ISSN 1 3 0 0 -8 6 5 X
C i l t/ V o l u m e 1
S a y i / N u m b e r 2
1996
ADLİ TIP BÜLTENİ
T h e B ulletin o f Legal M ed icin e
A d li T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i ’n i n r e s m i y a y ı n o r g a n ı d ı r .
T h e official p u b li c a ti o n o f
E D İ T Ö R / E D I T O R
S e r p i l S A L A Ç İ NE D I T O R Y A R D I M C I L A R I / A S S O C I A T E E D I T O R S
Ş e b n e m K O R U R F İ N C A N C I O ğ u z P O L A TY A Y I N K U R U L U / P U B L I C A T I O N C O M M I T T E E
H ü s e y i n A F Ş İ N M . A k i f İ N A N I C I E r c ü m e n t A K S O Y Ç e t i n S E Ç K İ N N e v z a t A L K A N Ş e v k i S Ö Z E N N a d i r A R I C A N B ü l e n t Ş A M C ü n e y t A T A S O Y C a f e r U Y S A L Ü m i t B İ Ç E R C o ş k u n Y O R U L M A Z K a z ı m C A N B A ZU L U S A L D A N I Ş M A K U R U L U / N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
S a b r i A C A R T Ü R K S e d a t Ç Ö L O G L U A k g ü n H İ Ç S Ö N M E Z F a h r i S E Y H A N N e c l a A K Ç A K A Y A E l i f D A Ğ L I E r s i K A L F O Ğ L U Z e k i S O Y S A L A l a a d d i n A K Ç A S U H a y r ü n n i s a D E N K T A Ş H ü s e y i n K A R A A L İ N e z i r S U Y U G Ü L K u t a y A K P İ R İ r f a n D E V R A N O Ğ L U U f u k K A T K I C I İ b r a h i m T U N A L I A t ı f A K T A Ş K r i t o n D İ N Ç M E N S e r m e t K O Ç İ l h a n T U N C E R K e m a l A L E M D A R O Ğ L U H . E r g i n D Ü L G E R R . Ö z d e m i r K O L U S A Y I N Y ı l d ı z T Ü M E R D E M M u z a f f e r A L T I N K Ö K B e y h a n E G E A h m e t N e z i h K Ö K S e m a U M U T E m i n A R T U K S e r a p E R D İ N E V e l i L Ö K İ l t e r U Z E L S e v i l A T A S O Y S ü h e y l a E R T Ü R K I ş ı k O L C A Y F e r i d u n V U R A L M e h m e t A Y K A Ç E s a t E Ş K A Z A N Y a m a n Ö R S N e v i n V U R A L T a l i a B a l i A Y K A N Ş e m s i G Ö K T a y f u n Ö Z Ç E L İ K F a t i h Y A V U Z S e l i m B A D U R G ü l b i n G Ö K Ç A Y C o ş k u n Ö Z D E M İ R A l i Y E M İ Ş Ç İ G İ L K o k s a l B A Y R A K T A R H a y a t G Ö K Ç E C a h i t Ö Z E N T e m e l Y I L M A Z S a l i h C E N G İ Z Ş e f i k G Ö R K E Y Ö z g ü r P O L V A N E r t a n Y U R D A K O Ş C a n s e r Ç A K A L I R S e r h a t G Ü R P I N A R Ş e v k e t R U A C A N Ş a h i k a Y Ü K S E L A t ı n ç Ç O L T U İ . H a m i t H A N C I K a y n a k S E L E K L E RU L U S L A R A R A S I D A N I Ş M A K U R U L U / I N T E R N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
W o l f g a n g B O N T E J a m e s J . F E R R I S A k i k o S A W A G U C H I S h i g e y u k i T S U N E N A R I B e r n d B R I N K M A N N G u n t h e r G E S E R I C K J o r n S I M O N S E N T i b o r V A R G A K e v i n B R O W N E M . Y a ş a r İ Ş C A N P e t e r S O T O N Y I R a f i k M . Y U S I F L I A n t h o n y B U S U T T I L P a t r i c e M A N G I N W i l l i a m Q . S T U R N E R T z e e C h e n g C H A O D e r r i c k P O U N D E R T a k e h i k o T A K A T O R IA D Lİ TIP BÜLTENİ
T h e B u l l e t i n o f L e g a l M e d i c i n e
ADLİ TIP BÜLTENİ
T h e B u lle tin o f L egal M eclicine
A d l i T ı p B ü l t e n i
İÇİNDEK İLER / CONTENTS
50 E d itö rd en
51 E ditorial
E ditöre M ektuplar
52 H erkes D oçent O lam az !
O.Polat
54 P erin e M uyenesi m i K ızlık Z arı İncelem esi m i ?
Y. Örs
58 Characterisation o f Classical Sudden infant Death Syndrome (SIDS) and Gray Zone SiDS in Japan using
Japanese Pathology and Autopsy Report (1982-1986) from The Japanese Society o f Pathology
Japon Patoloji Cemiyetinden Klasik Ani Beşik Ölümü Sendromu Özellikleri (SIDS) ile Japon Patoloji ve Otopsi
Raporlarına Bağlı Jüponlardaki Tartışmalı Ani Beşik Ölümleri (1982-1986)
T.Sawaguchia, T.Fujitab, M. Kobayashic, A.Sawaguchia
64 K ırık Sekeli N edeniyle Fizik Tedavi G ören 21 O lgunun Adli Tıp A çısından İrd e len m e si
Forensic Medicine Investigation of 21 Bone Fracture Cases who had been Treated by Physical Therapy
K.Acar, F.Ardıç, F.T oram an
68 Hastane ve hastane dışı otopsi olgularında bronşial mukus ve kalp kanında postm ortem olarak saptanan
gram negatif çomakların sayısı ile morgda kalma sürelerinin karşılaştırılması
C o m p ariso n o f th e N um ber o f G ram (-) Bacilli in B roncial S ecretion a n d H eart B lood a n d Staying
Tim e in th e M orgue, in A utopsy Cases o f H ospitals a n d n o n-H ospitals
FI.Çakan, B.Kocazeybek., V.Öz,
74 K an alk o l d ü zey in i e tk iley en fa k tö rle rin adli tıp a ç ısın d an d e ğ e rlen d irilm e si
The Medico-Legal Evalutaion o f Various Factors Effective on Blood Alcohol Level
N. Vural, H .S a yın
82 H ek im ler Ö tenaziyi S avu n u y o rlar mı?- D o th e P h y scian s D efend E u th a n asia ?
T .G ü n d ü z, S.Öner, T.Çınar, H.Dirı
89 T ran ssek sü lite m i H om oseksüalite m i ?,T ran ssex u ality o r h o m o se x u a lity ? (Case R eport)
Ü.Biçer, B. Çolak, M.Bilgili, K .D in çm en
94 K uzey K ıbrıs T ürk C u m h u riy eti’n d e Adli P sik iy atri
Forensic physchiatry in Turkish Republic o f Northern Cyprus (T hree case re p o rts)
M. Çakıcı, E.Tansel, C.Ataklı, R.Özbili, O.Polat
97 İş Kazası Öyküsü Verilen Bir Cinayet Olgusu- A H om icide M im icking A ccidental D eath
S.Salaçin, N.Çekin, MK.Gülmen, F.Şen, M.H.Özdemir
101 D erg ilerd en Ö zetler (Jo u rn a l A bstracts)
105 K itap T an ıtım ı (B ook Review)
106 B ilim sel T o p la n tı D u y u ru ları (F uture E vents)
107 Adli Tıp B ülteni Ç alışm a Y önergesi
109 Adli Tıp B ülteni Yazım K u ralları
110 In stru c tio n s to A uthors
C i l t 1 , S a y ı 2 , 1 9 9 6
E D İ T Ö R D E N
A d l i T ı p B ü l t e n i ' n i n i l k s a y ı s ı n ı n a r d ı n d a n y u r t i ç i n d e n v e d ı ş ı n d a n y a z ı l ı v e s ö z l ü y ü r e k l e n d i r i c i m e s a j l a r a l d ı k . B ü l t e n i n b i l i m s e l y e t k i n l i ğ i n e h e r t ü r l ü k a t k ı d a b u l u n m a y ı v e d e s t e ğ i v a a d e d e n m e s l e k t a ş l a r ı m ı z a k e n d i m v e b ü l t e n ç ı k ı ş ı n d a e m e ğ i g e ç e n t ü m a r k a d a ş l a r ı m a d ı n a t e ş e k k ü r e d i y o r u m . A d l i B i l i m l e r i n ç e ş i t l i a l a n l a r ı n d a g e r ç e k l e ş t i r i l e n d e ğ e r l i a r a ş t ı r m a l a r ı n ı n r a p o r l a r ı n ı v e b u a l a n l a r l a i l g i l i y a z ı l a r ı n ı b ü l t e n i m i z e g ö n d e r e r e k , b i l g i b i r i k i m l e r i n i v e d e n e y i m l e r i n i b i z l e r l e p a y l a ş a n v e b ö y l e c e b i l i m s e l e t k i l e ş i m i m i z i n y o ğ u n l a ş m a s ı n a k a t k ı d a b u l u n a n t ü m m e s l e k t a ş l a r ı m ı z a d a t e ş e k k ü r e d i y o r u m . U l u s a l v e u l u s l a r a r a s ı d a n ı ş m a k u r u l l a r ı m ı z d a g ö r e v a l m a y ı k a b u l e d e n d e ğ e r l i m e s l e k t a ş l a r ı m ı z d e ğ e r l e n d i r m e l e r i i ç i n k e n d i l e r i n e g ö n d e r i l e n y a z ı l a r ı y o ğ u n ç a l ı ş m a l a r ı a r a s ı n d a k ı s a s ü r e d e i n c e l e y e r e k e l e ş t i r i l e r i n i v e d ü z e l t m e ö n e r i l e r i n i i l e t m i ş l e r d i r . D e ğ e r l i m e s l e k t a ş l a r ı m ı z ı n b u ö z e n l i k a t k ı l a r ı v e t i t i z l i ğ i n i b ü l t e n i n b i l i m s e l d ü z e y i n i n g ü v e n c e s i o l a r a k g ö r ü y o r , k e n d i l e r i n e ş ü k r a n l a r ı m ı z ı s u n u y o r u m . B u y a z ı d a b ü l t e n i m i z e g ö n d e r i l e n y a z ı l a r l a i l g i l i k a r ş ı l a ş t ı ğ ı m ı z b a z ı s o r u n l a r ı s î z l e r l e p a y l a ş m a k i s t i y o r u m . B u b ü l t e n e g ö n d e r i l e n y a z ı l a r " A d l i T ı p B ü l t e n i Y a z ı m K u r a l l a r ı n a g ö r e h a z ı r l a n m ı ş o l m a l ı d ı r . B u n i t e l i k l e r d e h a z ı r l a n m ı ş o l a n y a z ı l a r d a n ı ş m a k u r u l u ü y e l e r i n e d e ğ e r l e n d i r i l m e k ü z e r e g ö n d e r i l m e k t e d i r . B a z ı y a z ı l a r ı n A d l i T ı p B ü l t e n i y a z ı m k u r a l l a r ı n d a b e l i r t i l d i ğ i f o r m d a o l m a m a s ı n e d e n i i l e k a r ş ı l a ş ı l a n i k i n c i y a z ı ş m a s o r u n u n u n k ı s a s ü r e d e a ş ı l a c a ğ ı n a i n a n ı y o r u z . A d l i T ı p B ü l t e n i y a z ı m k u r a l l a r ı b u s a y ı d a b a z ı a ç ı k l a m a l a r ı d a i ç e r e c e k ş e k i l d e t e k r a r d ü z e n l e n e r e k y e r a l m ı ş t ı r . A y r ı c a b u s a y ı d a A d l i T ı p B ü l t e n i ' n i n h a z ı r l ı k v e b a s ı m a ş a m a l a r ı n d a e d i t ö r v e y a r d ı m c ı l a r ı i l e Y a y ı n K u r u l u n c a u y u l a n ç a l ı ş m a p r e n s i p l e r i n i i ç e r e n " Ç a l ı ş m a Y ö n e r g e s i " d e y e r a l m ı ş t ı r . A d l i T ı p B ü l t e n i n i n b a s ı m ı i l e y a k a l a m a y a ç a l ı ş t ı ğ ı m ı z b i l i m s e l y a z ı l ı i l e t i ş i m i m i z , s o n y ı l l a r d a n i t e l i ğ i d e ğ i ş e n v e s ı k l ı ğ ı a r t a n b i l i m s e l n i t e l i k l i t o p l a n t ı l a r l a b i r l i k t e A d l i B i l i m l e r u ğ r a ş a n l a r ı n ı n b i r l i k t e l i ğ i n i g ü ç l e n - d i r m e k t e d i r . 1 3 - 1 6 N i s a n 1 9 9 6 ' d a B u r s a K i r a z l ı y a y l a ' d a U l u d a ğ Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı i l e A d l i T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i d ü z e n l e m i ş t i r . B u k o n g r e d e 2 p a n e l , 2 1 s ö z e l s u n u m v e 8 6 p o s t e r s u n u s u g e r ç e k l e ş m i ş t i r . B u t o p l a n t ı l a r d a s u n u l a n b i r ç o k d e ğ e r l i ç a l ı ş m a b ü l t e n y a z ı m k u r a l l a r ı n d a d ü z e n l e n e r e k m a k a l e o l a r a k b a s ı l m a k ü z e r e e d i t ö r l ü ğ ü m ü z e g ö n d e r i l m i ş t i r . B u s a y ı d a n i t i b a r e n b ü l t e n ç a l ı ş m a y ö n e r g e s i e v r e l e r i t a m a m l a n a n v e B ü l t e n D a n ı ş m a K u r u l u ü y e l e r i n c e n i h a i k a b u l l e r i g e r - ç e k l e ş e n l e r i n b a s ı m ı n a b a ş l a n m ı ş t ı r . Y o ğ u n ç a l ı ş m a r i t m i i l e g e ç e n , ç o ğ u b i l i m s e l y ö n d e n d o y u r u c u ç a l ı ş m a l a r ı n t a r t ı ş ı l d ı ğ ı I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i , b u t ü r k o n g r e l e r i n ü l k e m i z d e d e g e l e n e k s e l l e ş m e s i y ö n ü n d e k i d i l e k l e r i m i z i n p e k i ş m e s i n d e i k i n c i a d ı m ı o l u ş t u r m u ş t u r . K o n g r e n i n B i l i m s e l P r o g r a m ı n ı v e K i r a z l ı y a y l a ' n ı n e ş s i z d o ğ a l g ü z e l l i k l e r i i ç i n d e k o n g r e ü y e l e r i n i n d i n l e n m e v e b i r b i r l e r i i l e b i l i m s e l v e k i ş i s e l i l e t i ş i m l e r i n i p e k i ş t i r e n s o s y a l p r o g r a m l a r ı h a z ı r l a y a n S a y ı n P r o f . D r . A t ı n ç Ç o l t u ' y a v e ç a l ı ş m a a r k a d a ş l a r ı n a A d l i B i l i m l e r u ğ r a ş a n l a r ı o l a r a k t e ş e k k ü r e d e r i z . I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i n s o n g ü n ü K o n g r e G e n e l K u r u l u n c a I I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i n E g e Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı n ı n e v s a - h i p l i ğ i n d e 1 9 9 8 y ı l ı i l k b a h a r ı n d a y a p ı l m a s ı n a k a r a r v e r i l m i ş t i r . H a z ı r l ı k l a r ı n s ü r d ü r ü l m e s i i ç i n y e t e r l i z a m a n ı n v a r l ı ğ ı v e ö n c e k i k o n g r e l e r d e n e d i n i l e n d e n e y i m l e r , A n a b i l i m d a l ı n ı n v e A d l i T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i n i n y e t k i n ç a b a l a r ı i l e g e l e c e k k o n g r e d e b i l i m s e l p l a t f o r m d a d a h a d a e t k i n b i r d ü z e y e u l a ş ı l a c a ğ ı n a i n a n c ı m t a m d ı r . I I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i n d ü z e n l e n m e s i ö n c e s i n d e b u t ü r k o n g r e l e r i n h a z ı r l ı k a ş a m a l a r ı n d a g e n e l l i k l e g e r ç e k l e ş t i r i l e n n i t e l i k t e b i l i m s e l k u r u l o l u ş t u r u l m a s ı , i l i ş k i k u r u l m a s ı g e r e k e n ö ğ r e t i m k u r u m l a n , t a r t ı ş ı l a c a k k o n u b a ş l ı k l a r ı n ı n v e s o r u m l u l a r ı n ı n s e ç i m i , p a r a l e l t o p l a n t ı v e ç a l ı ş m a a t ö l y e l e r i n i n d ü z e n l e n m e s i f ı r s a t l a r ı n ı y a k a l a y a b i l e c e ğ i m i z e i n a n ı y o r u m . S e r p i l S a l a ç i nE D I T O R I A L
W e h a v e r e c e i v e d e n c o u r a g i n g m e s s a g e s , b o t h f r o m o u r c o u n t r y a n d a b r o a d , a f t e r p u b l i s h i n g o u r f i r s t B u l l e t i n . I w i s h t o t h a n k a l l o f o u r c o l l e a g u e s w h o h a v e s e n t t h e s e e n c o u r a g i n g m e s s a g e s , a n d a l s o I t h a n k o u r a d v i s o r y b o a r d m e m b e r s w h o h a v e k i n d l y a n s w e r e d o u r r e q u e s t s o f m a n u s c r i p t p e e r v i e w s i m m e d i a t e l y a n d t h o r o u g h l y . W e r e a l i s e t h a t a g r e a t r e s p o n s i b i l i t y h a v e b e e n p u t o n o u r s h o u l d e r s . W e k n o w t h a t t h e s u c c e s s o f T h e S o c i e t y o f F o r e n s i c M e d i c i n e S p e c i a l i s t s , d e p e n d s o n p e r i o d i c p u b l i s h i n g o f t h e B u l l e t i n , a s o n e o f t h e m o s t i m p o r t a n t f a c t o r s . W e h o p e t h a t w e s h a l l f u l f i l l m o s t o f t h e e x p e c t a t i o n s . T h e B u l l e t i n w i l l t r y t o p l a y a r o l e o f a b r i d g e o v e r t r o u b l e d w a t e r o f f o r e n s i c s c i e n c e s i n o u r c o u n t r y t o w a r d s n e w p e r s p e c t i v e s , A l s o w e t r y t o k e e p c l o s e c o n t a c t w i t h t h e c o l l e a g u e s a l l o v e r t h e w o r l d . I t i s a h a r d t a s k , b u t w e a r e h o p e f u l b e c a u s e o f t h e s u p p o r t y o u h a v e m a d e u s f e e l o n e v e r y s t e p o f t h i s w o r k . S e r p i l S a l a g i n E d i t o rE d i t ö r e M e k t u p l a r / L e t t e r s t o t h e E d i t o r
C i l t 1 , S a y ı 2 , 1 9 9 6H E R K E S D O Ç E N T O L A M A Z !
O ğ u z P o l a t *
P o l a t O . H e r k e s D o ç e n t O l a m a z ! . A c i l i T ı p B ü l t e n i ; 1 ( 2 ) : 5 2 ~ 3 -Y a k l a ş m a k t a o l a n d o ç e n t l i k s ı n a v l a r ı b e n i g e n e l l i k l e s ö z l ü s o h b e t l e r d e s ı n ı r l ı k a l a n a m a b e l k i d e g e l e n e ğ i m i z d e o l m a d ı ğ ı n d a n d o l a y ı y a z ı y a d ö k ü l m e m i ş b a z ı s o r u n l a r h a k k ı n d a s i z e b u m e k t u b u y a z m a y a y ö n e l t t i . U z m a n l ı k d a l l a r ı n d a , b i z i m g i b i b e l l i s t a n d a r t l a r ı n o l u ş m a d ı ğ ı ü l k e l e r d e e n b ü y ü k p r o b l e m e ğ i t i m o l a r a k o r t a y a ç ı k m a k t a d ı r . E ğ i t i m i ; U z m a n l ı k E ğ i t i m i , U z m a n l ı k s o n r a s ı e ğ i t i m o l a r a k k e n d i i ç i n d e d e ğ e r l e n d i r i r s e k u z m a n l ı k s o n r a s ı e ğ i t i m i n a n c a k b a z ı a n a b i l i m d a l l a r ı n ı n i ç b ü n y e s i n d e k e n d i g a y r e t l e r i y l e y ü r ü t ü l m e y e ç a l ı ş ı l d ı ğ ı a m a b u n l a r ı n d a b e l i r l i b i r s i s t e m a t i ğ e b a ğ l ı o l m a d ı ğ ı d i k k a t i ç e k m e k t e d i r . U z m a n l ı k e ğ i t i m i n d e i s e h e r g e ç e n g ü n h ı z l a a r t ı ş g ö s t e r e n t ı p f a k ü l t e l e r i a n a b i l i m d a l l a r ı n ı g ö z ö n ü n e a l ı r s a k s a y ı s a l b i r a r t ı ş a r a ğ m e n v e r i l e n e ğ i t i m i n k u r u l u ş t a n k u r u l u ş a f a r k l ı l ı k l a r i ç e r d i ğ i b u n u n d a k a l i t e y i e t k i l e d i ğ i g ö z l e n m e k t e d i r . Ö z e l l i k l e d i ğ e r t ı p b i l i m d a l l a r ı n d a r a s t l a n m a y a n b i r u y g u l a m a y l a A d a l e t B a - k a n l ı ğ ı ' n a b a ğ l ı A d l i T ı p K u r u m u n u n d a ö z e r k v e h i ç b i r s t a n d a r d a b a ğ l ı o l m a d a n v e r d i ğ i u z m a n l ı k e ğ i t i m i b u f a r k l ı l ı ğ ı a d l i t ı p i ç i n ç o k b a r i z k ı l m a k t a d ı r . T ü m b u n l a r ı n s o n u c u o r t a y a ç ı k a n e n t e m e l s o r u n , y e t i ş e n u z m a n l a r ı n e ğ i t i m s t a n d a r t l a r ı n ı n f a r k l ı o l m a s ı d ı r . A d l i t ı p b i l i m i n i n k e n d i ö z e l l i k l e r i n d e n y o l a ç ı k a r a k g e ç m i ş t e n b u g ü n e k a d a r k i d u r u m u n u ş ö y l e d e ğ e r l e n d i r e b i l i r i z : A d l i t ı p m u l t i d i s i p l i n e r b i r b o y u t u o l a n b i l i m d a l ı d ı r . Ö z e l l i k l e h u k u k l a e n t e g r e o l m u ş b i r y a p ı s a l l ı ğ ı n ö n p l a n a ç ı k a r t ı l d ı ğ ı ü l k e m i z d e t e m e l f o n k s i y o n u n u b i l i r k i ş i l i k ü z e r i n e o t u r t m u ş b i r y a p ı l a n m a y l a o l u ş m u ş t u r . U y g u l a m a a l a n ı a n l a m ı n d a d o ğ r u g ö z ü k e n b u y a p ı l a n m a u z m a n l ı k e ğ i t i m i n d e b i r ç a r p ı k l ı ğ ı d a b i r l i k t e g e t i r m e k t e d i r . B i l i r k i ş i l i k t e m e l p r e n s i b i ü z e r i n e o t u r t u l m u ş b i r m o d e l d e b u k o n u d a u z m a n l ı k e ğ i t i m i d e s a d e c e b u n u n y a p ı l a b i l m e s i i ç i n g e r e k l i t e m e l b i l g i l e r , p r e n s i p l e r v e u y g u l a m a y l a s ı n ı r l a n d ı r ı l m ı ş g ö z ü k m e k t e d i r . A d l i T ı p K u r u m u , u z m a n l ı k e ğ i t i m i n d e d o s y a l a r ı n i n c e l e n m e s i n i ö n p l a n d a t u t a n b i r ç a l ı ş m a m o d e l i y l e u z m a n y e t i ş t i r i l m e s i p o l i t i k a s ı n ı g ü t m e k t e d i r . U z m a n l ı k i ç i n k ı s a o l a n 2 y ı l g i b i b i r s ü r e ç t e d e k a z a n d ı r ı l a n d o s y a y a p m a p r a t i ğ i i l e s ı n ı r l ı k a l a n e ğ i t i m i n t e o r i k b o y u t u n d a d a b i r s i s t e m a t i k y a p ı g ö z l e n m e m e k t e d i r . Ü n i v e r s i t e n i n a n a b i l i m d a l l a r ı n d a i s e t e o r i k b i l g i a ğ ı r l ı k l ı b i r e ğ i t i m i n u z m a n l ı k e ğ i t i m i n d e t e m e l e k s e n o l u ş t u r d u ğ u g ö z l e n m e k t e d i r . A m a y i n e d e ş u a n d a v a r o l a n 1 7 t ı p f a k ü l t e s i a n a b i l i m d a l ı n d a p r o g r a m ı n i ç e r i ğ i n d e v e u y g u l a m a i l e i z l e n e n k a y n a k l a r d a b ü y ü k f a r k l ı l ı k l a r o l d u ğ u d a d i k k a t ç e k m e k t e d i r . Ö r n e k v e r e c e k o l u r s a k b u s a t ı r l a r ı n y a z a r ı n ı n y ü r ü t t ü ğ ü M . Ü . T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p P r o g r a m ı ’n d a 6 a y l ı k b i r p a t o l o j i r o t a s y o n u d ı ş ı n d a g e r i k a l a n 3 - 5 y ı l l ı k d ö n e m d e a ş a ğ ı d a k i k o n u l a r a ğ ı r l ı k l ı b i r p r o g r a m y ü r ü t ü l m e k t e d i r ; “ T a n a t o l o j i , T r a v m a t o l o j i , K l i n i k A d l i T ı p , C i n s e l S u ç l a r , Ç o c u k İ s t i s m a r ı , A d l i T ı p v e E t i k " . B u e ğ i t i m s ü r e c i n d e a y r ı c a h a f t a l ı k s e m i n e r l e r i l e d e r g i s a a t i u y g u l a m a l a r ı n d a m a k a l e s u n u m u i l e g ü n c e l u y g u l a m a l a r ı n i z l e n m e s i n e ç a l ı ş ı l m a k t a d ı r . B u n u n y a n ı s ı r a b i l g i ü r e t i m i n i n t e m e l p r e n s i p l e r i n i n ö ğ r e n i l e b i l m e s i , a r a ş t ı r m a y ö n t e m l e r i n i n i y i c e a n l a ş ı l a b i l m e s i n e y ö n e l i k " A r a ş t ı r m a - M a k a l e v e O l g u S u n u m l a r ı " d a u z m a n l ı k e ğ i t i m i s ü r e c i n d e d a n ı ş m a n l ı k a l t ı n d a ü r e t i l m e s i i s t e n e n v e b e k l e n e n b i r a d ı m ı o l u ş t u r m a k t a d ı r . B u n o k t a d a b i l i m s e l m a k a l e ü r e t i m i n e d e g ö z a t m a n ı n y a r a r l ı o l a c a ğ ı n ı d ü ş ü n ü y o r u m . Ö z e l l i k l e s o n y ı l l a r d a k o n g r e v e y a y ı n l a n a n d e r g i l e r l e g e ç m i ş e o r a n l a d a h a d i n a m i k b i r s ü r e c e g i r e n a d l i t ı p c a m i a s ı n d a ö z e l l i k l e s a y ı s a l a n l a m d a ç o k f a z l a ü r e t i m i n o l d u ğ u g ö r ü l m e k t e a m a k a n t i t e k a d a r k a l i t e y i y a k a l a y a m a d ı ğ ı g ö z l e n m e k t e d i r . B u ç o k s a y ı d a y a y ı n v e ç a l ı ş m a n ı n t e m e l m o t i v a s y o n u n u n k o n u h a k k ı n d a y o ğ u n l a ş a n e m e ğ i n b i r a k t a r ı m ı o l m a k t a n ç o k b i r a k a d e m i k a ş a m a o l a n d o ç e n t l i k s ı n a v ı n a g i r m e k i ç i n s a y ı s a l b i r b i r i k i m i n o l m a s ı u ğ r a ş ı s ı ş e k l i n d e o r t a y a ç ı k t ı ğ ı b u s a t ı r l a r ı n y a z a r ı n ı n b i r g ö z l e m i d i r . D o ğ a l o l a r a k b u m o t i v a s y o n b a z ı i s t e n m e y e n s o n u ç l a r ı d a b e r a b e r i n d e g e t i r m e k t e d i r . A ş a ğ ı d a H a c e t t e p e T ı p F a k ü l t e s i Ö ğ r e t i m Ü y e l e r i P r o f . D r . Ş e v k e t R u a c a n v e P r o f . D r . E m i n K a n s u ' n u n “ B i l i m s e l Y a y ı n c ı l ı k v e E d i t ö r E t i ğ i " b a ş l ı k l ı p a n e l d e k i s u n u ş l a r ı n d a n y a r a r l a n a r a k a k t a r a c a ğ ı m b u n o k t a l a r ı n h a n g i l e r i n i n a d l i t ı p y a z ı l a r ı n d a g ö r ü l d ü ğ ü n ü v e s e b e b l e r i h a k k ı n d a d ü ş ü n m e y i i s e s i z l e r e b ı r a k ı y o r u m . B i l i m s e l a r a ş t ı r m a l a r d a e n s ı k r a s t l a n a n p r o b l e m “ B i l i m s e l Y a n ı l t m a ( S c i e n t i f i c M i s c o n d u c t ) ” o l a r a k o r t a y a ç ı k m a k t a d ı r . " A r a ş t ı r m a n ı n d e ğ e r i n i v e g ü v e n i r l i ğ i n i a z a l t a n h e r t ü r l ü g i r i ş i m " o l a r a k t a n ı m l a n a n b u k u r a m 2 g r u p t a İ n c e l e n m e k t e d i r . A - D i s i p l i n s i z a r a ş t ı r m a " S l o o p y R e s e a r c h " A r a ş t ı r m a p l a n l a m a s ı n ı , u y g u n m e t o d s e ç i m i n i , * P r o f , D r . , M a r m a r a Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı B a ş k a n ım e t o d u y g u l a m a s ı n ı v e y a s o n u ç a n a l i z v e y o r u m u n u b i l m e m e k ş e k l i n d e g ö z l e n e n b u g r u p t a a r a ş t ı r m a c ı l a r ı n i y i n i y e t l i o l d u k l a r ı , y a n l ı ş l a r ı n f a r k ı n d a o l m a d ı k l a r ı v e g ü v e n i l i r s o n u ç ü r e t m e d i k l e r i g ö r ü l m e k t e d i r . A d l i T ı p y a y ı n l a r ı n d a b u s ı k l ı k l a g ö z l e n m e k t e d i r . A r a ş t ı r m a m e t o t l a r ı n ı n ö ğ r e t i l m e s i v e e ğ i t i m v e r i l m e s i b u r a d a ç ö z ü m o l a r a k ö n e r i l m e k t e d i r . B - B i l i m s e l y a l a n c ı l ı k v e s a p t ı r m a B i l i m s e l y a l a n c ı l ı k v e s a p t ı r m a " F r a u d " i k i n c i g r u b u o l u ş t u r m a k t a d ı r . B u g r u b t a a m a ç l ı v e b i l i n ç l i o l a r a k s o n u ç l a r ı ç a r p ı t a n a r a ş t ı r m a l a r s ö z k o n u s u e d i l m e k t e v e ş u a l t b a ş l ı k l a r d a İ n c e l e n m e k t e d i r . - K o r s a n l ı k ( P i r a c y ) , - B i l i m s e l a l ı n t ı s a h t e k a r l ı ğ ı ( P l a g e r i s m ) , - S a p t ı r m a , y a l a n b e y a n ( F r a u d , f a b r i c a t i o n , f a l s i f i c a t i o n ) B i l i m s e l y a n ı l t m a v e s a p t ı r m a l a r d a ç o k s ı k r a s t l a n a n b i r b a ş k a o l g u d a ç i f t y a y ı n d ı r ( D u p l i k a s - y o n ) . 1 - D u p l i k a s y o n : - Ö n y a y ı n ( k ı s a r a p o r , ö z e t , b i l d i r i ) - F a r k l ı d i l d e y a y ı n - F a r k l ı o k u y u c u k i t l e s i n e h i t a p ş e k l i n d e o r t a y a ç ı k m a k t a d ı r . B u u y g u l a m a y a m a a l e s e f b i z d e d e ç o k s ı k r a s t - l a n m a k t a d ı r . K o n g r e l e r d e s u n u l a n b i l d i r i l e r i n d a h a s o n r a y a y ı n h a l i n e d ö n ü ş t ü r ü l m e s i v e h e r i k i s i n i n d e y a y ı n o l a r a k b i l d i r i l m e s i e n s ı k k a r ş ı l a ş t ı ğ ı m ı z 2 p r o b l e m d e n b i r i n i o l u ş t u r m a k t a d ı r . 2 - B ö l e r e k y a y ı n l a m a B ö l e r e k y a y ı n l a m a ( S a l a m l a m a - m i n i m u m y a y ı n l a n a b i l i r ü n i t e ) i s e d i ğ e r ç o k s ı k k a r ş ı l a ş t ı ğ ı m ı z p r o b l e m d i r . Y a p ı l a n ç a l ı ş m a l a r d a y a y ı n s a y ı s ı n ı n y ü k s e l t i l e b i l m e s i i ç i n b ö l e r e k s a l a m l a m a y ö n t e m i n i n k u l l a n ı l m a s ı b ü y ü k b i r p r o b l e m d i r . B i r g r u p a d l i t ı p u z m a n ı t a r a f ı n d a n 2 . A d l i B i l i m l e r K o n g r e - s i ' n d e , r e t r o s p e k t i f b i r t a r a m a s o n u c u e l d e e d i l e n d a t a n ı n 5 a y r ı ç a l ı ş m a d a s u n u l m u ş o l m a s ı d i k k a t i m i ç e k e n b u n a ö r n e k o l u ş t u r a c a k b i r u y g u l a m a y d ı . Y a z ı m ı n b a ş ı n d a d a b e l i r t t i ğ i m , y a y ı n l a r d a ö n e ç ı k a n k a y g ı l a r d a n b i r t a n e s i n i n d o ç e n t l i ğ e y ü k s e l t i l m e d e y a y ı n s a y ı s ı n ı n r o l ü v e b u n a y ö n e l i k ç a l ı ş m a l a r ı n a ğ ı r l ı k k a z a n m a s ı ü z e r i n e b i r k a ç s ö z s ö y l e m e k i s t i y o r u m . Ö ğ r e t i m ü y e l i ğ i n i n b i r a ş a m a s ı o l a n d o ç e n t l i k b i l i n d i ğ i g i b i b i r s ı n a v s o n r a s ı n d a a d a y ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i i l e v e r i l m e k t e d i r . D i ğ e r b i r ç o k b i l i m d a l ı n d a o l d u ğ u g i b i a d l i t ı p t a d a j ü r i d e ğ e r l e n d i r m e l e r i n i n b i r s t a n d a r d ı o l m a d ı ğ ı i ç i n b i r e y s e l g ö r ü ş l e r i n ç e ş i t l i l i ğ i a d a y l a r ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e l e r i n d e d e f a r k l ı l ı k l a r ı g ü n d e m e g e t i r m e k t e d i r . K i ş i s e l g ö r ü ş ü m v e d a v r a n ı ş m o d e l i m i o l u ş t u r a n k r i t e r l e r a ş a ğ ı d a s ı r a l a n m ı ş t ı r . D o ç e n t l i ğ e y ü k s e l t i l m e i ç i n a d a y o l a c a k k i ş i l e r d e ş u ö z e l l i k l e r i n o l m a s ı g e r e k m e k t e d i r : - D o k t o r a v e y a u z m a n l ı k a l d ı k t a n s o n r a e n a z 5 y ı l i l g i l i a l a n l a r d a ç a l ı ş m ı ş o l m a k . - A k a d e m i k D e ğ e r l e n d i r m e K u r u l u ' n c a b e l i r l e n e n U l u s l a r a r a s ı d ü z e y d e b i l i m s e l d e r g i l e r d e y a y ı n l a r y a p m ı ş o l m a k . - B u y a y ı n l a r a b a ş k a b i l i m a d a m l a r ı n c a y a p ı l m ı ş a t ı f l a r ı n b u l u n m a s ı . - U l u s a l d ü z e y d e k a l i t e l i v e y ı l l a r a y a y ı l m ı ş o l a r a k ç a l ı ş m a l a r y a p m ı ş o l m a s ı . Y u k a r ı d a d e ğ i n i l e n ö z e l l i k l e r u l u s l a r a r a s ı s t a n d a r t l a r o l u p g e n e l a r a n ı l a n k o ş u l l a r ı o l u ş t u r m a k t a d ı r . B u s a t ı r l a r ı n y a z a r ı d a b u g ö r ü ş l e r e t a m a m e n k a t ı l m a k t a d ı r . S o n u ç o l a r a k y a y ı n l a r ı n s a y ı s ı n ı n z a n n e d i l d i ğ i k a d a r ö n e m l i o l m a d ı ğ ı g ö r ü l m e k t e d i r . Ş u a n d a H a r v a r d T ı p F a k ü l t e s i n d e a k a d e m i k y ü k s e l t i l m e l e r d e a d a y d a n e n i y i 5 v e y a 1 0 y a y ı n ı n ı s e ç e r e k d e ğ e r l e n d i r m e k u r u l u n a i l e t m e s i n i n i s t e n m e s i b u n a e n i y i ö r n e ğ i o l u ş t u r m a k t a d ı r . Y a k ı n b i r z a m a n d a y a ş a m a g e ç i r i l m e s i p l a n l a n a n " B o a r d " o l a r a k a n ı l a n h e r b i l i m d a l ı n ı n k u r u l u o l u ş t u r u l a r a k g e r e k u z m a n l ı k e ğ i t i m i n i n k a l i t e s i n i n y ü k s e l t i l m e s i v e e ğ i t i m b i r i m l e r i n i n k e n d i a r a l a r ı n d a k i s t a n d a r d i z a s y o n u n u n s a ğ l a n m a s ı ç a l ı ş m a l a r ı b a ş l a y a c a k t ı r , a d l i t ı p b i l i m d a l ı ' n d a d a T ü r k T a b i p l e r B i r l i ğ i i l e b i r l i k t e b u k o n u d a k i ç a l ı ş m a l a r y a k l a ş ı k 8 a y d a n b e r i y ü r ü t ü l m e k t e d i r . D o ç e n t l i ğ e y ü k s e l t i l m e d ö n e m i n i n y a k l a ş t ı ğ ı ş ı ı g ü n l e r d e b u k o n u d a k i t e m e l p r o b l e m l e r i ö z e l l i k l e y a y ı n l a r b a z ı n d a t a r t ı ş a r a k g ö r ü ş l e r i m i p a y l a ş m a k i s t e d i m . A y r ı c a y a z ı m ı n b a ş ı n d a d a b e l i r t t i ğ i m g i b i s t a n d a r t l a r ı n o l m a d ı ğ ı b i r o l t a m d a b a z ı n o k t a l a r ı n a ç ı k l ı ğ a k a v u ş t u r u l m a s ı n ı n y a r a r ı o l a c a ğ ı d ü ş ü n c e s i n d e y i m . Ö z e l l i k l e d o ç e n t l i ğ e y ü k s e l t i l m e g i b i ü s t d ü z e y d e b i r o l a y d a b e l l i k o ş u l l a r ı n a r a n m a s ı g e r e k l i l i ğ i d ü ş ü n c e s i n i n a l t ı n ı d a ç i z m e k i s t e r i m . K i ş i s e l d e ğ e r l e n d i r m e l e r i n d ı ş ı n d a o b j e k t i f k r i t e r l e r e b a ğ l ı o l a r a k y a p ı l a c a k d e ğ e r l e n d i r m e l e r i n u z u n v a d e d e ö z e l l i k l e a d l i t ı p g i b i k a b u k d e ğ i ş t r m e k t e o l a n b i r b i l i m d a l ı n d a y a r a r l ı o l a c a ğ ı b u g ü n o l m a s a b i l e y a r ı n l a r d a k e n d i n i g ö s t e r e c e k t i r . Y a z ı ş m a A d r e s i : P r o f . D r . O ğ u z P o l a t M a r m a r a Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l ı T ı p A n a b i l i m D a l ı İ s t a n b u l
C i l t 1 , S a y ı 2 , 1 9 9 6
P E R İ N E M U A Y E N E S İ M İ , K I Z L I K Z A R I
İ N C E L E M E S İ M İ ?
Y a m a n Ö r s *
Ö r s Y. P e r i n e M u a y e n e s i m i , k ı z l ı k z a n i n c e l e m e s i m i ? A d l i T ı p B ü l t e n i ; l ( 2 ) : 5 4 - 7 . B i r s ü r e ö n c e , i l k k e z k a t ı l d ı ğ ı m a d l i b i l i m l e r k o n g r e s i n d e y e r a l a n b i r e t i k o t u r u m u n d a k o n u ş m a k , a k a d e m i s y e n o l a r a k y a z a r ı n ı z i ç i n d o ğ r u s u d e ğ i ş i k b i r d e n e y i m o l m u ş t u ( 1 ) . T ı p a l a n ı n ı n b i r s ü r e d i r g e n i ş k a p s a m l ı a d l i b i l i m l e r i n i ç i n d e y e r a l m a k t a o l d u ğ u n u b i l i y o r d u . A n c a k b i r d e o n t o l o j i v e t ı b b i e t i k ö ğ r e t i m ü y e s i o l m a s ı d o l a y ı s ı y l a o n u b u r a d a ö z e l l i k l e i l g i l e n d i r e n , a l a n ı n b i r b a ş k a n e d e n i o l a r a k l a b o r a t u v a r a l a n l a r ı n d a k i g e l i ş m e d e n ç o k t o p l u m s a l d e ğ i ş i m e b a ğ l a n a b i l e c e k b i r g e l i ş m e d i r . B u n d a , i n s a n t u t u m v e d a v r a n ı ş l a r ı n a y ö n e l i k a h l a k i d e ğ e r l e r i m i z i n ö n d e g e l m e s i s ö z k o n u s u d u r . O z a m a n , k o n u n u n t ı b b i e t i k ( y a d a t ı p u ğ r a ş a h l a k ı ) y ö n ü d e k u ş k u s u z g ü n d e m e g e l e c e k t i r k i b i z i b u r a d a i l g i l e n d i r e n d e b u d u r . B ö y l e c e , " P o z i t i f H u k u k " t e r i m i n d e n e s i n l e n e r e k d ü ş ü n e b i l e c e ğ i m i z , d a r k a p s a m l ı v e y o r u m a a z y e r v e r e n b i r " P o z i t i f A d l i T ı p ' t a n " o l d u k ç a d e ğ i ş i k b i r “ T o p l u m s a l A d l i T ı p ” t a n d a ( 1 ) b e l k i s ö z a ç ı l a b i l i r . B a ş l ı k t a k i k o n u m u z u n d a , a d l i t ı b b ı n d a h a ç o k b u s o n u n c u y ö n d e k i g e l i ş m e s i n i n i ç i n d e e l e a l ı n a b i l e c e ğ i , a l ı n m a s ı g e r e k t i ğ i a ç ı k o l m a l ı ; k u ş k u s u z , o l a ğ a n a n l a m d a b i l i m s e l a ç ı d a n ö r n e ğ i n D N A ç ö z ü m l e m e l e r i g i b i y ö n t e m l e r i n d e b u a l a n d a k u l l a n ı l a b i l e c e ğ i n i , k u l l a n ı l d ı ğ ı n ı g ö z d e n u z a k t u t m a d a n . Ö t e y a n d a n a d l i t ı p a l a n ı n d a t ı b b i e t i k a ç ı s ı n d a n o n a y a ç ı k a n d e ğ e r s o r u n l a r ı n ı n m e r k e z i n d e o l a n a d l i h e k i m - h a s t a i l i ş k i s i n i n , k l i n i k h e k i m l i k t e k i i l i ş k i d e n o l d u k ç a d e ğ i ş i k o l d u ğ u n u g ö r ü y o r u z . İ k i n c i s i n d e h a s t a l ı ğ ı n t a n ı v e t e d a v i s i ç a b a l a r ı , h a s t a i n s a n ı n i y i l e ş t i r i l m e s i n e y ö n e l i k t i r ; b u r a d a k i ş i n i n s a ğ l ı k s o r u n u h e k i m i ç i n k e n d i b a ş ı n a b i r a m a ç o l m a k t a d ı r . B i r i n c i s i n d e i s e k i ş i n i n " m u a y e n e s i " , b i r o l a y ı n a d l i a ç ı d a n a y d ı n l a t ı l m a s ı i ç i n y a p ı l m a k t a d ı r , b i r s a ğ l ı k s o r u n u n u n ç ö z ü m ü a m a c ı y l a d e ğ i l . D o l a y ı s ı y l a o , e t i k a ç ı s ı n d a n b u r a d a b i r a r a ç k o n u m u n d a d ı r . B u n a b a ğ l ı o l a r a k d a a d l i h e k i m t e d a v i e d i c i l i k i ş l e v i n i ü s t l e n m i ş d e ğ i l d i r v e b i r b i l i r k i ş i k o n u m u n d a d ı r ( 1 ) . O n u n y a p t ı k l a r ı y e r i n e g ö r e ü z e r i n d e " m u a y e n e " y a p ı l a n k i ş i n i n , y e r i n e g ö r e v e d a h a b ü y ü k s ı k l ı k l a i s e b a ş k a b i r i s i n i n y a d a b i n l e r i n i n , g i d e r e k t o p l u m u n y a r a r ı g ö z e t i l e r e k g e r ç e k l e ş t i - r i l m e k t e d i r . A n c a k b u k o n u n u n g e n e l o l a r a k v e d a h a a y r ı n t ı l ı b i ç i m d e t a r t ı ş ı l m a s ı n ı b u r a d a b i r y a n a b ı r a k a b i l i r i z . B a ş l ı k t a k i T e r i m l e r i n T a r t ı ş ı l m a s ı B a ş l ı k t a k i t e r i m l e r d e n b i r i n c i s i n i n ö z e l l i k l e İ k i n c i s i g i b i b i r t e r i m l e b i r l i k t e k u l l a n ı l m a s ı , a d l i t ı p ç e v r e l e r i n d e b e l k i y a d ı r g a n a b i l i r . B i z , b i r i m i m i z i n k o n u y l a i l g i l i y a y ı n l a r ı n d a i l k e o l a r a k b u n l a r d a n y a l n ı z c a İ k i n c i s i n i k u l l a n ı y o r d u k . S a y ı n S e r p i l S a l a ç i n ' i n b u k o n u d a d i k k a t i m i z i ç e k m e s i y l e , b u k u l l a n ı m d a d a h a d i k k a t l i o l m a m ı z g e r e k t i ğ i o r t a y a ç ı k m ı ş t ı r ( 2 ) . O n l a r ı n a r a s ı n d a k i a y r ı l ı ğ ı ç o k ö z e l o l a r a k a ç ı k l a m a k g e r e k i r s e , a d l i t ı p a l a n ı n ı n t e k n i k b i r t e r i m i o l a n " p e r i n e m u a y e n e s i " , y a p ı l a n i ş l e m l e r d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e " k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e s i " n i d e i ç i n e a l d ı ğ ı n d a n b u t ü r b i r i ç e r i k y ö n ü n d e n d a h a g e n i ş k a p s a m l ı d ı r . A n c a k b i z i m a ç ı m ı z d a n i k i n c i t e r i m , b i r t ı p u ğ r a ş e t i ğ i s o r u n u n u a n l a t m a s ı n ı n ö t e s i n d e , s a v c ı , y a r g ı ç g i b i h u k u k u y g u l a y ı c ı l a r ı n ı , k o l l u k g ü ç l e r i n i , e ğ i t i m c i l e r i , g i d e r e k t ü m t o p l u m u i l g i l e n d i r e n b i r e t i k s o r u n u n u b e l i r t t i ğ i n d e n , t o p l u m s a l a ç ı d a n ç o k d a h a k a p s a y ı c ı o l m a k t a d ı r . B u a ç ı d a n d ü ş ü n ü l d ü ğ ü n d e b a ğ l a m ı n a g ö r e u y g u n t e r i m i s e ç m e k , ö z e l l i k l e i k i n c i , g e n e l t e r i m i n k u l l a n ı l d ı ğ ı d u r u m l a r d a b u n u n b e l l i b i r t ı b b i " m u a y e n e n i n " b i r b ö l ü m ü n ü o l u ş t u r d u ğ u n u b e l i r t m e m i z g e r e k t i ğ i a n l a ş ı l m a k t a d ı r . N a s ı l , h e k i m i n b u r a d a k i k o n u m u n u n k l i n i k t ı p t a k i t a n ı - t e d a v i e t k i n l i ğ i n d e n d e ğ i ş i k o l d u ğ u n u v e o n d a n b i r b i l i r k i ş i i ş l e v i g ö r m e s i n i n b e k l e n d i ğ i n i v u r g u l a m a k d u r u m u n d a y s a k . Ö t e y a n d a n , b u k o n u d a k i e t i k t u t u m u m u z u a ç ı k l ı ğ a k u v u ş t u r m a k , o n a k a r ş ı ç ı k t ı ğ ı m ı z ı b e l i r t m e k , y e r i n e g ö r e b u n u v u r g u l a m a k a m a c ı y l a ö r n e ğ i n " k ı z l ı ğ ı n d e n e t i m i " g i b i b i r a n l a t ı m d a k u l l a n a b i l i r i z . B u , u y g u l a m a n ı n ö r t ü k b i ç i m d e d e o l s a a z ç o k o n a y l a n d ı ğ ı i z l e n i m i n i v e r e b i l e c e k " k ı z l ı k d e n e t i m i " g i b i b i r t e r i m d e n d a h a u y g u n o l a c a k t ı r . T o p l u m s a l E t i k Y ö n ü n d e n K o n u m u z K a m u o y u n a y a n s ı y a n ö r n e k l e r i y l e z a m a n z a m a n t o p l u m u m u z d a t a r t ı ş m a k o n u s u y a p ı l a n " K ı z l ı k Z a r ı İ n c e l e m e s i " y a d a " B e k a r e t ( i n ) D e n e t i m i " , ü l k e m i z d e k i m b i l i r n e z a m a n d ı r " A l ı ş a g e l m i ş t o p l u m s a l u y g u l a m a l a r d a n " b i r i o l s a g e r e k t i r . B u u y g u l a m a y ı y ü r ü t e n l e r v e b e n i m s e y e n l e r c e , e n a z ı n d a n o n u o l a ğ a n k a ı ş ı l a - y a n l a r c a k u ş k u s u z o r t a d a o n u n l a i l g i l i b i r d e ğ e r s o r u n u s ö z k o n u s ı ı o l m a y a c a k t ı r . Ü l k e m i z d e a n a b a b a l a r ; n i ş a n l ı , e ş y a d a k i ş i n i n y a k ı n ı k o n u m u n d a k i e r k e k l e r ; o k u l v e y u r t m ü d ü r l e r i ; g e n ç k ı z l a r a ö r n e ğ i n b i r a s k e r i k u r u m d a i ş v e r e c e k y ö n e t i c i l e r l e o n l a r ı y a t ı l ı o k u l v e y u r t l a r a a l a c a k o l a n l a r ; k a d ı n t u t u k l u v e m a h k u m l a r ı n b u l u n d u ğ u k u r u m l a r ı n s o r u m l u l a r ı ; a d l i y e t k i l i l e r , k o l l u k g ü ç l e r i v b k o n u d a k i k i ş i l e r ; b e l k i " M a h a l l e n i n M u h t a r ı " v e g i d e r e k n e r e d e y s e t ü m t o p l u m b ö y l e b i r i n c e l e m e y i i s t e m e h a k k ı n a , d a h a i l e r i s i y e t k i s i n e s a h i p g ö r ü n m e k t e d i r . K i m d e n ? K u ş k u s u z h e k i m l e r d e n ; i s t e r d o ğ r u d a n i s t e r s e b a ş k a l a r ı a r a c ı l ı ğ ı i l e d o l a y lı o l a r a k ( 1 , 3 ) . K u ş k u s u z b u r a d a s ö z k o n u s u o l a n , i l k e c e s ö z d e b i r y e t k i d i r v e g ö r e c e ğ i m i z g i b i g ü n d e m e * P r o f . D r . , A n k a r a Ü n i v e r s i t e s i A n k a r a T ı p F a k ü l t e s i D e o n t o l o j i A n a b i l i m D a l ı Ö ğ r e t i m Ü y e s ig e t i r i l d i ğ i d u r u m l a r ı n ç o ğ u n d a , r e s m i g ö r e v l i l e r i n k i d e i ç i n d e o l m a k ü z e r e b ö y l e b i r i s t e ğ i n y a s a l b i r d a y a n a ğ ı y o k t u r . B u " i n c e l e m e d e " b e l i r l e n e n , d a h a d o ğ r u s u b e l i r l e n m e k i s t e n e n ş u d u r : K i ş i , ( i s t e ğ i i l e y a d a i s t e ğ i d ı ş ı n d a , z o r l a ) c i n s e l i l i ş k i d e b u l u n m u ş m u , b u l u n m a m ı ş m ı ? D a h a b a ş k a b i r a n l a t ı m l a , o b i r " k a d ı n " m ı d ı r , y o k s a h e n ü z b i r " k ı z " m ı ? ( 3 ) . K o n u y u ö n e m l i b i r e t i k v e t ı b b i e t i k s o a ı r i u o l a r a k b i r i m i m i z i n g ü n d e m i n e i l k g e t i r e n D r . S e r a p Ş a h i n o ğ l u P e l i n ' i n g e ç t i ğ i m i z y ı l l a r d a t ı p k a y n a k l a r ı a r a s ı n d a g e r i y e d o ğ r u y a p t ı ğ ı 1 0 y ı l l ı k b i r t a r a m a , u l u s l a r a r a s ı d e r g i l e r d e , t e k b i r v a k a d a ü r e t r a c e r r a h i s i i ç i n k u l l a n ı l m a s ı d ı ş ı n d a " k ı z l ı k z a r ı " , b i l i m s e l t e r i m i i l e " h i m e n " g i b i b i r b a ş l ı ğ ı n b u l u n m a d ı ğ ı n ı g ö s t e r m i ş t i r . D o l a y ı s ı y l a t ı p y a y ı n l a r ı n a k a t k ı d a b u l u n a n ü l k e l e r d e " k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e s i " y a d a " b e k a r a t d e n e t i m i " g i b i b i r k o n u y o k t u r ( 3 ) . B i r ü l k e d e b ö y l e b i r u y g u l a m a v a r s a , k o n u y u e t i k a ç ı s ı n d a n a d l i t ı p a l a n ı n ı n , g e n e l d e t ı p e t k i n l i ğ i n i n s ı n ı r l a r ı n ı n ç o k d ı ş ı n d a d ü ş ü n m e k d u r u m u n d a y ı z . B u r a d a b i r y a n d a n t ı p , h u k u k f a k ü l t e l e r i v e y ö n e t i c i y e t i ş t i r e n y ü k s e k e ğ i t i m k u r u m l a n i l e s a ğ l ı k , a d a l e t v e i ç i ş l e r i b a k a n l ı k l a r ı g i b i k o n u y l a i l g i l i u y g u l a m a l a r ı n y a p ı l m a s ı n d a n s o r u m l u o l a n g ö r e v l i l e r i n b a ğ l ı b u l u n d u ğ u r e s m i k u r u m l a n g ö z ö n ü n e a l m a m ı z g e r e k m e k t e d i r . Ö t e y a n d a n i s e , t o p l u m u n t ü m ü y a d a t ü m k a m u o y u i l e b a ş t a b a s ı n - y a y ı n o l m a k ü z e r e o n u e t k i l e y e n b e l l i b a ş l ı k e s i m l e r i g ö z ö n ü n d e t u t m a l ı y ı z . Ç o k ö z b i ç i m d e d e o l s a a ş a ğ ı d a d i l e g e t i r i l e n n o k t a l a r a z ç o k s ı n ı r lı u ğ r a ş a l a n l a r ı n d a n d a h a g e n i ş b a ğ l a m l a r a , g i d e r e k t ü m t o p l u m a y ö n e l i k o l a r a k e l e a l ı n m ı ş t ı r . T e m e l T ı b b i E t i k İ l k e l e r i n i n I ş ı ğ ı n d a H e k i m l e r i n h a s t a l a r ı i l e o l a n u ğ r a ş i l i ş k i l e r i n d e k u ş k u s u z b i r t a k ı m t e m e l t ı b b i e t i k i l k e l e r i n e u y m a l a r ı s ö z k o n u s u d u r . B u n a g ö r e , h a s t a n ı n s a ğ l ı k s o r u n u n ç ö z ü m ü i ç i n g e r e k l i t a n ı v e t e d a v i u y g u l a m a s ı s ı r a s ı n d a h e k i m ş u i l k e l e r i d i k k a t e a l m a l ı d ı r : İ n s a n v e b i r e y o l a r a k o n a s a y g ı g ö s t e r m e k ; o n u n m h s a l - b e d e n s e l b ü t ü n l ü ğ ü n ü t a n ı m a ; o n a b e d e n s e l , r u h s a l , t o p l u m s a l y ö n l e r d e n z a r a r v e r m e m e ; h a s t a y l a o l a n i l i ş k i s i n i n b e l l i b a ş l ı h e r a ş a m a s ı n d a o n u n o n a m ı n ı ( r ı z a s ı n ı ) a l m a ; o n u n l a i l g i l i b i l g i l e r i s a k l ı t u t m a ( g i z l i l i k i l k e s i ) . A d l i n e d e n l e r d ı ş ı n d a k i ş i n i n k e n d i i s t e ğ i , d a h a d o ğ r u s u o n a m ı o l m a d a n " o l a ğ a n " t o p l u m s a l g e r e k ç e l e r l e y a p ı l a n k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e s i n d e b u i l k e l e r i n h e p s i a ç ı k ç a ç i ğ n e n m e k t e d i r ( 1 , 3 ) . K ı z l ı k z a r ı y a d a h i m e n , b i r p a t o l o j i d u r u m u y a d a " h a s t a l ı ğ ı " b u l u n m a y a n b i r a n a t o m i k y a p ı d ı r ( b u y a p ı n ı n e v r i m b i y o l o j i s i y ö n ü n d e n e l e a l ı n m a s ı n ı b u r a d a k i b a ğ l a m ı m ı z d a b i r y a n a b ı r a k a b i l i r i z ) . D o l a y ı s ı y l a , i n s a n ı n y a p ı s ı i l e i l g i l i o l a n v e e n b a ş t a a n a t o m i a l a n ı n d a k i d e r s k i t a p l a r ı n ı n v e b e l k i i l g i l i b i l i m s e l y a y ı n l a r ı n d ı ş ı n d a b a ş k a t ı p y a p ı t l a r ı n d a o n d a n s ö z e d i l d i ğ i n e p e k r a s t l a m ı y o R i z . B u s a p t a m a n ı n a n c a k d o l a y l ı b i r i k i a y r ı k ( i s t i s n a ) d u r u m u v a r d ı r : Z a r ı n d o ğ u ş t a n k a p a l ı o l d u ğ u d u r u m l a r d a i l k a d e t g ö r m e s ı r a s ı n d a o n u n c e r r a h i y o l l a a ç ı l m a s ı z o r u n l u l u ğ u ; i l e r l e y e n p l a s t i k c e r r a h i t e k n i k l e r i a r a c ı l ı ğ ı y l a v e y u k a r ı d a d e ğ i n d i ğ i m g i b i k ı z ç o c u k l a r ı n d a ü r e t r a e k s i k l i ğ i n d e z a r ı n o n u n y a p ı m ı a m a c ı y l a v e b e l k i b e n z e r i c e r r a h i u y g u l a m a l a r d a k u l l a n ı l m a s ı . B ö y l e c e , t e d a v i e d i c i y a d a k l i n i k t ı b b ı n i ç i n d e b i r " h i m e n s o r u n u " v e k o n u s u y o k g i b i d i r ( 3 ) . B u n a b a ğ l ı o l a r a k , k o n u m u z u n b a ğ l a m ı n d a h e k i m e g e l e n , ç o ğ u n l u k l a g e t i r i l e n g e n ç k ı z y a d a d a h a i l e r i y a ş t a k i k a d ı n , t ı p u y g u l a m a l a r ı a ç ı s ı n d a n , s ö z c ü ğ ü n o l a ğ a n k u l l a n ı m l a r ı n d a k i a n l a m ı n d a b i r " h a s t a " y a d a " v a k a " d e ğ i l d i r . B u n e d e n l e , o n u n l a i l g i l i o l a r a k t e d a v i a m a c ı n a y ö n e l i k b i r t a n ı ç a b a s ı , b i r " t ı b b i m u a y e n e " s ö z k o n u s u o l a m a z . B u r a d a k i " i n c e l e m e " , i l g i l i d u r u m l a r ı n ç o ğ u n d a , y e n i d e n v u r g u l a m a k g e r e k i r s e a n c a k s ö z d e b i r h u k u k s a l l ı ğ ı , g e r ç e k t e i s e k i ş i l e r l e i l g i l i " t o p l u m s a l " b i r s a p t a m a a m a c ı n ı t a ş ı m a k t a d ı r . B ö y l e c e , s a ğ l ı k s o r u n u y a d a s o r u n l a r ı d o l a y ı s ı y l a h e k i m l i k u ğ r a ş ı v e t ı b b i e t i k a ç ı s ı n d a n h e k i m i ç i n d o ğ r u d a n b i r a m a ç k o n u m u n d a o l m a s ı g e r e k e n b i r e y , b u u y g u l a m a s ı r a s ı n d a t o p l u m u n i s t e k l e r i d o ğ r u l t u s u n d a h e k i m y ö n ü n d e n b i r a r a ç d u r u m u n a g e l m e k t e d i r . B u b a ğ l a m d a d i l e g e t i r i l m e s i g e r e k e n e n t e m e l n o k t a , y u k a r ı d a s a y ı l a n v e k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e l e r i n d e a ç ı k ç a ç i ğ n e n d i ğ i b e l i r t i l e n t ı b b i e t i k i l k e l e r i n i n d e b i r a n l a m d a g e r i d e k a l d ı ğ ı d ı r ; Ç ü n k ü “ b e k a r e t d e n e t i m i " h e k i m l e r i h e k i m o l a r a k i l g i l e n d i r m e m e k t e , y a s a l a ç ı d a n i n c e l e m e n i n y a p ı l m a s ı n ı n g e r e k e b i l d i ğ i a d l i d u r u m l a r d a d a y i n e y u k a r ı d a d e ğ i n i l d i ğ i g i b i o n l a r b i l g i l e r i n d e n y a r a r l a n ı l a n b i l i r k i ş i ( y a d a " u z m a n " k i ş i ) k o n u m u n d a o l m a k t a d ı r l a r ( 3 , 4 ) . Ü z e r l e r i n d e b u " i n c e l e m e n i n " y a p ı l d ı ğ ı k i ş i l e r i n t e d a v i g ö r e c e k h a s t a l a r o l m a m a l a r ı v e h e k i m l e r i n b i l i r k i ş i k o n u m u n d a b u l u n m a l a r ı , b u r a d a s a v u n u l a n t u t u m a k a r ş ı v e t o p l u m u m e r k e z e a l a n b i r e t i k g ö r ü ş e d e s t e k o l a r a k d a g ü n d e m e g e t i r i l e b i l i r . B u n a b a ğ l ı o l a r a k , k l i n i k t ı p t a k i h a s t a - h e k i m i l i ş k i s i n i n o l a ğ a n e t i k i l k e l e r i n i n b u r a d a g e ç e r l i o l m a y a b i l e c e ğ i d e i l e r i s ü r ü l e c e k t i r . A n c a k d ü ş ü n m e l i y i z k i b i z h a s t a l a r a ö z e l d u r u m d a k i i n s a n l a r o l a r a k b a k m a k t a y ı z v e t ı b b i e t i ğ i n b a ş l ı c a i l k e l e r i i n s a n a e t i k y a k l a ş ı m ı m ı z ı n t ı p e t k i n l i ğ i i ç i n d e k i ö z e l u z a n t ı l a r ı d ı r . E t i k a ç ı s ı n d a n b i r e y o l a r a k i n s a n m e r k e z e k o n u l d u ğ u n d a , k l i n i k t ı p e t k i n l i ğ i n d e g e ç e r li o l a n i l k e l e r i n a d l i t ı p a ç ı s ı n d a n d a g e ç e r l i l i k l e r i n i k o r u m a m a l a r ı i ç i n b i r n e d e n b u l u n m a y a c a k t ı r . H u k u k A l a n ı v e " K ı z l ı ğ ı n D e n e t i m i " H u k u k y ö n ü n d e n i s e g e r e k g e n e l d e g e r e k s e ü l k e m i z d e k i y a s a l d ü z e n l e m e l e r i n ı ş ı ğ ı n d a k o n u m u z l a i l g i l i o l a r a k b u r a d a ş u t e m e l n o k t a l a r ı n ü z e r i n d e d u r u l a b i l i r . Ü l k e m i z i n ( v e o l a s ı l ı k l a d a h a b a ş k a ü l k e l e r i n ) y a s a l d ü z e n l e m e l e r i n d e k i ş i n i n " b e d e n b ü t ü n l ü ğ ü n d e n " s ö z e d i l m e k t e , g ö r ü n ü ş e g ö r e o n u n r u h s a l y ö n ü ,
C i l t 1 , S a y ı 2 , 1 9 9 6 y a r g ı ç v e s a v c ı g i b i h u k u k u y g u l a y ı c ı l a r ı t a r a f ı n d a n a n c a k " y e r i g e l d i ğ i n d e " d i k k a t e a l ı n m a k t a d ı r . B u n a k a r ş ı l ı k t ı p e t k i n l i ğ i n i n g e n e l i n d e o l d u ğ u g i b i k l i n i k h e k i m l i k a ç ı s ı n d a n d a b i r e y , r u h s a l v e b e d e n s e l y ö n l e r i b ü y ü k e t k i l e ş i m i ç i n d e o l a n " p s i k o s o m a t i k " b i r b ü t ü n d ü r . D a h a g e n i ş b i r a ç ı d a n v e t o p l u m s a l d ü z e y d e g ö r ü l d ü k l e r i n d e i s e b i r e y l e r t ı p e t k i n l i ğ i y ö n ü n d e n " p s i k o b i y o s o s y a l " b i r e r v a r l ı k t ı r l a r . Y a l n ı z b i l i m s e l - t e k - n i k b i r y ö n d e n b a k ı l d ı ğ ı n d a h e k i m l e r i n h a s t a l a n ü z e r i n d e u y g u l a d ı k l a r ı i ş l e m l e r i n k a p s a m ı b ö y l e g e n i ş b i r a ç ı d a n g ö r ü l m e y e b i l i r . A n c a k h a s t a - h e k i m i l i ş k i s i g e n e l o l a r a k i n s a n l a r a r a s ı i l i ş k i l e r i n ö z e l b i r a l t k ü m e s i o l a r a k g ö r ü l ü r s e , b u n o k t a n ı n k o n u m u z u n b a ğ l a m ı n d a k i ö n e m i h u k u k y ö n ü n d e n d e d a h a i y i a n l a ş ı l a b i l i r ( 1 , 3 ) . Ü l k e m i z d e k i y a s a l d ü z e n l e m e l e r a ç ı s ı n d a n , " k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e s i n i n " h u k u k s a l o l a r a k g e ç e r l i o l d u ğ u y a d a g e r ç e k l e ş t i r i l e b i l e c e ğ i d u r u m l a r g e r ç e k t e y a p ı l a n l a r a g ö r e ç o k s ı n ı r l ı d ı r . I r z a t e c a v ü z , z o r l a a l ı k o y m a d u r u m l a r ı y l a i l g i l i a d l i b a ş v u r u l a r ı n d ı ş ı n d a h e k i m l e r i n b u i n c e l e m e y i y a p m a k o n u s u n d a y a s a l h i ç b i r y ü k ü m l ü l ü k l e r i y o k t u r . T e r s i n e , o n u y a p m a m a z o r u n l u l u k l a r ı b u l u n m a k t a d ı r . Ç ü n k ü y a s a n ı n g e r e k t i r d i ğ i d u r u m l a r d a s a v c ı v e y a r g ı ç l a r ı n d ı ş ı n d a k a l a n ( a i l e n i n b i r ü y e s i , o k u l y ö n e t i c i s i , k o l l u k g ü ç l e r i g i b i v e b a ş k a c a ) k i ş i l e r d e n g e l e n i n c e l e t m e i s t e k l e r i n e , b a ş v u r u l a r ı n a u y a r a k b u i n c e l e m e y i y a p m a k , y a s a l a ç ı d a n b i r s u ç o l u ş t u r m a k t a d ı r . Y a s a l g e r e k ç e s i y a d a d a y a n a ğ ı b u l u n m a y a n e y l e m l e r , b u a r a d a h e k i m i n b i r k ı z l ı k z a r ı i n c e l e m e s i n d e b u l u n m a s ı , k i ş i n i n b e d e n ( v e r u h ) b ü t ü n l ü ğ ü n e y ö n e l i k b i r s a l d ı r ı o l m a k t a d ı r . B u g i b i u y g u l a m a l a r d a h e k i m , i l k e o l a r a k y a s a l y a p t ı r ı m l a r l a k a r ş ı k a r ş ı y a k a l m a d u m m u n d a d ı r ( 1 , 3 ) . E t i k a ç ı s ı n d a n k a n ı m c a y a s a l d u r u m l a r d a d a h e k i m i n , " i n c e l e n e c e k " g e n ç i n s a n ı n k e n d i s i b a ş t a o l m a k ü z e r e i l g i l i k i ş i l e r l e , o n u n a i l e s i n i n ü y e l e r i y l e , g e r e k i r s e s a v c ı v e y a r g ı ç l a i ş b i r l i ğ i y o l u y l a u y g u l a m a y ı k i ş i n i n e n a z z a r a r ı n a o l a c a k b i ç i m d e y a p m a s ı g e r e k e c e k t i r . O n u n b u r a d a k i b i l i r k i ş i l i k i ş l e v i n d e d e , d a h a y u k a r ı d a s a y ı l a n z a r a r v e r m e m e , g i z l i l i k g i b i t ı b b i e t i k i l k e l e r i h e k i m l i k u ğ r a ş ı a ç ı s ı n d a n t e m e l a h l a k i y o l g ö s t e r i c i l e r o l a c a k t ı r . B u n l a r ı n a r a s ı n d a , k e n d i ü z e r i n d e y a p ı l a c a k g i r i ş i m l e r d e b i r e y i n o n a m v e r m e s i n i n , ö t e k i i l k e l e r i n d e g ö z e t i l d i ğ i b i r i l k e l e r b ü t ü n ü n m e r k e z i n d e y e r a l a c a ğ ı a ç ı k o l m a l ı d ı r . B i z i m b a ğ l a m ı m ı z d a b i r i n s a n a n c a k , o n a m i l k e s i n i n a l t ı n d a y a t a n ö z e r k l i ğ i v e k e n d i s i i l e i l g i l i i ş l e m l e r k o n u s u n d a k a r a r v e r m e h a k k ı n ı k u l l a n m a s ı i l e g e r ç e k t e n b i r e y o l a b i l i r . K u ş k u s u z o n a m d a e t i k y ö n ü n d e n t e k v e k e s i n b e l i r l e y i c i d e ğ i l d i r ; t ı p t a , ö r n e ğ i n s a l t e s t e t i k a m a ç l ı c e r r a h i g i r i ş i m l e r d e o l d u ğ u g i b i ( 5 ) o n a n ı m v e r i l d i ğ i b i r t a k ı m d u r u m l a r d a , h e k i m ( b e l k i c i d d i p s i k o l o j i k v . b . z o r u n l u n e d e n l e r i n d ı ş ı n d a ) k i ş i n i n t ı b b i g i r i ş i m i s t e ğ i n i g e r i ç e v i r e b i l i r . Ö t e y a n d a n a d l i t ı p t a v e k o n u m u z u n b a ğ l a m ı n d a d a g e n ç k ı z a y a d a d a h a i l e r i y a ş t a k i b i r k a d ı n a d ı ş a r ı d a n g e l e b i l e c e k b a s k ı l a r , o n u b u i ş l e m i ç i n g e r ç e k t e i s t e m e d i ğ i b i r o n a m ı v e r m e y e z o r l a y a b i l i r . C i n s e l t a c i z d u r u m l a r ı n d a y a p ı l m a s ı g e r e k e n j i n e k o l o j i k m u a y e n e d i r ( p e r i n e m u a y e n e s i d i r ) , ( k ı z l ı k y a d a ) b e k a r e t k o n t r o l ü d e ğ i l ; k i ş i r e d d e d e r s e b u d a y a - p ı l m a y a b i l i r ( 6 ) . T ı p U y g u l a m a s ı B a ğ l a m ı n d a " P e r i n e M u a y e n e s i " T ü r k T a b i p l e r i B i r l i ğ i E t i k K u r u l u n u n k o n u y a i l i ş k i n t u t u m b i l d i r i s i n d e , " k ı z l ı k z a r ı d e n e t i m i ' n i " y a p a b i l e c e k h e k i m l e r i b e l i r l e m e n i n v e y a s a l d ü z e n l e m e y i b u b i ç i m d e d ü ş ü n m e n i n b u d e n e t i m e " e v e t " d e m e k o l a c a ğ ı ; b u d e n e t i m i n a n c a k " ı r z a g e ç m e , e v l e n m e k v a a d i y l e k ı z l ı k b o z m a k " g i b i a d l i o l a y l a r n e d e n i i l e v e y a l n ı z c a i l g i l i n i n r ı z a s ı i l e k a b u l e d e b i l e c e ğ i b e l i r t i l m i ş t i r ( 4 ) . A n c a k o k u r u l u n b i r ü y e s i o l a n y a z a r ı n ı z , u y g u l a m a y ı a d l i d u r u m l a r d a s ı n ı r l a d ı k t a n s o n r a b u n o k t a y ı t a r t ı ş m a n ı n s a k ı n c a y a r a t m a y a c a ğ ı k a n ı s ı n d a d ı r . B u d u r u m d a , s ö z k o n u s u i n c e l e m e y i " h a n g i h e k i m i n y a p a c a ğ ı " g ü n d e m e g e l e c e k t i r . B u n o k t a y ı d a h a d a a ç a r s a k , " h a n g i u z m a n l ı k d a l ı n d a k i h e k i m ? " , " n e g i b i b i r k o n u m d a k i " y a d a " n e t ü r y e t k i s i b u l u n a n h e k i m ? " g i b i s o r u l a r s o r m a m ı z g e r e k e c e k t i r . G ö r e b i l d i ğ i m i z ö l ç ü d e g e n e l u y g u l a m a d a k a d ı n h a s t a l ı k l a r ı v e d o ğ u m u z m a n l a r ı , b u a l a n d a k e n d i l e r i n e e n ç o k b a ş v u r u l a n h e k i m l e r o l m a k t a d ı r . O n l a r ı n y a n ı n d a a d l i t ı p u z m a n l a r ı , b u n l a r ı n b u l u n m a d ı ğ ı y e r l e r d e s a ğ l ı k o c a k l a r ı n ı n ( " p r a t i s y e n " ) h e k i m l e r i d e v l e t g ö r e v l i l e r i n i n ( v e b a ş k a k i ş i l e r i n ) k o n u y l a i l g i l i b a ş v u r u l a r ı m d i k k a t e a l m a k d u r u m u n d a k a l m a k t a d ı r . Y i n e g ö z l e n e b i l d i ğ i ö l ç ü d e , ö z e l l i k l e a k a d e m i k b i r a n l a y ı ş ı b u l u n a n a d l i t ı p u z m a n l a r ı , k a n ı m ı z c a ç o k y e r i n d e o l a r a k k e n d i l e r i n i b u k o n u d a y a k l a ş ı m , b i l g i v e b e c e r i a ç ı s ı n d a n e n y e t k i l i k i ş i l e r o l a r a k g ö r m e k t e d i r l e r . K e n d i l e r i n d e n b u i n c e l e m e n i n i s t e n d i ğ i k a d ı n h a s t a - l ı k l a r ı - d o ğ u m u z m a n l a r ı i s e g e n e l d e k e n d i l e r i n i n b u k o n u d a k i i ş l e v l e r i n i o l a ğ a n k l i n i k t ı p u y g u l a m a l a r ı n - d a k i n d e n d e ğ i ş i k g ö r m e m e k t e d i r l e r . H e r d u r u m d a , b a ş t a a d l i t ı p u z m a n l a r ı o l m a k ü z e r e t ü m h e k i m l e r i n b u k o n u d a e t i k a ç ı s ı n d a n a y r ı b i r d u y a r l ı l ı k k a z a n m a l a r ı n ı n , b u n u n i ç i n d e g e r e k t i ğ i n d e r u h h e k i m l e r i i l e ( v e / v e y a k l i n i k p s i k o l o g l a r l a ) i ş b i r l i ğ i y a p m a l a r ı g e r e k t i ğ i n i d ü ş ü n m e k a ş ı r ı b i r b e k l e n t i o l m a s a g e r e k t i r . S o n u n c u l a r a b u a l a n d a g e n e l o l a r a k d a ö n e m l i i ş l e r d ü ş t ü ğ ü , o n l a r ı n b u k o n u d a i l g i l i h e r k e s i v e t ü m t o p l u m u o n u n r u h b i l i m s e l y ö n l e r i a ç ı s ı n d a n a y d ı n l a t a b i l e c e k l e r i k a n ı s ı n d a y ı m ; ö z e l l i k l e d e e r g e n l i k ç a ğ ı n d a k i g e n ç k ı z l a r ı n b u r a d a k i b i y o p s i k o l o j i k v e t o p l u m s a l d u r u m l a r ı i l e i l g i l i o l a r a k ( 7 ) . H e k i m l e r , k e n d i l e r i n d e n k o n u m u z l a i l g i l i b i r i ş l e v i s t e n d i ğ i n d e b u n u n y a s a l g e r e k ç e l e r i i l e i l g i l i o l a r a k k e n d i l e r i n e d o y u r u c u b i r a ç ı k l a m a y a p ı l m a s ı n ı i s t e m e k d u r u m u n d a d ı r l a r ; i s t e r s a v c ı l a r d a n g e l e c e k y a s a l i s t e k l e r , i s t e r s e b a ş k a l a r ı n d a n g e l e b i l e c e k v e i l k e c e
