Ebıil'ulâ Mardin, hayatını
Ve eserlerini kendi
Kalemiyle anlatıyor^./
Merhumun cenazesi bugün törenle kaldırılıyor.
Üniversite'de bir merasim yapılacak
I Dün büyük bir teessürle haber verdiğimiz gibi, eserleriyle ve dersleriyle tanınan, binlerce talebe yetiştiren değerli hukuk âlimi Ord. Prof. Ebul’ulâ Mardini kaybetmiş bulunuyoruz. Mer humun feragatli bir ilim adamı sıfatiyle geçirdiği uzun hayat, baştan başa hayırlı bir çalışma ve hizmet örneği teşkil edecek bir mahiyet taşıyor. Ebul’ ülâ Mardin, Ankarada çıkan Yeni Yayınlar dergisi için bu hayatın hikâyesini kendi kalemiyle hazırlamıştır. Vefatından sonra bu yazının aynen gazetemizde neşrini de vasi yet etmiştir. Üstadın bu vasiyetini yerine getirmeği kendisine karşı şerefli bir saygı borcu sayarız.]
Ordl Prof. Eiml’ûlâ Mardin, ---
---1881 yılı Ağustos ayının 9 unda
(12 Ramazan 1298 Pazartesi) İş-
kodra’ da doğdu. Babası. Mardini
Yusuf Sıtkı Kendidir. Yusuf Sıt
kı Efendi (1816-1903) Kazasker
liğe kadar yükselmiş olup İmamı
Gazali’nin İhya-ül-ulûm adlı ese
rini 9 cilt üzerine tercüme
ve
şerh etmiş. Zemaıhşerî’den ter
cüme ve şerh ettiği Nevabig-ül-
Kelim adlı eseri Fransızcaya çev
rilmiş, tanınmış hukuk ve din bil
ginlerimizdendir. Ebul’ulâ
Mar
din. babası Yusuf Sıtkı Efendi
İşkodrada memur olarak bulunur
ken orada doğdu. Annesi. Kon
yalI Hadimi’lerden Behice Ha
nımefendidir.
Ebul’ulâ Mardin.
Basra ve Suriye
valiliklerinde
bulunmuş olan Mardinîzade Arif
Bev’ in küçük kardeşidir.
Ebul’ûlâ Mardin, 1889 yılında.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fa
kültesinin birinci sınıfında, mer
hum Ord. Prof. Cemil Bilsel’ in
belirttiği
üzere,
«giyinişindeki
itina ve gidişindeki
seçkinlikle
dikkat çeken, atlas devrik
ya
kalı latası, güzel sarılmış temiz
sarığı, herkesiııkinden ayrı
va
karlı haiiyle» tanınmış bir öğren
ci idi. 19İ3 tc (16 Ağustos 1319) ,
M U V A A XVd'Ü
Ebul'ulâ Mardin 1
(Bası 1 incide) >
bu fakülteyi bitirdi. 1915 te, eski ]
Bağdat valisi ve Adliye Nazın,
ıslahatçılığı
ve teşebbüsleriyle
tanınmış olan Neemeddin Molla
i
(Koeatas)
Beyefendinin
k ız ı’
Bedriye Hanımla evlendi. Üç ço-
i
cuçu vardır : Yusuf Mardin, Ha-1
tice Utku, Türkân Ulutin.
1908 de. Eşref Edlb’le birlikte Sl- M.t-1 Müstakim’! çıkardı. Gene E.?- 1 reí Edib'le birlikte, Sırat-ı Muşta- J ¡Sim Kütuph&nesl'ni kurdu. 1912 yı lında, sahibi ve mes ul müdürlüğünü bizzat yaptığı Kellme-1 Tsyylbe’yl yayınladı.
1909 da İstanbul Üniversitesi Hu kuk Fakültesi ve 1910 da Mülkiye Mektebi (S. B. F.ı öğretim üyesi ol du. OsmanlI Meclisi Mebuaanında, 1914 - 1919 yılları arasında Niğde ve 1920 de Mardin milletvekili İdi. 1923 t», kadtlarm yetiştirilmesi için açıl mış bulunan Medresetülkuzat’a mü derris oldu. Çeşitli adliye hizmetlerin de ve adliye memurluklarında bu lundu. Meşihat Mektupçusu iken, Türklyede ilk olarak İlmly-ye Salna mesi adlı bir eser hazırladı. Bu sal name, Meşihatın ilk ve son salna mesi olmuştur (Hicri 1334ı. 124 şey hülislamın blyografyası ve elyazıla- rtyla fetvaları vardır. Daha sonra Meşihat Müsteşarlığı yaptı.
1925 yılında İstanbul Barosuna kay doldu. 1927 de Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Mütehassıs Müşa virliğini üzerine aldı ve bu görevi on beş yıl sürdü. ¡910 yılından (27 Ekim 1326) itibaren okutmağa baş ladığı Medeni Hukuk v» Toprak Hu kuku dersleriyle memlekete binlerce hukukçu ve devlet adamı yetiştirdi.
Ebul'ûli Mardin, İsviçre Medeni Kanununu bünyemize ve İhtiyaçla rımıza göre adapte etmek üzere ku rulmuş olan İlmi komisyonlarda ça lışmış ve bu sahadaki hizmetleriyle takdir kazanmıştır. 1943 yılında, «ted ris hayatının 3V unuu yıldönümü hâtırası olmak üzere», İstanbul Üni versitesi Hukuk ve İktisat Fakültesi proıesor ve doçentleri taralından ha tırlanan bir eser, «Medeni Hukuk Ordinaryüs Froıesoıu JKbul’ uia Mar din'e Armağan» edildi.
Ebul'ulâ aıardın, ¡şirketi Hayriye ¡ tiaııye edilinceye kanar, ou muosse- j somu idare meclisi uytsl ıdl. Tatko > im alat ve İhracat Tura Anonim ışır- keti İdare Mecmu üyengı vardır. 1923 | te (1339; camıyyet. iturlsiyyeı İsla- j mlyye nin reis vekilliğine seçildi, ua- j cuşşaıaka yi mare eacıı ou cemiyete kiymeuı çan., uunarı vardır.
1922 ae, ı uık oıdusu rstanbula gir- ' dU ttn şuura, m . ı ı .u, nukumetı ve '
Başkumandanlık namına Trakyayı
tesnuı almağa m em ur, cdlleu H ele; | paşa'ıun oır tezkeresi üzerine, lsıau- , ouıuıı idaresi için te.yku ednen mu- ; şat ere ney eunae görev aıınışıır.
İlmiye rutue.crınaen «ısıanoul» | payesini UM az etmiş nuiunması ııa- ; »eıııyıe. ou rulueye sahip oıauıaıa ver..eıı, u la c ı ruıoedeu «Mecidiye» ¡ nişanı vardır.
¡savuik.arımızdan başka, mubtelıı . ..mı t* HUkbkl Komisyonların Uya- ; İlk \e naşksnıuıaiınua da bulunmuş ! uıan Eoüi'ula Mardin in devıeı mz- I men 03 yıldır. Ora. « o f . Cemil BU- j sei'uı uelırıtiği üzere, o «talebe isen |
bocalarım » v e r . derslerini severdi. ; Hocalıgıhua taıeoeıerım sevdi, fakül- u m u »evoı. Yuceıu» ve yuceııu. 30 1 yıllık öğretim hayalının etrafında, ] takdir tcıiimekıeıı, sevilmekten ve ] saynmzatan druımuş oır şeref ııâie- I si vardır.» uent, r'ruı. ismau haksı Baltacıogıu’nuıı oeilrttıgı üzere «o, hukuki zihniyet denilen leiaeıî zuı- niyetl tısskiyıe, yükse* oır salahiyet v» «salgue temsil, eueu oır mvtır.»
Ord. Prof. Eoul'uıa. Maldın, me mur, vazueiı ve hoca oıaraa mem lekete yaptığı hizmetlerin yanında, yarım asrı geçen oır zamaudaııuerı kalemiyle de nizmeı etmiştir. Yıllar ca latanbul Huşuz Fakültesi mec muasının yazı ve iaare lıey'etınde bu lunmuştur. Birçok dergilerde yazılar yazmıştır. Koıııerans, makale, etüd ve kroniklerinden başka, basılmış 16
adet kitabı vardır. Bu eserlerinde ya zarın, bilhassa arazi ve evkaıa, Me- celle'ye ve Medeni Hukuka büyük vukufu görülür.
76 yaşında eserler vermeye devam eden Eoul'ûlâ Mardin, boş zaman larında pul kolekalyonu İle meşgul olurdu. Zengin kütüphanesine yeni eserler İlâve etmek, büyük zevki idi.
Son yıllarını, son eseri olan 3 cilt olacağını düşündüğü «Huzur Ders le rin e vakfetmişti. Bu büyük ese rin 1, cildini yayınlamış, 2 nel vs 3 üncü ciltleri üzerindeki çalışma ları İse anı ölümiyle yarıda kalmıştır. Ord. Prof. Ebul’ulA Mardin'in, e- tüd, konferans, makale ve kronikleri dışında kalan, kitap halindeki eser leri şunlardır :
Medeni Hukuk Dersleri : Umumi Zabıtalar, bahsin Hukuku, Nesep, Miras, Asli Aynı Hakltr, AUe Hukuku, Fer'i Aynı Haklar. Borçlar Hukuku, Miras Hukuku, Saham Hukuku. Aile Hukuku ve Nişanlanma (1928 - 1944 yıllan arasında):
Ölünceye kadar bakma mukavele si, 1940, 41 sayfa.
Medeni Hukuk Cephesinden Ah met Cevdet Paşe, 1946 . 384 sayfa.
Toprak Hukuku Dersleri. 1947, 142 sayfa.
Kat Mülkiyeti, 1948, 214 sayfa.
E B U L’ U L Â M A R D İN ’ İN C E N A ZE Sİ BUGÜN K A LD IR IL A C A K
Vefatını teessürle haber ver
diğimiz kıymetli ilim adamı Ord.
Prof. Ebul’ ulâ Mardin’ in cenaze
si bugün Nisanlasındaki evinden
alınarak Beyazıt camiine getiri
lecek ve öğle namazını müteakip
cenaze namazı kılındıktan sonra
gençlerin ellerle üstünde Univer
site avlusuna götürülecektir. U-
niversitonin avlusunda merhum
için bir merasim yapılarak, rek
tör tarafından bir hitabede bu
lunulacaktır.
Daha sonra merhumun cenaze
si Sirkeciye nakledilerek oradan
vapurla Anadolu yakasına geçiri
lecek ve Karaeaahmetteki ebedi
istirahatgâlıına tevdi edilecektir.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
