İlk Meclisin
zabıtları
_________ ;__________________
-7 7 % L, k 'C 'l
Hakkı Tarık Us'un değerli bir eseri
1876 da ilk .Meşrutiyet kuruldu ğu zaman seçimler yapılmış ve Meb’ usan ve Ayan Meclisi iki defa toplanarak memleket işle rine dair müzakerelerde bulun muşlardı. O zaman zabıtları ste noğrafi usuliyle tutmak için Pa tisten mütehassıslar getirtilmiş olmakla beraber Meclisin zabıt ları elde yoktur. Bunların Çıra- ğan yangınında yandığı tahmin edilebilir.
Hakkı Tarık Us, nadir rastge- linir bir sabırla o zamanın gaze telerini toplamış, karşılaştırmış, iki devrenin zabıtlarım en doğ ru bir şekilde bir araya getirmiş tir. Birinci devrenin zabıtları 1939, ikinci devrenin zabıtları da şimdi kitap şeklinde neşredil miştir.
Bu sabırlı çalışması sayesinde Tarık Us, siyasî tarihimizin çok meraklı bir kaynağını ortaya koymuştur. 1877 ve 1878 de esen siyasi havayı teneffüs etmek ve o devrin zihniyetine nüfuz et mek bu sayede kolaylaşmıştır.
Ortaya konulan vesika, Bos na ve Hersek de dahil olmak ü- zere bütün OsmanlI ülkesine a
ittir. Neşredilen Meb’ us ve S yan isimleri; memlekette bü t»r unsurların Meb’ usan ve Ayan Meclislerinde geniş bir şekilde temsil edildiğini belli ediyor Bütün müzakerelerde murakabe vazifesinin çok ciddiye alındığı nı ve Meb usan ve Ayan âzası arasında din ve ırk farkının hiç bir rol oynamadığını gösteriyor.
Hakkı Tarık Us’un bu kadaı sabır ve gayretle meydana ge tirdiği eserin bir kusuru, mu harrirdeki majeskül düşmanlığı nın. Büyük M illet Meclisi Diva nı tarafından neşredilen bir e- serde yer almasıdır. Arkadaşı mız, cümle başlarını ve has ad lan küçük harflerle yazmağa ta raftar olabilir. Bu fikrine taraf tar bulmak için gayretler sarfet- inekte serbesttir. Fakat umumun istifadesi için neşredilen bir e- serde umumî kaidelere ve itiyat lara saygı göstermesi ve okuyu cunun zevkini bozmaması bekle nirdi. Çok şükür bu kusur ese rin yalnız ilk sayfalarındadır. Bundan sonra kısımlarda umu mî kaideler hâkim olmuştur.
