Giriþ
H
lzmet alýnýrken bir kalibrasyon iþleminin ne olur. Kullanýcýlar bu sorunu çözmek için kýzak vidalarýný g e v þ e t i r l e r. O y s a v i d a l a r ý n s ý k ý l ý ð ý d o ð r u kadar süreceði her zaman öncelikle merak ayarlanmadýðýnda, kumpas çenelerinin paralelliði edilen konulardandýr. Dýþarýdan hizmet alan bozulur ve bu da ölçümde hataya neden olur. Saatli firmalar iþlemlerin kýsa sürmesini isterken, kendi kumpaslarýn diþli kýsýmlarýna toplanan kirler ölçüm bünyelerinde kalibrasyon yapan iþletmelerde kimi sýrasýnda takýlma ve sýkýþmaya neden olduðundan zaman kalibrasyondan sorumlu personeline ölçümde hiç de azýmsanmayacak hatalara neden yetiþtiremeyeceði kadar kalibrasyon iþi yüklenir. olurlar. Orta seviyede kirli bir mekanik kumpasýn silinerekUnutmamak gerekir ki kalibrasyon dikkat, özen ve veya ultrasonik tiner banyosu kullanýlarak temizliði sabýr gerektiren bir iþtir. Aþaðýda özenli bir çalýþmanýn birkaç dakika gerektirir. Çok kirli bir kumpasýn temizliði adýmlarýný içeren örneklerle, tecrübelerimize dayanarak için bu süre 15 dk'ya kadar çýkabilir.
kalibrasyon iþlemlerinin ne kadar süreceði hakkýndaki Bir diðer örnek basýnç terazisi (dead weight tester) ile sorulara genel yanýt vermeye çalýþtýk. kalibrasyonu yapýlacak bir manometre olsun. Baðlantý noktasýndaki kir temizlenmediði takdirde basýnç
1) Temizlik terazisinin akýþkaný içine girebilir ve buradan da piston
Mekanik ölçü aletlerinin temizliði çoðu zaman silindir mekanizmasýna kadar ilerleyerek ölçümler ölçüm sonuçlarýna etki eden önemli bir parametredir. sýrasýnda piston hareketini zorlaþtýrabilir. Hatta piston Örneðin kumpaslarýn kýzaklarý içine dolan kir, sürgülü silindir mekanizmasýný aþýndýrarak sýzýntýya (dolayýsýyla kýsýmýn kýzak içinde rahatça hareket etmesine engel
Hayriye AKA Makina Yüksek Mühendisi
ÖZET ABSTRACT
Dýþarýdan ölçü aleti kalibrasyon hizmeti alan veya kendi Establishments outsourcing or implementing calibration bünyesinde kalibrasyon yapan firmalarýn, bir cihazýn services for measuring instruments, always have an kalibrasyonunun kýsa sürede tamamlanmasýna dair bir expectation that an instrument's calibration be completed beklentileri her zaman vardýr. Bu çalýþmada, kalibre edilecek in a short time. In this study, the duration of each step from ölçü aletinin iþlem öncesi hazýrlýðýndan baþlanarak the preparation prior to operations up to the certification of sertifikasyonuna kadar her bir adýmýn süresi, örnek olarak the measuring instrument is evaluated, taking into account seçilen bazý ölçü aletlerinin ölçüm prensipleri de gözönüne the measurement principles of some instruments selected alýnarak deðerlendirilmiþtir. Sonuçta kalibrasyon iþ akýþ süreci as examples. As a result, handling the steps of calibration içindeki adýmlar tek tek ele alýnarak, bu konuda çalýþacak workflow process one by one, the approximate lengths of veya hizmet alacaklara öngörüþ saðlamak üzere, kalibrasyon time that should be considered is put forward in order to için göze alýnmasý gereken yaklaþýk süreler çýkartýlmaya present a foresight to those who will work or acquire service çalýþýlmýþtýr. Bu çalýþmanýn ayný zamanda, bir sonraki in this field. At the same time, it is aimed that this study aþamada yapýlacak maliyet ve verim çalýþmalarý için kaynak constitutes a reference source for the cost & efficiency teþkil etmesi hedeflenmiþtir. analysis that will be made in the next stage.
Anahtar Kelimeler: Kalibrasyon, kalibrasyon iþ akýþý,
Keywords: Calibration, calibration workflow, calibration kalibrasyon süreci
process.
basýnç terazisi kalibre ediliyorsa, her bir aðýrlýðýn üzerinde elektriksel direnci deðiþecektir. Bu deðiþimlerin ise her biriken kir ölçüme doðrudan etki edeceðinden her bir zaman ölçüme etkisi olacaktýr. Ortamda, bu aðýrlýðýn ayrý ayrý temizlenmesi gerekir. Yað basýncý ölçen parametrelerin deðiþimi belirli bir aralýkla sýnýrlandýðýnda bir manometrenin temizliði yaklaþýk 5 dk, bir basýnç ölçüme olan dýþ etkiler minimuma indirilir.
2
terazisinin temizliði 1 saat'lik bir zaman gerektirir. Newton'un soðuma kanunu , 30°C sýcaklýktaki 1 kg'lýk çelik bir kürenin aniden 20°C'lik bir ortama alýnmasý 2) Ortam koþullarýnda kondisyonlama
durumu için uygulanýrsa, kürenin sýcaklýðýnýn bu ortamla Ölçü aletlerinin kalibrasyonunun standart þartlarda
dengeye gelmesi için yaklaþýk 2 saatlik bir zaman yapýlmasý istenir. Bu þartlar, ortamýn sýcaklýðý, rutubeti,
geçmesi gerektiði bulunur. Genellikle ölçü aletlerinin basýncý, havalandýrma hýzý, titreþim miktarý, aydýnlatma
yüzey þekilleri daha karmaþýk olup kütleleri bir küreden þiddeti, elektromanyetik giriþim gibi bir çok kriteri içerir. daha geniþ alanlara yayýlmýþtýr ve içleri de tamamen
Her ölçü aletinin imalatçýsýnýn garanti ettiði
dolu deðildir. Bu nedenle ýsý taransferi için küreden daha doðrulukta ölçüm yaptýðý belirli koþullar vardýr. Ýmalatçý
geniþ yüzeylere sahiptirler ve ortamla dengeye gelme ölçü aletinin teknik özelliklerini belirtirken bu ortam
süreleri de daha kýsadýr. Ancak kötümser bir yaklaþýmla þartlarýný da belirtir. Ölçü aleti bu þartlarýn dýþýnda çelik küre örneði referans alýnarak, özellikle boyutsal ölçü beklenen doðrulukta ölçüm yapmayabilir. Kalibrasyon aletlerinin kalibre edileceði ortamla dengeye gelmesi sýrasýndaki þartlarýn bu þartlarla uyumlu olmasý da yetmez için iþlem öncesi kabaca, her bir kilogram baþýna
1
daha dar toleranslý standartlara uygun olmasý gerekir yaklaþýk 2 saat söz konusu ortamda bekletilmesini tavsiye Zira her malzeme örneðin sýcaklýðýn deðiþimine baðlý edebiliriz. Çok özel bazý durumlarda ortam etkilerinin olarak genleþecek veya daralacak, iletken olanlarýn ayrýca araþtýrýlmasý veya imalatçýdan tavsiyesi alýnmasý
16
Mühendis ve Makina Cilt : 47 Sayý: 5591
Bu bazen kullanýcýlarýn aklýný karýþtýran bir konudur. Yazýn 35°C'de kýþýn 10°C'de kullanýlan bir ölçü aletinin 20 ± 2°C'de kalibre edilmesinin mantýðý nedir ? Bunun nedeni, kalibrasyon vasýtasýyla aletin hem kendi sýnýfýndaki diðer aletlerle karþýlaþtýrmasý, hem de kendisi için daha önceki kalibrasyonlarda alýnmýþ verilerin karþýlaþtýrmasý yapýlýrken, yan koþullarýn etkisinden arýndýrýlmýþ olarak karþýlaþtýrma yapma gerekliliðidir. Aksi takdirde gözlenen farklarýn cihaz hatasý mý yoksa (örneðin) soðuðun etkisi mi olduðu anlaþýlamaz. Kalibrasyon sonuçlarýna göre 20 ± 2°C'de kalibre edilmiþ ölçü aleti hatasýz çýkmýþ da olsa kullanýcýnýn aklýný karýþtýran sorunun çözümü için, bu aletin 35°C veya 10°C'de kullanýlmasý durumunun sonucu ne derecede etkilediði (belirsizleþtirdiði) ayrýca mutlaka araþtýrýlmalýdýr. Etkinin miktarýna göre bu koþullarda hangi toleranslarla çalýþabilmenin mümkün olacaðý çýkartýlmalýdýr.
2
Farklý sýcaklýklara sahip bir cidarla akýþkan arasýndaki ýsý taþýnýmý Newton'un soðuma kanununa göre q = hA (T -T ) þeklinde ifade 0 ¥ edilir (q : Isý akýsý, h: ýsý taþýným katsayýsý, A: akýþkan ile temasta olan alan, T : cidar sýcaklýðý, T : akýþkan sýcaklýðý). q = mc(dT/dt) 0 ¥ olduðundan (m: kütle, c: özgül ýsý, t: zaman) q= hA (T -T )= mc(dT/dt) olup bu ifadenin genel çözümü 0 ¥ o l m a k ü z e r e aþaðýdaki gibidir.
Eðer sýcaklýðýn basamak deðiþimi yani aþaðýdaki sýnýr þartlarý için bu denklem çözülürse
t = 0 için T = T ve t ³ 0 için T = T alýnarak 1 e 2
= = elde edilir.
Çelik küre örneði için bu denklem T = 20°C, T = 30°C, m = 1 kg, A = 0,0123m² c = 460 J/kg°C , h = 12 W/m²°C alýnarak küre 2 1 sýcaklýðýnýn 21°C sýcaklýða gelmesi için geçmesi gereken t süresi hesaplanýrsa
t = mc/hA = 3116 s
Buna göre t = 7175 s ~ 2 saat bulunur.
hA mc = τ
∫
− τ τ − τ + τ − = t 0 eexp( t/ )dt T ) / t exp( 1 ) / t exp( C T ) / t exp( T T T T 1 e e = − τ − − exp( t/ ) T T T T 1 2 2 = − τ − − ) / t exp( T T T T 1 2 2 = − τ − − exp( t/3116) 30 20 21 20 − = − −mevcuttur. Bu kontrol iþlemi sonrasý elde edilen bulgular gerekebilir. Örneðin Brookfield vikozimetre imalatçýsý
arýza niteliði taþýyorsa iþlemlere devam edilmeden viskozite ölçümlerinde, kullanýlan tüm ekipman ve
giderilmesi saðlanmalýdýr. numunelerin en az bir saat kondisyonlanmasý gerektiðini
Ölçü aletinin tipine göre deðiþen bu kontrol iþlemleri söylerken 600 mL'lik silikon viskozite yaðlarýnýn sýcaklýk
kumpas, mikrometre, mihengir gibi mekanik cihazlar için dengesi için beklenmesi gereken süreler konusunda da
birkaç dakika gibi bir zaman alýrken, basýnç kalibratörü, aþaðýdaki tavsiyelerde bulunuyor.
multimetre, load cell (yük hücresi), higrometre (nem Viskozite deðeri 5 - 500 cP arasrnda bulunan
ölçer) gibi ölçü aletleri için çok daha uzun silikon yaðlar için 1 saat
sürebilmektedir. Viskozite deðeri 1000 - 12,500 cP arasýnda
Bulunan silikon yaðlar için 2 saat
5) Kalibrasyon düzeneðinin hazýrlanmasý Viskozite deðeri 30,000 - 100,000 cP arasýnda
Her kalibrasyon iþleminde kullanýlan belirli bir bulunan silikon yaðlar için 4 saat
düzenek vardýr. Bu düzeneðin de kalibre edilen ölçü aletinde olduðu gibi temizlenmesi, ortamla denge 3) Elektriksel ölçü aletlerinin ýsýnmasý
halinde bulunmasý, elektriksel bir ölçü aleti olmasý Elektriksel ölçü aletleri açýldýðýnda kendi içlerindeki
halinde belirli bir süre açýk olarak bekletilmesi gibi elemanlarýn (trafolar, rezistanslar, yarýiletkenler) ýsýnmasý
þ a r t l a r y e r i n e g e t i r i l m e l i d i r. ( K a l i b r a s y o n ölçümü etkiler. Bu nedenle ölçüm öncesi açýldýktan
laboratuvarlarý kendi kullandýklarý teçhizatý periyodik sonra imalatçýsýnýn tavsiye ettiði bir süre (çoðunlukla 30
bakým ve temizliðe tabi tuttuklarý takdirde bu dk) beklenmesi gerekir. Bu süre içinde sözü geçen
aþamada zaman kazanýlabilir.) elemanlar cihazýn iç sýcaklýðýný yükselttiðinden, cihazýn
Kalibre edilen cihaz çeþitliliði fazlaysa, kalibrasyonda ortama transfer ettiði ýsý da artar ve belli bir yerde ikisi
kullanýlacak düzeneklerin hepsinin hazýr bekletilmesi dengeye gelerek cihaz iç sýcaklýðý (ortamdan yüksek)
genellikle söz konusu olmaz. Örneðin seyrek kullanýlan bir sabit kalmaya baþlar.
mastar seti korozyona karþý yaðlanmýþ olarak kutusunda 4) Fonksiyonel kontroller bekletildiðinden, kullaným öncesi temizlenmesi gerekir. Kalibre edilen her ölçü aleti hazýrlýk aþamasýnda Bir sýcaklýk probunun kalibrasyonu için probu bir referans mutlaka kontrole tabi tutulmalýdýr. Bu bir kumpas göstergeye doðru olarak baðlamak ve referans bir olduðunda çenelerdeki çapaklar, olasý kýrýklar, vidalarýn sýcaklýk probu ile kalibrasyonda kullanýlacak sýcaklýk sýkýlýðý, derinlik ölçme çubuðunun düzgünlüðü kontrol kalibrasyon banyosuna uygun çapta deliklere ayný edildiði gibi, bir bourdon tüplü manometre için max. derinlikte daldýrmak gerekir. Probun tavlama için max. ölçüm noktasýna kadar basýnç uygulanýp, ibrede kalibrasyon deðerine set edilmiþ ve bu deðerde kararlý takýlma, sürtünme olup olmadýðý, bir süre beklenerek hale gelmiþ banyoda bir süre bekletilmesi gerekir. Diðer tüpte delik olup olmadýðý (tabii öncelikle baðlantýlarda yandan bir manometrenin uygun fittingler (ara baðlantý kaçak olup olmadýðý) kontrol edilmelidir. Bir cývalý cam parçalarý) seçilerek basýnç kalibratörü ile baðlantýlarý termometrenin cýva sütununda hava kabarcýðý, bir tel yapýlmalý ve kaçak olup olmadýðý iþlem öncesi kontrol termokuplda (ýsýl çift) birleþme jonksiyonu ve teller edilmeli, gerekiyorsa baðlantýlar tekrar yapýlmalýdýr. boyunca kopukluk / kýsa devre olup olmadýðý gibi, her Benzer þekilde debimetrelerin kalibrasyonu için baðlantýlarýn yapýlmasý, uygun fitting veya flanþlarýn ölçü aletinin kendine özgü fonksiyonel kontrol iþlemleri
Yerinde yapýlan bir sýcaklýk kalibrasyon iþleminde seçilmesi, montaj sonunda sýzýntý kontrolünün yapýlmasý
uzun süreçler olabilir. harcanan zaman genellikle laboratuvardakinden
Herhangi bir ölçü aletinin kalibrasyon düzeneðinin daha uzundur. Bunun nedeni sýcaklýk probunun hazýrlanmasý ve iþlem sonrasý toplanmasý için gereken sökülmesi iþleminin kalibrasyonu yapan tarafýndan süre, 10 dk. ile saatlerce sürecek bir zaman dilimi yapýlacak olmasýdýr. Ayrýca kullanýcý, gösterge ve
arasýnda deðiþir. probun ayrý ayrý kalibre edilmesini de isteyebilir (ki biz
bunu tavsiye ediyoruz, çünkü gösterge veya prob ayrý 6 ) Kalibrasyonun yapýlmasý
ayrý ölçü aletleri olup, biri arýzalandýðýnda deðiþtirilen Bir kumpasýn kalibrasyonunda, dýþ ölçü çeneleri, iç
bölümün tek baþýna kalibre edilmesi hem kalibrasyon ölçü çeneleri, derinlik ölçme çubuðu alýnan ölçümlerle
takibini kolaylaþtýracak hem de geriye dönük hata kontrol edilir. Bu iþlemler kumpasýn ölçme aralýðýna baðlý
analizlerinde kullanýcýya yarar saðlayacaktýr.) Bu olarak 15 - 30 dk'lýk bir zaman alýr.
takdirde gösterge ve prob baðlantýsýnýn doðru Bir manometrenin kalibrasyonu, doðruluk,
noktalarýnýn bulunup dikkatle sökülmesi gerekir. Bütün 3
tekrarlanabilirlik ve histerisis kontrolünü içerecek birkaç
bu iþlemler kýsa zamanda doðru yapýlabilecek iþlemler seri ölçümden oluþur. Genellikle bu iþlemler 30 - 60 dk'lýk
deðildir. Zaman zaman yerinde yapýlan sýcaklýk bir zaman alýr.
kalibrasyonlarýnda yalnýzca gösterge kalibre Bir termohigrograf (sýcaklýk-nem grafik kaydedici)
edilmektedir. Bu noktada uyarmak gerekir ki bu iþlemin kalibrasyonu için iþlemler, ayarlama da yapýlacaksa
tek baþýna bir anlamý yoktur. Zira belli bir kalitedeki günlerce sürebilir. Bu sürenin uzunluðu sadece
göstergelerin hata paylarý çoðu zaman problardan kalibrasyon düzeneðinden deðil, bu tip cihazlarýn
daha küçük ve zamana göre kayma eðilimleri de deðiþkeni algýlama süresinin uzunluðundan
proba oranla daha azdýr. Termometre, bir sýcaklýða k a y n a k l a n ý r. D o ð r u ö l ç ü m a l a b i l m e k i ç i n
duyarlý eleman ve bir göstergeden oluþur ve termohigrografýn bir ölçüm noktasýnda kalibrasyon
kalibrasyonlarýnýn, ya ayrý ayrý yapýlarak toplam kabininde saatlerce bekletilmesi ve bu sürenin son bir
hatalarýnýn belirlenmesi, ya da birbirine baðlý olarak saati boyunca cihaz çizgisinin deðiþmediðinin
kalibre edilerek toplam hatalarýnýn bulunmasý gerekir. gözlenmesi gerekir. Bu tip cihazlar ortam rutubetini ve
Yapýlacak bir iþlemde en az üç deðerde ölçüm sýcaklýðýný ölçmek üzere tasarlandýðýndan genellikle
alýnmasý gerekir. Buna göre sahada/iþletme içinde tek ani rutubet deðiþimlerine hýzlý reaksiyon veremezler.
bir sýcaklýk ölçer (gösterge + prob) kalibrasyonunda, Yani günde 3 deðerde ölçüm alýnýyorsa 10 noktada
stabilizasyonu (zamana baðlý kararlýlýðý) en hýzlý bir yapýlan bir kalibrasyon iþlemi için (5 rutubet, 5 sýcaklýk)
banyo ile bile en az 2 saat'lik zamana ihtiyaç vardýr. en az 3 güne ihtiyaç vardýr. Eðer termohigrografýnýn
ayarlanmasý gerekiyorsa cihazýn en az ikiþer noktada Oysa çoðunlukla, laboratuvarda (bazý diðer þartlara ne kadar hatalý ölçüm yaptýðýný tespit edebilmek için 1 baðlý olarak) ayný anda çok sayýda sýcaklýk ölçer
tam gün eklemek gerekir. kalibre edilebilir.
18
Mühendis ve Makina Cilt : 47 Sayý: 5593
Histerisis: Bir ölçü aletinin, belirli bir etkiye (uyarýma) gösterdiði tepkinin, daha önceki etkilerin sýralanýþýna baðlý olmasý özelliði. Uygulamada bir deðere artan yüklemelerle ulaþýldýðýnda ölçü aletinin gösterdiði deðer ile, azalan yüklemelerle ulaþýldýðýnda ölçü aletinin gösterdiði deðerler arasýndaki farký ifade etmekte kullanýlýr.
Ölçü aleti Temizlik Kondisyon. (bekletme) Hazýrlýk (kontrol, düzenek) Kalibrasyon Sertifika ve etiketleme Toplam süre (asgari) 01 Kumpas (300 mm) 3 dk 20 dk 5 dk 20 dk 15 dk 1 saat 02 Mikrometre 3 dk 20 dk 5 dk 30 dk 20 dk 1 saat 03 Ölçü saati (10 mm) 3 dk 20 dk 5 dk 30 dk 20 dk 1 saat 04 Þeritmetre 2 dk 10 dk 10 dk 30 dk 15 dk 1 saat
05 Tampon mastar 3 dk 20 dk 20 dk 20 dk 15 dk 1 saat
06 Tartý aleti ( hassas) 3 dk 30 dk 20 dk 15 dk 30 dk 1,5 saat
07 Tartý aleti (30 kg) 5 dk 1 saat 20 dk 1 saat 30 dk 2,5 saat
08 Tartý aleti (150 kg) 10 dk 1 saat 30 dk 1,5 saat 30 dk 3,5 saat
09 Manometre (mek.) 5 dk 20 dk 15 dk 30 dk 25 dk 1,5 saat
10 Basýnç transmitteri 5 dk 20 dk 20 dk 30 dk 25 dk 1,5 saat
11 Fark basýnç ölçer 5 dk 20 dk 15 dk 30 dk 25 dk 1,5 saat
12 Basýnç terazisi 1 saat 2 saat 30 dk 4 saat 40 dk 7 saat
13 Tork anahtarý 5 dk 20 dk 5 dk 20 dk 15 dk 1 saat
14 Sertlik ölçme tezgahý
(Rockwell) 15 dk 30 dk 20 dk 1,5 saat 20 dk 2,5 saat
15 Büret, beher 3 dk 5 dk 10 dk 30 dk 15 dk 1 saat
16 Balon joje (1 L) 3 dk 5 dk 10 dk 15 dk 15 dk 0,5 saat
17 Debimetre (sývý) 15 dk 20 dk 30 dk 2 saat 15 dk 3 saat
18 Anemometre
(pervaneli) 5 dk 20 dk 10 dk 1 saat 15 dk 1,5 saat
19 Multimetre (portatif) 3 dk 10 dk 30 dk 1 saat 30 dk 2 saat
20 Sýcaklýk transmitteri
(prob hariç) 3 dk 10 dk 20 dk 15 dk 15 dk 1 saat
21 Cam termometre 5 dk 5 dk 15 dk 3 saat 30 dk 3,5 saat
22 Elk. Termometre (150°C) 3 dk 5 dk 15 dk 2 saat 15 dk 2,5 saat 23 Termokupl, termorezistans prob (400°C) 5 dk 5 dk 30 dk 3 saat 20 dk 4 saat
24 Etüv, inkübatör, 5 dk 20 dk 20 dk 3 saat 40 dk 4 saat
25
Sýcaklýk kalib.
banyosu 5 dk 30 dk 15 dk 4 saat 30 dk 4,5 saat
Tablo 1. Bazý Ölçü Aletleri Ýçin Kalibrasyon Ýþ Akýþý Ýçindeki Laboratuvar Ýþlemlerinin Yaklaþýk Süreleri (Burada verilen süreler 10 yýlý aþkýn süre boyunca yapýlan araþtýrma ve kalibrasyon iþlemleri sýrasýndaki gözlem sonuçlarýna dayanmakta olup tecrübeyle belirlenmiþtir.)
7) Sertifikasyon gerekeceði için bu süreler uzar. Ayrýca iþlemler Herhangi bir ölçü aletinin alýnan ölçüm laboratuvarda deðil de kullaným yerinde (sahada / sonuçlarýna göre (belli bir sistem mevcutsa) iþletme içinde) yapýlacaksa, kontrol ekipmanýnýn s e r t i f i ka s ý n ý n y a z ý l m a s ý , ko n t r o l e d i l m e s i v e taþýnmasý, montaj/demontaj, ilgili üretim vb. onaylanmasý en azýndan 20 dk'lýk zaman ayýrmayý makinalarýn durdurulmasý gibi hazýrlýðý (hatta kalibre gerektirir. Tabii, veri bankasý, þablonlarý, hazýr olan edilecek ölçü aleti zor bir yerde ise ölçümlerin bilgisayarlý bir sistem yoksa süre uzayacaktýr. alýnmasýný da) uzatacak süreçler dikkate alýnmalýdýr.
Ayrýca bu tabloya, dýþarý kalibrasyon hizmeti veren
8) Son iþlemler laboratuvarlar için söz konusu olan paketleme ve idari
Her ölçü aletinin, kalibrasyon sonrasý eski kalibrasyon hizmetlerin süreleri dahil edilmemiþtir. etiketinin temizlenmesi ve yeni kalibrasyon etiketinin
yazýlarak yapýþtýrýlmasý gerekir. Ayrýca harici kalibrasyon
laboratuvarlarý, gerekli titizliði gösteriyorlarsa ölçü ISO Standart 10012 Part 1, Quality Assurance aletlerinin paketlenmesi için de cihazýna göre 20 dk ile 2 Requirements for Measuring Equipment - Metrolojical
Confirmation System, 1992
saat bir zaman harcýyorlar demektir.
ILAC-G5 Guidance, Guidelines for Calibration and Maintanence of Test and Measuring Equipment, 1994
9) Sonuçlar
Ölçme Tekniði (boyutsal, basýnç ve akýþ
Burada yapýlan yaklaþýk deðerlendirmeler
ölçmeleri), Birsen Yayýnevi 1995
doðrultusunda, bazý ölçü aletlerinin kalibrasyon Brookfield viskozimetre imalatçýsýnýn internet sitesinden laboratuvarýndaki iþ akýþ adýmlarýnýn tahmini süreleri http://www.brookfieldengineering.com/support/faq.asp
#equilibriumtime
aþaðýda bir tablo üzerinde gösterildi. Hazýrlýk baþlýðý, fonksiyonel kontrolleri, elektriksel cihazlarýn ýsýnma sürelerini ve kalibrasyon düzeneðinin hazýrlanmasý adýmlarýnýn üçünü birden içermektedir. Burada verilen süreler için ölçü aletlerinde iþlemler öncesinde veya sýrasýnda bir aksaklýk gözlenmediði varsayýlmýþtýr. Bir aksaklýk olmasý halinde, aksaklýðýn giderilmesi
Kaynakça
1.2.
3. O.F. Genceli,
4.
20
Mühendis ve Makina Cilt : 47 Sayý: 559Ölçü aleti Temizlik Kondisyon. (bekletme) Hazýrlýk (kontrol, düzenek) Kalibrasyon Sertifika ve etiketleme Toplam süre (asgari)
26 Higrometre (mekanik) 3 dk 20 dk 5 dk 3 saat 15 dk 3,5 saat 27 Termo -higrometre
(elektronik) 3 dk 20 dk 15 dk 8 saat 20 dk 9 saat 28 Termohigrograf 5 dk 30 dk 15 dk 15 saat 20 dk 16 saat 29 Kondüktivitemetre 3 dk 10 dk 15 dk 1 saat 15 dk 1,5 saat
30 Densimetre 3 dk 5 dk 20 dk 30 dk 15 dk 1 saat
