YAPI ve KREDİ BANKASI
Kültür ve Sanat Hizmetlerinden
Ressam
Şehit Haşan Rıza
ve
Bir Portresi:
M İ M A R K O C A S İ N A N
Ressam Şehit Hasan Rıza
ve
Bir Portresi:
MİMAR KOCA SİNAN
f )
Tarihî belgelere ve olaylara dayanarak zafer m enkıbelerim izi başarıyle canlandıran ressam Haşan Rıza bey, İstan b u l'u n Ü skü dar semtinde, Ağa- ham am ı'nda, 1858 yılında doğdu. Babası M ira la y Ş a k ir bey, annesi Nefise hanım dır.
Ressam Haşan Rıza bey, çok küçük yaşlarda, «her çocukta görülen resim hevesi gibi, hissettiği ve gördüğü şeyleri tasvir edecek m üşevveş şekiller tersim inden başka, ele geçirdiği köm ü r parçalariyle evin duvarlarına kal yon lar çizecek derecede çoşkunca» ( * * ) resme başlam ıştır.
O kulda, özellikle A sk e rî İdadi'de en başarılı olduğu ders, resimdi.
10 yıl gibi uzun bîr zaman İtalya'da Rom a'nın, Floransa'nın, N a p oli'n in atölyelerinde, m üzelerinde kendini mükem melen yetiştiren Haşan Rıza bey, sonra M ıs ır'a geçerek eski, tarihî eserleri inceledi.
Ressam Haşan Rıza bey Y u rd a dönünce Edirne'de, çeşitli okullarda öğret m enlikle görevlendirilm iş ve burada öğrencilerinin fikren gelişm elerini sağlam ak için çalışm ış, Karaağaç sem tindeki evinde atölyesini kurm uş, «m arifet sahibi ve hürriyet meftunu bir üstad olarak» Ed irn e 'n in sayılı şahsiyetlerinden biri olm uştur.
Ed irn e 'n in Bu lgar işgalinde, 26 M a rt 1913 günü, süngülü Bulgar askerleri, vatansever sanatkârı tarlalar içinde süngü darbeleriyle şehit etmişlerdir.
Ressam Haşan Rıza bey, M im a r Koca S in a n 'ın hayranlarındandı. Her yıl bu b üyük D a h i'n in ölüm günü, birkaç saatini Selimiye m ihrabının yanında geçirir, güya b ir sevgili ölm üş gibi, «ezgin bir ruhla» Cam iden çıkarm ış. Haşan Rıza beyin im zasını ve 1328 (1 9 1 2 ) tarihini taşıyan bu resimde M im a r Koca S in a n 'ın bütün şahsiyeti görünm ektedir. Y ü z yaşına yaklaş mış, dinç b ir «Pir-i Fani»nin resmi bu kadar uygun ve başarılı çizilebilir. Bu Portre, Sanatkârın başarı ve kudretinin en başta gelen örneklerinden dir. Aslı, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Enstitüsü'ndedir.
O rd. Prof. Dr. A. S Ü H E Y L Ü N V E R
( * ) Sayın Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver'in «Ressam Şehit Haşan Rıza, hayatı ve resimleri» adlı eserinden özetlenerek alınmıştır.
