I 1
Güçlü şair
yaşamı boyunca yağlı boya
tablo yaptı
şair ve ressam
F ik re t
e ş in in ,
o ğ lu n u n ,
b a b a s ın ın
re s im le rin i
y a p m a k la k a lm a m ış , a y n a k a rş ıs ın d a k e n d i p o rtre s i
n i d e ç iz m iş tir, iş te k e n d i g ö rü ş ü ile Tevfik F ik re t.
FİKRET'İN RESİMLE
İLGİLİ 2 ŞİİRİ
24 aralıkta doğumunun 91. yılı dolayısıyla
anılacak olan özgürlük aşıkı Düyük Türk şairinin,
şiirlerinden ikisi de resimle İlgili:
RESİM YAPARKEN
Fırçam kadid bir ağacın hasta bir dalı,
Parmaklarımda kuşkulu hislerle titriyor,
Güya çiçek diye
Bir gök zemine döktüğü kanlarla titriyor.
On gündür işte uğraşıyor
san’atım düşüm
Bir duygu dalgasında resim şekli bulmaya,
Seyreylerim bu tabloyu artık gider gelir,
Verdim emek dive.
BİR RESİM ÖNÜNDE
Güldün, bu kasılmak seni güldürdü, o kaşlar
Bir ok gibi ateşli bakışlarla donanmış
Gözler, o bakırdan göğüs, atlar vaziyette
Bir kaplanın endamı kadar tez ve kanatlı
Görkemli tavırlarla ve arslan bazularla
Asabını oynattı... Bu soydan ve doğuştan
Mertlik sana taa ilk atalardan ve onursal
Bı armağan, elbet bu yiğit, has kanı bir gün
İnsanlığa can vermek için harcayacaksın,
Hak bellediğin bir yola yalnız gideceksin.
HAMİT KINAYTÜRK
m Aralık 1867. Türk / A şairi Tevfik Fik- “ ■ re lin do4um günü dür. Türk edebiyatının ve Türk şiirinin büyük ismi Tevfik
Fikret o gün İstanbul'un A k saray semtinde doğdu. Valide Rüştiyesindeki öğreniminden sonra 1888'de Galatasaray'ı bi rincilikle bitirdi. Çeşitli o- kullarda Türkçe ve Fransızca öğretmenliği yaptı. 14 yaşında Sİir yazmaya başlaması iW, ho çalarının dikkatini çekti. Nite kim Galatasaray'daki hocası Recaizade Ekrem Bey'in tavsi yesi ile o sıralarda Ahmet Ce- vat Bey'in çıkarmakta bulun duktu "Servet i Fünun" dergi
sinin başına getirildi. Bir süre sonra da bu dergiden ayrılarak Rumelihisar sırtlarında yaptı rıp "A şiy a n ” adını verdiği köş küne çekildi. 1909 yılında Gala tasaray Müdürü olan Tevfik Fikret, bir yıl sonra bir anlaş mazlık nedeniyle bu görevden istifa ederek. Üniversite ve Ro- bert Kolej'deki derslerine de vam etti.
ÖZGÜRLÜK AŞIĞI
Tevfik Fikret’in son derece asil ve sanatkâr bir yaradılışı vardı. Para ve mevkie hiç ö- nem vermez. Çekingen tavn
Türk e d e b iy a tın a d e ğ e rli y a p ıtla r ve rm iş
o la n F ik re t, R u m e lih is a rı'n ın â ş ığ ı id i. Ş air,
İs ta n b u l'u n b u g ü z e l k ö ş e s in i de re s im le
m iş tir. (3 1 x 5 4 c m ) b o y u tla rın d a k i b u ta b lo
A ş iy a n m ü z e s in d e d ir.
Ş a ire H a lû k a d lı b ir e rk e k e v la t
veren e ş i N a z ım a
H a n ım 'ın F ik re t'in fırç a s ı
ile y a p ılm ış b ir ta b lo s u .
(1 6 .5 x 2 3 .5 c m )
b o y u tla rın d a k i bu
J a b lo A ş iy a n
m ü z e s in d e d ir.
Tevfik
F ik re t in
fırç a s ın d a n
b a b a s ı
Ç a n k ırılı
M u ta s a rrıf
H ü s e y in E fe n d i. (4 0 x 5 0 c m ) b o y u tla rın d a k i b u ta b lo A ş iy a n
m ü z e s in d e d ir.
O’ nu maneviyata yaklaştıran 'nedenler öfütfdu. O/gurlük aşıkı oluşu ve devrin bir istibdat dö neminde bulunuşu O ’n ın ince ruhunda derin izler bırakmak taydı . İstanbul’da gazete ve dergi yayuılıyan aydınlar, bu i- darenin ağırlığı altında ezili
yorlar. bu ezikliklerini giderme çarelerine durmadan başvuru yorlardı.
Meydana gelen bu karamsar lıklar Tevfik Fikret’in şiirlerin de süratle kendini göstermeye başladı. öOO küsur yıllık bir İmparatorluğun yıkılışını bü tün acıları ile sinesinde tatmış f>lan büyük Türk şairi, gerek is tibdat ve gerekse meşrutiyet devirlerinde içindeki hürriyet aşkını ve kötülükleri dile geti ren şiirler yazmaya başladı. Şi irlerinin çoğunu “ Rübab ı Ş i keste” (Kırk Saz) isimli kita bında toplayan Tevfik Fikret. T ürk diline olan üstün hakimi yeti ile de çok kısa bir sürede “ Büyük Şair’’ ünvanına hak kazandı.
19 Ağustos 1915’te İstanbul- da ölen ünlü şair, aynı zaman da güzel sanatlara da çok me raklı idi. Kudretli şürlerinin ya nı sıra, yağlıboya ve karakalem rejimler de yaptı. 48 yıllık öm ründe 18 resim yapan Tevfik Fikret, bu tablolarının bazıla rında babasını, eşini ve oğlu Haluk'u sabırlı fırçası ile ortaya koydu. Bu resimlerin bir kısmı bugün halen Aşiyan Müzesinde bulunmakta ve seyredenleri hayretler içinde bırakmaktadır. Kendi portresini de aynadan yapan büyük Türk şairinin bu resimleri sanat çevrelerinde ilgi uyandırmıştır. Yalnız ne yazık tır ki. bu büyük şairimizin ressamlık yönünü bilenlerin sa yısı yok denecek kadar azdır. Tevfik Fikret’in resim çalış maları konusunda da otoritele rin görüşleri şöyle:
Prof. Adnan Çöker (D.G.S. Akademisi Y . Resim Bölümü öğretim üyesi) — “ ... Tevfik Fikret mutlaka yeteneği olan bir kişi... Şairliğinden resim çalışmasına pek vakit bulama dığı anlaşılıyor. Eserlerinde bir romantizm yaratmış. Hoca Ali Rıza ve onun kuşağı sanatçüa- nna karsı bir duyarlılık sezili yor resimlerinde, tvi bir amatör olduğu muhakkak. Mukayese edersek Tevfik Fikret, W. Bla- ke ya da Victor Hugo gibi kud retli şairliğinin yam sıra, iyi bir ressamdır...”
Prof. Ayetullah Sümer: Büyük şair Tevfik Fikret’i daha ilkokul sıralarında, çocuk iken tanımıştım. Kesime, klasik batı müziğine ve Türk edebiyatına hayranlığım işte o günlerden başlar Aşiyan’daki resimlerin , içinde en çok dikkati çeken ö ’nun meşhur (Sis)idir. Kendi portresi ile babası ve eşinin portraleri de oldukça dahiyane- dir. Netice itibariyle üstadın tabloları temiz, saf. heyecanlı ve bakire bir görünüşün ifade sidir...”
D oç. Ö zdem ir A ltan (D .G .S .A . Yüksek Resim Bö lümü öğretim üyesi): “ ... T e v fik Fikret’in bazı resimleri çok enteresan ve o nisbette de hü nerli gözüküyor. Amatör olarak yaptığı bu resimler oldukça il ginç. Sanat açısından bakıldı ğında bazı resimlerin ise birta kım kaynaklardan esinlenerek yapıldığı anlaşılıyor. Ancak ile ri bir tekniğe sahip olduğu da muhakkak...”
Doç. M ustafa Cezar (D .G .S .A . Türk Sanat Tarihi Kürsüsü öğretim üyesi): “ ... Tevfik Fikret'in resimleri ama törce bir çalışma olduğu halde, acemiliğinin üstüne çıkmış gö rünüyor. Kesimlerinin çoğu sür dünyası ile ilgili... Figürlü re- MTilerinin, o yıllarda
Türkiye’-M a n d a lin a la r a d ın ı ta ş ıy a n T e v lik F ik re t im z a lı b u ta b lo d a (2 9 x 3 9 c m ) b o y u tla rın d a o lu p A ş iy a n
m ü z e s in d e d ir.
F ik re t’ten b ir b a ş k a n a tü rm o rt d e n e m e s i d a h a : E lm a la r. (2 9 x 3 9 c m ) b o y u tla rın d a k i b u ta b lo d a ö te k i
y a p ıtla r g ib i A ş iy a n m ü z e s in d e d ir.
Kişisel Arşivlerde İstanb oelleği Taha Toros Arşivi
