FOLKLOR ARAŞTIRMALARI
VE
MAHALLİ BASIN
Ali YAKICI *
20. y ü zy ılın ilk ç e y r e ğ in d e b a ş la tıla n T ü r k iy e ’d e k i fo lk lo r h a r e k e ti, z a m a n la a m a t ö r ç a lış m a la rı a ş a r a k İlm î ç a ld ş m a la r d ö n e m in e g irm iş, s a h a s ın ı g e n iş le tm iş tir . Ö n c e lc ri k a d r o la r ın te s p iti ü z e r in d e y a p ıla n ç a lış m a la r d e r le m e fa a liy e tiy le d e v a m e tm iş , d e r le m e le r in y a n ı s ıra k ü tü p h a n e a r a ş tı rm a la r ıy la s ü d ü r ü lm ü ş tü r .T ü r k O c a k la rı v e ö z e llik le H a lk e v le r i'n in b u k o n u y u ç ö z ü lm e s i g e r e k e n k ü ltü r e l b i r p r o b le m o la r a k e le a lm ış o lm a la rı f o lk l o r ç a lış m a la rın ın A n a d o lu s a th ı n d a y a y ılm a sın a , ilgili y ay ın fa a liy e tin in İs ta n b u l, A n k a r a g ib i b ü y ü k ş e h ir le r in d ış ın d a d a y ü r ü tü l m e s in e y o l a ç m ış tır.
B ö lg e le r iç in d e y a p ıla n ç a lış m a la r. B ü y ü k ş e h ir le rin y ay ın o rg a n la r ın a u la ş tırıla m a d ığ ı için y in e o b ö lg e veya ş e h r in y ayın o rg a n la r ın d a n b iri n d e d e ğ e r le n d ir il m e si y o lu n a g id ilm iştir.
A y rıc a fo lk lo r ç a lış m a la rın ı k e n d in e m e s le k e d i n m iş veya b u işi g ö n ü llü o la r a k y ü r ü te n k iş ile r, g ö re v icab ı h e r h a n g i b i r ile g ittiğ i z a m a n o y ö re d e , d e r le m e y o lu y la veya k ü tü p h a n e le r d e k i y a z m a la r v a sıtasıy la e ld e e ttiğ i m a lz e m e v e b ilg ile ri, y in e o ş e h ir d e m ü n te ş ir g a z e te v ey a d e r g id e y a y ın la m a d u r u m u n d a k a lm ış tır. B u t ü r ille rim iz e ö r n e k o l a r a k K o n y a , K a s ta m o n u , E r z u r u m . M e r s in , G a z ia n te p . E s k iş e h ir, B u rs a ve b e n z e rl e r in i v e re b iliriz .
* G .Ü . G a z i E ğ itim F a k ü lte s i T ü r k D ili v e E d e b i y a tı E ğ itim i B ö lü m ü A r a ş t ır m a G ö re v lis i B u n la r d a n b i r ilim izi e le a la lım . M e s e la K o n y a ’d a , fo lk l o r a r a ş tı r m a la r ın ın b a ş la d ığ ı y ılla rd a n g ü n ü m ü z e b irç o k y ay ın o rg a n ı ç ık m ış v ey a ç ık m a k ta d ır. B u n la r d a n y a ln ız b i r ta n e s in e b a k tığ ım ız z a m a n b ile ö n ü m ü z e ç ık a n t a b lo n u n n e k a d a r s e v in d iric i o ld u ğ u n u g ö rü r ü z . Y a p tığ ım ız ç a l ış m a la r s o n u n d a y a ln ız b i r g a z e te d e ; Y e n i K o n y a 'd a b in in ü z e r in d e fo lk l o r y azısı te s p i t e ttik . V e y in e g ö r d ü k ki; S a a d e t tin N ü z h e t E r g u n 'd a n M . F e r it U ğ u r'a , İb r a h im A c zi K c n d i'd e n S a im S a k a o ğ lu 'y a , M . R a g ıp G a z im itıa l’d e n M e h m e t Ö n d e r e , M e h m e t K a p la n 'd a n C a h it Ö z te lli'y e , Z iy a e d - d in F a h r i F ın d ık o ğ lu 'd a n M . Ş a k ir Ü l k ü ta ş ı r 'a , S e lç u k E s 'd e n F ey zi H a lıc ıy a k a d a r b ir ç o k ü n lü h a lk ıy a tç ın ın im z a sı y e r a lm a k ta d ır. D u r u m b ö y le o lu n c a ; Y u n u s E m r e ü z e r in d e b i r a r a ş t ı r m a y a p a r k e n E s k iş e h i r v e K o n y a b a s ın ın a , K a ra c a o ğ la n v e D a d a lo ğ lu için M e rs in b a s ın ın a D e r tli için B o lu , S e y ıa n i için K a y se ri, B a y b u r tlu Z i h n i için G ü m ü ş h a n e . Y o z g a tlı H ü z n i için Y o z g a t, K o n y a lı Â şık M e h m e t için K o n y a b a s ın ın a b a k m a m a k h a ta o l u r k a n a a tin d e y iz .
B u s e b e p le d iy o ru z ki; h e r ilin , s a y fa la rım fo lk lo ra a ç m ış o la n y ay ın o r g a n la r ın d a y a y ın la n a n y azı, m a k a le , ş iir ve m e tin le r to p la n m a lı, h iç d e ğ ils e o m a lz e m e le rin to p lu b ib liy o g ra fy a la rı b i r a n ö n c e fo lk lo r d ü n y a s ın a k a z a n d ırılm a lıd ır.
İ s m e t Ç E T L V e a it y a z ın ın d e v a m ı:
Ba zı âşıkların okur yazarlıkları yo k, bazıları üniversite m e z u n u . H angisini âşık sa yac ağ ız? Biz, okur ya za r olm a ya n ı tercih et m ekteyiz. Seb e b i ise m uhavazakâr o ld u ğ u n u d ü ş ü n d ü ğ ü m ü z d e n . O ys a , g e çm iş d ön e m le rd e ya ş a y a n âşıklar, belli bir seviyede tahsil görm üşlerse g ü ç lü eserler vermişlerdir. O insanlar yaşadığı d ö n e m le r d e n ileride yaşam ışlardır ve ya düşü n m ü şle rd ir. G ü n ü m ü z d e , b u in sanları gerilerde ya ş a m a ya m ahk ûm etm ek g e le ne ğ i bitirecektir.
Ge le n e ğ in yaşayabilm esi için yapılacak şey, g e leneği g ü n ü m ü z d e devam ettirenlerden beklentilerimize bağlıdır. Beklentim iz insanım ıza faydalı olm alarını sağlam aksa onları e ğ itm e m iz, öğ re n im imkânları ta n ım am ız gerekmektedir. G ö rg ü ve bilgilerini artırm am ız gerekmektedir.
Gerekirse üniversite tahsili yapacaklar, gerekirse d ü n ya yı tanım aları için d ü n y a seyahatine çıkacaklardır.
Kültür Bakanlığı za m a n za m a n T ü rk kültürü m ahsullerini d iğe r milletlere tanıtm ak için hikâyeler d e anlatan âşıkları yurtdışına
28
gön d erm e ktsd ir. M ukabilinde za n n e d iy o ru m c ü zi m iktarda harçlık verilmektedir.
B u n u n ya n ın d a Batı’d a n ithal bazı sanat dalları var. B u n la nn temsilcileri devlet sanatçılığı ünvanıyle ödüllendirilm ek!©, bazısı d a devlet kururniarında sanatçı k a d rosu n da istihdam edilmektedir. Gerek devlet gerekse bazı özel kuruluş ve şahıslar b un la ra birtakım im kan lar sağlamakladırlar. B u r.u n y a n ın d a , b ü y ü k kesimin eğlencesi olan halk oyun la rı çalgıcıları, Millî Eğitim Bakanlığı teşkilatları pirimierle B a ğ - K ur Sigortasına sa hip olabilmektedirler.
Âşıklardan yüksek tahsi g ö rm ü ş olanlar bulunm aktadır. B u n lar devlet im kânlarından faydalanıldırıldığı takdirde, ye n i hikâyeler v ü c û d a getirir, ye n i üslûpla cem iyetin hizm etine sunabilirler. Yoksa üniversite m e zu n u diye tecrid ettiğim iz aşıkların dışında kalanlar bizi Âşık G a rib Hikâyesine hapsederler. B ? * 4 a n ithat sanat dallarına gösterilen ihtim am , âşıklara d a g ö s te rirs e b izim insanım ız tarafından h e m kabul g ö rü r, he m takdir edi!!..
