Hikâye haritalarının hikâye edici metinlerde öğrencilerin ana fikir bulma becerileri üzerine etkisi

Hikâye Haritalarının Hikâye Edici Metinlerde

Öø-rencilerin Ana Fikir Bulma Becerileri Üzerine Etkisi

The Effects of Story Maps in Finding The Main Idea in Narrative

Texts

_{Yrd. Doç. Dr., Akdeniz Ü. Eùitim Fak. úlköùretim Bölümü Öùretim Üyesi, yasinozkara@gmail.com Sınıf Öùretmeni, Aksaklar úlkokulu Yıùılca/Düzce.}

onȱsupportingȱtheirȱlanguageȱskills.ȱEspeciallyȱinȱ1Ȭ5ȱgradeȱTurkishȱclasses,ȱmajorityȱofȱtheȱ classesȱuseȱnarrativeȱtextsȱandȱtheseȱlanguageȱteachingȱtextsȱareȱtheȱmainȱmaterialsȱusedȱforȱ childrenȱatȱthisȱage.ȱOneȱofȱtheȱmostȱimportantȱelementsȱforȱnarrativeȱtextȱisȱtoȱfindȱtheȱmainȱ idea.ȱȱTheȱabilityȱofȱfindingȱtheȱmainȱideaȱisȱnotȱaȱskillȱeasilyȱgained.ȱȱTherefore,ȱthisȱstudyȱ examinedȱȱprimaryȱ5thȱgradeȱstudentsȱskillsȱofȱfindingȱmainȱideasȱinȱnarrativeȱtextsȱandȱtheȱ effectivenessȱofȱstoryȱmaps.ȱTheȱsampleȱofȱtheȱstudyȱforms,ȱ55ȱstudentsȱwhoȱareȱattendingȱ5thȱ gradeȱinȱtheȱacademicȱyearȱofȱ2011Ȭ2012.ȱ``FindingȱtheȱmainȱideaȱandȱReadingȱComprehenȬ sion’’ȱȱbyȱPiltenȱ(2007)ȱwasȱusedȱinȱthisȱquasiȬexperimentalȱstudyȱinȱtheȱgatheringȱofȱtheȱdata.ȱȱ TheȱdateȱobtainedȱwasȱanalyzedȱwithȱSPSSȱ16.0ȱstatisticalȱsoftwareȱpackage.ȱȱAsȱaȱresult,ȱtheȱ experimentalȱgroupȱofȱ5thȱgradeȱstudentsȱwithȱtheȱmethodȱofȱstoryȱmapȱandȱtheȱtraditionalȱ methodȱappliedȱtoȱtheȱcontrolȱgroup;ȱthereȱwasȱaȱstatisticallyȱsignificantȱdifferenceȱfoundȱinȱtheȱ favorȱofȱtheȱexperimentalȱgroup.ȱȱStudyȱfoundȱthat,ȱthereȱwasȱaȱsignificantȱdifferenceȱfoundȱinȱ theȱfavorȱofȱtheȱexperimentalȱȱgroupȱinȱtermsȱofȱtheirȱskillsȱofȱȱdeterminingȱwhereȱtheȱstoryȱtookȱ place,ȱtheȱtimeȱofȱtheȱstory,ȱtheȱmainȱcharactersȱinȱtheȱstoryȱandȱtheȱresponseȱofȱtheȱnarratorȇsȱ conclusionȱtoȱtheȱstory.ȱ • KEY WORDS Story,ȱNarrativeȱText,ȱStoryȱMapȱMethod,ȱFindingȱMainȱIdea

 Girióȱ

Bugününȱkióisi,ȱiyiȱ birȱ yaóamȱ içinȱ gerekliȱ araç,ȱ gereciȱ saÂlamanınȱ güçlüÂüȱ yanında,ȱbunlarınȱkullanımınaȱiliókinȱbilgi,ȱbecerilerinȱedinilmesiȱsorunuylaȱdaȱ karóıȱkaróıyadır.ȱBuȱsorununȱüstesindenȱgelebilmekȱiçinȱonunȱkonuóma,ȱyazma,ȱ okuma,ȱanlamaȱyetenekleriniȱçokȱiyiȱgeliótirmióȱolmasıȱgerekir.ȱÇünküȱbilgiȱakȬ tarımınıȱ kolaylaótırarakȱ öÂrenmeyiȱ çabuklaótırmanınȱ baókaȱ yoluȱ yoktur.ȱ Bunuȱ daȱancakȱanaȱdiliniȱtemelȱalanȱbirȱeÂitimȱverebilirȱ(kimóek,ȱ1983)ȱÇaÂdaóȱtoplumȱ gittikçeȱkarmaóıklaóanȱyaóamınȱiçinde,ȱsorunlarınıȱtekȱbaóınaȱçözebilen,ȱbilinçliȱ bireylerȱ ister.ȱ Böyleȱ bireylerdeȱ baÂımsızȱ düóünme,ȱ doÂruȱ anlama,ȱ nesnelȱ davȬ ranma,ȱiyiȱanlatmaȱgibiȱyeteneklerȱolmalıdır.ȱBöyleȱyeteneklerdeȱanadilineȱbaÂlıȱ olarakȱgeliótiÂinden,ȱbireyin,ȱöncelikleȱanadilininȱkendisineȱsunduÂuȱenginȱifaȬ deȱ olanaklarınıȱ kavramasıȱ gerekirȱ (Gócan,ȱ 2007).ȱ Dilinȱ temelȱ becerilerininȱ(okuȬ ma,ȱ yazma,ȱ konuóma,ȱ dinleme,ȱ görselȱ okuma,ȱ görselȱ sunu)ȱ kazanılmasıȱ bireyiȱ farklıȱyönlerdenȱetkilemektedir.ȱDilȱyeteneÂiȱgeliómióȱbirȱbirey,ȱinsanlarlaȱiletiȬ óiminiȱkolayȱbirȱóekildeȱsaÂlayabilir,ȱokuduÂunuȱanlayabilirȱveȱdüóündükleriniȱ iyiȱ birȱ óekildeȱ karóısındakineȱ anlatabilir.ȱ ÖÂrencilerinȱ okuyupȱ dinledikleriniȱ anlamalarını,ȱ düóündükleriniȱ sözȱ veȱ yazıȱ ileȱ anlatabilmeleriniȱ kendineȱ amaçȱ edinenȱ Türkçeȱ dersinde,ȱ temelȱ araçȱ olanȱ dersȱ kitaplarındaȱ yerȱ alanȱ metinler,ȱ anlamaȱveȱanlatmaȱçalıómalarınıȱyürütenȱanaȱmalzemelerdirȱ(Baó,ȱ2003,ȱs.ȱ258).ȱ YazınsalȱtürlerȱTürkçeȱöÂretimindeȱönemliȱbirȱyereȱsahiptir.ȱTürlerȱöÂretilirkenȱ temelȱ dilȱ becerilerininȱ birbirleriyleȱ olanȱ baÂlantılarıȱ dikkateȱ alınmalıdır.ȱ Metinȱ türleriȱTürkçeȱöÂretimiȱiçinȱbirerȱaraçtır.ȱBuȱbakımdanȱtürlerinȱnitelikȱveȱiçerikȱ özelliklerininȱ dilȱ becerilerininȱ kazandırılmasındaȱ önemliȱ birȱ yeriȱ vardırȱ (Solakȱ veȱYaylı,ȱ2009,ȱs.ȱ246).ȱ1Ȭ5.ȱsınıflarȱTürkçeȱdersininȱçoÂunluÂunuȱoluóturanȱmeȬ tinlerȱhikâyeȱediciȱmetinȱtüründedir.ȱBuȱmetinȱtürüȱçeóitliȱöÂelerdenȱoluómakȬ tadır.ȱHikâyeȱediciȱmetinlerinȱenȱönemliȱöÂelerindenȱbirisiȱiseȱanaȱfikirdir.ȱÇünȬ küȱanaȱfikirȱmetninȱiletmekȱistediÂiȱmesajıȱiçerenȱyapılardır.ȱȱȱ

Anaȱdüóünceȱyaȱdaȱyaygınȱadıylaȱanaȱfikir,ȱyazarınȱmetindeȱulaómakȱisteȬ diÂiȱ amacınȱ enȱ kısaȱ ifadesidir.ȱ Anaȱ düóünceyiȱ birȱ metindeȱ anlatılanlarınȱ birȱ yargıȱ oluóturabilecekȱ birȱ óekildeȱ somutȱ haldeȱ dileȱ getirilmesiȱ diyeȱ deȱ tanımlaȬ yabilirizȱ(Özkırımlı,ȱ2007,ȱs.ȱ243).ȱAnaȱdüóünceninȱtespiti,ȱokuyucuyaȱyolȱgösteȬ rerekȱ onunȱ konuyuȱ anlamasınaȱ yardımcıȱ olurȱ (Aktaóȱ veȱ Gündüz,ȱ 2005,ȱ s.ȱ 38).ȱ Anaȱfikirȱbulma,ȱbirȱmetniȱyaȱdaȱparagrafıȱiyiȱanlamak,ȱbilgininȱhatırlanmasınıȱ kolaylaótırmak,ȱkonuómayıȱveȱokumayıȱiyiȱanlamak,ȱyazmaȱsırasındaȱdüóünceȬ leriȱ iyiȱ düzenlemek,ȱ birȱ metninȱ içȱ baÂlantılarınıȱ kolaylaótırmakȱ içinȱ gereklidirȱ (Güneó,ȱ2007,ȱs.ȱ290).ȱȱ

Anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerisiȱ iseȱ kolayȱ eldeȱ edilenȱ birȱ beceriȱ deÂildir.ȱ Pilten’ȱ eȱ (2007,ȱ s.ȱ 20)ȱ göreȱ öÂrencilerinȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ konusunda,ȱ bilgiyiȱ pasifȱ olarakȱ alanȱ bireylerȱ olmaȱ durumundanȱ kurtulmalarıȱ veȱ anaȱ fikirȱ ifadesiniȱ doÂruȱ veȱ tamȱolarakȱbulabilmeleriȱiçinȱ“Üstbilió”ȱstratejisiyleȱdesteklenerekȱgeliótirilecekȱ olanȱanaȱfikirȱbulmaȱstratejisininȱfaydalıȱolacaÂınaȱdikkatȱçekmiótir.ȱHikâyeȱhaȬ ritasıȱ yöntemiȱ hikâyeninȱ öÂeleriniȱ kavranılmasıȱ veȱ geliótirilmesindeȱ alternatifȱ birȱyöntemȱolarakȱortayaȱçıkmıótır.ȱHikâyeȱharitalamaȱspesifikȱbirȱyapıȱkullanaȬ rakȱ öÂrencilerinȱ dikkatiniȱ hikâyelerinȱ ilgiliȱ öÂelerineȱ toplar.ȱ Hikâyeȱ haritalarıȱ öyküleyiciȱ metindekiȱ (kurguȱ gibi)ȱ anahtarȱ bilgilerȱ içinȱ görsellerȱ saÂlarȱ (BouliȬ neau,ȱ Foreȱ ,ȱHaganȱ –ȱ Burkeȱ veȱ Burke,ȱ2004,ȱ s.ȱ106).ȱ Hikâyeȱ haritası,ȱ “grafikselȱ anlamdaȱbirȱharitaȱgibiȱgörünmeseȱdeȱzihinselȱbirȱharitanınȱyaptıÂıȱóeyiȱyapar;ȱ öÂreneneȱkarmaóıkȱdurumlardaȱyolȱgösterenȱbirȱdiziȱaóamaȱsunarȱ(Smith,ȱ1990,ȱ s.ȱ178).ȱÖÂrencilerinȱtemelȱhikâyeȱyapılarınıȱveȱhikâyeȱöÂeleriniȱgörselleótirerekȱ hikâyeȱ geliótirmeninȱ basamaklarınıȱ kavramadaȱ yardımcıȱ olmaktadır.ȱ Böyleceȱ hikâyeȱ haritalamaȱ kullanılarakȱ öÂrencilerinȱ hikâyeninȱ zamanı,ȱ olaylarıȱ veȱ baȬ rındırdıÂıȱ karakterlerinȱ kendiȱ içlerindeȱ iliókiliȱ olduklarınıȱ farȱ edebilirlerȱ (Li,ȱ 2007,ȱs.ȱ78).ȱȱ

Hikâyeȱharitalarıȱenȱönemliȱfikirleriȱgözȱönüneȱçıkaranȱgörselȱaraçlardırȱveȱ paragrafȱiçerisindekiȱgerçekleriȱveyaȱkavramȱiliókileriniȱyansıtarakȱöÂrencilerinȱ hikâyelerleȱilgiliȱsoruȱüretmesineȱyardımcıȱolurȱ(GardillȱveȱJitendra,ȱ1999,ȱs.ȱ2).ȱ Hikâyeȱ haritalamaȱ prosedürleriȱ farklıȱ yetenekȱ veȱ akademikȱ seviyedekiȱ birçokȱ kióiȱ tarafındanȱ kullanılmıó,ȱ deÂiótirilmió,ȱ üzerindeȱ çalıóılmıóȱ veȱ geliótirilmiótirȱ (Beckȱ veȱ McKoevn,ȱ 1981).ȱ ȱ Hikâyeȱ haritalarıȱ okuduÂunuȱ anlamaȱ becerisininȱ geliótirilmesiȱiçinȱkullanılmıóȱ(Dimino,ȱTaylorȱȱveȱGersten1995),ȱhikâyedekiȱbilȬ gilerinȱ kullanılmasıȱ veȱ sıralanmasıȱ içinȱ kullanılmıóȱ (Pearson,ȱ 1985)ȱ veȱ hikâyeȱ bileóenleriȱ arasındaȱ baÂlantılarȱ kurulmasıȱ amacıylaȱ kullanılmıótırȱ (akt;ȱ BouliȬ neauȱveȱdiÂerleri,ȱ2004,ȱs.ȱ106).ȱ

BuȱçalıómadaȱhikâyeȱharitasıȱyöntemininȱkullanılmasıylaȱilköÂretimȱTürkçeȱ öÂretimiȱ uygulamalarındaȱ kullanılanȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerdeȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerilerininȱ kazanılmasıȱ veȱ geliótirilmesineȱ yönelikȱ farklıȱ birȱ stratejiȱ sunmasıȱ beklenmektedir.ȱ

AraótırmanınȱAmacıȱ

Buȱ çalıómanınȱ amacı,ȱ ilköÂretimȱ 5.ȱ sınıfȱ öÂrencilerininȱ hikâyeȱ ediciȱ metinȬ lerde,ȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileriȱüzerindeȱTürkçeȱöÂretimiȱuygulamalarındaȱkulȬ lanılanȱhikâyeȱharitasıȱyöntemininȱetkililiÂiniȱsınamaktır.ȱȱ

Sınırlılıklarȱ

1.ȱAraótırmaȱilköÂretimȱokullarındaȱbirinciȱkademedeȱöÂrenimȱgörenȱ5.ȱsıȬ nıfȱöÂrencileriȱileȱsınırlıdır.ȱ

2.ȱ Araótırmaȱ 2011Ȭ2012ȱ eÂitimȱ öÂretimȱ yılındaȱ Düzceȱ iliȱ içinȱ okutulmayaȱ kararȱ verilenȱ Adaȱ YayıncılıÂaȱ aitȱ GlköÂretimȱ 5.ȱ Sınıfȱ Türkçeȱ Dersȱ Kitabı’ȱ ndan,ȱ TürkçeȱÖÂretimȱProgramıȱveȱKılavuzu’ȱndaȱyerȱalanȱbirȱhikâyeȱediciȱmetinȱveȱ birȱdergideȱyayımlanmıóȱçeóitliȱhikâyelerdenȱoluóanȱtoplamȱ6ȱhikâyeȱediciȱmeȬ tinleȱsınırlıdır.ȱȱ 3.ȱAraótırmaȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileriniȱgeliótiriciȱyöntemlerdenȱhikâyeȱhaȬ ritasıȱyöntemiyleȱsınırlıdır.ȱ Yöntemȱ AraótırmaȱModeliȱ

Buȱ araótırmaȱilköÂretimȱ5.ȱsınıfȱ öÂrencilerininȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerdeȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerileriȱ üzerindeȱ hikâyeȱ hartalarınınȱ etkisiniȱ inceleyenȱ yarıȱ deȬ neyselȱ birȱ çalıómadır.ȱ Çalıómadaȱ “Önȱ TestȬSonȱ Testȱ Kontrolȱ Grupluȱ Model”ȱ temelȱalınmıótır.ȱTürkçeȱdersiȱakademikȱbaóarılarıȱbirbirineȱdenkȱolanȱikiȱóubeȬ denȱtesadüfîȱyollaȱbiriȱdeneyȱgrubu,ȱdiÂeriȱiseȱkontrolȱgrubuȱolarakȱbelirlenmióȬ tir.ȱHerȱikiȱgruptanȱdeneyȱöncesiȱveȱsonrasıȱölçümlerȱeldeȱedilmiótir.ȱ

ÇalıómaȱGrubuȱ

Araótırmaȱ2011Ȭ2012ȱ eÂitimȱ öÂretimȱ yılındaȱ Düzceȱ iliȱ YıÂılcaȱ Glçesindeȱ buȬ lunanȱveȱkırsalȱkesimdenȱ(köylerden)ȱgelenȱöÂrencilerinȱoluóturduÂuȱAnadoluȱ Kalkınmaȱ Vakfıȱ Cumhuriyetȱ GlköÂretimȱ Okuluȱ veȱ Aksaklarȱ GlköÂretimȱ OkuȬ lu’ndaȱ gerçekleótirilmiótir.ȱ Araótırmadaȱ önȱ testȱ uygulamasıȱ sırasındaȱ öÂrenciȱ sayısı,ȱ 26’sıȱ deneyȱ 26’sıȱ kontrolȱ olmakȱ üzereȱ 52’dir.ȱ Önȱ testȱ uygulamasındanȱ sonraȱdeneyȱveȱkontrolȱgruplarınaȱnakilȱgelenȱöÂrencilerȱolmuóȱveȱöÂrenciȱsayıȬ sıȱbuȱaóamadanȱsonraȱ28’iȱdeneyȱ27’siȱkontrolȱolmakȱüzereȱ55’tir.ȱ

VerilerinȱToplanmasıȱ

AraótırmadaȱöÂrencilerinȱhikâyeȱediciȱmetinlerdeȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileȬ riniȱ ölçmekȱ amacıylaȱ Piltenȱ (2007)ȱ tarafındanȱ geliótirilen“OkuduÂunuȱ Anlamaȱ veȱAnaȱFikirȱBulmaȱÖlçeÂi”ȱkullanılmıótır.ȱÖlçekȱuygulandıktanȱsonraȱsorularaȱ

verilenȱ cevaplarȱ araótırmacı,ȱ sınıfȱ öÂretmeniȱ veȱ Türkçeȱ öÂretmeniȱ tarafındanȱ deÂerlendirilmióȱ veȱ üçȱ deÂerlendirmecininȱ verdiÂiȱ puanlarınȱ aritmetikȱ ortalaȬ malarıȱ veriȱ olarakȱ girilmiótir.ȱ Puanlayıcılarȱ arasındakiȱ tutarlılıkȱ içinȱ deÂerlenȬ dirmecilerȱ arasıȱ korelasyonȱ hesaplamasıȱ yapılmıótırȱ (Önȱ testȱ uygulamasındaȱ araótırmacıȱ ileȱ Türkçeȱ öÂretmeniȱ korelasyonuȱ 1,000,ȱ araótırmacıȱ ileȱ sınıfȱ öÂretȬ meniȱ korelasyonuȱ 1,000;ȱ sonȱ testȱ uygulamasındaȱ araótırmacıȱ ileȱ Türkçeȱ öÂretȬ meniȱ korelasyonuȱ 0,971ȱ veȱ araótırmacıȱ ileȱ sınıfȱ öÂretmeniȱ korelasyonuȱ 0,980ȱ bulunmuótur).ȱ ȱ

Uygulamaȱ

Buȱaraótırmaȱ2011Ȭ2012ȱeÂitimȱöÂretimȱyılıȱ1.ȱdönemindeȱAnadoluȱKalkınȬ maȱVakfıȱ Cumhuriyetȱ GlköÂretimȱ Okuluȱ veȱAksaklarȱ GlköÂretimȱOkuluȱ5ȬAȱ veȱ 5ȬBȱóubelerindekiȱtoplamȱ55ȱöÂrenciȱileȱbirlikteȱyürütülmüótür.ȱAraótırmaȱ6ȱhafȬ talıkȱbirȱsüredeȱtamamlanmıótır.ȱHerȱikiȱóubeyeȱdeȱönȱtestȱuygulamasıȱyapıldıkȬ tanȱsonra,ȱbelirlenenȱ6ȱhikâyeȱediciȱmetinȱdeneyȱgrubundaȱhikâyeȱharitasıȱyönȬ temiyle,ȱkontrolȱgrubundaȱiseȱgelenekselȱyöntemleȱiólenmiótir.ȱ VerilerinȱAnaliziȱ BuȱçalıómadaȱeldeȱedilenȱverilerȱSPSSȱ16.0ȱpaketȱprogramıȱkullanılarakȱanaȬ lizȱ edilmiótir.ȱ Gstatistikselȱ analizdeȱ baÂımsızȱ gruplarȱ içinȱ tȬtestiȱ (independentȱ simpleȱtȬȱtest)ȱkullanılmıótır.ȱ BulgularȱveȱYorumȱ Tabloȱ1.ȱDeneyȱveȱKontrolȱGruplarınınȱAnaȱFikirȱBulmaȱÖnȱTestȱPuanlarıȬ naȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱSdȱȱȱȱȱȱȱȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 28ȱ 0,7143ȱȱȱȱȱ 2,62265ȱȱȱȱȱ 51ȱ 1,075ȱ 0,288ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 24ȱ 1,4583ȱȱȱȱȱ ȱ 2,32153ȱ

Yapılanȱ analizȱ sonucundaȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ anaȱ fikriȱ bulmaȱpuanlarıȱyönündenȱmanidarȱbirȱfarkȱyokturȱ(t=1,075ȱveȱp>0.05).ȱBuȱbulguȱ deneyȱveȱkontrolȱgruplarınınȱaraótırmayaȱbaólamadanȱönceȱanaȱfikriȱbulmaȱbeȬ cerileriȱaçısındanȱbirbirlerineȱdenkȱolduklarınıȱgöstermektedir.ȱȱ

Tabloȱ2.ȱDeneyȱveȱKontrolȱGruplarınınȱAnaȱFikirȱBulmaȱSonȱTestȱPuanlarıȬ naȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ

ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ ȱ 6,4148ȱȱȱȱȱȱ 4,40478ȱȱȱ 51ȱ 3,698ȱ 0,001ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ ȱ 2,1154ȱȱȱȱȱȱ 4,04304ȱ

Yapılanȱ analizȱ sonucundaȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ istatistikselȱ olarakȱmanidarȱbirȱfarkȱolduÂuȱgörülmüótürȱ(t=3,698ȱveȱp<0.05).ȱGruplarınȱanaȱ fikirȱbulmayaȱiliókinȱortalamaȱpuanlarınaȱbakıldıÂıȱzamanȱbuȱfarkınȱdeneyȱgruȬ buȱ lehineȱ olduÂuȱ görülmektedirȱ ( _ȱdeney=ȱ 6,4148ȱ veȱ _ȱkontrol=2,1154).ȱ Buȱ bulgularaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yönteminin,ȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerdeȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱetkiliȱolduÂuȱsöyleneȬ bilir.ȱ Tabloȱ3.ȱDeneyȱGrubundakiȱÖÂrencilerinȱAnaȱFikirȱBulmaȱÖnȱTestȱveȱSonȱ TestȱPuanlarınınȱKaróılaótırılmasıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 28ȱ 0,7143ȱ 2,62265ȱ 53ȱ 6,005ȱ 0,000ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 27ȱ 6,4148ȱ 4,44721ȱ Tabloȱ3’teȱgörüldüÂüȱüzereȱdeneyȱgrubuȱöÂrencilerininȱönȱtestȱveȱsonȱtestȱ puanlarıȱ arasındaȱ manidarȱ birȱ farklılıÂınȱ olduÂuȱ görülmektedirȱ (t=6,005ȱ veȱ p<0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerdeȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerisiȱ üzerindeȱ gelenekselȱ yöntemeȱ göreȱ dahaȱ etkiliȱ olduÂuȱ söylenebilir._ȱ

Tabloȱ 4.ȱ Kontrolȱ Grubuȱ ÖÂrencilerininȱ Anaȱ Fikirȱ Bulmaȱ Önȱ Testȱ veȱ Sonȱ TestȱPuanlarınınȱKaróılaótırılmasıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 1,4583ȱȱȱȱȱ 1,97924ȱȱȱȱ 51ȱ 1,368ȱ 0,177ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 2,1154ȱȱȱȱȱ 4,04304ȱ

Tabloȱ4’ȱteȱgörüldüÂüȱüzereȱkontrolȱgrubuȱöÂrencilerininȱhikâyeȱediciȱmeȬ tinlerdeȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileriȱaçısındanȱönȱtestȱveȱsonȱtestȱpuanlarıȱarasınȬ daȱmanidarȱbirȱfarkȱyokturȱ(t=1,368ȱveȱp>0.05).ȱBuȱbulguyaȱgöreȱkontrolȱgrubuȬ naȱuygulananȱgelenekselȱyönteminȱhikâyeȱediciȱmetinlerdeȱanaȱfikirȱbulmaȱbeȬ cerileriȱüzerindeȱönemliȱderecedeȱetkiliȱolmadıÂıȱsöylenebilir._ȱ

Tabloȱ 5.ȱ Hikâyeȱ Haritasıȱ Yöntemininȱ Hikâyeninȱ GeçtiÂiȱ Yeriȱ Belirlemeyeȱ EtkisineȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 8,8889ȱ 3,20256ȱ 51ȱ 2,701ȱ 0,009ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 5,7692ȱ 5,03831ȱ

Tabloȱ 5’eȱ bakıldıÂıȱ zamanȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ hikâyeninȱ geçtiÂiȱ yeriȱ belirleyebilmeȱ becerileriȱ açısındanȱ manidarȱ birȱ farkȱ olduÂuȱ görülȬ mektedirȱ (t=2,701ȱ veȱ p<0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyeȱhikâyeninȱgeçtiÂiȱyeriȱbelirlemeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱ göreȱdahaȱetkiliȱolduÂuȱsöylenebilir.ȱ Tabloȱ6.ȱHikâyeȱHaritasıȱYöntemininȱHikâyeninȱZamanınıȱBelirlemeyeȱEtȬ kisineȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 6,6667ȱ 4,80384ȱ 51ȱ 2,747ȱ 0,008ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ 3,0769ȱȱȱȱȱ 4,70679ȱ

Tabloȱ 6’yaȱ bakıldıÂıȱ zamanȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ hikâyeninȱ zamanınıȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱaçısındanȱmanidarȱbirȱfarkȱolduÂuȱgörülmekȬ tedirȱ(t=2,747ȱveȱp<0.05).ȱBuȱbulguyaȱgöreȱhikâyeȱharitasıȱyöntemininȱhikâyeninȱ zamanınıȱbelirlemeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱetkiliȱolȬ duÂuȱsöylenebilir.ȱ

Tabloȱ7.ȱHikâyeȱHaritasıȱYöntemininȱHikâyedekiȱAnaȱKarakteriȱBelirlemeȬ yeȱEtkisineȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 8,5185ȱ 3,62014ȱ 51ȱ 5,187ȱ 0,000ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ 2,6923ȱȱȱȱȱȱ 4,52344ȱ Tabloȱ7’yeȱbakıldıÂıȱzamanȱdeneyȱveȱkontrolȱgruplarıȱarasındaȱhikâyedekiȱ anaȱ karakteriȱ belirleyebilmeȱ becerileriȱ açısındanȱ manidarȱ birȱ farkȱ olduÂuȱ göȬ rülmektedirȱ (t=5,187ȱ veȱ p<0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyedekiȱanaȱkarakteriȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱ göreȱdahaȱetkiliȱolduÂuȱsöylenebilir.ȱ Tabloȱ8.ȱHikâyeȱHaritasıȱYöntemininȱHikâyedekiȱYardımcıȱKarakterleriȱBeȬ lirlemeyeȱEtkisineȱGliókinȱtȬȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 5,0000ȱ 3,10087ȱ 51ȱ 0,107ȱ 0,929ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ 5,1923ȱȱȱȱȱȱ 10,72201ȱ

Tabloȱ 8’eȱ bakıldıÂıȱ zamanȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ hikâyedekiȱ yardımcıȱkarakterleriȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱaçısındanȱmanidarȱbirȱfarkȱolmaȬ dıÂıȱgörülmektedirȱ(t=0,107ȱveȱp>0.05).ȱBuȱbulguyaȱgöreȱhikâyeȱharitasıȱyönteȬ mininȱhikâyedekiȱyardımcıȱkarakterleriȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱüzerindeȱgeleȬ nekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱfazlaȱetkiliȱolmadıÂıȱsöylenebilir.ȱ Tabloȱ9.ȱHikâyeȱHaritasıȱYöntemininȱHikâyedekiȱProblemiȱBelirlemeyeȱEtȬ kisineȱGliókinȱtȬȱȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 2,9630ȱ 4,65322ȱ 51ȱ 1,634ȱ 0,108ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 1,1538ȱ 4,25813ȱ

Tabloȱ 9’aȱ bakıldıÂıȱ zamanȱ deneyȱ veȱ kontrolȱ gruplarıȱ arasındaȱ hikâyedekiȱ problemiȱ belirleyebilmeȱ becerileriȱ açısındanȱ manidarȱ birȱ farkȱ olmadıÂıȱ görülȬ mektedirȱ (t=1,634ȱ veȱ p>0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyedekiȱproblemiȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöȬ reȱdahaȱfazlaȱetkiliȱolmadıÂıȱsöylenebilir.ȱ Tabloȱ10.ȱHikâyeȱHaritasıȱYöntemininȱHikâyedekiȱKahramanlarınȱProblemȱ DurumuȱGçinȱÜrettikleriȱÇözümȱÖnerileriniȱBelirlemeyeȱEtkisineȱGliókinȱtȬȱȱTestiȱ Sonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 2,9630ȱ 4,65322ȱ 51ȱ 0,869ȱ 0,389ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 1,9231ȱ 4,01918ȱ Tabloȱ10’aȱbakıldıÂıȱzamanȱdeneyȱveȱkontrolȱgruplarıȱarasındaȱhikâyedekiȱ kahramanlarınȱ problemȱ durumuȱ içinȱ ürettikleriȱ çözümȱ önerileriniȱ belirleyebilȬ meȱ becerileriȱ açısındanȱ manidarȱ birȱ farkȱ olmadıÂıȱ görülmektedirȱ (t=0,869ȱ veȱ p>0.05).ȱBuȱbulguyaȱgöreȱhikâyeȱharitasıȱyöntemininȱhikâyedekiȱkahramanlarınȱ problemȱ durumuȱ içinȱ ürettikleriȱ çözümȱ önerileriniȱ belirleyebilmeȱ becerileriȱ üzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱfazlaȱetkiliȱolmadıÂıȱsöylenebilir.ȱ

Tabloȱ 11.ȱ Hikâyeȱ Haritasıȱ Yöntemininȱ Hikâyedekiȱ Kahramanlarınȱ Sonucaȱ VermióȱOlduklarıȱTepkiyiȱBelirlemeyeȱEtkisineȱGliókinȱtȬȱȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 3,7037ȱ 4,92103ȱ 51ȱ 1,809ȱ 0,076ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 1,5385ȱ 3,67946ȱ Tabloȱ11’eȱbakıldıÂıȱzamanȱdeneyȱveȱkontrolȱgruplarıȱarasındaȱhikâyedekiȱ kahramanlarınȱsonucaȱvermióȱolduklarıȱtepkiyiȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱaçısınȬ danȱ manidarȱ birȱ farkȱ olmadıÂıȱ görülmektedirȱ (t=,809ȱ veȱ p>0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyedekiȱ kahramanlarınȱ sonucaȱ vermióȱ olȬ duklarıȱtepkiyiȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱ fazlaȱetkiliȱolmadıÂıȱsöylenebilir.ȱ

Tabloȱ 12.ȱ Hikâyeȱ Haritasıȱ Yöntemininȱ Hikâyedekiȱ Anlatıcınınȱ Sonucaȱ VermióȱOlduklarıȱTepkiyiȱBelirlemeyeȱEtkisineȱGliókinȱtȬȱȱTestiȱSonuçlarıȱ ȱ Nȱ _ȱ Sȱ Sdȱ tȱ pȱ Deneyȱ Grubuȱ 27ȱ 1,8519ȱ 3,95847ȱ 51ȱ 2,385ȱ 0,021ȱ Kontrolȱ Grubuȱ 26ȱ 0,0000ȱ 0,00000ȱ Tabloȱ12’yeȱbakıldıÂıȱzamanȱdeneyȱveȱkontrolȱgruplarıȱarasındaȱhikâyedekiȱ anlatıcınınȱ sonucaȱ vermióȱ olduÂuȱ tepkiyiȱ belirleyebilmeȱ becerileriȱ açısındanȱ manidarȱ birȱ farkȱ olduÂuȱ görülmektedirȱ (t=,385ȱ veȱ p<0.05).ȱ Buȱ bulguyaȱ göreȱ hikâyeȱharitasıȱyöntemininȱhikâyedekiȱanlatıcınınȱsonucaȱvermióȱolduklarıȱtepȬ kiyiȱbelirleyebilmeȱbecerileriȱüzerindeȱgelenekselȱyöntemeȱgöreȱdahaȱfazlaȱetkiliȱ olduÂuȱsöylenebilir.ȱ

SonuçȱveȱÖnerilerȱ

Buȱçalıómadaȱhikâyeȱharitasıȱyöntemininȱhikâyeȱediciȱmetinlerdeȱözetlemeȱ veȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerileriȱ üzerineȱ etkisiȱ 5.ȱ sınıfȱ seviyesindeȱ araótırılmıóȱ veȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ 5.ȱ sınıfȱ seviyesindeȱ anaȱ fikirȱ bulmaȱ becerileriȱ üzeȬ rindeȱetkiliȱolduÂuȱgörülmüótür.ȱAraótırmadanȱeldeȱedilenȱbuȱbulguȱliteratürdeȱ yerȱ alanȱ ilgiliȱ araótırmalarlaȱ örtüómektedirȱ (Akça,ȱ 2002;ȱ Bozkurt,ȱ 2005,ȱ BouliȬ neauȱveȱdiÂerleri,ȱ2004;ȱGardillȱveȱJitendra,ȱ1999;ȱIdol,ȱ1987;ȱIdolȱveȱCroll,ȱ1987;ȱ GüldenoÂlu,ȱ2008;ȱTokȱveȱKaya,ȱ2007).ȱHikâyeȱharitasıȱyöntemininȱaraótırmanınȱ altȱ problemlerineȱ göreȱ eldeȱ edilenȱ bulgularıȱ iseȱ óöyledir:ȱ Hikâyeȱ haritasıȱ yönȬ temininȱ hikâyeninȱ geçtiÂiȱ yeri,ȱ hikâyeninȱ zamanını,ȱ hikâyedekiȱ anaȱ karakteri,ȱ hikâyedekiȱ anlatıcınınȱ sonucaȱ vermióȱ olduÂuȱ tepkiyiȱ belirleyebilmeȱ üzerindeȱ olumluȱ birȱ etkisininȱ olduÂuȱ belirlenmiótir.ȱ Deneyȱ grubuȱ öÂrencilerininȱ hikâyeȱ ediciȱmetinlerdeȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileriȱaçısındanȱönȱtestȱveȱsonȱtestȱpuanlarıȱ arasındaȱ manidarȱ birȱ farkȱ bulunmuótur.ȱ Hikâyedekiȱ yardımcıȱ karakterleri,ȱ hikâyedekiȱ problemi,ȱ kahramanlarınȱ problemȱ durumuȱ içinȱ ürettikleriȱ çözümȱ önerilerini,ȱ kahramanlarınȱ sonucaȱ vermióȱ olduklarıȱ tepkiyiȱ belirleyebilmeȱ düȬ zeyiȱaçısındanȱhikâyeȱharitasıȱyöntemiȱileȱgelenekselȱyöntemȱarasındaȱmanidarȱ birȱ farkınȱ olmadıÂıȱ belirlenmiótir.ȱ Ayrıcaȱ kontrolȱ grubuȱ öÂrencilerininȱ hikâyeȱ ediciȱmetinlerdeȱanaȱfikirȱbulmaȱbecerileriȱaçısındanȱönȱtestȱveȱsonȱtestȱpuanlarıȱ arasındaȱmanidarȱbirȱfarkȱbulunmamıótır.ȱ

Önerilerȱ

Araótırmaȱ sonucuȱ eldeȱ edilenȱ bulgularȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerinȱ iólenmesinde,ȱ hikâyeninȱ yapısıȱ veȱ öÂelerininȱ kavranmasındaȱ önemliȱ derecedeȱ etkisininȱ olduÂunuȱ göstermektedir.ȱ Türkçeȱ öÂretimindeȱ hikâyeȱ ediciȱ metinlerinȱ iólenmesindeȱ hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ kullanılmasıȱ faydalıȱolacaktır.ȱTürkçeȱöÂretimindeȱokuduÂunuȱanlamaȱçalıómalarınaȱaÂırlıkȱ verilmesiȱ veȱ deÂióikȱ görselȱ organizasyonlarınȱ (kavramȱ haritası,ȱ zihinȱ haritası)ȱ kullanılmasıȱ önerilebilir.ȱ Hikâyeȱ haritasıȱ yöntemininȱ farklıȱ derslerdeȱ (sosyalȱ bilgiler,ȱtarihȱvb.)ȱkullanılması,ȱbuȱyönteminȱfarklıȱsınıfȱseviyelerindeȱveȱfarklıȱ sınıflardaȱyaratıcıȱyazmaȱbecerisiȱüzerineȱetkisininȱaraótırılmasıȱveȱhikâyeȱhariȬ tasıȱyöntemininȱhikâyeȱediciȱmetinlerdeȱfarklıȱdeÂiókenlerȱüzerindekiȱetkisininȱ araótırılmasıȱaraótırmacılaraȱyönelikȱçalıómaȱkonusuȱolabilir.ȱ©

KAYNAKLAR

AKTAû, û., GÜNDÜZ, O. (2005), Yazılı ve Sözlü Anlatım, Akçaù Yayınları, Ankara. BAû, B. (2003), “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Türleri Üzerine Bir

únce-leme”, Türklük Bilimi Araütırmaları, 257-265.

BECK, I., L., MC KOEWN, G. M. (1981), “Developing Questions That Promote Compre-hension: The Story-map”, Language Arts, 58, 913-918.

BOULúNEAU, T., FORE, C. HAGAN-BURKE, S., BURKE, M. D. (2004), “Use Of Story Mapping To Increase The Story-Grammer Text Comperehension Of Elemantary Students With Learning Disabilities”, Learning Disability Quarterly, Volume 27, 105-121.

GARDúLL, M. C., JúTENDRA, A. G. (1999), “Advence Story Map Instruction: Effects on the Reading Comprehension of Students with Learning Disabilities”, The Journal Of Special Education, 33(1), 2-17.

GÜNEû, F. (2007), Türkçe Öùretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayın Daùıtım, Ankara.

úûCAN, A. (2007), “Dil ve Ana Dil Olarak Türkçe Üzerine”, Erciyes Dergisi, 5-6.

Lú, D. (2007), “Story Mapping and Its Effects on the Writing Fluency and Word Diversity of Students With Learning Disabilities”, 77-93.

PúLTEN, G. (2007), Ana Fikir Bulma Stratejisi Öùretiminin Ana Fikir Bulma Ve Okudu-ùunu Anlamaya Etkisi, Yayımlanmıü Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eùitim Bilim-leri Enstitüsü, Ankara.

SMúTH, C. B. (1990), “Story Map: Setting, Plot, Mood, Theme”, The Reading Teacher, 44(2), 178-179.

SOLAK, M., YAYLI, D. (2009), “úlköùretim úkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Tür-ler Açısından úncelenmesi”, Uluslararası Sosyal Araütırmalar Dergisi, 2/9, 444-453. ûúMûEK, R. (1983), “Çaùdaü Eùitimde Ana Dilinin Yeri”, Türk Dili Dergisi Dil Öùretimi

Özel Sayısı, Sayı. 379-380, 36-39.

ÖZKIRIMLI, A. (2007), Türk Dili Dil ve Anlatım, ústanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ústanbul.