Güncel Gastroenteroloji
Güncel Gastroenteroloji 10/1 36
F
ormalin, sıklıkla patolojide koruyucu maddeolarak kullanılan bir kimyasal ajandır ve for-maldehitin sıvı formudur. Nötr pH’dadır ve ne asit ne de alkali olarak sınıflandırılmamıütır. Buna karüın formalinin gastrointestinal sistem üzerindeki koroziv etkisi hem asit hem de alkali alımı ile ben-zerlik gösterir. Antiseptik olarak da kullan ılmakta-dır. Literatürde çok miktarda asit ve alkali madde alımına baùlı üst gastrointestinal sistem hasarı ve bunların komplikasyonları ile ilgili yayın mevcut-tur. Buna karüın formaline baùlı gastrointestinal hasar, literatürde yalnızca 5 kez bildirilmiütir (–5). Son 20 yılda ise yalnızca bir olgu bildirilmiütir (5). Biz burada formaline baùlı gastrointestinal hasar geliüen nadir bir olguyu bildiriyoruz.OLGU
53 yaüında erkek hasta, yutma güçlüùü ve karın aùrısı üikayetleri ile kliniùimize baüvurdu. Hikaye-sinden, hastanın su ürünleri ve balık yetiütirme çift-liùinde çalıütıùı ve balıkların geliüimini ve parazit olup olmadıùını takip etmek için veteriner hekim-ler tarafından kullanılan formalin solusyonundan kaza ile birkaç yudum (yaklaüık 5–0 cc) içtiùi öù-renildi. Solusyonu içtikten 0 dk sonra istemli ola-rak kusan hastadan mide içeriùi ile birlikte az mik-tarda kan gelmiü. Acil servise götürülen hastaya Metclopropamide0 mg ve Famotidin 00 mg IV olarak yapılmıü ve aktif kömür içirilmiü. Daha son-ra kliniùimize sevk edilen hasta Ankason-ra Üniversite-si Tıp FakülteÜniversite-si, Acil Servise kabul edildikten sonra
yapılan fizik incelemede; kan basıncı: 20/80 mmHg, nabız: 80/dk. ateü: 36,5 0C saptandı. Epi-gastrik bölgede hassasiyeti dıüında pozitif bulgu saptanmadı. Laboratuvar incelemelerinde; beyaz küre: 2400/mm3; hemoglobin: 7,4 g/dL; hema-tokrit: 50,8; trombosit 223000/mm3; protrombin za-manı: ,8 sn; INR:0,9; sedimentasyon: 2/saat sap-tandı. Biyokimyasal parametreler normaldi. Üst gastrointestinal sistem endoskopisinde özofagus 30.cm den itibaren baülayan eritem ve erozyonlar mevcuttu (Resim ). Kardia, fundus, korpus ve ant-rum hiperemik, ödemli, yer yer hematin pigmenti içeren erozyonlar ve yer yer aftöz ülserler görüldü. Bulbusta da yüzeyel erozyonlar izlendi. Duodenu-mun ikinci kısmı eritemliydi. Hastanın aùızdan
Formalin Al›m›na Ba¤l›
Özofagus ve Mide
Hasar›: Bir Olgu Raporu
fiahin ÇOBAN, ‹rfan SOYKAN, Mehmet BEKTAfi, Ahmet YALÇIN, Ali ÖZDEN
Ankara Üniversitesi T›p Fakültesi, Gastroenteroloji Bilim Dal›, Ankara
Güncel Gastroenteroloji
GG 37
KAYNAKLAR
1. Kochhar R, Nanda V, Nagi B, et al. Formaldeyde-induced corrozive gastric cicatrization: Case report. Hum Toxicol 1986; 5: 381-2.
2. Bartone NF, Grieco RV, Herr BS. Corrosive gastritis due to ingestion of formaldeyde. JAMA 1968; 203: 50-1.
3. Roy M, Calonje MA, Mouton R. Corrosive gastritis after formaldeyde ingestion. N Engl J Med 1962; 266: 1248-50.
4. Vinson PP, Harrington SW. Cicatricial stricture of stomach without involvement of esophagus following ingestion of formaldehyde. JAMA 1929; 93: 917.
5. Hawley CK, Harsch HH. Gastric outlet obstruction as alate complication of formaldehyde ingestion: a case report. Am J Gastroenterol 1999; 94: 2289-91.
6. Koppel C, Baudisch H, Schneider V, et al. Suicidal inges-tion of formalin with fatal complicainges-tions. Intens Care Med 1990; 16: 212-4.
gıda alımı kesildi. Parenteral nutrisyona baülandı. Omeprazol 80 mg/gün úV, seftriakson 2 g/gün úV baülandı. 3 gün sonra hasta tükrüùünü yutar hale geldikten sonra aùızdan gıda verilmeye baülandı. Proton pompa inhibitörü enteral yolla verilemeye baülandı ve hasta taburcu edildi. Altı hafta sonra yapılan kontrol üst gastrointestinal sistem endosko-pisinde kostik maddeye baùlı ülserlerin tamamen iyileütiùi görüldü ve ek bir invaziv giriüime ihtiyaç duyulmadı.
TARTIfiMA
Formalin alımına baùlı gastrointestinal hasar geli-üimi ve ölümcül komplikasyonlar geliütiùi bildiril-miütir (6). Formalin kan akımına geçer geçmez ka-raciùer, böbrekler, kalp ve beyinde hızlıca nekro-za yol açabilen formik asit ve formata çevrilmekte-dir (6). Formik asit seviyeleri, alımdan 30 dk. kadar sonra hızlıca yüksek konsantrasyonlarda kanda birikebilir. Formik asidin yüksek kan konsantras-yonları metabolik asidoza neden olabilir. SSS dep-resyonu, böbrek hasarı ve sirkulatuvar kollapsa neden olabilir. Formaldehitin sistemik toksisitesinin derecesi alınan solusyonun miktarına ve konsant-rasyonuna baùlıdır (6). Bizim olgumuzda ise
sistemik toksisitenin semptomları yoktu. Buna karı-üın lokal etkiye baùlı semptomlar mevcuttu. Formaldehit alımı, asit ve alkali alımında görülene benzerüekilde geç gastrointestinal komplikasyon-lara neden olabilir (5). Lokal gastrointestinal etki-ler, formalinin mukoza ile temas süresine ve mukoz membranlar üzerindeki nekrotik etkilerine baùlı-dır. Genellikle gastrik lezyonlar, hızlı transit zama-nından dolayı özofageal lezyonlardan daha fazla-dır. Formalinin erken gastrointestinal hasarı, ülser-leri ve perforasyonları içerir. Striktür geliüimi ise en sık görülen geç komplikasyondur. En sık görülen uzun dönem komplikasyon ise gastrik çıkıü obst-ruksiyonudur (5).
Bizim olgumuzda hem özofagusta hem de midede koroziv hasar vardı. Baülangıçta görülen lezyonla-rın hepsi etkili bir tedaviden sonra düzeldi. Geç dö-nemde ise komplikasyon geliümediùi görüldü. Bu-nu alım miktarının az olmasına, etkili tedaviye ve nispeten temas süresinin kısa olmasına baùlayabiliriz. Sonuç olarak formalin alımına baùlı gatrointesti-nal hasar nadir bir durumdur ve özellikle sistemik komplikasyonlar ve geç dönemde geliüebilecek striktür geliüimi açısından dikkatli olunmalı ve hasta yakın izlenmelidir.
