Resul Aytemür'ün resim sergisi 15 Nisan'a kadar Akademililer Sanat Merkezi'nde görülebilir:şu bizim insanlarımız

(1)

SAYFA CUMHURİYET

•7 f r t Ç '

KÜLTÜR

kultur@cumhuriyetcom.tr

Resul Aytemür’ün resim sergisi 15 Nisan’a kadar Akademililer Sanat Merkezi’nde görülebilir

KAYA ÖZSEZGİN______________ İstanbul’da Taksim m eydanında başlayıp Tünel’e kadar uzanan îstak- lal Caddesi’ni sağlı sollu kesen sokak lara daldığınızda karşılaşacağınız tip ler, başka semtlerde gördükleriniz den oldukça farklıdır. Bakışlarından konuşmalarına, giyimlerinden dav ranışlarına varıncaya kadar başka bir gezegenden gelmişçesine, seçkin ya da soylu olarak tanımlanabilecek bü tün değerlere karşıt bir yaşam algısı nı hücrelerine depolamış olan bu in sanlar, sanki yaşadıkları bu yörenin doğasından kaynaklanan genlerin gö nüllü mirasçılarıdır. Onların ataları da bu yörede doğmuş büyümüşlerdir, aynı mekânlarda sabahlamış, aynı iliş kiler içinde düşüp kalkmış, aynı ça naklardan beslenmişlerdir. Bugün bir birlerini iyi tanıyorlarsa, aynı dilden konuşuyorlarsa, bu, dünden aktardık ları kültür birikimi nedeniyledir. Şi kâyetçi midirler hallerinden? Öyle olsa da ne çıkar...

Nicedir dönüp duran bu çarkı, ters yöne çevirmek, onların ellerinde de ğildir. Hem eski köye yeni âdet getir mek gibi tam bir hayalin peşinde koş mak, yörenin geleneğine ihanet et mekle birdir. Onları tepeden tırnağa süzdüğümüzde, Beyoğlu’nun alt ya şam katmanlarından gelmenin, onla ra kazandırdığı şeyin, böyle davran m akla kaybedeceklerinden daha önemsiz olacağının bilincinde olduk ları kanısını edinmekte gecikmezsi niz.

Kuşkusuz bu insanların yaşamlarıy la ilgilenen sanatçılar da olacaktır. Beyoğlu’nun görünen yüzü arkasın da, biraz da saklı kalmış olan bu ya şam biçimini konu alan sanat, eski Pera’ nın görkeminden uzaklaşıp, ken dine özgü kokusu olan bu arka sokak lara uzanmak gereğini doğaldır ki du yacaktır. Ama yerel bir turist gözle minin çok ötesinde çizgiler ve renk

jfY esul Aytemür, çok

isabetli bir seçimle,

resimleri için doğal bir

yaşam mekânı da yakalamış

oluyordu. Oraya girip

çıkanlar, aynı zamanda

Aytemür’ün resimlerine

model oluşturduklarını

nereden bilsinler., ama

gündelik yaşamın

trafiğinden, bir anlığına da

olsa çıkıp, örneğin şimdi

burunlarının dibinde

sergilenen resimlere

baksalar; kendilerini boy

aynasında görmüş olmaktan

mutluluk duyacaklar belki

de. Yalnız mutluluk da

duymayacaklar, bunca resim

konusu durup dururken bir

sanatçının fırçasına nasıl

olup da takıldıklarına ola ki

bir anlam veremeyecekler.

yordu. Oraya girip çıkanlar, aynı za manda Aytemür’ün resimlerine m o del oluşturduklarını nereden bilsinler.. ama gündelik yaşamın trafiğinden, bir anlığına da olsa çıkıp, örneğin şimdi burunlarının dibinde sergile nen resimlere baksalar; kendilerini boy aynasında görmüş olmaktan mut luluk duyacaklar belki de. Yalnız mut luluk da duymayacaklar, bunca re sim konusu durup dururken bir sanat çının fırçasına nasıl olup da takıldık larına ola ki bir anlam veremeyecek ler.

Onlar öyle düşünedursunlar, Re sul Aytemür’ün randevuevi sakinle rinden kasaplara, balıkçılara, Beyoğ

lu’nun pamuk şekeri satıcılarından biblo pazarcılarına, serseri dolaşan sokak köpeklerine, gece defilecileri- ne, süslü kadınlara, sıradan çıplakla ra, tramvay yolcularına, parkta gece- leyenlere kadar her boydan inşam ko nu aldığı resimleri, tümüyle, bu insan ların resmi geçit yaptıkları tipler ga lerisidir sanki. Arada bir Beyoğlu or tamından uzaklaşsa da, resimlerini mesken tutmuş olan bu insanlara iha net etmiyor; onların yaşam dokusu penceresinden bakıyor gibidir onla ra. Bizde böyle bir izlenim uyandır masının asıl nedeni, kaim bir boya tabakasının arkasında, her tür yapay zarafet gösterisini elinin tersiyle itmiş ler taşıyan bu yaşamı yansıtacak sa

nat biçiminin de acımasız ve gerçek çi bir yorum temeli üzerine kurulma sından daha doğal ne olabilir...

Gündelik yasamdan tuvale istiklâl Caddesi’ne açılan Balo So- kağı’nda, bir süreden beri kendisinin yönettiği çok katlı bir sanat merkezin de sergiler düzenleyen ve gene aynı sokak üzerindeki bir özel müzeyle (Burhan Doğançay Müzesi) kader or taklığı yapan Resul Aytemür, çok isa betli bir seçimle, resimleri için doğal bir yaşam mekânı da yakalamış

olu-olmanın getirdiği “hoyrat” anlatım bi çimidir kanımca. Gerçekten de, sözü nü dobra dobra söylemekten kaçın mayanların ‘düz’ ifadesi egemendir onun resimlerine. Gördüklerine, tanık olduklarına, izlediği yaşam gerçeklik lerine, belgeci bir sanat mantığıyla yaklaşıyor, ama bu mantığı kullanır ken sanat üretmekte olduğunun bilin cini ikinci plana atmıyor. Aksine, üret tiği resimlerin kendi paletinden çık tığı konusunda kuşku yaratmayacak bir inanç disipliniyle çalışıyor.

Soyutlamaca ve dışavurumcu Figürcü grup olarak, çıkışlarım bel- geleyici bir doğrultuyu bugüne kadar bozmamış olan kendi kuşağından sa natçılara yakın bir konumda bulun makla beraber, gerek yoğun boya kul lanımında (‘empâtement’) ısrarlı dav ranışı, gerekse resmine seçtiği tipler de, bir yörenin ya da bir sosyal doku nun karakterini açığa vuracak etken leri seçmekte titizlik göstermesi, ona, kendine özgü bir konum sağlıyor.

Resul Aytemür’ün resimlerindeki vurgu, bunlarla da sınırlı değil. Seç tiği insan manzaralarını resimlerine aktarırken özellikle de insan figürle rinin yanı sıra yöre görünümlerinden yola çıkarken, boya katmanlarının iç içe girmesi, koyu ve açık tonların ta mamlayıcı değerler olarak kompo zisyonun örülmesinde etkin işlevler üstlenmesiyle, soyutlamam- dışavu rumcu bir tekniği devreye sokmakta başardı sonuçlar alıyor. Bu konuda ha zır m odellerden yola çıkmamakla, deneyim kazandığı bir yolu tercih et mekle, resminin inandırıcılık dozunu da pekiştirmiş oluyor.

Büyük boyutlar içinde tasarımladı ğı kompozisyonlarının, kullandığı bu teknikle uyumlu bir çizgi oluşturdu ğunu belirtmeden geçmek istemem.