saat arası Kurutma yapılabilir.

•Kurumadan sonra vernik uygulanır: Vernik uygulamadan önce en az 15 dakika beklenmelidir. •Boya tabancası ve diğer araçlar temizlenir: Elde edilen katı madde Konvansiyonel atıklarda olduğu gibi yok edilir. Son yıkama çeşmede yapılabilir [8].

Şekil 2.5 Oto Boya Uygulama Süreci 2.1.4 Oto Boyada Kullanılan Kişisel Koruyucular

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD), risklerin toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir [9].

Oto boya sektöründe kullanılan KKD’ler şekil 2.6’ da gösterilmiştir.  İş elbisesi

 Tekrar tekrar kullanılabilen gaz maskesi  Eldiven

 İş ayakkabısı  Gözlük

Şekil 2.6 Oto Boya Sektöründe Kullanılan Kişisel Koruyucu Donanımları [10]

2.1.5 Oto boyada Kullanılan Tabancalar

Oto boyada kullanılan tabancalar; üstten depolu boya püskürtme tabancaları, alttan depolu boya püskürtme tabancaları ve basınçlı tip boya tabancalıdır. Oto boya sektöründe kullanılan en yaygın yöntem üstten depolu boya püskürtme tabancalarıdır. Oto boya sektöründe kullanılan tabancalar şekil 2.7’de gösterilmiştir.

Şekil 2.7 Oto Boyada Kullanılan Boya Tabancaları [7]

12

3. GEREÇ VE YÖNTEMLER

Bu proje çalışması; oto boya sektörü çalışanlarının İSG hakkında bilgi, tutum ve davranış düzeylerinin belirlenmesi amacıyla sektörde çalışanlarla anket yapılıp, işyerlerinde kontrol listeleri uygulanarak analiz ve değerlendirmelerin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Diyarbakır’da bulunan üç farklı sanayi alanları uygulama alanı seçilmiştir. Sanayi bölgelerinde otuz dokuz farklı işyerinde on altı maddelik kontrol listesi uygulaması yapılmış olup, otuz dokuz farklı işyerinde elli beş çalışanla yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Anket; çalışanların demografik bilgileri, sağlık bilgileri ve iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgileri içeren otuz sorudan oluşmaktadır.

Şekil 3.1 Proje Yazım Aşamasını Gösteren Akış Şeması 3.1 Anket Uygulama Yöntemi

Oto boya sektörü çalışanlarıyla ilgili yaş, eğitim durumu, çalışma süresi, KKD kullanımı durumu, sigara kullanımı, İSG bilgi durumu, mesleki yeterlilik belgesi, boya kabini varlığı vb. gibi 30 soruluk anket hazırlanarak 39 farklı işyerinde 55 çalışanla yüz yüze uygulanmıştır (Bknz. Ek 1). Ankette kullanılan sorular aşağıdaki gibidir.

 Yaş

 Eğitim durumu  Çalışma süresi(Yıl)

Proje Danışmanın Bildirimi

Proje Konusunun Danışmanla Görüşülerek Seçilmesi

Projenin Teslim Edilmesi Tez Yazım İşlemlerinin Yapılması

Saha Çalışmasının Yapılması

Danışmanla Görüşülerek Anket ve Kontrol Listelerinin Hazırlanması Literatür Araştırması Yapılması

Çalışma Planının Yapılması Proje Konusunun Bildirilmesi

14  Kilo  Boy  KKD Kullanımı  İSG eğitim  Hastalık durumu  Yakınma

 Sigara kullanım durumu  İşe giriş sağlık muayenesi

 İş kazaların SGK’ ya bildirim durumu  Çalışılan yerin tehlike durumu

 İSG kanunu hakkında bilgi durumu  İSG kanunu uygulanabilirliği  İş yeri sağlık muayeneleri durumu  En son hastaneye gitme durumu

 İş yeri hekimi tarafından muayene edilme durumu  Riskli durumlar

 Çalışılan yerde iş kazası meydana gelme durumu  Anlaşmalı OSGB kurumu

 İşten kaynaklanan hastalık durumu  İSG eğitimi verilmeli mi

 Mesleki yeterlilik belgesi durumu  Kullanılan ekipmanlar hakkında eğitim  Risk değerlendirilmesi

 Yeme içme alanı

3.2 Kontrol listesi Uygulama Yöntemi

Oto boya sektöründe; 16 maddelik kontrol listesi hazırlandı ( Bknz. EK 2). Anket uygulamasından sonra işyeri detaylı bir şekilde incelenerek kontrol listesi uygulandı. Kontrol listesi 39 farklı işyerinde uygulandı.

4. BULGULAR

4.1 Anket Uygulama Sonuçları

Bu bilgiler oto boya sektöründe çalışanlara uygulanan anketin cevapları esas alınarak hazırlanmıştır.

4.1.1 Çalışanların Demografik Bilgi Sonuçları

Oto boya sektörü çalışanlarının tamamı erkek, yaş ortalaması 30,8, dir. Çalışanların 2’ si okumamış, 19’ u ilkokul, 26’ sı ortaokul, 7’ si lise, 1’ i yükseköğretim mezunudur (Şekil 4.1.). Bu sektörde bayan çalışana rastlanılmamıştır.

Şekil 4.1 Çalışanların Demografik Bilgileri 4.1.2 Çalışanların İSG Durum Sonuçları

Çalışanların % 23,6’ sı KKD kullandığını, % 25,4’ ü İSG eğitimi aldığını söylemiştir. Çalışanların hiç biri periyodik muayene olmadığını söylemiştir (Şekil 4.2).

Şekil 4.2 Çalışanların İSG Durumu 4.1.3 Çalışanların Genel Sağlık Durum Sonuçları

Vücut Kitle indeksi (BMI) haricindeki bilgiler sektör çalışanlarına uygulanan anketin cevaplarına göre hazırlanmıştır. Çalışanların tıbbi yakınma, hastalık durumu,

Cinsiyet

Çalışanların tamamı erkektir.

Eğitim

Çalışanların 19’u ilkokul, 26’ sı ortaokul, 7’ si lise, 1’ i yükseköğretim mezunudur.

Yaş

Çalışanların yaş ortalaması 30,8’dir. En yaşlı 66, en genci 15 yaşındadır.

KKD Kullanımı

Çalışanların % 23’ 6 sı KKD kullandığını söylemiş.

İSG Eğitimi

Çalışanların % 25,4’ ü İSG eğitimi aldığını söylemiştir.

İş Sağlığı

Çalışanların hiçbirinin periyodik muayenesi yapılmamıştır.

16

sigara kullanım durumu ve BMI sınıflandırılması yapılmıştır (Şekil 4.3). BMI sınıflandırılmasında Dünya Sağlık Örgütü (WHO/DSÖ) verileri kullanılmıştır [11].

Şekil 4.3 Çalışanların Genel Sağlık Durumu 4.1.4 Çalışanların İSG Kanunu Durum Bilgi Sonuçları

Çalışanların İSG kanunu hakkında bilgisi, İSG kanunun uygulanabilirliği ve İSG eğitiminin verilme durumu değerlendirilmiştir (Şekil 4.4).

Şekil 4.4 Çalışanların İSG Durum Bilgileri 4.1.5 Çalışanların İş Kazaları Bilgi Sonuçları

Çalışanların İş kazası geçirme durumları, iş kazalarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirme durumları ve işyerlerinde meydana gelen iş kazası sonuçları verilmiştir (Şekil 4.5).

BMI

Çalışanların % 45,4’ ü normal kilolu, %40’ ı fazla kilolu, % 14,6’ sı obezdir.

Yakınma

Çalışanların % 30,9’ unun tıbbi bir

yakınması vardır

Hastalık Durumu

Çalışanların % 7,2’ sinin bir hastalığı vardır. Çalışanların tamamına yakını işinden kaynaklanan bir rahatsızlığı olmadığını söylemiştir.

Sigara Kullanım Durumu

Çalışanların % 47,2’ si sigara kullanmaktadır.

En Son Hastaneye Gitme

Çalışanların % 61,7’si 1 yıldan az, % 12,7’si 1-3 yıl arası, % 6,45’i 3 yıldan fazla bir sürede hastaneye gitmiş. %12,7’si hatırlamıyor. %6,45’i hiç gitmemiş.

İSG Eğitimi

Çalışanların % 92,7’ si İSG eğitiminin verilmesi gerektiğini söylemiştir.

İSG Kanunu

Çalışanların %74,5’ inin İSG kanunu hakkında bilgisi yok.

Çalışanların % 76,3’ü İSG kanunu’ nun uygulanmıyor cevabını vermiştir.

Şekil 4.5 Çalışanların İş Kazaları Durum Bilgisi 4.1.6 Çalışanların Diğer Bilgi Sonuçları

Çalışanların mesleki yeterlilik belgesi varlığı, hangi tehlike sınıfında çalıştığı bilgisi verilmiştir (Şekil4.6).

4.1.7 İşyeri bilgileri

Şekil 4.6 Çalışanların Diğer Bilgileri 4.1.7 İş Yeri Bilgi Sonuçları

İş yerlerindeki oto boya kabini varlığı, risk değerlendirmesi ve işyerlerinin herhangi bir ortak sağlık güvenlik birimi (OSGB) anlaşma durumu değerlendirilmiştir (Şekil 4.7 ). İşyerlerinin çoğu kapalı alanda boyama yapılmaktadır (Şekil 4.8).

SGK Bildirimi

Hiçbir iş kazası SGK’ ya bildirilmemiştir.

İş Kazaları

Çalışanların %7,2’ si bir iş kazası geçirmiştir. İş yerlerin % 10,2’ sinde bir iş kazası meydana gelmiştir.

Oto Boya Tehlike Sınıfı

Çalışanların % 80’ i hangi tehlike sınıfında çalıştığını bilmiyor.

Mesleki Yeterlilik Belgesi

Çalışanların % 60’ ının mesleki yeterlilik belgesi vardır.

Kullanılan Ekipman Eğitimi

Çalışanların %80’ ının kullanılan ekipmanlar hakkında eğitim almamıştır.

18

Şekil 4.7 İş yeri Bilgileri

Risk Değerlendirmesi

İşyerlerinin hiç birinde risk değerlendirilmesi yapılmamıştır.

OSGB

İşyerlerinin hiç birinin bir OSGB ile anlaşması yoktur.

Oto Boya Kabini

İşyerlerinin % 43,5’ inde boya kabini vardır.

20

4.2 Kontrol Listesi Sonuçları

Bu bilgiler oluşturulan kontrol listeleri sonucunda, işyeri ortamları incelenerek ve gözlemlenerek oluşturulmuştur. Kontrol listesi sonuçları aşağıda verilmiştir.

 İşyerlerinin % 59,5’ İnde bir ilk yardım dolabı bulunmamaktadır.  İşyerlerinin % 41,7’sinde yangın söndürücü bulunmamaktadır.  İşyerlerinin % 34,3’ ünde boya yapılan alanda sigara içilmektedir.  İşyerlerinin % 75’inde yeterli havalandırma mevcut değildir.

 İşyerlerinin % 60’ ında kimyasal maddelerin saklama koşullarına uyulmuyor.  İşyerlerin tamamına yakını çalışanlar uygun KKD kullanılmadığı tespit

edilmiştir.

 Çalışanların tamamına yakını el ve parmaklarda kalan boyaların temizlenmesinde kimyasal kullanıyor.

 İşyerlerinin % 90’ inde elektrikli ekipmanların ıslak ortam, su ve kimyasal içerikli ürünler ile teması engelleniyor.

 İşyerlerinin % 30’ unda aydınlatma yeterli değil.

 İşyerlerinin tamamında güvenlik işaretlerine rastlanılmamıştır.

 İşyerlerinin tamamına yakınında, işyeri zemini uygun olarak kaplanmamış.  İşyerlerinin % 60’ düzensizdir.

 İşyerlerinin tamına yakınında sıcaklık ve nem uygun düzeyde değil.  İşyerlerinin % 90’ ında yeme, içme için ayrı alan bulunmamaktadır.

 İşyerlerinin tamamına yakınında kimyasalların kullanımı sırasında alerji ve tahrişleri önlemek için cilt, göz veya solunum teması engellenmiyor.

 İşyerlerinin tamamına yakınında alet ve gereçlerin kullanımında hijyen şartlarına uyulmadığı gözlemlenmiştir ( Şekil 4.9 ).

5. TARTIŞMA

Bu proje oto boya sektöründe çalışanlarıyla anket ve kontrol listesi uygulamaları yapılıp, işyerlerindeki çalışma alanları incelenerek oluşturulmuştur. Bu doğrultuda veriler elde edilip, yol gösterici öneriler amaçlanmıştır.

Proje kapsamında 39 işyeri ve 55 kişiyle yapılan anket çalışmasında verilerinde çalışanların; %34,5’i ilk okul, %47,2’ si ortaokul, %12,7’ si lise , % 5,6’sı ise eğitim durumu yoktur. Benzer şekilde ÖZTÜRK [12] Ankara Şaşmaz Sanayi Sitesinde yapılan tez çalışmasında çalışanların % 55,2’ si ilkokul, % 39,4’ ü orta okul, % 5,2’ si lise mezunudur. İki çalışmada da oto boya sektörü çalışanların eğitim durumu yetersizdir.

Anket sonuçlarına göre çalışanların % 7,2’ si iş kazası geçirmiştir. Yine verilere göre iş kazalarının hiç biri SGK’ ya bildirilmemiştir. Bu durum hem çalışanın haklarının korunması eksikliklerini hem de iş kazlarının kayıt altına alınmamasına neden olmaktadır. Bu durum da yetkili mercilerin denetleme noktasında eksikliği sonucunu ortaya çıkarmaktadır

Oto boya sektöründe otuz dokuz işyerinden sadece on yedi’sinde boya kabini bulunmaktadır. Geriye kalan işletmeler kapalı alanlarda boyama işlemlerini gerçekleştirmektedirler. İşletmelerin çoğunluğu havalandırmanın yetersiz ve hijyen şartlarının yetersiz olduğu alanlardır. Çalışanlar yeme ve içme ihtiyaçlarını boyama yapılan alanlarda yapmaktadırlar. Boyama işlemlerinin bitmesine rağmen ortamda var olan kimyasallar hem solunmakta hem de maruziyetin devam etmesine sebep olmaktadır.

Çalışanların % 76,4 KKD kullanmadığını söylemiştir. Ancak saha da bu durum oldukça kötü ve tamamına yakını KKD kullanmamaktadır. % 30,9’ unun bir tıbbi yakınması ve % 7,2’ sinin bilinen bir hastalığı bulunmaktadır. Sektörde çalışanların tamamına yakını periyodik muayane olmamaktadır. Yalnızca % 25,4’ü bir İSG eğitimi aldığını söylemiştir. Bu durum çalışanların çoğunun işyerlerindeki risklerin farkında olmadığını göstermektedir. Bu sonuç ta İSG eğitiminin yetersizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

22

6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Proje kapsamında anket, kontrol listeleri ve gözlemler sonucu aşağıdaki

sonuçlar elde edilmiştir.

 Ankete sonuçlarına göre çalışanların % 23,6 sı KKD kullandığını söylese bile çoğu kullanmamaktadır.

 Çalışanların tamamı erkektir. Bayan çalışana rastlanılmamıştır.

 Çalışanların yaş ortalaması 30,8’ dir. En genci 15, en yaşlısı 66 yaşındadır.  Çalışanların 2’si okumamış, 19’ u ılkokul, 26’sı ortaokul, 7’ si lise, 1’i

yükseköğretim mezunudur.

 Çalışanların % 45,4’ü normal kilolu, % 40’ı fazla kilolu, % 14,6’ sı obezdir.  Çalışanların % 47,2’ si sigara kullanmaktadır.

 Çalışanların hiç birinin işe giriş muayenesi yapılmamış.  Çalışanların hiç biri periyodik muayene olmamaktadır.

 Anket sonuçlarına göre çalışanların % 74,6’ sının İSG eğitimi almamıştır. İSG eğitimini alanlar daha önce kurumsal bir yerde yada yetkili serviste çalışmıştır.  Çalışanların % 90’ı iş hijyeni açısından uygun olmayan ortamlarda yeme ve içme

ihtiyacını karşılamaktadır.

 Çalışanların % 30,9’ unun tıbbi bir yakınması vardır.

 Çalışanların % 7,2’ sinin bir hastalığı bulunmaktadır. Diğer çalışanlar ise herhangi bir hastalığının varlığından haberdar değillerdir.

 Sektörde çalışanların çoğu on kişiden az çalışanı olan işletmelerdir. Birçoğu ise işveren aynı zamanda çalışandır.

 Sektörde çalışanların %74,5’ inin İSG kanunu hakkında bilgisi bulunmamaktadır  Çalışanların % 76,3’ ü İSG kanununun uygulanmıyor olduğunu söylüyor.

 Çalışanların % 92,7 ‘ si iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin verilmesi gerektiğini söylüyor.

 Çalışanların % 83,3’ çalışma esnasında kimyasal madde’ yi riskli durum olarak görmüştür.

 Çalışanların % 61,7’ si 1 yıldan az, % 12,7’ si 1-3 yıl, % 6,45’ i 3 yıldan fazla bir süre zarfında en az bir kez hastaneye gitmiştir. %12,3’ü en son ne zaman hastaneye gittiğini hatırlamıyor. % 6,45’i ise hiç hastaneye gitmediğini söylemiştir.

 Çalışanların % 60’ ının mesleki yeterlilik belgesi bulunmaktadır.  Çalışanların % 80’i hangi tehlike sınıfında çalıştığını bilmiyor.

 Oto boya sektöründe; boyama işlemlerinin çoğu kapalı alanda yapıldığından sanayi alanında işyerlerinin yan yana olması, farklı sektörde çalışan komşularını da etkilediği gözlemlenmiştir.

 Bu sektörde çalışanlardan 6’ sı genç çalışandır.

 Çalışanlar; hava sıcaklığının yüksek olmasına bağlı olarak elleri ve kolları açıkta bırakan uygunsuz iş elbiselerini tercih etmektedirler.

 İşyerlerinin % 56,5’inde boyama kabini bulunmamaktadır.  İşyerlerinin % 59,5’ inde ilk yardım dolabı bulunmamaktadır.  İşyerlerinin % 41,7’ünde yangın söndürücü bulunmamaktadır.  İşyerlerinin % 34,3’ünde boya yapılan alanda sigara içilmektedir.  İşyerlerinin % 75’ inde yeterli havalandırma mevcut değildir.  İşyerlerinin % 30’ unda aydınlatma yeterli değildir.

 İşyerlerinin tamamına yakınında herhangi bir güvenlik işareti kullanıldığına rastlanılmamıştır.

 İşyerlerinin hiçbirinde risk değerlendirilmesi yapılmamış bu durum iş kazaları ve meslek hastalıklarına adeta davetiye çıkarmaktadır.

Oto boya sektörü için gerekli öneriler aşağıda belirtilmiştir.

 Oto boya sektöründe boyama işlemi, sürekli havalandırmanın olduğu ve boyama esnasında ortaya çıkan zararlı kimyasal maddelerin ortamdan alındığı boya kabinlerinde yapılmalıdır. Boya kabini filtrelerinin periyodik bakımı aralıklarla yapılmalıdır.

 Çalışanlarda İSG kültürünün oluşturulması için eğitimler verilmeli. İSG eğitiminin bir zorunluk değil ihtiyaç bilinci olduğu aşılanmalı.

 Çalışanlar sektörlerindeki riskleri öğrenmeli ve bu risklerin azaltılmasına yönelik işe özel KKD kullanımını öğrenmelidirler. Bu doğrultuda teşvik edici eğitimler verilmeli.

 Çalışanların iş hijyenine dikkat etmeli ve iş ortamında yeme ve içme ihtiyaçları farklı ortamda yapılmalıdır.

 Çalışanlar boyama sonrasında oluşan; el ve parmaklarda kalan boyaların çıkarılmasında kimyasal maddeler yerine sağlığa yararlı kişisel temizlik

24

ürünlerini kullanmalıdırlar. Boyama işlemine başlamadan önce işe özgü koruyucu kullanmalı. Bu koruyucular cilt üzerinde tabaka oluştur ve oluşan tabaka hem cildi korur hem de boyanın çıkmasını sağlar.

 İş Sağlığı ve Güvenliği kültürünün oluşturulması için işyerlerinde uyarı levhaları asılabilir (Bknz. Ek 3, EK 4).

 İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenebilmesi için mutlaka risk değerlendirilmesi yapılmalı.

 Sanayi alanlarında bulunan yetkili kurumlar, sanayi odaları ve sivil toplum kuruluşlarında İSG eğitimi verilen birimler kurulmalıdır. Çünkü sektördeki işletmelerin neredeyse tamamı on kişiden az çalışanı olan küçük işletmelerdir. Birçoğu hem işveren hem de çalışandır. Kurulan bu İSG birimleri yasal yükümlülüklerinin yerine getirmesini sağlayabilir.

KAYNAKLAR

[1] İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, Resmi Gazete Sayısı: 28509, T.C. Resmi Gazete, Ankara, (26/12/2012).

[2] İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Resmi Gazete Sayısı: 28339, T.C. Resmi Gazete, Ankara, (30/06/2012).

[3] Türkiye İstatistik Kurumu, Haber Bülteni, Sayısı: 24596 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24596 [4] Türkiye İstatistik Kurumu, Haber Bülteni, Sayısı: 24606 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24606

[5] ÖZTÜRK U ,Oto Boya Sektörü Çalışanlarının Tolüen ve Benzen Maruziyet Düzeyinin Araştırılması, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2016

[6] T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Modüler Programlar, Erişim Tarihi 16/08/2017

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Y%C3%BC zey %20Haz%C4%B1rlama%20Ve%20Boya%20Uygulama%20Ekipmanlar%C4%B1.pdf [7] T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Modüler Programlar, Erişim Tarihi: 16/08/2017

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Y%C3%BC zey %20Haz%C4%B1rlama%20Ve%20Boya%20Uygulama%20Ekipmanlar%C4%B1.pdf [8] T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Modüler Programlar, Erişim Tarihi: 16/08/2018

http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/motorlu_aracla r/moduller/su_bazli_boya2.pdf

[9] Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında yönetmelik, Sayısı 28695, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130702-2.htm

2/07/2013

[10] Nam Kişisel Vücut Koruyucuları

http://nam.com.tr/product-category/vucut-koruyuculari/ [11] World Health Organization (WHO), BMI classification,

http://apps.who.int/bmi/index.jsp?introPage=intro_3.html Erişim Tarihi: 16/08/2017 [12] ÖZTÜRK, U. Oto Boya Sektörü Çalışanlarının Tolüen ve Benzen Maruziyet Düzeyinin

Araştırılması, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2016

26

EK 1: ANKET

OTO BOYA SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAKKINDA BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞ DEĞERLENDİRME FORMU

Yaşı:……… Kaç Yıldır Çalışıyorsunuz……….. Kilo………. Boyu :………….. Eğitim Durumunuz (En Son

Bitirdiği Okul)……… 1.Boya kabini var mı?

□ Evet □ Hayır

2.Kullandığınız koruyucular?

□ Eldiven □ İş Ayakkabısı □ İş Elbisesi □ Gözlük □ Yüz Koruyucu

□ Cilt koruyucu □ Maske

3.Şimdiye kadar İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili eğitim aldınız mı?

□ Evet □ Hayır

………….kez Eğitim adı ve Eğitimi veren kurum………

4.Herhangi bir hastalığınız var mı?

□ Evet ( ) □ Hayır

5. Herhangi bir yakınmanız var mı?

□ Öksürük □ Balgam □ Nefes darlığı □ Göğüs Ağrısı □ Çarpıntı □ Cilt Rahatsızlığı □ Nefes Darlığı □ Diğer

6.Sigara kullanıyor musunuz?

□ Evet □ Hayır □ Bırakılmş…………Ay/Yıl Önce

7.Hiç iş kazası geçirdiniz mi?

□ Evet ……(kez) □ Hayır

□ Evet □ Hayır

9.İş yerinde meydana gelen iş kazalarının SGK bildirimi yapılıyor mu?

□ Evet □ Hayır

10.İş yeriniz tehlike durumuna göre sınıflandırılmasında, hangi tehlike sınıfına girmektedir?

□ Çok Tehlikeli □ Tehlikeli □ Az Tehlikeli □ Bilmiyorum

11.6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkında bilginiz var mı?

□ Evet □ Hayır

12. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu uygulanabilir buluyor musunuz?

□ Evet □ Hayır

13.İş yerinizde çalışanların sağlık muayeneleri düzenli olarak yapılıyor mu?

□ Evet □ Hayır

14.En son ne zaman hastaneye gittiniz?

……… (Önce)

15.Hiç İş yeri hekimi tarafından muayene edildiniz mi?

□ Evet ……. (Kez) □ Hayır

16.Çalıştığınız yerde İş Sağlığı ve Güvenliği açısından riskli durumlar var mı?

□ Evet □ Hayır

□ Sıcak □ Gürültü □ Soğuk □ Kimyasal Madde □ Nem □ Titreşim

17.Şu an çalıştığınız yerde hiç iş kazası oldu mu?

□ Evet …………..(Kez) ………..(Önce) □ Hayır

18.Anlaşmalı olduğunuz bir OSGB kurumu var mı?

□ Evet □ Hayır

19.İşinizden kaynaklanan bir hastalık ya da rahatsızlığınız var mı?

□ Evet □ Hayır

28

□ Evet □ Hayır

21.İşyeriniz İSG Konusunda gerekli önlemleri alıyor mu?

□ Evet □ Hayır

22.Mesleki Yeterlilik belgeniz var mı?

□ Evet □ Hayır

23.Çalışanların yeme, içme için gerekli alanları ayrılmış mı?

□ Evet □ Hayır

24.Kullandığınız ekipmanlar hakkında eğitim aldınız mı?

□ Evet □ Hayır

25.İşyerinizde risk değerlendirilmesi yapıldı mı?

□ Evet □ Hayır

Kontrol Listesi Evet Hayır

İlk yardım dolabı var mı?

Olası bir yangın riskine karşı yangın söndürücü var mı?

Boya yapılan alanda sigara içiliyor mu?

Kapalı alanda yapılan çalışmalar sırasında yeterli havalandırma sağlanıyor mu?

Kimyasal maddelerin saklama koşullarına uyuluyor mu?

Çalışanlar uygun KKD kullanıyor mu?

Çalışanlar el ve parmaklarda kalan boyaların temizlenmesinde tiner, benzin vb. kimyasallar kullanıyor mu?

Elektrikli ekipmanların ıslak ortam, su ve kimyasal içerikli ürünler ile teması engelleniyor mu?

Aydınlatma yeterli midir?

Güvenlik işaretleri kullanılıyor mu?

İş yeri zemini uygun olarak kaplanmış mı? İş yeri düzenlimi dir?

Sıcaklık, nem uygun düzeyde mi?

Yeme, içme için ayrı alanlar ayrılmış mı?

Kimyasalların kullanımı sırasında alerji ve tahrişleri önlemek için cilt, göz veya solunum teması

engelleniyor mu?

Tüm alet ve gereçlerin kullanımında gerekli hijyen şartları sağlanıyor mu?

30

32

ÖZGEÇMİŞ

Adı Gökhan Soyadı Büdüş

Doğum Yeri Diyarbakır Doğum Tarihi 01.07.1988

Uyruğu T.C Tel (537)8894610

E-posta budusgokhan@gmail.com Eğitim Düzeyi

Mezun Olduğu Kurumun Adı Mezuniyet Yılı Tezsiz Yüksek

Lisans

Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü

Devam Ediyor

Lisans Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Otomotiv Mühendisliği Bölümü