Sosyolojide Müzik, Müzikte Sosyoloji

III. ULUSLARARASI HSARLI AHMET SEMPOZYUMU

24–25–26 Mays 2012

“Müzii Alglamak”

SEMPOZYUM TAM METN KTABI

Editör

Doç. Dr. Uur TÜRKMEN

Yayna Hazrlayan Ar. Gör. Çahan ADAR

KÜTAHYA 2012

Bask : Ekspres Matbaas Ekspres Gazetecilik ve Mad. Ltd. ti Menderes Bul. Ata Apt. Zemin Kat, Kütahya

Sempozyumun Amaç ve Kapsam

Yirmi yl akn bir zamandr bilim insanlar müzik-beyin ilikisini inceliyor. Bu süreç aslnda çok eskilere gidebilir ama sistematik ve nterdisipliner olmas açsndan henüz emekleme aamasnda. Müzik beenisindeki etken unsurlar, müziin yaratt psikolojik etkiler, müzikten aldmz hazzn nedenleri gibi yüzlerce soruya yant arama çalmalar farkl disiplinlerden insanlar bir araya getiriyor. Bu alandaki çalmalarn bu denli youn olmasnn tek bir nedeni var: müziin insan yaamndaki yeri. Matejko "müzik benim en büyük silahm" der. Attali ise "müziin insan yaamn istila eden bir ey olduunu" söyler. Bir dier doru söz de Mahler'den: "senin Beethoven'n benim Beethoven'm deil". nsanlarn müzii alglamas farkldr, estetik beenileri farkldr, müzie baklar farkldr.

Deien toplum beraberindeki kimi etkenlerle müzii artk daha da farkl alglamamz salamakta. 19. yüzyl Avrupa'snda toplum snflarnn belirginlemesi, müzii yapmay, dinlemeyi ve müzik eitimini yeni bir boyuta tar. Artk geçmi yüzyln be saat süren konserleri deil, sanayi toplumunun hzlanan insanlar için ksa süreli ve elenceli daarl konserleri karmza çkar. Ayn ey müzik eitimi için de geçerlidir. Profil, soylu snflarn bireyleri deil, az önce sözü edilen snfn çocuklardr. Son yüzylda bu konuda çok eyin deitii bir gerçek. Artk sosyal yapy gözetmeden, demografik yapy göz ard ederek müzikte herhangi bir konuda yaplan eylerin tümü boadr; gerek sektörel gerekse kitle ve mesleki müzik eitimlerinde.

lk iki ylda "ulusal" olarak düzenlenen bu yldan itibaren ise "uluslararas" olarak gerçekletirilecek olan sempozyumun amac; geçtiimiz yln "Deien Toplumda Kültürlenme ve Kültürleme" temasn bir ileri boyuta götürmektir. Gelien toplum ve gelien teknoloji müzii dinleme, yapma ve eitim açsndan nereye getirdi, nereye getirmesi planlanmakta? Alt balklar;

9 Müzik Algs

9 Müzikteki Deiim ve Yansmalar

9 Disiplinler aras Platformda Müzikte Pedagojik Yaklamlar; kuramlar, uygulamalar. 9 Müziin Yeni Dinamikleri.

9 Müzikte Çok Kültürlülük

9 Deien Yüzylda Mesleki Çalg Eitimi.

9 Müzik Eitiminde Teknoloji Kullanm (müzik eitiminde kullanlan güncel teknolojiler: interaktif sanal ders uygulamalar, simülasyona dayal eitim yöntemleri, akll snflar…

9 Müzik Teknolojisi Eitimi (elektrik-elektronik, tp vb. alanlarla dorudan iliki halinde olan müzik teknolojisinde, eitim amaçl deiime açk güncel yöntem ve teknikler).

9 Popüler Kültüre Pedagojik Yaklamlar. 9 Sosyolojide Müzik, Müzikte Sosyoloji. 9 Psikolojide Müzik, Müzikte Psikoloji 9 Edebiyatta Müzik, Müzikte Edebiyat

SEMPOZYUM ONUR KURULU

Kenan ÇFTÇ Kütahya Valisi

Mustafa ÇA Kütahya Belediye Bakan

Prof. Dr. Mustafa SOLAK Afyon Kocatepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet KARAASLAN Dumlupnar Üniversitesi Rektörü

Akil GÜR Kütahya Güzel Sanatlar Dernei Bakan

Nihat DELEN Kütahya Ticaret ve Sanayi Odas Meclis Bakan

Mustafa HSARLI Yüksek Mimar-TRT Sanatçs

SEMPOZYUM BLM VE DANIMA KURULU BAKANI

Prof. Dr. Frat KUTLUK Dokuz Eylül Üniversitesi

SEMPOZYUM BLM ve DANIMA KURULU

Prof. Dr. Frat KUTLUK Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. A. Bülent ALANER Anadolu Üniversitesi

Prof. ehvar BEROLU stanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet KARAKA Afyon Kocatepe Üniversitesi Prof. Dr. Recep ASLAN Afyon Kocatepe Üniversitesi Prof. Dr. Uur ALPAGUT Abant zzet Baysal Üniversitesi Doç. Dr. Thomas SOLOMON Bergen Üniversitesi-Norveç Doç. Dr. Cihan IIKHAN Dokuz Eylül Üniversitesi Doç. Dr. Uur TÜRKMEN Afyon Kocatepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet SARI Afyon Kocatepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Kadir GÜLER Dumlupnar Üniversitesi

SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU BAKANI

Doç. Dr. Uur TÜRKMEN Afyon Kocatepe Üniversitesi

SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU

Doç. Dr. Gülay KARICI Erciyes Üniversitesi Yrd. Doç. Çiler AKINCI Dokuz Eylül Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hamit ÖNAL Krkkale Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Oner UZUN Afyon Kocatepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Derya ERGUN Dumlupnar Üniversitesi Ar. Gör. Çahan ADAR Afyon Kocatepe Üniversitesi Ar. Gör. Metin BA Dumlupnar Üniversitesi Okutman F. Can YÜRÜK Afyon Kocatepe Üniversitesi Okutman Yunus Emre UUR Afyon Kocatepe Üniversitesi Okutman Yusuf Ziya BEYDÜZ Dumlupnar Üniversitesi

Ör. Elm. Yusuf ÇETNKAYA Kütahya Güzel Sanatlar Dernei

Çetin DURAK Kütahya Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi

Ahmet UMU Kütahya Güzel Sanatlar Dernei

Mustafa Kemal ALTINSOY Kütahya Güzel Sanatlar Dernei

Birsen GÜZEN Kütahya Güzel Sanatlar Dernei

Hasan OKÇU Basn-Halkla likiler

Filiz YILDIZ Afyon Kocatepe Üniversitesi

Rfat BELTEKN Afyon Kocatepe Üniversitesi

Rafet KIRDAR Gazi Üniversitesi

Çidem BALOLU Anadolu Üniversitesi

Bensu KITIRCI Anadolu Üniversitesi

Birsen Yamur KELE Anadolu Üniversitesi

Marzena Maria Kzlay Akademia Muzyczna m. Karola Lipiskiego We Wroc awiu Mustafa Okan Kzlay Akademia Muzyczna m. Karola Lipiskiego We Wroc awiu

SEMPOZYUM PROGRAMI

THURSDAY MAY 24

9:00 Registra

9:30 OPENING

11:00

KEYNOTE: Thomas SOLOMON

"The Girl's Voice n Turkish Rap": Gender And Vocality n The Music Of Ayben

12:00 Lunch

13:30 _{A. Bülent Alaner (Chair)}Session I: _{brahim Yavuz Yükselsin (Chair)}Session II:

Müzik Tercihinde nanç Biçimlerinin Rolü

Bar Erdal

Müzik Teknolojisi Anabilim Dal Midi Derslerinde Max/Msp Programlama Dilinin Kullanlmas Ve Kazanmlar

Serdar Çelik

To Perceve Musc Beng Cultured And Acculturaton

In A Changng Socety

Katalin Losonczy

Müzik Teknolojisi Eitimi çin Bir Model: Dokuz Eylül Üniversitesi Müzik Teknolojisi ABD

Cihan Ikhan

Müzikte Önyarg; Farkl Müzik Türlerindeki Yorumcu Ve zlerkitle Özelliklerini Alglamak

Onur enel, Gülay Karc, Frat Kutluk

Digital Music Grammar " And "Algorithm Of Microcycles

Stepanov S.M

Ses Yoksa Müzikal Algda M Yok? 4:33’ Ü Alglamak

Uur Türkmen

Alan Çalmasnda Çok Kanall Kayt Uygulamas; Teke Yöresi Çalglar

Barbaros Bozkr, Erdal Kara

13:30

Session III:

Emel Funda Türkmen (Chair) (Chair)

Teorik Bir Dönüüm Hikâyesi: Küreselleme-Yerelleme Sarmalnda Popüler Müzik

Salim Sever

Senkretizm Balamnda ‘Karadeniz Rock’ Olgusu: Grup Marsis Örnei

Seher Akka, brahim Yavuz Yükselsin

Extreme Metal Scene’de Toplumsal Cinsiyet

Aykut Çerezciolu

15:15 Coffee Break

15:30 _{Frat Kutluk (Chair)}Session I: _{Ayhan Sar (Chair)}Session II:

Ahmed Adnan Saygun’un Aksak Tartlar Üzerine On Etüdü

Üzerine Bir Analiz

Türev Berki, Arda Erdem

Türklerde Askeri Müzik Algs

Timur Vural

Müzii Alglamak: Stravinsky’nin “Divertimento”Sunda Metinleraraslk Ve Uyarlama Süreçleri

Heather Özaltun

M. M. Bakhtin'in Edebiyat Ve Dilbilim Alanlarndaki Diyaloji Ve Karnavalesk Kavramlarnn Müzikte Geçerlilii

Orhan Baba

Bir Schumann arksnda Tonal Yap Ve iir likisi

Mehmet Yüksel, Serkan Özçifci, Gözde Gürün, Türev Berki

Uluslarn Müzii Alglamasna Farkl Bir Bak: “Dünya Ülkeleri Ve Ulusal Marlar

Serhat Yener, Hakan Duran

Necdet Levent’in 1 Numaral Keman Konçertosu’nun Teknik Ve Müzikal Analizi

Zafer Kurtaslan, Güler Demirova

Gssl Örencilerinin Resmi Törenlerdeki Müziklere Yönelik Alglar

Serenat stanbullu

15:30 _{Mustafa Oner Uzun (Chair)}Session III:

Kültürel Aracln Ritüelleri: Bergamal Profesyonel Roman Müzisyenlerin Geçi Ritüellerindeki Araclk Rolleri

Kentleme Balamnda Alevi Semahlar Narldere Cemevi Örnek Olay

Öznur Doan

Kültürel Kimlik Balamnda Sivas’taki Türkü Barlar

Türker Erol, Gülay Karc

FRIDAY MAY 25 Morning

09:00 _{Türev Berki (Chair)}Session I: _{Duygu Sökezolu (Chair)}Session II:

Société Nationale De Musique Française’in Kuruluundan tibaren Claude Debussy, Maurice Ravel Ve Erik Satie Ekseninde Fransz Müziinde Ortaya Çkan Özgünlük

Araylar

Jülide Gündüz, Zehra Müge Hendekli

Dinleyicilerin Algsal Perde Hiyerarisi Perde Sorgu Puanlar le Müziksel Dikte Puanlar Arasndaki liki

Gözde Çolakolu Sar

Türkiye’de Verilen Flüt Eitimi Ve Çalma Yöntemlerinin ncelenmesi

Sezin Alc

Türkiye’de Halk Çalglarnn Mesleki Eitim Sürecinde Kaval Eitiminin Geliimi Ve Sorunlar Üzerine Tespit Ve

Öneriler

Cihan Yurtcu

1950 Sonras Flüt Müziinde Çalma Teknikleri Ve Özel Efektler

Merve Seçkin, Çiler Aknc

Türk Musikisindeki Deiimin Ney Açksna Yansmas: Müstakil Açk

Ali Tan

Tarihsel Süreç çerisinde Yazl Kaynaklarda Ney Egitimi

Ali Tüfekçi

09:00 _{Uur Türkmen (Chair)}Session III:

Müzikte Çok Kültürlülük

Sevda Toker

Çokkültürlülük Balamnda Endülüs Ve Flamenko

Banu Gebololu

Müzikte Çok Kültürlülük Örneine Tarihsel Bir Yaklam: “Darü’l Elhan Mecmuas

Çidem Balolu

Türkiye Polonya Kültürel likilerinde Ali Ufkî Bey Ve Eserleri

Ahmet Sevgi

10:45 Coffee Break

11:00 _{Mehmet Sari (Chair)}Session I: _{Aycan Özçimen (Chair)}Session II:

Ar. Yazar Mehmet Dumlu’nun Kütahya Türkülerindeki Tasavvuf Algs

Ayegül GÜNE

Türk Müzii craclarna Yönelik Ses Eitimi Çalmalarnda Uygulanan Androgojik Yaklamlar

Ayegül Altok

Türk Musikisi Formlarndan Mevlevi Ayini erifin Ülkemizdeki Japon Ziyaretçilerin Müziksel Algs Üzerine

Etkileri

Gökhan Algan

Makamsal Dizilerde Bestelenmi Piyano Eserlerine Yönelik Türk Sanat Müzii Örencilerinin Algs

Mustafa Emir Barutcu, Duygu Sökezolu

Türk Tasavvuf Mûsikîsi’nde Mevlevî Âyinlerinin Güfte Özellikleri

Özgür Sadk Karata

Türk Müziinde Uygulama Ve Teori Arasndaki Algsal Farkllklar

Cenk Çöl

Çada Türk Keman Eserlerinin Kullanlma Durumuna likin Öretim Eleman Görüleri

11:00 _{Mustafa Öner Uzun (Chair)}Session III:

Toplumsal Ve Kültürel likileriyle Arguvan Az

Fatih Mutlu

Kültürel (Kolektif) Kimlik Balamnda Dersim (Tunceli) Müzii - Ozanl Ve Uyan

Cihan Canpolat

Hisarl Ahmet Türküleri’nin Klasik Kemençe Daarna Kazandrlmas

Filiz Kaya

Geçmiten Günümüze anlurfa’da Müzik Kültürü

Zafer Telli

FRIDAY MAY 25 Afternoon

13:00 _{Gözde Çolakolu Sari (Chair)}Session I: _{Gülay Karici (Chair)}Session II:

Tp Bilimi Ve Piyano Tekniinin Disiplinleraras Etkileimi Piyanist Fizyolojisi Ve Piyano Teknii

Fulya Tezer

Müzik, Duygular Ve Beyin

Nihal Baak Önder

Music Therapy And Depression: Checking The Facts From Fiction

Li Jia

Müzisyen Beyni; Beyaz Madde Yapsndaki Farkllklar: Bir Dt Çalmas

Yasemin Ata, Frat Kutluk, Cem Çall, Ali Saffet Gönül, Asl Galiolu, Timur Köse

Müzik Eitiminde Duygusal Boyutun Deerlendirilmesi

Mustafa Uslu

Tonal Ve Atonal Müziklerin Beyindeki Yansmas: Bir Fmr Çalmas

Baak Çall- Timur Köse- Cem Çall - _{Frat Kutluk}

Kültürel Politikann nasnda Çalg Gruplarndan Halk Orkestralarna-Koutev Örnei Ve Arel Karlatrmas

Gülden Teztel

Akor Yapsndaki Tonal Ve Atonal Ayrmlamada Nörokognitif Yaklam

Nurdan Tezel- Timur Köse - _{Cem Çall} - _{Frat Kutluk}

13:00 _{Abdurrahman Tarikçi (Chair)}Session III:

Müzik Öretmenlerinin Lisans Döneminde Alm Olduklar Bireysel Ses Eitiminin Mesleki Gereklilikler Açsndan Deerlendirilmesi

Berna Özkut, Gürol Zrlolu, Emel Funda Türkmen

Türk Sanat Müzii Lisans Örencilerinin Ses Eitimi Dersine Yönelik Alglarnn Deerlendirilmesi

Safiye Yac

Çocuk Tiyatrosunda Müzik Kullanm: zmir Devlet Tiyatrosu Örnei

Pnar Uyank

14:45 Coffee Break

15:00 _{Serhat Yener (Chair)}Session I: _{Riza Akyürek (Chair)}Session II:

Çoksesli Koroda arki Söylemenin Psikolojik Ve Fizyolojik Etkileri

A. Muhip anal, Selahattin Görsev

Müzik Eitimi Alan Örencilerin Televizyondaki Müzik Kanallarn zleme

Alkanlklar Ve Motivasyonlar

Attila Özdek Ali Özdek

Çocuk Korolarna Katlmn Çocuklarn itsel Alglarna Etkilerinin Deerlendirilmesi

Emel Funda Türkmen

Mesleki Çalg Eitimi Motivasyonunda Youtube

ebnem Y. Orhan

Gönüllü Konservatuvar Örencilerinin lköretim Okullarnda Yaptklar Koro Çalmalarnn Müzik

Öretmenlii Alglarna Etkileri

Duygu Sökezolu

Video Destekli Öretimin Bireysel Ses Eitimi Derslerinde Performansa Etkisi

Aycan Özçimen

Deifre ark Söyleme

15:00 _{Dilek Göktürk Cary (Chair)}Session III:

Ütopya Ve Bilim Kurgu Edebiyatnda Müzik

Ali Kele

Sembolizm Ve Saf(Öz) iir Anlaynda Müzik Etkileri

Meral Bahar

Yerel Dinamiklerde Halk Ezgilerimizin iir le Bütünlemesi

Emel Örgün

Endüstriyelleen Dünyada Andy Warhol’un Bak Açsyla Müzik Ve Resim likisi

Ayegül Dinç, Ebru Çr

17:00

SEMINAR

Müzik ncelemesinde Etnografik Yöntem Levent Ergun

SATURDAY MAY

Morning

09:00 _{Ahmet Sevgi (Chair)}Session I: _{Ayegül Altok (Chair)}Session II:

Müzik Bölümü Örencilerinin Kültürel Geçmiinin Dikte Yazm Ve Melodik Hafza Üzerindeki Etkisi

Faruk Yldrm, N. Oya Levendolu Öner

II. Mahmut Döneminden Cumhuriyet Devrimlerine Eitim, Müzik Yaam Ve Okul Müzik Eitimi

A. Muhip anal, Nesrin Kalyoncu, Fahri Klç

Elektronik Org Eitimi Dersine likin Örenci Görüleri

Mehmet Serkan Umuzda

Lug Nono Ve 20. Yüzyln kinci Yarsnda talya’da Opera-Siyaset Etkileimi

Onur Nurcan, Elif Aktu

Rolland Metodu: Keman Eitiminde Yeni Bir Yaklam

Dilek Göktürk Cary

Contemporary Musical Landscapes Of Poland: A Case Study Of Art Music Since 1989

Christopher Cary

Temel Müzik Teorisi Ve Solfej Dersi Alan Örencilerin Çocuk arklarndaki Tonal Ve Modal Yapy Alglama

Yeterlikleri

Filiz Yldz

1800 Lü Yllarn Banda Yazlm Bir Piyano Eseri Üzerine

Bülent Alaner, Çidem Balolu

09:00 _{Kadir Güler (Chair)}Session III:

Müzik Algs Balamnda Çok Sesli Müzik Eitiminin, Tek Sesli Müzik Duyumuna Etkileri

Enver Mete Aslan

Performanstaki Baar Algsnn Yapsal Deiimi Üzerine Karlatrmal Bir Müzik-Analiz Çalmas: Virtüözitede Yeni Ufuklar

Beray Selen

Ritim Ve Zaman Algs

Diler Özer Efe

Ak’ta Müzik Algs

Yunus Emre Uur, Çahan Adar

10:45 Coffee Break

11:00

Session I: Duygu Sökezolu (Chair)

Name Of Chair (Chair)

Session II: Metin Ba (Chair) Name Of Chair (Chair) Bursa Bölge Senfoni Orkestrasnn Dinleyici Kitlesinin

Müzik Alglarnn Deerlendirilmesi

Elif Nuriye Ylmaz

Müzik Öretmeni Adaylarnn “Müzik Öretmeni” Algs Üzerine Betimsel Bir Çalma: Konya li Örnei

Ezgi Babacan, Yüksel Pirgon M.Devrim Babacan

Müzik Örencilerinin Arabesk Müzik Algs

Afin Öner, Mehmet Ate

Müzik Eitimi Anabilim Dal Örencilerinin Viyolonsel Dersine likin Alg Ve Beklentileri Etkileri

Serpil Umuzda

Üniversite Örencilerinin Klasik Müzie likin Alglar Anadolu Üniversitesi’nde Uygulanan Kültürel Etkinlikler

Dersi Kapsamnda Klasik Müzik Konserlerine Katlan Üniversite Örencilerinin Müzik Alglar Ve Beenileri

Bengi Baraz Çnar

Güzel Sanatlar Ve Spor Liselerindeki Müzik Bölümü Örencilerinin

Müzik Alglarnn ncelenmesi

Esengül Karademir

11:00 _{Sevgi Ta (Chair)} Session III:

Modern Klasik Gitar Kompozisyonunda Türk Müziinden Etkin Bir ekilde Yararlanmann Yollar

Kâzm Çokoullu

Müzik Eitimcisi Yetitiren Kurumlarda Toplu Çalg Eitiminde Yeni Yaklamlar

Rza Akyürek

Deien Yüzylda Balama cras

Sedat Çlgn

SATURDAY MAY

Afternoo

13:00 _{A.Bülent Alaner (Chair)} Session I: _{Muhip anal (Chair)}Session II:

Popülerleen Yerellik Ve Yerelleen Popülerlik Balamnda Günümüzün Müzikal Algsnn Deien

“Deimezler”ne Bir Bak

Cenk Celasin

lköretim Müzik Dersi Programndaki Müzik Dinleme Alglarnn Gelitirilmesine Yönelik Kazanmlarn

Deerlendirilmesi

Sevgi Ta

Sosyolojide Müzik, Müzikte Sosyoloji

Deniz Aydar

Viyolonsel Eitimcilerinin J. S. Bach’n Viyolonsel Süitine likin Alg Farkllklar Ve Edisyon Seçimine Olan Etkileri

Sezgi Sevi Kran

Deien Müzik, Deien Kimlik

Gürsel Yurtseven

Klâsik Türk Müzii Repertuvar Dersi Alan Örencilerin Üslûp Ve Tavr Örenimine Yönelik Alglar

Tuba Karde

Avrupa Birlii Sürecinde Gelenekselden Medyasal Müzik Algsna

Ylmaz Küçüköncü

13:00 _{Emel Funda Türkmen (Chair)}Session III:

Türkülerimizin Dili

Mehmet Sar

Türklerde Müziin Toplumsal Algs: Uygur Türkleri Üzerine Yaplan Bir Çalma

Feyzan Göher Vural, Timur Vural

Mustafa Hakk Yeil, Hayat, Kütüphanesi Ve Belediye Mustafa Hakk Yeil Kütüphanesinde Bulunan Müzikle lgili Kaynaklardan Bazlarnn Bibliyografyas

Emine Gedik

Buhûrî-Zâde Mustafa ‘Itrî Ve Yetitii Çevre

Kadir Güler

15:00 _{Ayhan Sari (Chair)}Session I: _{Cenk Celasin (Chair)}Session II:

Deien Yüzylda Azerbaycan’da Kamança Çalgs Ve Eitimi

Kadir Verim

Dinleyicilerin Algsal Perde Hiyerarisi Perde Sorgu Puanlar le Müziksel Dikte Puanlar Arasndaki liki

Gökhan Yalçn

Makamsal Viyolonsel Eitim Ve cralarnda Anahtar Problemi

Levent Deirmenciolu

Biçimsel Çözümlemeli Keman Eitimine likin Örenci Alglar

Hicret Tevhide Çöl

Türkiye’de Yaplan Müzik Teknolojisi Çalmalarnda Anadolu Geleneksel Müziinin Yeri

Abdurrahman Tarikçi

Mesleki Çalg Eitiminde Düünme Becerileri Ve Üst Düzey Düünme Becerilerinin Yeri Ve Önemi

Hepen Okan

Makamsal Dizilerde Bestelenmi Piyano Eserlerine Yönelik Türk Sanat Müzii Örencilerinin Algs

Mustafa Kabata

PANEL

KÜTAHYA MÜZK KÜLTÜRÜ

Mustafa HSARLI-Mustafa SALÜN-Uur TÜRKMEN

ÇNDEKLER Sayfa

Ahmet Bülent ALANER “1800 lü Yllarn Banda Yazlm Bir Piyano Eseri Üzerine” 16 Abdurrahman TARKC “Türkiye’de Yaplan Müzik Teknolojisi Çalmalarnda Anadolu Geleneksel

Müziinin Yeri” 29

Afin ÖNER & Mehmet ATE “Müzik Örencilerinin Arabesk Müzik Algs” 38 Ahmet SEVG “Türkiye Polonya Kültürel likilerinde Ali Ufkî Bey ve Eserleri” 51

Ali KELE “Ütopya ve Bilimkurgu Edebiyatnda Müzik” 57

Ali TÜFEKÇ “Tarihsel Süreç çerisinde Yazl Kaynaklarda Ney Eitimi” 70 Attila ÖZDEK & Ali ÖZDEK “Müzik Eitimi Alan Örencilerin Televizyondaki Müzik Kanallarn zleme

Alkanlklar ve Motivasyonlar” 80

Aycan ÖZÇMEN “Video Destekli Öretimin Bireysel Ses Eitimi Derslerinde Performansa Etkisi” 92 Aykut ÇERERZCOLU “Extreme Metal Scene’de Toplumsal Cinsiyet” 97 Ayegül DNÇ & Ebru ÇIIR “Endüstriyelleen Dünyada Andy Warhol’un Bak Açsyla Müzik ve Resim

likisi” 112

Ayegül GÜNE & Engin GÜNE “Ar. Yazar Mehmet DUMLU’nun Kütahya Türkülerindeki Tasavvuf

Algs” 121

Barbaros BOZKIR & Erdal KARA “Alan Çalmasnda Çok Kanall Kayt Uygulamas; Teke Yöresi Çalglar” 136

Bar ERDAL “Müzik Tercihinde nanç Biçimlerinin Rolü” 149

Berna ÖZKUT & Gürol ZIRHLIOLU &Emel Funda TÜRKMEN “Müzik Öretmenlerinin Lisans

Döneminde Alm Olduklar Bireysel Ses Eitiminin Mesleki Gereklilikler Açsndan Deerlendirilmesi” 154 Cenk ÇÖL “Türk Müziinde Uygulama ve Teori Arasndaki Algsal Farkllklar” 164 C. Bengi BARAZ ÇINAR “Üniversite Örencilerinin Klasik Müzie likin Alglar Anadolu Üniversitesi’nde

Uygulanan Kültürel Etkinlikler Dersi Kapsamnda Klasik Müzik Konserlerine Katlan Üniversite

Örencilerinin Müzik Alglar ve Beenileri” 180

Cenk CELASN “Popülerleen Yerellik ve Yerelleen Popülerlik Balamnda Günümüzün Müzikal Algsnn

Deien “Deimezler” ne Bir Bak” 188

Cihan IIKHAN “Müzik Teknolojisi Eitimi çin Bir Model: Dokuz Eylül Üniversitesi Müzik Teknolojisi

Abd” 193

Cihan YURTCU “Türkiye’de Halk Çalglarnn Mesleki Eitim Sürecinde Kaval Eitiminin Geliimi ve

Sorunlar Üzerine Tespit ve Öneriler” 204

Çahan ADAR & Yunus Emre UUR “Ak’ta Müzik Algs; Afyon Kocatepe Üniversitesi Eitim Fakültesi

Örnei” 220

Çidem BALOLU “Müzikte Çok Kültürlülük Örneine Tarihsel Bir Yaklam: “Darü’l Elhan Mecmuas” 231

Deniz AYDAR “Sosyolojide Müzik, Müzikte Sosyoloji” 239

Diler Özer EFE “Perception Of Rhythm And Tme” 247

Duygu SÖKEZOLU “Gönüllü Konservatuvar Örencilerinin lköretim Okullarnda Yaptklar Koro

Çalmalarnn Müzik Öretmenlii Alglarna Etkileri” 258

Elif Nuriye YILMAZ “Bursa Bölge Devlet Senfoni Orkestras Dinleyici Kitlesinin Müzik Alglarnn

Deerlendirilmesi” 268

Deerlendirilmesi”

Emel ÖRGÜN “Yerel Dinamiklerde Halk Ezgilerimizin iir ile Bütünlemesi” 287 Emine GEDK “Mustafa Hakk Yeil, Hayat, Kütüphanesi ve Belediye Mustafa Hakk Yeil Kütüphanesinde

Bulunan Müzikle lgili Kaynaklardan Bazlarnn Bibliyografyas” 297 Esengül KARADEMR “Güzel Sanatlar ve Spor Liselerindeki Müzik Bölümü Örencilerinin Müzik Alglarna

Yönelik Deiimlerin ncelenmesi” 322

Ezgi BABACAN & Yüksel PRGON & M.Devrim BABACAN “Müzik Öretmeni Adaylarnn “Müzik

Öretmeni” Algs Üzerine Betimsel Bir Çalma: Konya li Örnei” 331 Faruk YILDIRIM & N. Oya LEVENDOLU ÖNER “Müzik Bölümü Örencilerinin Kültürel Geçmilerinin

Dikte Yazm ve Melodik Hafza Üzerindeki Etkisi” 340

Fatih MUTLU “Toplumsal ve Kültürel likileriyle Arguvan Az” 347 Filiz YILDIZ “Temel Müzik Teorisi ve Solfej Dersi Alan Örencilerin Çocuk arklarndaki Tonal ve Modal

Yapy Alglama Yeterlikleri” 359

Fulya TEZER “Tp Bilimi ve Piyano Tekniinin Disiplinleraras Etkileimi Piyanist Fizyolojisi ve Piyano

Teknii” 369

Gökhan ALGAN “Türk Mûsikîsi Formlarndan Mevlevî Âyîni erîf’in Ülkemizdeki Japon Ziyaretçilerin

Müziksel Algs Üzerine Etkileri” 387

Gökhan YALÇIN “Dinleyicilerin Algsal Perde Hiyerarisi Perde Sorgu Puanlar ile Müziksel Dikte Puanlar

Arasndaki liki” 398

Gözde ÇOLAKOLU SARI “Kültürel Politikann nasnda Çalg Gruplarndan Halk Orkestralarna-Koutev

Örnei ve Arel Karlatrmas” 409

H.Ylmaz KÜÇÜKÖNCÜ “Avrupa Birlii Sürecinde Gelenekselden Medyasal Müzik Algsna” 421 Hasan Devrim KINLI & brahim Yavuz YÜKSELSN “Kültürel Aracln Ritüelleri: Bergamal Profesyonel

Roman Müzisyenlerin Geçi Ritüellerindeki Araclk Rolleri” 432 Heather ÖZALTUN “Müzii Alglamak: Stravinsky’nin “Divertimento” sunda Metinleraraslk ve Uyarlama

Süreçleri” 447

Hicret Tevhide ÇÖL “Biçimsel Çözümlemeli Çalg Eitimine likin Örenci Alglar” 458 zzet YÜCETOKER & Meral BAHAR “Embolizm Akm ve Saf (Öz) iir Anlaynda Müzik” 470 Jülide GÜNDÜZ & Zehra Müge HENDEKL “Société Nationale De Musique Française’in Kuruluundan

tibaren Claude Debussy, Maurice Ravel ve Erik Satie Ekseninde Fransz Müziinde Ortaya Çkan Özgünlük

Araylar” 485

Kadir VERM “Deien Yüzylda Azerbaycan’da Kamança Çalgs ve Eitimi” 493 Levent DERMENCOLU “Makamsal Viyolonsel Eitimi ve cralarnda Anahtar Problemi” 501

Mehmet SARI “Türkülerimizin Dili” 510

Mehmet Serkan UMUZDA “Örencilerin Elektronik Org Eitimi Dersine likin Görüleri (Gaziosmanpaa

Üniversitesi Örnei)” 524

Mehmet YÜKSEL & Serkan ÖZÇFC & Gözde GÜRÜN & Türev BERK “Bir Schumann arksnda Tonal

Yap ve iir likisi” 536

Merve SEÇKN & Çiler AKINCI “1950 Sonras Flüt Müzii ve Gelitirilen Özel Efektler 547

Mustafa KABATA “Müzik Teknolojisinde Hologramn Yeri” 555

Mustafa USLU “Müzik Eitiminde Duygusal Boyutun Deerlendirilmesi” 578

Nihal Baak ÖNDER “Müzik, Duygular ve Beyin” 585

Onur NURCAN & Elif AKTU “Lug Nono ve 20. Yüzyln kinci Yarsnda talya’da Opera-Siyaset

Etkileimi ” 592

Orhan BABA “M. M. Bakhtin'in Edebiyat ve Dilbilim Alanlarndaki Diyaloji ve Karnavalesk Kavramlarnn

Müzikte Geçerlilii” 601

Öznur DOAN “Kentleme Balamnda Alevi Semahlar Narldere Cemevi Örnek Olay” 608 Özer KUTLUK & Zafer KURTASLAN “Keman Eitiminde Çada Türk Keman Eserlerinin Kullanlma

Durumuna likin Öretim Eleman Görüleri” 615

Rza AKYÜREK “Müzik Eitimcisi Yetitiren Kurumlarda Toplu Çalg Eitiminde Yeni Yaklamlar” 628 Safiye YACI “Türk Sanat Müzii Lisans Örencilerinin Ses Eitimine Yönelik Alglarnn

Deerlendirilmesi” 637

Seher AKKA & brahim Yavuz YÜKSELSN “Senkretizm Balamnda ‘Karadeniz Rock’ Olgusu: Grup

Marsis Örnei” 645

Serdar ÇELK “Müzik Teknolojisi Anabilim Dal Md Derslerinde Max/Msp Programlama Dilinin

Kullanlmas ve Kazanmlar” 658

Serenat STANBULLU “Gssl Örencilerinin Resmi Törenlerdeki Müziklere Yönelik Alglar” 672 Serhat YENER & Hakan DURAN “Uluslarn Müzii Alglamasna Farkl Bir Bak: “Dünya Ülkeleri ve

Ulusal Marlar” 680

Serpil UMUZDA & M. Serkan UMUZDA “Snf Öretmeni Adaylarnn lköretim Müzik Eitimi

Hakkndaki Görüleri” 698

Sevan NART “Deifre ark Söyleme” 703

Sevgi TA “lköretim Müzik Dersi Program’ndaki Müzik Dinleme Alglarnn Gelitirilmesine Yönelik

Kazanmlarn Deerlendirilmesi” 716

Sezgi Sevi KIRAN “Viyolonsel Eitimcilerinin J. S. Bach’n Viyolonsel Süitine likin Alg Farkllklar ve

Edisyon Seçimine Olan Etkileri” 724

Sezin ALICI “Türkiye’de verilen Flüt Eitimi ve Çalma Yöntemlerinin ncelenmesi” 731 ebnem Y. ORHAN “Mesleki Çalg Eitimi Motivasyonunda Youtube” 743

Timur VURAL “Türklerde Askeri Müzik Algs” 755

Tuba KARDE “Klâsik Türk Müzii Repertuvar Dersi Alan Örencilerin Üslûp ve Tavr Örenimine Yönelik

Alglar” 762

Türev BERK & Arda ERDEM “Ahmed Adnan Saygun’un Aksak Tartlar Üzerine On Etüdü Üzerine Bir

Analiz” 777

Türker EROL & Gülay KARICI “Kültürel Kimlik Balamnda Sivas’taki Türkü Barlar” 795 Uur TÜRKMEN “Ses Yoksa Müzikal Algda M Yok? 4’33’ü Alglamak” 804 Yasemin ATA&Frat KUTLUK&Cem ÇALLI&Ali Saffet GÖNÜL&Asl GALOLU&Timur KÖSE

“Müzisyen Beyni ve Beyaz Madde Yapsndaki Farkllklar: Bir Dt-Mr Çalmas” 813 Zafer KURTASLAN & Güler DEMROVA “Necdet Levent’in 1 Numaral Keman Konçertosu’nun Teknik ve

Müzikal Analizi: 1. Bölüm Örneinde” 824

Zafer TELL “Geçmiten Günümüze anlurfa’da Müzk Kültürü” 838 Özgür Sadk KARATA “Türk Tasavvuf Mûsikîsi’nde Mevlevî Âyinleri’nin Güfte Özellikleri” 847

III. ULUSLARARASI HSARLI AHMET SEMPOZYUMU TAM METNLER

“SOSYOLOJDE MÜZK, MÜZKTE SOSYOLOJ” Yrd. Doç. Deniz AYDAR

Ordu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü

ÖZET

Bu çalmada, konuya giri kapsamnda, müzik ve sosyoloji kavramlarnn genel incelemesi ve birlikte oluturduklar altyap itibar ile, müzik ve toplum ilikilerine bir bütün olarak baklmas gereinden yola çklarak, tarihi ve kültürel bir bak açs getirilmitir. Bu anlamda, müzik ve toplum kavramlarnn bilimsel olarak, alan itibar ile ekillenmesini salayan kültür olgusu üzerinde durulmu, müzik sanat, sosyal yap ve bilim açsndan irdelenmitir. Bu aamadan sonra, müzik ve sosyoloji kavramlarnn birliktelii konusunda adm adm irdelemeler yaplrken, sosyoloji kavram incelenmi ve karmaklaan dünya düzeninde toplum olgusu ön plana alnarak, zorlaan toplumsal ilikilerde müziin yönü ele alnm ve bir temsil alan olarak ‘sosyolojide müzik’ üzerinde durulmutur. Buna bal olarak, gelien dünya düzeninde ‘müzikte sosyoloji’ kavram incelenmi, alanlama olgusu ile birlikte sonuca doru gidilmitir.

Anahtar Kelimeler: Sosyoloji, Müzik, Toplum, Kültür, Sanat, Bilim.

MUSIC IN SOCIOLOGY, SOCIOLOGY IN MUSIC

ABSTRACT

Within the analysis, it levels us to believe sociology and music complement the other forming a plenitude. This plenitude being reliant on the historical and culturel conclutions built by the musical and social relations of these two synchronistic concepts. In this sense, within the scientific field the concepts of music and society are shaped by culture, the art of music in investigated through science and social stucture. At this point, we research the concepts of the corporation of music and sociology step by step, we scan this concept of sociology and give preference two these ideas often determined to be difficult within these social relations. The data of society in a complicated world is ordered and represented as a field in ‘music in sociology’, this field is then reviewed. ‘Sociology in music’ is developed in a sensible order and concluded with the facts of this diwerse field of study.

Key Words: Sociology, Music, Society, Culture, Art, Science.

GR

Sosyoloji ve müzik kavramlarnn genel irdelemesi ve birleimi, çeitli adlar altnda olmakla beraber, müziin tarihsel ve düünsel evriminde, bu konuya birçok açdan bakmay gerektirmitir. Bugün müzik sanat, bu alana sadece saf, dokunulmaz bir icra yaplanmas eklinde bakmaktan daha çok, gelien ve deien zaman, tarih ve toplumsal koullar evreninde, kültürel ve dolays ile, sosyolojik bakmay, incelemeyi ve üzerinde düünmeyi gerekli hale getirmi, akademik yazn anlamnda da bilim haline gelmesinde farkl etkenler oluturmutur.

Müziin bu ekilde irdelenmesini gerekli klan koullarn, ilkel yaamdan, gelikin yaama kadar, toplum kavram ile ortaya çkt düünülürse, bu noktada yine, ilkel yaamdan günümüze kadar deien ve gelien insan-doa ilikilerinin, müziin evreninde yerald göz önünde tutulabilir. Çünkü, müziin ortaya çkt toplum, toplumbilim ya da sosyoloji balamnda ‘insan doa ilikilerinin ve kendi aralarndaki ilikilerin bir bütünü olarak

tanmlanmaktadr’ (Günay, 2006: 138). nsan-doa ilikilerini baznda gelien toplumlarn,

ilkel olarak doa ile babaa kalan bireyin ya da bireylerin doa ile mücadelesinin sonucunda, yava yava küçük topluluklar halinde, ihtiyaç temelli toplu çalma unsurlar yaratt göz önüne alnrsa, orada sergilenen toplu ritmik düzen, raks, söz ve büyüye dayal ayinler, sanatn ve özellikle de müziin, bu ilkel toplu yaama biçiminden ortaya çktn ve toplumdan bamsz düünülemeyeceini bir kez daha kantlar. Bu anlamda günümüzde sosyoloji müzik kavramlarnn, düünsel olarak özdeletirilmesi yeni yaklamlar olsa da, özellikle tarihi ve kültürel oluumlar, bu bak doal olarak gerekli klmaktadr. Çünkü, müzik sanat, bir toplumun dünya üzerinde nerede olduunun aynasdr. Ancak bugün, toplum ve müzik evrenindeki yaklamlar, deien sosyolojik kavramlar itibar ile de, deiiklik göstermektedir. Burada önemli olan, bir toplum bilinci veya toplumsal bak açs yaratma ve müzikal olaylar evrenini çözümleme çabasdr. Bunun kökeni de aslnda, daha önceye dayanmaktadr.

Sadece müziin deil, sanatn toplumsal açdan incelenmesinin bir gerei de, insan topluluklarnn, doadaki dier canllardan fakl olarak, düünsel ve bilinçsel anlamda zamanla bamszlamas ve deikenlikler yaratmasdr. Çünkü insan topluluklar, bir bütüncül içgüdü ile yaamaktan daha çok, gelien yüzyllarda bamsz bir ibölümü ile, farkl kültürel yaamlar yaratmlardr. Buradaki tek benzerlik, ‘toplum ve yaayan organizma, her

ikisi de büyüme eilimi gösterirler’(Poloma, 2007: 48). Dolays ile sosyolojik olarak, insan

biyolojik dürtülerle dünyaya gelse de, ilkelden balayarak zamann gelimesi ile beyinsel olarak varolmu, düünme ve akl mekanizmas ile donatlm olup, deiiklikleri yaratarak, bireyselden balayp, bir düünceler sistemi gelitirmi ve bu düünceler sistemi aktarlan davranlar eklinde, belli bir amaç, yer, zaman, örgütlenmilik gibi kavramlarla toplumlar oluturmutur. Bu anlamda sanatn ve ana konuyu oluturan müziin toplumsal irdelenmesi balbana bir olgudur çünkü, müzik sanatnn evrensel serüveni, toplum yaplarnda kendini gösterir. Kökeninde iletien ve kültür kavramn barndran toplum yaps ile, müzik ilikilerinin incelenmesi ise, deiik yönlerde olup, bilimsel temelli, sosyoloji ve müzik kavramnn birliktelii ihtiyacn dourmutur.

Toplumbilim ve Müzik Olgularnn ncelenmesi Açsndan ‘Kültür’ Kavramna Genel Bak

Ana kökeninde, üretmek anlamna gelen ‘kültür’ kelimesi, çeitli alanlar itibar ile, çok boyutlu tanmlar tamaktadr. Özünde, ‘bir ileme sürecinin ad olarak, balangçta ürün

yetitirilmesi(cultivation), ya da çeitli bitki ve hayvan yetitirilmesi, gelitirilmesi’(Büyükyldz, 2009: 19) anlamn tayan kültür, eski çalardan bugüne bireyler

vastas ile, topluluk ve daha büyük boyutta toplum tarafndan yaratlan geni çehreli bir kavram olarak kendini göstermi ve tarm boyutunu amtr. O halde kültür, günümüz ölçeinde deien boyutlar ile birlikte, yalnzca bireysel deil, insani deerleri konu alan, toplumsal bir kavramdr. Bu nedenle sosyolojik açdan incelendii zaman, kültür kavramnn bireyselden balayarak, toplumlar baznda birtakm konular, özellikle de bu makalenin ana eksenini oluturan sosyolojik alt tabanda sanat ve bilimin kucaklamas olgusunu ön plana çkararak, yaamsal döngü haline getirdii düünülürse, kültürün toplum kavramndan soyutlanmas imkanszdr. Kald ki, ‘bireysel kültür bile, kiinin içinde yaad toplum

kültüründen soyutlanamaz’ (Turan, 2005: 24). Ksaca, kültür kavram bireysel katk ile, emek

lkel çadan günümüze kadar, çok deikenlikler gösteren kültür kavram, tarih olgusunun yannda, toplumu, ‘toplumbilim’ ya da ‘sosyoloji’ baznda incelemenin ana etkenlerinden biridir. Toplumlarn maddi ve manevi üretimleri, yaam tarzlar, gelenekleri, görenekleri ve meydana getirdii sanatsal ürünleri altnda, bugün itibar ile gösterdii gelimilik ve deikenlikle birlikte kültür, yani, üretim yatar.

Bunun dnda, kültür kavramna, maddi üretimden çok, manevi üretim olarak baklrsa, insann ilkelden balayarak gelitirdii araç ve gereçler itibar ile oluturduu sanatsal üretim, felsefi düünü, ahlak kavram, deerler sistemi, gelien davran biçimleri, ve özellikle de, sanat vastas ile oluturduu estetik ortam, insan gelikin bireyler vastas ile toplum olmaya ve giderek uygarlklar seviyesine çkarmaya yöneltmitir. Bunun sonucunda toplumlar, çeitli alanlar itibar ile, özellikle, 19. ve 20. y.y.’dan itibaren incelemeye deer görülmü, böylelikle alt yapda deien ve gelien kültür kavram, tarih olgusu ile birlikte, toplum yapsn bilimsel inceleme alan olma yolunda tetiklemitir.

Kültür vastas ile toplumlar tarafndan oluturulan felsefi düünü ve sanatsal ortamlar, kültür kavramnn incelenmesinde ayr bir ana etken olup, özellikle de müzik, toplumlarn tarihi ve kültürel yaaylarnda baskn sanatlardan birini oluturmu ve ayr bir kültür alan yaratmtr. Dolays ile müzik, bireyin ve toplumlarn üretim gücünü tetikleyen, ana düüncede toplumlarn yaaylarnn göstergesini oluturan, toplum baznda incelenmeye deer bir kültür olarak kendini göstermitir. Bu anlamda müzik, geni çapl insan doa ilikileri içerisinde evrilen ve temelde birey emei sonucunda yaratlan doal ve toplumsal bir kültürdür.

Dil, aktarm ve tarih yolu ile insan doa ilikileri baznda yaratlan ve gelitirilen kültür, deien ve gelien yaps gerei, birçok alann birbiriyle etkileim halinde, toplumsal bazda incelenmesini gerekli kld gibi, müzik alann da, yine toplumsal bazda, birçok alanla ilikili halde incelemeyi gerekli konuma getirmitir. Bu anlamda, müziin toplumsal bazda incelenmesinin bilimsel yönünü ele alan sosyoloji kavramnn altnda, kültür vardr. Gelien kültürel sistem, zamanla müzii, sadece, bir temsil ve icra alan olmaktan çkarm, deien toplusal yap itibar ile, müzii bilimsel bazda inceleyerek, sosyoloji ve müzik alanlarnn etkileimini salamtr. Dolays ile içinde üretim eylemini barndran kültür kavram, birey ve toplum tarihinde, yaamlarn, alanlarn ve özellikle de sanatlarn yaratlmasnda temel kavram oluturarak, müzii sosyal yap ile çokça balantl klmtr.

Müzik Sanatnn Sosyal Yap ve Bilim Açsndan ncelenmesi (Müzik ve Sosyoloji Kavramnn Birliktelii Süreçleri

Müzik sanatnn sosyoloji ile bantsna adm adm yaklarken, ilk önce bu sanat sosyal yap ve bilim açsndan incelemek yerinde olacaktr. Genel anlamda müzik sanatnn ilerleme ve deiim unsuru, ilk olarak, bu sanatn içinde bulunduu sosyal yaplanma süreçleri; daha sonra da bilimsellemesi ile doru orantldr. Söylenmesi gereken ey udur ki, ‘sanatla sosyal yapnn ilikisi, insanla sosyal yap ilikisinde ilk süreçlerden birini

oluturur’ (Erinç, 2009: 24). Müzik sanatnn çeitli ekillerde deimesi ve ilerlemesi, eski

çalardan günümüze, hep toplum içinde olma ve çeitli sebeplerle bireysel yolla toplumsallama süreçleri ile ilgilidir.

Müziin sosyal yapdan ayr düünülemeyecei unsurunun bir baka yönü, bu sanatn yaamn geni alanlarnda, dönem ve ekollerin ortaya çkmasnda, sosyo-kültürel konumlarn olumasnda ve bir tarih yaratmasnda bütün sanatlardan önce gelmesi, yardmc, temsili bir unsur olmasdr. Dolays ile müzik, biraz önce sözüne edilen ‘kültürün hem nedeni, hem de

sonucu olan insann ortak deerlerini dile getirir’ (Say, 2010: 18). Sözüne edilen bu ortak

deerler, tarihte toplum kavramnn, ilkel topluluklardan biliim toplumlarna dönüünceye dek geçirdii süreçlerde deise bile, müziin sosyal yap ile bants olduu gerçei hiçbir

zaman deimeyecektir. Müziin sosyal yap ile bantsnn süreçleri, eski çalardan günümüze kadar devam etmi ve çeitlilik göstermitir.

Yaznn bulunuundan önceki çalarda, ilkel insanlar bilinçsizce oluturduklar küçük topluluklar vastas ile, hem yaam kefetmi, hem ilk toplumsallama süreçleri ile yaamla çeitli ekillerde mücadele ederek, doa ile kar karya gelmilerdir. Bu süreçte müzik en ilkel hali ile, insann doa ile mücadelesinde ilk etken unsur olarak kendini göstermi, insanlar anlamsz bir takm ses ve vücut hareketleri ile, toplu çalarak, dans ve ritm vastas ile yaamlarna düzen vermeye çalmlar ve ihtiyaçlarn giderme yoluna yönelmilerdir. Buna bal olarak, ilkel arklar, dans ve özellikle de, toplu çalma düzenini salayan ritm unsuru, müzik sanatnn ilk sosyal yaplanma sürecidir ki, müzik henüz o dönemlerde sanat unsuru deil, ilkel yöntemle, bir insani mücadele unsuru olmutur.

Sözüne edilen çalarda ilkel topluluklar, daha sonraki çalarda yava yava göçer topluluklar halinde olarak, düzen oluturulmas ve akl unsurunun gelimeye balamas ile yaama daha bilinçli düzeyde devam ederek, müziin de gelimesini salam, dil kavramn gelitirerek, insani duygularla yumuak bir halk tabakas yaratm ve küçük kültürel aktarm balatmtr. Dolays ile yava süreçlerde kültürel aktarma yardmc olan müzik, temsili anlamn kuvvetlendirmi, yöresel halk çalglar, ark unsuru ve halk danslar yaratarak, sanat olma yolundaki admn balatmtr. Üretim ve çalma olgularnn insani sevgi unsurunu tayarak gelimeye balad bu dönemde, müzik vastas ile insanlar daha fazla topluluk olma bilinci tamlar ve giderek geleneksel müzii yaratmlardr. Geleneksel müzik sanat unsuru tamann yannda, ilkel müzikten sonra ikinci derecede toplumsallama unsurudur ve sosyal yapnn en temel talarndandr.

Müzik sanatnn sosyal yap süreçlerinde, ilkel ve yerel kavramlardan sonra, göçebe yaayan insanlarn bütünlemesi ve halk kavram ile birbirine balanmas, gezgin ozanlar ve saz airleri vastas ile oluurken, dünya tarihinde ihtilal sarsntlar ile perçinleen bu ba giderek toplumlarn kendi köklerini aramas ve ulusallamas ile sonuçlanmtr. Bu anlamda, her ulusun kendini anlatan müzikal ortamlar gelimi, yerel müzik yava yava ilkel göçebe konumundan kurtularak, her ülkenin kendi müzii konumunda disipline olmu, esaslarn oturtmaya balamtr. Bunun her toplumdaki sancl süreçleri farkldr. Bu ekildeki süreçlerde, müzik temsili konumundan sanat konumuna geçmekte olup, balbana bir alan halini alm, ancak bunu alrken, dünya tarihinde deien ve gelien sosyal yaplanmalarn etkisi ile kendini oluturmutur. Bugün içinde bulunduumuz dönemde de artk, ulusall aarak, zamanla uluslarn bütünlemeleri ve deien dünya düzeni ile de, ilk önce evrensellemi, daha sonra da küreselleme olgusu ile deien sosyo-kültürel anlayla, çözülmelere urayarak sorgulanr hale gelmitir.

Bütün bunlarn sonucunda, müzik, günümüze kadar deien ve gelien sosyal yaplanmalar itibar ile, temsil konumunu aarak, ulusallama ile baskn bir ekilde, tarihte dönem kavramnn olumas ve akmlar yardm ile, sanat konumunu yükseltmiken, kendi yasalarn oluturmu ve bilim olma yoluna doru yönelmitir. Bu yolda müzik incelenirken, yine sosyal yaplardan bamsz incelenmemesi gereklidir. Çünkü kendi yasalarn oluturup balbana bilim olan ve icraclkla birlikte akademik ortam douran müzik, sanat ve duyu olmasnn yan sra toplum için vardr ve kaliteli sanat ilkesi ile hareket edip, toplumdaki yaplanmay yükseltici görevini her zaman üstlenecektir. Aslna baklrsa, daha snfl toplum zamannda, kapal mekanlarda, aristokrat beste siparii üzerine sanat olarak sergilenen müzik, daha o zamanlarda kendi yasalarn oluturmu, bilimsel yöntemlerini rönesans döneminden itibaren belirlemi ve bugüne gelmitir. Dolays ile, müzik ve sosyoloji kavramnn birliktelii konusundaki ana etken, müzik bilimi olgusu ile, müzik sanat ve toplum arasndaki diyalektik çelikidir. Bununla birlikte, temsili olarak düzen oluturma ve yaam ihtiyac giderme konumunda olan müzik, sanat ve bilim olma durumunda olmuken, bunu

içinde bulunduu sosyal süreçlere borçlu olup, müzik ve sosyoloji kavramnn birlikte ele alnmasnda öncü olmutur.

Müzik sanatnn sosyal yap ve ayrca bilim olma yönünden incelenmesindeki bir baka unsur, müzii etkileyen bellibal sosyal öelerdir ki, bunlar zamana ve mekana göre deise de, temel yapta olarak müziin bireysel ve toplumsal algsn oluturma yönünde, her zaman yerini koruyacaktr. Bunlar; aile, kültür, inanç, ekonomi, politika eklinde sralanabilir. Aslna baklrsa, aile kavramndan balayarak, bireyin ald kültürel ve inançsal ortamlarn, tek tek bütün toplum bireylerini kapsayan ve toplumlar toplum olma yönünde tetikleyen, yerleik ekonomi ve politika ortamlar yaratt görülmekte ve müzikal deerler buna göre ekillenmektedir. Çünkü, bireyin yetitii aile ortamnda edindii kültür ve inanç sistemi, toplumun ana statüsünde yava yava ulusal köprüden evrensele ulama noktasnda geçi gösterir ki, müzik ortamnn olumas ve bir sanat unsuru olarak gelimesi ilk etapta buna baldr. Ancak bu da, bireyin ald eitim ve toplumsallama süreci ile ilgilidir. Bunun yansra, ekonomi ve politika gibi maddiyata dayanan ve devlet yönetimi sistemli yargsal toplum kanunlar da, müziin, gelikin bir sanat ve bilim dal olmasnda iki önemli etkendir. Çünkü, bireyin alm gücü ve toplumdaki politik düünceler sistemi gibi iki ayr kavram, müzik sanatn bir baka yönde etkilemektedir. Buna bal olarak, sanat ve dier sistemlerin birbirini etkiledii ve girift olduu düünülürse, tarih, kültür, bilimsellik gibi koullarn yan sra yukarda sözü edilen, yetime tarzn oluturan ve genelleme yolu ile toplumu ekillendiren temel sosyal öeler ayn zamanda, müzik ve sosyoloji kavramnn birlikte ele alnmas ihtiyacn douran bir baka etkendir.

Müzik ve Sosyoloji Birliktelii Kavramna Yaklarken Üzerinde Durulmas Gereken ‘Sosyoloji’ Kavram

Sosyoloji kavram, Latince ‘socius’, yunanca ‘logy’ kökeninden türemekle beraber, toplum kavramn çok geni yönleri ile ele alan, toplumbilim konusu ile edeer bir yaplanma ile birlikte, ‘hiçbir zaman bir sosyal bilim statüsü ya da bütünlüklü bir bilgi yapsna

yönelemeyeceini, melez bir disiplin doasna sahip olduunu gösterdii ileri sürülmütür’

(Marshall, 2005: 680). Dolays ile, sosyoloji, bilim olmaktan daha çok, toplum yaplanmasnn dier alanlarla ilikili ekilde incelenmesi gereinden yola çkarak, bir çok alann kendi sosyolojisini yaratm, ve alana dair olay ve olgular çözümleme yoluna gitmitir. Dolays ile, toplumdaki girift ve çeliik yaplanmalar ve ayrca ilikileri inceleyen sosyoloji konusunun, bilimsel yanndan öte, çok yönlü bir kavram olarak ele alnmas, doal bir yaklamdr. Bununla bantl olarak, sosyoloji, birey, kültür, inanç, bilim, sanat…v.s. gibi alanlarda doal bilim ortam yaratarak, örnein, sanat ve giderek daha alt dalda, müzik sosyolojisini oluturmutur. Bu oluumun serüveni, batl düünce sisteminden kaynaklanan, bireyi aarak, ‘toplum’ kavramna duyulan merak ve ihtiyaçtan gelir. Çünkü, dünya toplumlar, deien düzende modernletikçe, alanlar toplumsal yönden inceleme gerei duyulmu ve karmaklaan toplumsal ilikilerde, müziin yönünü aratrmak da ayr bir ihtiyaç ve merak konusu olmutur. Dolays ile sosyolojik açdan müziin incelenmesi veya, ‘müzik sosyolojisi’ gibi bir alann ortaya çkmas, yine, doal bir durumdur.

Bir Temsil Alan Olarak Sosyolojide Müzik

Sosyolojide müziin alan olarak incelenmesi, bireyin anne karnndan, toplumsal yaamda kendini var edinceye kadarki sosyal süreçlerde, gerek birey olmas, gerek toplum insan olmasndaki aamalarda, doal bir temsili süreç olup, bu süreç, günümüzdeki koullarda, müziin yine temsili anlamn koruyarak, balbana bir sanat olmasna kadar gider. Bunun dnda, müzik ve sosyoloji ilikilerinin incelenmesi, nasl ki balbana bir alan ise ve bunun yannda yeni ortaya çkan bir kavram olma özellii tayorsa, diyalektik yönden sosyolojide müziin incelenmesi de, düünce kapsamnda yeni gibi gözükse de, aslnda ilk

çalardan günümüze, müziin toplumsal ürün olmasndan yola çklarak, müziin bu alanda eylemsel olarak hep var olduunu göstermitir. Dolays ile sosyolojide müzik çok geni bir temsil alan olarak, bireysel ve toplumsal örgütleniin bir koludur ve müziin sosyoloji gibi bir alanda incelenmesinin sebebi de aslen burada yatar. Çünkü müzik toplumun dilidir. Ancak burada söylenmesi gereken ey, müzik bir temsil alan olarak,’toplumun nasl göründüünü

anlatan bir dil deildir, toplumun nerede olduu ile ilgili duygularn mecazi bir anlatmdr’(Lull, 2000: 29). Bütün bunlardan yola çklarak, sosyolojide müziin

incelenmesinin boyutlar, ilkel ve yerel toplumsal örgütlenme gibi yumuak bir tabandan, günümüz dünyas kapital düzenindeki karmak toplumsal ilikilere ve müziin meta halinde, bir tüketim malzemesi oluncaya kadar geçen sürece doru yol izler. Dolays ile sosyolojide müzik bir toplum dili olarak, hem toplumsal yaplanma süreçlerini ve toplumsal iletiimi, hem de, sanatsal olarak, bireysel müzik faaliyetlerini ve bunlarn topluma yansmasn deiik yönleri ile sorgulayan doal bir inceleme alandr.

Toplumsal iletiimin ve bireyin toplumda var olma yolunda kendini ifadesinin bir arac olan müzik, ilkel çalarda doa ile mücadelede, dans ve ritm aracl ile, bir yaamsal temsil olmaktan yola çkarak, göçer ve yerleik toplum düzeni ile beraber, sanat yolu ile bireysel örenmeyi, toplumsallamay, bilinçlenmeyi, yerel balarla giderek ulusallap, insanla dünyaya açlma yolunu öreten en önemli unsurlardan biridir ve bu ekilde gelierek de sanat olma özelliini kazanmtr.

Sosyolojide müziin incelenmesinin; doada müzik yolu ile var olma, örenme, bilinçlenme, bir toplumsal kültürden, giderek bir dünya kültürü yaratma ve toplumsallama olgularn kapsamasnn yan sra, günümüz dünya düzeninde kültürün endüstriyelletii ve müziin tüketim malzemesi haline geldii dünya toplumlarnda, boyutun daha farkllat ve karmaklat görülmekte, deien toplumsal düzende, müziin ayrca bir alt kültür alann temsil ettii gözlemlenmektedir. Bu anlamda, müzik, balbana bir sanat unsuru olmasnn yan sra, saf ve doal bir temsil alan olmaktan çkarak, daha ideolojik dürtülerle alt ve yan kimliklerin kültürlerini yanstmakta, müzik yolu ile toplumsallamay daha girift bir hale tamaktadr. Dahas, müzik, bugün bir tüketim malzemesi eklinde, sanat olmaktan daha çok, baskn bir toplumsal dürtü haline gelmitir. Bu da müziin sosyolojik olarak incelenmesinin farkl bir boyutunu oluturmutur ki, bunun en önemli kant, müzik üzerinden açklanan toplumsal deiimlerdir ve bu olgu, tüm dünyada 1950’li yllara kadar uzanr.

Ayrca söylenmesi gerekirse, müziin bireysel ve toplumsal var olu, örenme, ulusallama, evrenselleme gibi temsil içerii tayan yönlerinin yan sra, müziin bir sanat olarak bugünkü toplumsal olgular açklamada, daha farkl ve gelimi bir temsil arac olmas, kapital düzende de, kendi yasalarn oluturmas ve bir sanatsal çerçeve ile var olup, bugünün toplumsal düzenindeki yeri, yine sorgulayc ve karmaktr. Dolays ile bu karmak toplumsal yaplanmalar ve müziin bu çerçevedeki yeri, deiik alanlar yaratma ihtiyac dourmutur ki, bunlardan bir tanesi de, müzik sosyolojisidir.

Müzikte Sosyoloji, ‘Müzik Sosyolojisi’

Müzikte sosyoloji, müzik ve toplum ilikilerini, iki kavramn birbirinden ayrlamayaca düüncesi ile, zaman ve mekan boyutu içerisinde ele alrken, deien dünya düzeni, çok kültürlülük unsuru ile karmaklaan toplumsal yaplanmalar, özelikle modernleme ve modernleme sonras nereye gidecei pek de kestirilemeyen toplum olgular ve müziin bu karmaa ve belirsizlik içerisindeki yeri, özel olarak müzik sosyolojisi gibi bir bilim alan yaratm, dolays ile, sosyoloji alannn, müzikte daha esnek bir var olula incelenmesi ekil deitirmitir. Bu anlamda modernleme süreçleri ile var olan 21.y.y. toplumlarn, müzik serüvenleri ile çözümleme çabasnn ortaya çkard müzik sosyolojisi kavram, sistematik bir giriimi balatp, ihtiyaç temelli domutur. Çünkü dünya toplumlar, ‘sanayi sonras toplum’ (Mutlu, 1998: 292) olma yolunda ilerlerken, deien üretim süreçleri,

onlar bilgi toplumu yapm ve müziin farkl bir ekilde, bilimsel ve akademik çerçevede incelenmesi gibi bir oluum ve bak açs ortaya çkmtr. Dolays ile müzik ve hatta sanat sosyolojisi, ilk etapta, müzie ve sanata, bilimsel bakma ihtiyacndan domutur. Bu anlatlanlardan yola çkarak, müzik sosyolojisi, genel sosyoloji ile, müzik sanat ve biliminin, bir arada ele alnarak incelendii, yeni bir alandr. Dolays ile, müziin sadece bir icra alan olmad fikrinden yola çklarak, müzik sosyolojisi, sadece, toplumda var olan müzik sorunlarn ele almayp; müziin toplumdaki yerini, topluma etkilerini, toplumdaki beklentilerini ve toplumsal kökenleri aratran bir bilim dal olup, bugünün karmaklaan toplumsal düzenindeki çok boyutlu müzii kültürel anlamda inceleme ihtiyacn kapsar.

Toplumsal olgulardan yola çkarak, deien dünya düzeni ile birlikte deien müziin boyutu, müzie çok alanl bakmay gerektirmi, sosyolojinin ayrmas ile ortaya çkan müzik sosyolojisi, tarihi ve kültürel olgularla birlikte, bilimsel olarak, dier doal alanlarla ilgilenme gerei duymu, hukuk, kültür, tarih, corafya, dil, psikoloji, antropoloji….v.s. gibi dier alanlarla ortak çalmalara zemin hazrlamtr. Bu türde yaplan çalmalar, daha henüz yeni olup, sosyoloji ve müzii çeitli alanlarla buluturarak, hem müzik alannn zenginlemesine; hem de, sosyolojik vasta ile çok ihtiyaç gerektiren müzik sosyolojisi alannn, daha da belirginlemesini ve yerlemesini salamtr.

Kesin olarak söylenmesi gerekirse, ulusallama ile balayan müzik-bilim yaknlamas, müziin ilk etapta, ulusçu köklerini arayarak, dünyada ideolojik yönlere kaymas, sonra küresel boyutta kapitalist etkilerle süreç deitiren toplumsallama koullar, müzii sade bir sanat olmaktan çkartm, deien boyutlar ile birlikte kültürel ele almay gerekli klmtr. Dolays ile artk deien dünya düzeninde, alanlarn birbirleri ile ilikili çalmas ve özellikle de sosyoloji gibi bir kavramn, çok boyutlu ekilde tüm alanlarla bilimsel boyutlarda çalmas gerei domu ve müzik sorunlarn irdeleme noktasnda, ‘müzik sosyolojisi’ gibi bir alana ihtiyaç duyulmutur. Bu anlamda, müzik sosyolojisi, çok geni bir toplumsal ilikiler a ile, besteci, icrac ve dinleyici ile bir bütün oluturan, özellikli ve kavramlarn oturtmas gereken bir alandr.

Sonuç ve Öneriler

Sosyolojide müzik ve müzikte sosyoloji birbiri ile çok ilintili kavramlar olup, sosyolojide müziin var olmasnn doal koullar, deien dünya düzeni ile birlikte, müzikte sosyolojinin var olmasn gerekli hale getirmi, kültür, deien ve gelien sosyal yaplanmalar ve bilim kavramnn, deiik evreleri ile biliim toplumlar yaratmas, müzii de etkilemi, adm adm ‘müzik sosyolojisi’ kavramn yaratmtr. Müzik evreninde yeni olmakla birlikte bilimle ilintili olarak, bu kavram, alan olmaya doru gitmi, müzik üzerinde çok boyutlu çalmay gerekli klmtr. Anlald üzere, müzik sosyolojisi kavram, tek bana bir kavram deildir. Bu anlamda, gerek müzisyenler ve müzikologlar, gerekse, sosyologlar bu iki alanda birlikte çalmal ve bu sayede, müzik ve toplum kavramlar daha da gelime frsat bulmaldr. ki alann birikimi ayr bir zenginliktir. Bunun dnda gelien, deien ve gittikçe karmaklaan toplum yaplar, müzik alanna farkl bakmay gerektirdii ölçüde, yaratlan müzik sosyolojisi alannda, gelien kültürel sistemlerin yaratt bilim olgusu vastas ile, sosyoloji ve müzik alanlarnda, bu olgudan yararlanarak, genel kavramlar türetilmeli ve karmaklaan müzik sorunlarna çözüm üretilmelidir. Günümüz toplum yaplanmas ve oluan müzik, bu iki alann yerleik olarak sistemini oluturup, örgütlenmi bir ekilde çalmasn ve ‘müzik sosyolojisi’ ad altnda ayrca bir bilim dal olmasn gerektirmektedir.

KAYNAKLAR

BÜYÜKYILDIZ, H.Z. (2009). Türk Halk Müzii. (1. Basm). stanbul: Papatya

Yaynclk.

ERNÇ, M. S. (2008). Sanat Sosyolojisine Giri. (1. Bask). Ankara: Ütopya Yaynlar. .

GÜNAY, E. (2006). Müzik Sosyolojisi, Sosyolojiden Müzik Kültürüne Bir Bak. (1. Basm). stanbul: Balam Yaynlar.

LULL, J. (2000). Popüler Müzik ve letiim. (1. Basm). stanbul: Çivi Yazlar.

MARSHALL, G. (2005). Sosyoloji Sözlüü. (2. Bask). Ankara: Bilim ve Sanat Yaynlar.

MUTLU, E. (1998). letiim Sözlüü. (3. Basm). Ankara: Bilim ve Sanat Yaynlar. POLOMA, M.M. (2007). Çada Sosyoloji Kuramlar, zmir: Eos Yaynevi.

SAY, A. (2010). Müzik Nedir? Nasl Bir Sanattr? (kinci Basm). stanbul: Evrensel Basnyayn

TURAN, . (2005). Türk Kültür Tarihi. (5.Basm). stanbul: Bilgi Yaynevi.

.