T.C.
ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
KAMUYA AİT İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ
(KASTAMONU-DADAY ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Türkan AYDIN
T.C.
ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
KAMUYA AİT İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ
(KASTAMONU-DADAY ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Türkan AYDIN
Danışman
Yrd. Doç. Dr. Sevim İNANÇ
T.C.
ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ORMAN EKONOMİSİ BİLİM DALI
KAMUYA AİT İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ (KASTAMONU-DADAY ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ)
Türkan AYDIN
Tezin Enstitüye Verildiği Tarih : 12/02/2014 Tezin Sözlü Savunma Tarihi : 20/03/2014
Tez Danışmanı : Yrd. Doç. Dr. Sevim İNANÇ Jüri Üyesi : Doç. Dr. Atakan ÖZTÜRK
Jüri Üyesi : Yrd. Doç. Dr. Muhammed ARDIÇ
ONAY:
Bu Yüksek Lisans Tezi, AÇÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulunca belirlenen yukarıdaki jüri üyeleri tarafından ..../…./…… tarihinde uygun görülmüş ve Enstitü Yönetim Kurulu’nun ..../…./…… tarih ve ………sayılı kararıyla kabul edilmiştir.
…./…./…… Doç. Dr. Turan SÖNMEZ Enstitü Müdürü
I ÖNSÖZ
Kamuya Ait İşletmelerde Halkla İlişkiler Etkinlik Ölçümü (Kastamonu-Daday Orman İşletme Müdürlüğü Örneği) adlı tez çalışmasında Daday Orman İşletme Müdürlüğü kapsamında yapılan eğitim seminerlerinin halkla ilişkiler etkinlik ölçümlemesi yapılmıştır.
Bu çalışmanın yürütülmesinde tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Sevim İNANÇ’a, jüri üyelerim Sayın Doç. Dr. Atakan ÖZTÜRK’e ve Yrd. Doç. Dr. Muhammed ARDIÇ’a yapmış oldukları değerli katkılarından dolayı sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Arş. Gör. İnci Zeynep AYDIN’a ve Arş. Gör. Ufuk DEMİRCİ’ye yardımlarından dolayı teşekkür ederim.
Sayın Hocam Prof. Dr. Mustafa Fehmi TÜRKER’e akademik hayata başlarken bana yaptığı tüm katıkılarına sonsuza dek minnettar kalacağım.
Anket çalışmasındaki öneri ve görüşlerinden dolayı Kastamonu Üniversitesi akademik personellerinden Prof. Dr. Ömer KÜÇÜK’e, Doç. Dr. Ahmet SIVACIOĞLU’na, Yrd. Doç. Dr. Miraç AYDIN’a, Yrd. Doç. Dr. Kerim GÜNEY’e, Yrd. Doç. Dr. Korhan ENEZ’e, Yrd. Doç. Dr. Burak ARICAK’a, Yrd. Doç. Dr. Oytun Emre SAKICI'ya teşekkür ederim.
Tez çalışması süresince büro ve arazi çalışmalarının gerçekleştirilmesinde, anket çalışmalarında yardım ve desteklerini esirgemeyen Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü İşletme Pazarlama Şube Müdürü ile Daday Orman İşletme Müdürü ve ekibine de çok teşekkürler ederim.
Türkan AYDIN Artvin - 2014
II İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ………... I İÇİNDEKİLER………. II ÖZET………. VIII SUMMARY………... IX TABLOLAR DİZİNİ……… X ŞEKİLLER DİZİNİ……….. XVIII KISALTMALAR DİZİNİ……… XIX 1. GENEL BİLGİLER……… 1 1.1. Giriş………. 1
1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi……… 2
1.3. Araştırmanın Kapsamı………. 3
1.4. Araştırmanın Hipotezleri………. 3
1.5. Yazın Özeti……….. 5
1.6. Kavramsal Çerçeve……….. 10
1.7. Halkla İlişkiler Kavramı………. 10
1.7.1. Halkla İlişkilerin Amacı ve Önemi………... 12
1.7.2 Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi………... 13
1.7.3. Türkiye Ormancılığında Halkla İlişkiler………... 17
2. MATERYAL VE YÖNTEM………. 22
2.1. Materyal……….. 22
2.1.1. Araştırma Alanının Tanıtımı………. 22
2.1.2. Araştırma Alanının Seçilme Nedenleri………. 24
2.1.3. Araştırma Alanının Demografik Özellikleri……….. 24
2.1.4. Daday Orman İşletme Müdürlüğü Halkla İlişkiler Etkinlikleri…… 26
2.2. Yöntem……… 26
2.2.1. Halkla İlişkiler Etkinliği Sonuç Ölçüm Yöntemi……….. 27
2.2.1.1. Farkındalık/Anlama Ölçümü……….. 28
2.2.1.2. Hatırlama/Hatırda Tutma Ölçümü……….. 29
2.2.1.3. Tutum/Tercih Ölçümü……… 29
III
2.2.2. Halkla İlişkiler Etkinlik Sonuç Ölçme Yöntemi Seçilme Nedeni…. 30
2.3. Anketin Hazırlanması ve Uygulama Tekniği……….. 30
2.4. Araştırmaya Konu Edilen Eğitim Seminerleri Etkinliği……….. 31
2.5 Anketin Uygulanacağı Hedef Kitlelerin Belirlenmesi………. 33
2.6. Anketin Uygulanacağı Denek Sayısının Belirlenmesi……… 36
2.7. İstatistiksel Değerlendirmelerde Kullanılan Yöntemler……….. 37
2.7.1. Frekans Analizi………. 38
2.7.2. Bağımsız İki Örnek T-Testi………... 39
3. BULGULAR VE TARTIŞMA……….. 42
3.1. Orman Üretim İşçilerine Ait Bulgular ve Tartışma………. 42
3.1.1. Orman Üretim İşçilerine Ait Sosyo-Demografik Bulgular ve Tartışma………. 42
3.1.2. Farkındalık/Anlama Bulguları ve Tartışma………... 43
3.1.2.1. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın Araçlarından Öğrenme Durumu………. 43
3.1.2.2. Orman Üretim İşçilerinin Ormancılıkta Üretim İşlerinde Mesleki Eğitime İhtiyaç Durumu Konusundaki Görüşleri………... 45
3.1.2.3. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Kapsamında Herhangi Bir Eğitim Alma Durumu……….. 46
3.1.2.4. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Eğitimi Alma Durumu……. 48
3.1.3. Hatırlama/Hatırda Tutma Bulguları ve Tartışma………. 49
3.1.3.1. Orman Üretim İşçilerinin İş Güvenliği Bilgisi Durumu…………. 49
3.1.3.2. Orman Üretim İşçilerinin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve Teknikleri Konusundaki Bilgi Durumu………. 50
3.1.3.3. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme Durumu………. 51
3.1.3.4. Orman Üretim İşçilerinin Kendi Cümleleriyle Oluşturdukları Sertifikasyon Tanımı Yazabilme Durumu………. 52 3.1.3.5. Orman Üretim İşçilerinin FSC Kısaltmasının Açıklamasını Yazabilme Durumu……… 54 3.1.4. Tutum/Tercih Bulguları ve Tartışma……… 55
3.1.4.1. Orman Üretim İşçilerinin Orman Yönetimi Sertifikasyonu İçin Yapılan Eğitim Seminerlerini Yeterli Bulma Durumu…………... 55
IV
3.1.4.2. Orman Üretim İşçilerinin Orman İşletme Müdürlüğü’nün Halkla
İlişkiler Çalışmaları Hakkındaki İzlenim Durumu………. 57 3.1.4.3. Sertifikasyonla İlgili Yapılan Çalışmaların Orman Üretim İşçileri
ile Paylaşılma Durumu Hakkındaki Görüşleri……… 58 3.1.4.4. Orman İşletmelerinin Yapmış Olduğu Çalışmaların Orman
Üretim İşçileri ile Paylaşılma Durumu Üzerine Görüşleri………. 59 3.1.5. Davranış Bulguları ve Tartışma……… 61 3.1.5.1. Orman Üretim İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumu………….. 61 3.1.5.2. Orman Üretim İşçilerinin Ormancılık Faaliyetleri Sırasında
Kullandıkları Kişisel Koruyucu Ekipman Çeşidi……….. 63 3.1.5.3. Orman Üretim İşçilerinin Orman Yan Ürünlerini İzinli Toplama
Durumu………. 65
3.1.5.4. Orman Üretim İşçilerinin Makine ve Motor Yağlarını
Değerlendirme Yöntemleri………. 66 3.1.5.5. Orman Üretim İşçilerinin Üretim Sırasında Oluşan Çöplerini
Değerlendirme Yöntemi……… 68 3.1.5.6. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Setine Sahip Olma Durumu.. 70 3.1.5.7. İşletmenin Ormancılık Faaliyetleri Yapılacak Alanı Orman
Köylüsünü Önceden Haberdar Etme Durumu……….. 71 3.2. Müşterilere Ait Bulgular ve Tartışma………. 72 3.2.1. Müşterilere Ait Sosyo-demografik Bulgular ve Tartışma………… 72 3.2.2. Farkındalık/Anlama Bulguları ve Tartışma………... 74 3.2.2.1. Müşterilerin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın Araçlarından
Öğrenme Durumu………... 74
3.2.2.2. Müşterilerin Sertifikasyonun Odun Ürünleri Satışına Getireceği
Yenilik Hakkındaki Bilgi Durumları……….. 76 3.2.3. Hatırlama/Hatırda Tutma Bulguları ve Tartışma……….. 77 3.2.3.1. Müşterilerin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve Teknikleri
Konusundaki Bilgi Durumları………. 77 3.2.3.2. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme Durumu…………. 78 3.2.3.3. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yazabilme Durumu………... 79 3.2.3.4. Müşterilerin FSC Hakkındaki Bilgi Durumu………. 81
V
3.2.3.5. Müşterilerin FSC Kısaltmasının Açıklamasını Yazabilme
Durumu………..
82
3.2.4. Tutum/Tercih Bulguları ve Tartışma………. 83 3.2.4.1. Müşterilerin Sertifikasyonla İlgili Yapılan Bilgilendirme
Çalışmaları Yeterliliği Konusundaki Görüşleri……….. 83 3.2.4.2. Müşterilerin Sertifikasyon Sürecinde Yapılan Toplantılarda
Paydaşlar Konusundan Yeterince Bahsedilme Durumu
Hakkındaki Görüşleri……….. 84 3.2.4.3. Müşterilerin Halkla İlişkiler Çalışmaları Hakkındaki İzlenimleri.. 85 3.2.5. Davranış Bulguları ve Tartışma……… 87 3.2.5.1. Müşterilerin Ürünlerini Uluslararası Şirketlere Pazarlayabilme
Durumu……….. 87
3.2.5.2. Müşterilerin Ürünlerini AB Kapsamındaki Ülkelere
Pazarlayabilme Durumu……….. 88 3.2.5.3. Müşterilerin İşletmelerden Aldıkları Orman Ürünlerinin
İhtiyaçlarının Tamamını Karşılayabilme Durumu………. 89 3.3. Kurum Personeline Ait Bulgular ve Tartışma……… 91 3.3.1. Kurum Personeline Ait Sosyo-Demografik Bulgular ve Tartışma... 91 3.3.2. Farkındalık/Anlama Bulguları ve Tartışma……….. 92 3.3.2.1. Kurum Personelinin Sertifikasyon Eğitimi Alma Durumu………. 92 3.3.2.2. Kurum Personeli Tarafından Alınan Sertifikasyon Eğitim
Çeşidi………. 93
3.3.2.3. Kurum Personelinin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın
Araçlarından Öğrenme Durumu………. 95 3.3.3. Hatırlama/Hatırda Tutma Bulguları ve Tartışma……….. 99 3.3.3.1. Kurum Personelinin Sürdürülebilir Orman Yönetimi
Konusundaki Bilgi Durumu……… 99 3.3.3.2. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yapabilme
Durumu………... 101
3.3.3.3. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yazabilme
Durumu………. 103
3.3.3.4. Kurum Personelinin FSC Kısaltmasını Daha Önceden Duyma
VI
3.3.3.5. Kurum Personelinin Yöreye Özgü Bitki ve Hayvan Türleri
Hakkında Bilgiye Sahip Olma Durumu……….. 106 3.3.3.6. Kurum Personelinin İş Güvenliği ve Uluslararası Sözleşmeler
Konusunda Hizmet İçi Eğitim Görme Durumu……….. 107 3.3.4. Tutum/Tercih Bulguları ve Tartışma………. 108 3.3.4.1. Kurum Personelinin Uygulanan Halkla İlişkiler Çalışmaları
Hakkındaki İzlenim Durumu……….. 108 3.3.4.2. Kurum Personelinin Uygulanan Sertifikasyon Çalışmaları
Yeterliliği Konusundaki Görüşleri……….. 110 3.3.4.3. Kurum Personelinin Yapılan Çalışmaların Kendileriyle Yeterince
Paylaşılma Hakkındaki Görüşleri………... 111 3.3.4.4. Kurum Personelinin Uygulanan Eğitim Programlarında Halkla
İlişkiler Eğitiminin Verilmesi Gerekliliği Üzerine Görüşleri…… 112 3.3.4.5. Kurum Personelinin Orman İşletme Müdürlüklerinde Bir Alt
Birim Olarak Çalışacak Halkla İlişkiler Ünitesine İhtiyaç
Durumu Konusundaki Görüşleri………. 114 3.3.5. Davranış Bulguları ve Tartışma……….. 115 3.3.5.1. Kurum Personelinin Sertifikasyonda Yapılan Faaliyetlere
Katkılarının Olma Durumu Hakkındaki Görüşleri………. 115 3.3.5.2. Kurum Personelinin Dünya Çevre Günü’nde Yapılan
Faaliyetlerden Haberdar Olma Durumu………. 117 3.3.5.3. Kurum Personelinin Kurum İçi Haberleşme Konusundaki
Görüşleri………. 119
3.3.5.4. Kurumun Gerçekleştireceği Etkili Bir Halkla İlişkiler Çalışmasının Paydaşlar Arasında Oluşan Anlaşmazlıkların Giderilmesinde ve Sayısının Azaltılmasında Kurum Personeline
Göre Etkililik Düzeyi……….. 120 3.3.5.5. Kurumun Personeli Arasındaki Çatışmaların Giderilmesi ve
Sayısının Azaltılmasında Halkla İlişkiler Etkililik Düzeyi………. 122 3.3.5.6. Kurum Personelinin Amirleri Tarafından Takdir Edilmeleri
Durumu………... 124
VII
4. SONUÇ VE ÖNERİLER………
4.1. Etki Seviyesi Aşamalarına Göre Orman Üretim İşçilerine Ait Sonuç
ve Öneriler………... 126
4.2. Etki Seviyesi Aşamalarına Göre Müşterilere Ait Sonuç ve Öneriler.. 130
4.3. Etki Seviyesi Aşamalarına Göre Kurum Personeline Ait Sonuç ve Öneriler……… 133
4.4. Hedef Kitlelere Ait Karşılaştırmalı Sonuç ve Öneriler……… 136
KAYNAKLAR……….. 139
EKLER………... 142
VIII ÖZET
“Kamuya Ait İşletmelerde Halkla İlişkiler Etkinlik Ölçümü (Kastamonu-Daday Orman İşletme Müdürlüğü Örneği)” adlı bu tez çalışmasında eğitim seminerlerinin etkinlik ölçümü yapılmıştır.
Bu tez çalışması ile Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nde yürütülen sertifikasyon sürecinde gerçekleştirilen halkla ilişkiler etkinliklerinin, işletmenin amaçları doğrultusunda hedef kitlelerde istenilen etkiyi oluşturup oluşturamadığının ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaçla, etkinlik sonuç ölçümü yöntemleri olan farkındalık/anlama, hatırlama/hatırda tutma, tutum/tercih ve davranış ölçüm yöntemleri uygulanmıştır. Yöntemlerin uygulanmasında kullanılan veriler hedef kitlelere anketlerin uygulanması ile elde edilmiştir.
Kurum içi hedef kitleler olarak kurum personeli ile orman üretim işçileri; kurum dışı hedef kitle olarak müşteriler seçilerek her gruba ayrı ayrı anket sorgusu uygulanmıştır. Ayrıca ortak sorular da bulunmaktadır.
Tez çalışmasında anketler ile toplanan veriler frekans tabloları ve bağımsız iki örnek t-testi ile analiz edilerek değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, halkla ilişkiler etkinlik sonuç ölçümü yöntem çeşitlerine göre ölçümlenmiştir. Sonuçlar, etki seviyesine göre üç hedef kitle için hem ayrı ayrı hem de ortak sorular için karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Daday Orman İşletme Müdürlüğü, orman üretim işçisi, müşteri,
kurum personeli, halkla ilişkiler etkinlik ölçümü, eğitim semineri
IX SUMMARY
THE MEASUREMENT OF PUBLIC RELATIONS ACTIVITIES IN PUBLIC ENTERPRISES (KASTAMONU-DADAY FORESTRY OPERATION
DIRECTORATE CASE)
The effectiveness of education seminars has been measured in this thesis, “The Measurement of Public Relations Activities in Public Enterprises (Kastamonu-Daday Forestry Operation Directorate Case)”.
It has been aimed to determine whether public relations activities carried out by certification program in Daday Forestry Operation Directorate create the desired effects on the target group in accordance with aims of the enterprise. For this purpose, these activity results measurement methods have been used; awareness/comprehension, recollection/remember, attitude/preference and behavior. Data used in the methods have been obtained from questionnaires conducted on the target group.
Staff, and labors of forest production have been picked up as intra-organization target group; clients have been picked up as non-organization target groups. Both groups have been conducted questionnaires separately. There are also common questions. Data collected via questionnaires have been analyzed with frequency tables and independent two sample t-test. Obtained findings have been gauged according to varieties of public relations activity results measurement methods. Results have been put forward in terms of effectiveness level for three target groups both separately and comparatively for common questions.
Key Words: Daday forestry operation directorate, labor of forest production, client,
X
TABLOLAR DİZİNİ
Sayfa No
Tablo 1. Nüfus Verileri Tablosu………... 25 Tablo 2. Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü ve Daday İşletme
Müdürlüğü Ormanlık Alan Durumu……….. 26 Tablo 3. Orman Üretim İşçilerinin Yaş Durumları……….. 42 Tablo 4. Orman Üretim İşçilerinin Eğitim ve Yaş Değerlerine Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 43 Tablo 5. Orman Üretim İşçilerinin Eğitim Durumları……….. 43 Tablo 6. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın
Araçlarından Öğrenme Durumu………. 44 Tablo 7. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyonu Yayın Araçları
Çeşitlerinden Duyumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu……….. 45
Tablo 8. Orman Üretim İşçilerinin Ormancılıkta Üretim İşlerinde Mesleki Eğitime İhtiyaç Durumu Konusundaki Görüşleri……….. 45 Tablo 9. Orman Üretim İşçilerinin Ormancılık Eğitimine İhtiyaç
Durumlarına Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………….. 46 Tablo 10. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Eğitimi Alma Durumu… 47 Tablo 11. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Eğitimi Alma
Durumlarına Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………….. 47 Tablo 12. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Eğitimi Alma Durumu……. 48 Tablo 13. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Eğitimi Almalarına Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 48 Tablo 14. Orman Üretim İşçilerinin İş Güvenliği Bilgisi Durumu………… 49 Tablo 15. Orman Üretim İşçilerinin İş Güvenliği Bilgilerine Ait Bağımsız
İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 50 Tablo 16. Orman Üretim İşçilerinin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve
Teknikleri Konusundaki Bilgi Durumu………. 51 Tablo 17. Orman Üretim İşçilerinin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve
Teknik Bilgi Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
XI
Tablo 18. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme
Durumu………... 52
Tablo 19. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 52 Tablo 20. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Tanımını Yazabilme
Durumu………... 53
Tablo 21. Orman Üretim İşçilerinin Sertifikasyon Tanımını Yazabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 53 Tablo 22. Orman Üretim İşçilerinin FSC Kısaltmasının Açıklamasını
Yazabilme Durumu……… 54 Tablo 23. Orman Üretim İşçilerinin FSC Kısaltmasının Açıklamasını
Yazabilme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu... 55 Tablo 24. Orman Üretim İşçilerinin Orman Yönetimi Sertifikasyonu İçin
Yapılan Eğitim Seminerlerini Yeterli Bulma Durumu………….. 56 Tablo 25. Orman Üretim İşçilerinin Eğitim Seminerlerini Yeterli Bulma
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 56 Tablo 26. Orman Üretim İşçilerinin Orman İşletme Müdürlüğü’nün Halkla
İlişkiler Çalışmaları Hakkındaki İzlenim Durumu………. 57 Tablo 27. Orman Üretim İşçilerinin Orman İşletme Müdürlüğü’nün Halkla
İlişkiler Çalışmaları Hakkındaki İzlenim Durumuna Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 58 Tablo 28. Sertifikasyonla İlgili Yapılan Çalışmaların Orman Üretim
İşçileri İle Paylaşılma Durumu……….. 59 Tablo 29. Sertifikasyonla İlgili Yapılan Çalışmaların Orman Üretim
İşçileri İle Paylaşılma Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek
T-Testi Tablosu……….. 59 Tablo 30. Orman İşletmelerinin Yapmış Olduğu Çalışmaların Orman
Üretim İşçileri İle Paylaşılma Durumu Üzerine Görüşleri………. 60 Tablo 31. Orman İşletmelerinin Yapmış Olduğu Çalışmaların Orman
Üretim İşçileri İle Paylaşılma Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 60 Tablo 32. Orman Üretim İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumu………….. 61
XII
Tablo 33. Orman Üretim İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………..
62
Tablo 34. Orman Üretim İşçilerinin Kullandıkları Kişisel Koruyucu
Ekipmanlar-2011……… 64 Tablo 35. Orman Üretim İşçilerinin Kullandıkları Kişisel Koruyucu
Ekipmanlar-2012……… 64 Tablo 36. Orman Üretim İşçilerinin Kullandıkları Kişisel Koruyucu
Ekipmanlara Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………….. 65 Tablo 37. Orman Üretim İşçilerinin Orman Yan Ürünlerini İzinli Toplama
Durumu……….. 65
Tablo 38. Orman Üretim İşçilerinin Orman Yan Ürünlerini İzinli Toplama Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 66 Tablo 39. Orman Üretim İşçilerinin Makine ve Motor Yağlarını
Değerlendirme Yöntemleri……… 67 Tablo 40. Orman Üretim İşçilerinin Makine ve Motor Yağlarını
Değerlendirme Yöntemlerine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu………... 68
Tablo 41. Orman Üretim İşçilerinin Üretim Sırasında Oluşan Çöplerini
Değerlendirme Yöntemi………. 69 Tablo 42. Orman Üretim İşçilerinin Üretim Sırasında Oluşan Çöplerini
Değerlendirme Yöntemine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu……….. 69
Tablo 43. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Setine Sahip Olma
Durumu………... 70
Tablo 44. Orman Üretim İşçilerinin İlkyardım Setine Sahip Olma
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 70 Tablo 45. Ormancılık Faaliyetleri Yapılacak Alanda Orman Köylüsü
Olarak İşaret Ve İşaretçilerle, Bilgilendirme Panolarıyla veya
Genel Duyuru İle Önceden Haberdar Edilme Durumu…………. 71 Tablo 46. Ormancılık Faaliyetleri Yapılacak Alanda Orman Köylüsü
Olarak İşaret ve İşaretçilerle, Bilgilendirme Panolarıyla veya Genel Duyuru İle Önceden Haberdar Edilme Durumuna Ait
XIII
Tablo 47. Müşterilerin Yaş Sınıfına Dağılımları………... 72 Tablo 48. Müşterilerin Meslek Sınıflarına Dağılımları………. 73 Tablo 49. Müşterilerin Eğitim Sınıflarına Dağılımı……….. 73 Tablo 50. Müşterilerin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın Araçlarından
Öğrenme Durumu………. 74
Tablo 51. Müşterilerin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın Araçlarından
Öğrenme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu…. 75 Tablo 52. Müşterilerin Sertifikasyonun Odun Ürünleri Satışına Getireceği
Yenilik Konusundaki Bilgi Durumları……….. 76 Tablo 53. Müşterilerin Sertifikasyonun Odun Ürünleri Satışına Getireceği
Yenilik Konusundaki Bilgi Durumlarına Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 77 Tablo 54. Müşterilerin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve Teknikleri
Konusundaki Bilgi Durumları……… 77 Tablo 55. Müşterilerin Sürdürülebilir Odun Üretimi ve Teknikleri
Konusundaki Bilgi Durumlarına Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu……….. 78
Tablo 56. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme Durumu………… 79 Tablo 57. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yapabilme Durumuna Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 79
Tablo 58. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yazabilme Durumu………… 80 Tablo 59. Müşterilerin Sertifikasyon Tanımı Yazabilme Durumuna Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 80 Tablo 60. Müşterilerin FSC Hakkındaki Bilgi Durumları……….. 81 Tablo 61. Müşterilerin FSC Hakkındaki Bilgi Durumuna Ait Bağımsız İki
Örnek T-Testi Tablosu……….. 81 Tablo 62. Müşterilerin FSC Kısaltmasının Açıklamasını Yazabilme
Durumu……….. 82
Tablo 63. Müşterilerin FSC Kısaltmasının Açıklamasını Yazabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 82 Tablo 64. Müşterilerin Sertifikasyon Bilgilendirme Çalışmalarının
XIV
Tablo 65. Müşterilerin Sertifikasyon Bilgilendirme Çalışmalarının Yeterliliği Konusundaki Görüşlerine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………..
84
Tablo 66. Müşterilerin Sertifikasyon Sürecinde Yapılan Toplantılarda Paydaşlar Konusundan Yeterince Bahsedilme Durumu
Hakkındaki Görüşleri………. 84 Tablo 67. Müşterilerin Sertifikasyon Sürecinde Yapılan Toplantılarda
Paydaşlar Konusundan Yeterince Bahsedilme Durumuna Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 85 Tablo 68. Müşterilerin Genel Olarak Halkla İlişkiler Çalışmaları
Hakkındaki İzlenimleri……….. 86 Tablo 69. Müşterilerin Genel Olarak Halkla İlişkiler Çalışmaları
Hakkındaki İzlenimlerine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu……….. 86
Tablo 70. Müşterilerin Ürünlerini Uluslararası Şirketlere Pazarlayabilme
Durumu………... 87
Tablo 71. Müşterilerin Ürünlerini Uluslararası Şirketlere Pazarlayabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 88 Tablo 72. Müşterilerin Ürünlerini AB Kapsamındaki Ülkelere
Pazarlayabilme Durumu………. 89 Tablo 73. Müşterilerin Ürünlerini AB Kapsamındaki Ülkelere
Pazarlayabilme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu………... 89
Tablo 74. Müşterilerin İşletmelerden Aldıkları Orman Ürünlerinin
İhtiyaçlarının Tamamını Karşılayabilme Durumu………. 90 Tablo 75. Müşterilerin İşletmelerden Aldıkları Orman Ürünlerinin
İhtiyaçlarının Tamamını Karşılayabilme Durumuna Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 90 Tablo 76. Kurum Personelinin Yaş Durumu………. 91 Tablo 77. Kurum Personelinin Eğitim Durumu………. 91 Tablo 78. Kurum Personelinin Sertifikasyon Eğitimi Alma Durumu……… 93 Tablo 79. Kurum Personelinin Sertifikasyon Eğitimi Alma Durumu Ait
XV
Tablo 80. Kurum Personeli Tarafından Alınan Sertifikasyon Eğitim
Çeşidi………. 94
Tablo 81. Kurum Personeli Tarafından Alınan Sertifikasyon Eğitim
Çeşidine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 95 Tablo 82. Kurum Personelinin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın
Araçlarından Öğrenme Durumu………. 96 Tablo 83. Kurum Personelinin Sertifikasyonu Yazılı/Basılı Yayın
Araçlarından Öğrenme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek
T-Testi Tablosu……….. 99 Tablo 84. Kurum Personelinin Sürdürülebilir Orman Yönetimi
Konusundaki Bilgi Durumu………... 100 Tablo 85. Kurum Personelinin Sürdürülebilir Orman Yönetimi
Konusundaki Bilgi Durumuna Ait Bağımsız T-Testi Tablosu….. 101 Tablo 86. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yapabilme
Durumu………. 102
Tablo 87. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yapabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 103 Tablo 88. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yazabilme
Durumu………... 103
Tablo 89. Kurum Personelinin Sertifikasyonun Tanımını Yazabilme
Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 104 Tablo 90. Kurum Personelinin FSC Kısaltmasını Daha Önceden Duyma
Durumu………. 105
Tablo 91. Kurum Personeline Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu…… 105 Tablo 92. Kurum Personelinin Yöreye Özgü Bitki ve Hayvan Türleri
Hakkında Bilgiye Sahip Olma Durumu………. 106 Tablo 93. Kurum Personelinin Yöreye Özgü Bitki ve Hayvan Türleri
Hakkında Bilgiye Sahip Olma Durumuna Ait Bağımsız İki
Örnek T-Testi Tablosu……….. 106 Tablo 94. Kurum Personelinin İş Güvenliği ve Uluslararası Sözleşmeler
XVI
Tablo 95. Kurum Personelinin İş Güvenliği ve Uluslararası Sözleşmeler Konusunda Hizmet İçi Eğitim Görme Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….
108
Tablo 96. Kurum Personelinin Yapılan Halkla İlişkiler Çalışmaları
Hakkındaki İzlenim Durumu………. 108 Tablo 97. Kurum Personelinin Yapılan Halkla İlişkiler Çalışmaları
Hakkındaki İzlenim Durumuna Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu………... 109
Tablo 98. Kurum Personelinin Sertifikasyonla İlgili Yapılan Halkla
İlişkiler Çalışmalarının Yeterliliği Hakkındaki Görüşleri………. 110 Tablo 99. Kurum Personelinin Sertifikasyonla İlgili Yapılan Halkla
İlişkiler Çalışmalarının Yeterliliği Hakkındaki Görüşlerine Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 111 Tablo 100. Kurum Personelinin Yapılan Çalışmaların Kendileriyle
Yeterince Paylaşılma Durumu Hakkındaki Görüşleri……… 111 Tablo 101. Kurum Personelinin Yapılan Çalışmaların Kendileriyle
Yeterince Paylaşılma Durumu Hakkındaki Görüşlerine Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……….. 112 Tablo 102. Kurum Personelinin Uygulanan Eğitim Programlarında Halkla
İlişkiler Eğitiminin Verilmesi Gerekliliği Üzerine Görüşleri…… 113 Tablo 103. Kurum Personelinin Uygulanan Eğitim Programlarında Halkla
İlişkiler Eğitiminin Verilmesi Gerekliliği Üzerine Görüşlerine
Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……… 114 Tablo 104. Kurum Personelinin Orman İşletme Müdürlükleri’nde Bir Alt
Birim Olarak Çalışacak “Halkla İlişkiler” Ünitesine İhtiyaç
Durumu Konusundaki Görüşleri……….. 115 Tablo 105. Kurum Personelinin Orman İşletme Müdürlükleri’nde Bir Alt
Birim Olarak Çalışacak “Halkla İlişkiler” Ünitesine İhtiyaç Durumu Konusundaki Görüşlerine Ait Bağımsız İki Örnek
T-Testi Tablosu………. 115 Tablo 106. Kurum Personelinin Sertifikasyonda Yapılan Faaliyetlere
XVII
Tablo 107. Kurum Personelinin Sertifikasyonda Yapılan Faaliyetlere Katkılarının Olma Durumu Hakkındaki Görüşlerine Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu………. 117
Tablo 108. Kurum Personelinin Dünya Çevre Günü’nde Yapılan
Faaliyetlerden Haberdar Olma Durumu……… 118 Tablo 109. Kurum Personelinin Dünya Çevre Günü’nde Yapılan
Faaliyetlerden Haberdar Olma Durumuna Ait Bağımsız İki
Örnek T-Testi Tablosu……….. 118 Tablo 110. Kurum Personelinin Kurum İçi Haberleşme Konusundaki
Görüşleri………. 119
Tablo 111. Kurum Personelinin Kurum İçi Haberleşme Konusundaki
Görüşlerine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……… 119 Tablo 112. Kurumun Gerçekleştireceği Etkili Bir Halkla İlişkiler
Çalışmasının Paydaşlar Arasında Oluşan Anlaşmazlıkların Giderilmesinde ve Sayısının Azaltılmasında Kurum Personeline
Göre Etkililik Düzeyi………. 121 Tablo 113. Kurumun Gerçekleştireceği Etkili Bir Halkla İlişkiler
Çalışmasının Paydaşlar Arasında Oluşan Anlaşmazlıkların Giderilmesinde ve Sayısının Azaltılmasında Kurum Personeline Göre Etkililik Düzeyine Ait Bağımsız İki Örnek T-Testi
Tablosu………... 121
Tablo 114. Kurumun Personeli Arasındaki Çatışmaların Giderilmesi ve
Sayısının Azaltılmasında Halkla İlişkiler Etkililik Düzeyi 122 Tablo 115. Kurumun Personeli Arasındaki Çatışmaların Giderilmesi ve
Sayısının Azaltılmasında Halkla İlişkiler Etkililik Düzeyine Ait
Bağımsız İki Örnek T-Testi Tablosu……… 124 Tablo 116. Kurum Personelinin Amirleri Tarafından Takdir Edilme
Durumu………. 124
Tablo 117. Kurum Personelinin Amirleri Tarafından Takdir Edilme
XVIII
ŞEKİLLER DİZİNİ
Sayfa No Şekil 1. Kastamonu-Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nün Coğrafi Konumu.. 23 Şekil 2. Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nün Konumu……….. 24 Şekil 3. Orman Üretim İşçileri ile Eğitim Semineri Öncesi Anket Çalışması… 34 Şekil 4. Orman Üretim İşçilerine Yönelik Anket Çalışması………... 34 Şekil 5. Müşterilere Yönelik Anket Çalışması……… 35 Şekil 6. Kurum Teknik Personeline Uygulanan Anket Çalışması……….. 36
XIX
KISALTMALAR DİZİNİ
AB Avrupa Birliği
ABD Amerika Bileşik Devletleri
Çev_gün_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 26 Çev_tem_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 32 Çöp_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 33 DOİ Devlet Orman İşletmeleri
DPT Devlet Planlama Teşkilatı
Duyum_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 15 ECE Economic Commission for Europe
Eğitim_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 2 Eğitim_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 2
Eğitim_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 2 Eğt_hik_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 14 Eğt_sem_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 22 Ekpmn_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 6
FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations F_ekpmn_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 7
F_KKE_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 9 F_ser_bt_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 21 F_ser_bt_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 8
F_ser_bt_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 9 FSC Forest Steweartship Council
FSC_b_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 15
FSC_cml_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 25 FSC_cml_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 16
ILO International Labour Organisation
IPRA International Public Relations Association İlkyrdm_eğt_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 39 İlkyrdm_kit_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 38 İsg_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 12 İş_eğitim_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 4 İş_kaza_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 13
XX
İşçi_k_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 35 İşçi_k_b_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 21 İşl_ou_y_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 13
K_kc_hi_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 32 K_pay_hi_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 31 Katkı_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 9
Katkı_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 10 Ki_hbr_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 27 Ki_hbr_knl_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 28 Ki_hi_eğt_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 29 KKE_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 8 Korumak_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 29 K-S Kolmogorov-Simirnov Sınaması
Marka_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 17 MEHTAP Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi Meslek_snf_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 3
Motory_d_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 31 Müşteri_sor_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 18
OBM Orman Bölge Müdürlüğü OBM_b_y_2 Müşterilere Anket Sorusu 11 OBM_hi_i_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 10
OBM_hi_i_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 11 OBM_hi_y_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 11
OBM_hi_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 12 OBM_pb_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 13 OBM_tnt_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 24 OGM Orman Genel Müdürlüğü
OİM_hi_br_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 30 OİM_hi_i_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 24 OİM_pay_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 36 OİM_pol_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 33 OİM_tnt_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 23 Orm_eğt_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 10
XXI
Orm_k_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 34 Orm_konak_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 30 Orm_sor_sn_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 23 Ormgün_hi_ç_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 25 Ormköylü_sor_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 22 Ou_ab_p_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 15
Ou_uls_p_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 14
Pano_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 40 PRSA Public Relations Society of America
RTÜK Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Satış_yeni_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 12
Ser_bt_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 20 Ser_bt_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 8 Ser_cml_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 16 Ser_cml_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 5
Ser_cml_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 4 Ser_eğt_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 18 Ser_eğt_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 6 Ser_eğt_ç_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 19 Ser_eğt_ç_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 7 Ser_kur_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 26 Ser_kur_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 17
Ser_kur_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 16 Ser_pay_py_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 20
Ser_pay_py_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 36 Ser_pay_y_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 27 Ser_pay_y_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 7
Ser_pay_y_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 18 Ser_tnm_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 15 Ser_tnm_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 4
Ser_tmn_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 3 Sgk_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 14 Sout_b_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 11
XXII
Sout_b_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 19
Soy_b_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 19 Takdir_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 34 Tplm_izni_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 28 TÜHİD Türkiye Halkla İlişkiler Derneği
TV Televizyon
U_soy_b_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 35 Urtblme_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 3 Urtekpmn_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 5 Yaş_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 1 Yaş_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 1
Yaş_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 1 Ybh_b_3 Kurum Personeline Ait Anket Sorusu 20 Yhk_eğt_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 37 Yyn_arc_1 Orman Üretim İşçilerine Ait Anket Sorusu 17 Yyn_arc_2 Müşterilere Ait Anket Sorusu 6
1 1. GENEL BİLGİLER
1.1. Giriş
Halkla ilişkiler, bütünleşik pazarlamanın olduğu kadar yönetim biliminin de ayrılmaz bir parçasıdır. İletişim kurma ihtiyacı olan tüm kurumlar bünyelerinde bir halka ilişkiler birimi oluşturmuşlardır. İşletmeler için iki yönlü iletişim faaliyetini gerçekleştiren halkla ilişkiler, bir grup çalışmasının eseridir. Gelişen teknoloji ile birlikte sosyal medyanın araç ve yöntemleri halkla ilişkilerin araç ve yöntemlerine dönüşmüş bulunmaktadır. İnsan kaynakları stratejisinin de artık iletişim planlamasına paralel olarak çizilmekte olduğu bilinmektedir. Günümüzde sınırları çizilmiş olan halkla ilişkilerin anlaşılması kolaylaşsa da kendine has kuralları olan bir disiplin olduğu dikkate alınmalıdır (Peltekoğlu, 2012).
Tüm dünyada yaklaşık yüzyıldır, Türkiye’de ise elli yıldır işletmelerin yapısında halkla ilişkiler birimleri bulunmakta ve işletmeler için faaliyetlerini sürdürmektedirler. Özel kurum ve kuruluşlarda, işletmelerde veya çeşitli organizasyonların yapısında halkla ilişkiler bulunmaktadır. Yakın zamana dek danışma, reklam, propaganda, destekleyicilik, tanıtım kavramları ile halkla ilişkilerin karıştırılmış olması, ona gereken değerin verilmesini geciktirmiştir. Fakat aynı zamanda bu farklı disiplinler karşılıklı olarak birbirlerinden beslenmektedirler. İşletmelerin varlıklarını sürdürmesinde üretimin devamlılığı kadar halkla ilişkilerin de devamlılığının sağlanması ikinci önem sırasında bulunmaktadır. Halkın benimsemediği işletmelerin günümüzün artan rekabet koşullarında yaşamlarını sürdürmeleri beklenemez. İşletmeler önce kendi çalışanları ile sonra da dış çevre ile olan ilişkilerine gereken özeni göstermek zorundadırlar. Kamuda ve özel sektörde işletmelerin ürünlerinin ve hizmetlerinin hedef kitlelerinde bilinirliğinin sağlanması ve benimsenmesi için işletmelerin planlı etkinlik programlarını uygulamaları zorunludur (Özdönmez ve ark.,1999).
Halkın, kamu kuruluşlarının faaliyetleri hakkında bilgi edinmesi yönetimin temel görevleri arasında yer almaktadır. Yönetim, faaliyetleri ile ilgili olarak halkın destek ve inancını sağlamalıdır. Kamu kuruluşlarının amacı halka hizmet, halkla ilişkiler
2
biriminin amacı ise halka hizmetin en iyi şekilde sunulmasını sağlamaktır. Kamu kuruluşları amaçlarını gerçekleştirebilmek için halkla ilişkilere önem vermelidir. Bunun için yönetim faaliyetleri hakkında topluma bilgi sunmalı ve toplumun duygu, düşünce ve eğilimleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Görüldüğü üzere, halkla ilişkiler kamu kuruluşlarının amaçlarını gerçekleştirmede yönetimin ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır (Okay ve ark., 2005).
İşletmelerin iç ve dış hedef kitleleriyle olan ilişkilerinde gereken etkinlik programının hazırlanması, uygulanması ve sonuçlarının ölçülmesi için uzman bir ekibin çalışması gerekmektedir. Etkinlik sonuç ölçümü sonuçları, işletmelerin hedef kitleleri hakkındaki bilgilerini arttırmaktadır. Yine işletmenin yeni ürün politikası hakkında hedef kitlenin görüşlerinin ne olduğunun anlaşılmasında kullanılmaktadır. Etkinlik ölçüm sonuçları iki yönlü iletişimi sağlayacak verileri yaratmaktadır (Seçim ve ark., 2005: Bıçakçı, 2012).
1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi
Bu çalışma ile Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nde gerçekleştirilen halkla ilişkiler etkinliklerinin, işletmenin amaçları doğrultusunda hedef kitlelerde istenilen davranışları oluşturup oluşturmadığının ortaya konulması hedeflenmiştir.
Bir kamu kuruluşu olan Daday Orman İşletme Müdürlüğü iç ve dış hedef kitlelerinin etkinlik kapsamında yapılan çalışmalar ile yeni politika hakkında bilgilendirilmelerinin sağlanması öncelikli bir sorundur. Yine hedef kitlelerin işletmenin uygulamakta olduğu yeni bir işletme yönetim modeline direncin azaltılmasının sağlanması da diğer bir sorundur. Hedef kitlelerin işletmeye yönelik görüşlerinin öğrenilmesi, olumsuz tutum ve inançlarının değiştirilmesi için gereken iknalarının sağlanması da başka bir sorundur. Konu ile ilgili hedef kitlelerin işletmeden isteklerinin belirlenmesi, iki yönlü iletişim ortamının sağlanması önemli bir sorundur. İşletmenin yeni dönemde çalışmalarına gereken düzenlemeyi sağlayabilmesi için, hedef kitlelerinin görüşleri dikkate alınarak yapılmış olan bu tez çalışmasının sonuçlarına ihtiyacı vardır. Çalışmanın sonuçları yeni plan döneminde iletişim için geri besleme noktası oluşturacaktır. Son olarak bu araştırma, çağdaş bir
3
işletmede olması gereken halkla ilişkiler biriminin hedef kitledeki yansımalarının ortaya konulmasında da önemli rol oynayacaktır.
1.3. Araştırmanın Kapsamı
Araştırma alanı olarak Daday Orman İşletme Müdürlüğü seçilmiştir. Tez kapsamında Daday Orman İşletme Müdürlüğü kurum personeli ile orman üretim işçileri işletmenin iç hedef kitleleri olarak belirlenmiştir. İşletmenin dış hedef kitlesi olarak Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nden odun hammaddesi alan müşteriler seçilmiştir.
Hedef kitlelerin verilerini karşılaştırabilmek amacıyla her üç hedef kitlenin de etkileşim içinde olduğu ortak halkla ilişkiler etkinlikleri ve uygulanan eğitim seminerleri temel alınmıştır. İşletmenin yapmış olduğu tüm etkinliklerin ortak fikirlerinin eğitim seminerlerinde verilmiş olmasından dolayı eğitim seminerlerinin etkinliği ölçümlenmesine gidilmiştir. Diğer halkla ilişkiler etkinlikleri de eğitim seminerleri sırasında hedef kitlelere açıklanmıştır. Spesifik konu ile ilgili eğitim seminerleri öncesinde hiçbir halkla ilişkiler etkinliği yapılmamıştır. Eğitim seminerleri sırasında ve sonrasında etkinliklerin yapılmış olması, hedef kitlelerin davranışlarındaki değişim durumlarını daha net bir şekilde ortaya koymada etkili olacağı düşünülmüştür. Spesifik konu için yapılan halkla ilişkiler etkinlikleri kapsamında hedef kitleler için oluşturulmuş olan ortak bilgiler ile hedef kitlelere özel farklı bilgileri ortaya koymak için eğitim seminerleri seçilmiş bulunmaktadır.
Araştırmanın tek bir Orman İşletme Müdürlüğü’nden seçilmiş olmasının sebebi de spesifik konunun daha önce Orman İşletme Müdürlüğü bazında uygulanmamış olmasından kaynaklanmaktadır.
1.4. Araştırmanın Hipotezleri
Araştırmada hedef kitlelere yönelik olarak gerçekleştirilen eğitim seminerlerinin öncesinde ve sonrasında hedef kitledeki farkındalık, durum, tutum, tercih, davranış değişiminin incelenmesi amacıyla yapılan çalışmanın hipotezleri, üç hedef kitle için şu şekilde belirlenmiştir:
4
Hedef Kitle: Orman Üretim İşçileri Hakkında Hipotezler
Ho: Orman üretim işçileri için uygulanan etkinlikler herhangi bir farkındalık oluşturamamıştır.
Ho: Orman üretim işçileri için uygulanan etkinlikler hedef kitlede kalıcı bilgi oluşturamamıştır.
Ho: Orman üretim işçileri için uygulanan etkinlikler hedef kitle tutum ve tercihlerinde bir değişiklik oluşturamamıştır.
Ho: Orman üretim işçileri için uygulanan etkinlikler hedef kitlede davranış değişikliği oluşturamamıştır.
Hedef Kitle: Müşteriler Hakkında Hipotezler
Ho: Müşteriler için uygulanan etkinlikler herhangi bir farkındalık oluşturamamıştır. Ho: Müşteriler için uygulanan etkinlikler hedef kitlede kalıcı bilgi oluşturamamıştır. Ho: Müşteriler için uygulanan etkinlikler hedef kitle tutum ve tercihlerinde bir değişiklik oluşturamamıştır.
Ho: Müşteriler için uygulanan etkinlikler hedef kitlede davranış değişikliği oluşturamamıştır.
Hedef Kitle: Kurum Personeli Hakkında Hipotezler
Ho: Kurum Personeli için uygulanan etkinlikler herhangi bir farkındalık oluşturamamıştır.
Ho: Kurum Personeli için uygulanan etkinlikler hedef kitlede kalıcı bilgi oluşturamamıştır.
Ho: Kurum Personeli için uygulanan etkinlikler hedef kitle tutum ve tercihlerinde bir değişiklik oluşturamamıştır.
Ho: Kurum Personeli için uygulanan etkinlikler hedef kitlede davranış değişikliği oluşturamamıştır.
5 1.5. Yazın Özeti
Araştırma alanı olarak seçilen Daday Orman İşletme Müdürlüğü’nde uygulanmakta olan yeni bir ormancılık politikası kapsamında halkla ilişkiler etkinlikleri ile ilgili gelişmeler; kitaplar, tezler, projeler, süreli yayınlanan makaleler incelenmek suretiyle takip edilmiştir. Ayrıca, internet üzerinden kullanıma açılan çeşitli veri tabanları da takip edilmeye çalışılmıştır.
Türkiye’de halkla ilişkilerin önemi son dönemde kurum ve kuruluşlarda fark edilmeye başlanmıştır. İletişim teknolojilerinin de gelişmesiyle beraber sınırları da çizilmiş olan halkla ilişkiler, örgütlerin yapısında ayrı bir birim olarak yer almaya başlamıştır. Türkiye’de halkla ilişkiler özel sektörde ve kamu sektöründe varlık göstermeye başlamıştır. Devlet Orman İşletmeleri’nde planlı programlı “Halkla İlişkiler” adı altında bir birim bulunmamaktadır. Halkla ilişkiler etkinlikleri, ormancılık çalışmaları ile birlikte başlamış olsa da yapılan ilk çalışmalar ve etkinlikler halkla ilişkiler birimi çatısı altında yapılmamıştır. Bu bakımdan yapılan etkinliklerin sertifikasyon kapsamında sertifikasyonu tanıtıcı, hedef kitlede bilinirlik oluşturmayı amaçlayan tarzda olması, özellikli konunun ormancılığımızda yeni işleniyor olması tez çalışmasının yazın açısından yeterli varlık gösterememesine sebep olmuştur.
Aghbashlo (1996)’nun “Halkla İlişkilerin İşgücü Verimliliği Üzerindeki Etkisi” adlı yüksek lisans tezinin amacı, halkla ilişkilerin işletmelerdeki çalışanlara yönelik faaliyetlerini saptamak ve bu faaliyetlerin işçiler üzerindeki etkilerini öğrenmektir. Türkiye’de bünyelerinde halkla ilişkiler ünitesine ve fonksiyonlarına yer veren işletmelerin bu alandaki uygulamaları araştırılmış ve halkla ilişkiler uygulamalarının işçiler üzerindeki etkinlik dereceleri hakkında görüşleri öğrenilmeye çalışılmıştır. İşletme içi faktörlerin işgücü verimliliği üzerindeki etkisini ortaya koyarak halkla ilişkilerin daha koordineli biçimde yürütülmesi konusunu açıklığa kavuşturacak verilerin sağlanması amaçlanmıştır. Hedef kitleye uygulanan anket soruları hedef kitlenin seviyesine göre hazırlanmıştır. Anket uygulamasından önce konu ile ilgili açıklama yapılarak toplanan verilerin sağlıklı olması amaçlanmış ve gerekli isteklendirme sağlanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonuçlarında çalışanların iç halkla ilişkiler konusunda bilgisiz oldukları, sadece dışa yönelik halkla ilişkiler
6
uygulamalarının olduğu ve iç hedef kitlenin ihmal edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışanların, işletme ile toplum arasında bir bağ oluşturması sebebiyle iç halkla ilişkiler çalışmalarının benimsenmesi, çevrenin işletmeye karşı saygınlığını arttıracağı sonucuna ulaşılmıştır.
As (1984)’ın “Ormancılık Yönetiminde Halkla İlişkiler” adlı yüksek lisans tezi, ormancılık yönetiminin halkla ilişkiler konusundaki başarısızlığının giderilmesine yardımcı olabilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Tez üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde halkla ilişkilerin çeşitli tanımlarına, araçlarına, yakın kavramlardan farkına yer vermiştir. Ayrıca halkla ilişkilerin uygulama aşamalarını da açıklayarak kamu kurumlarındaki halkla ilişkilerin durumundan ve uygulamada oluşan sorunlardan bahsetmiştir.
İkinci bölümde ormancılık yönetiminde örgüt içi ve örgüt dışı halkla ilişkilerden, yöneticilerin halkla ilişkiler konusundaki yetersizliklerinden bahsedilmektedir. Son bölümde İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü (OBM)’nde yapılan bir örnek çalışmanın sonuçları yer almaktadır. İstanbul OBM’de kurum içi ve kurum dışı hedef kitlelere yönelik uygulanan anketler ve ayrıca görüşmeler araştırmanın yöntemini oluşturmaktadır. Yapılan çalışmada ormancılık teşkilatı halkla ilişkiler açısından pek başarılı bulunmamıştır ve halkla ilişkiler açısından gerekli önlemlerin alınması için önerilere yer verilmiştir.
Bal (2010) tarafından yazılan “İletişim Üzerine Sosyolojik Yaklaşımlar” adlı kitap iletişim alanında sosyolojik bakış açısını güçlendirmeyi amaçlamaktadır. İletişim biliminin verileri, kavramları ve kuramları ile ilişkili olmayı yadsımadan kendine has bir iletişim sosyolojisi oluşturabilme amacıyla yazılmış bulunmaktadır. Kitap iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, iletişim; ikinci bölüm kitle iletişimi ile ilgili konuları içermektedir. Kitabın son bölümünde iletişimin toplumun eğitim aracılığı ile kendisini var etme serüveni olduğu ifade edilmektedir. Sosyal yapı analizi sosyolojik bakışın bir gereği olup iletişim sosyolojisi sosyal yapının çözümlenmesini yapmadan, sosyal sınıf ve grupların ilişkilerini anlamadan, sosyal kurumların tarihsel süreçte ve yaşanan andaki hallerini kavramadan sorunların çözülemeyeceğini ifade etmektedir. Yazar kitabında, kitle iletişimini bir sistem yaklaşımı içinde ele alırken en etkininin televizyon (TV) olduğunu belirtmektedir. Ayrıca internetin klasik medya araçlarına
7
rakip olduğu, internette oluşan grupların sosyolojik analizinin yapılmasının günümüz ihtiyacı olarak doğduğu gerçeğine değinilmektedir.
Bıçakçı (2012)’nın “Sürdürülebilirlik Yönetiminde Halkla İlişkilerin Rolü” adlı çalışması sürdürülebilirlik kavramını ekonomik, çevresel ve sosyal boyutları ile ele alarak kurumlarda sürdürülebilirlik yönetiminin etkin ve başarılı olabilmesi için halkla ilişkiler alanında yapılabileceklere odaklanmaktadır. Sürdürülebilirlik halkla ilişkilerde pozitif imaj yaratmak için kullanılan bir araç olarak ele alınmamıştır. Sonuç olarak bir süreç içerisinde uzman ekipçe belirlenen ve kurum amaçlarına yönelik planlama dâhilinde etkinliklerin uygulanarak değerlendirilmesi gereklidir. Halkla ilişkiler ilke geliştirme, uygulama ve iletişim basamaklarında doğrudan ve ağırlıklı bir role sahipken planlama ve gözden geçirme düzeltme basamaklarında dolaylı etkiye sahip olduğu ifade edilmektedir. Yapılan çalışmaların izleme denetleme basamağında paydaş katılımının sağlanması birinci sırada önem arz ederken, uygulama basamağında kurum kültürünün, sürdürülebilirlik anlayışı ile yeniden şekillendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu uzun ve zor süreç halkla ilişkilerin denetimindedir. Çalışanlarla iletişimin stratejik yönetim zorunluluğu belirtilmektedir. Son olarak süreç gözden geçirilir ve hedeflerin gerçekleşme oranı denetlenir. Bu evrede halkla ilişkiler, yönetimsel araştırma bilgisi oranında sürece dâhil olabilir.
Eler (2009) tarafından hazırlanan “Ülkemizde Tarihsel Süreçte Halk-Orman İlişkilerinin Durumu” adlı makale, ana hatlarıyla halk-orman ilişkisinin tarihsel süreçteki durum değerlendirilmesi yapılması amacıyla hazırlanmıştır. 1299-2009 arasındaki süreç dört dönemde ele alınmış, genel tanımlardan yola çıkılarak özetlenmiş olup ormancılıkta halkla ilişkiler ortaya konulmuştur.
Gül ve Şeker (2005)’in “Kamu Kuruluşlarında Halkla İlişkiler ve Bir Model Analizi” adlı makalesinde, bir kamu kuruluşunda hizmetlerin hızlı ve etkin bir şekilde vatandaşa aktarımını sağlamak için örgüt ve çevre değişkenlerinin etkileşiminin halkla ilişkiler süreci açısından ele alındığı bir halkla ilişkiler modeli kurgulanmıştır. Prof. Dr. Alpay Ataol’un modeli esas alınmıştır. Bu modelin yanında farklı yaklaşımları olan Grunning ve Hant’ın dört halkla ilişkiler modeli, Kalite Yönetimi Kavramı ve bir model olarak Japonya’da ortaya çıkışı ele alınarak model yaratma
8
süreci ortaya konmuştur. Sonuç olarak halkla ilişkiler faaliyetlerinde her örgütün yalnızca tek bir model kullandığını ya da tüm örgütlerin aynı modeli kullandığını söylemek mümkün değildir. Gerek kamu gerekse özel örgütler dinamik yapılara sahip oldukları sürece, aynı örgütün birden çok modeli örnek alması mümkün olabileceği açıklanmaktadır.
Karadeniz (2009)’in “Pazarlama Yönetiminde Halkla İlişkilerde Kullanılan Kavram ve Tanımlar” adlı çalışması halkla ilişkilerin bir pazarlama karması elemanı olarak işletmeler için sahip olduğu öneme dikkati çekerken kullanılan terimleri ve tanımları açıklamak amacıyla yazılmış bulunmaktadır.
Özüpek (1996)’in “Halkla İlişkiler Çalışmalarında Basının Rolü” adlı yüksek lisans tezi halkla ilişkiler çalışmalarında basının kullanılmaya başlaması ile kuruluşlardaki halkla ilişkiler çalışmalarında da en büyük rolün basına ait olduğu hipotezini ispatlamak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde halkla ilişkiler ve basın kavramları tanımları, aşamaları, özellikleri açıklanmış, ikinci bölümde halkla ilişkilerde basın nasıl olması gerektiğinden bahsedilirken halkla ilişkilerin iki yönü olan tanıma ve tanıtmada basının rolünün ne olduğu, basınla ilişkilerde dikkat edilecek etik kuralların neler olduğu açıklanmıştır. Daha sonra da devletin, yerel yönetimlerin ve özel sektörün halkla ilişkilerde basının nasıl bir rol oynadığı, genel olarak halkla ilişkilerde basının etkinlik ve ağırlık derecesinin ne olduğu incelenmektedir. Son bölümde ise basın toplantısı, basın bildirisi, basın turları, kesik derleme vb. basınla ilişkilerde kullanılan araçlar incelenmiştir.
Peltekoğlu (2012)’nun “Halkla İlişkiler Nedir?” adlı kitabın genişletilmiş 7. baskısında halkla ilişkilerin yeni kavramlarla (İntranet, İtibar Yönetimi gibi) çizilen sınırları ile iletişimin bütünleşik yönetimi kavramına geçtiğini göstermektedir. Yazar, iletişimin bütünleşik yönetimini savunmaktadır. İletişim kurma ihtiyacı olan tüm kurumların ayrı bir halka ilişkiler biriminin olması ve bunun için ekip çalışmasının esas olduğundan bahsetmektedir. İnsan kaynakları stratejisinin de artık iletişim planlamasına paralel olarak çizilmekte olduğu görüşündedir. Halkla ilişkilerin bütünleşik pazarlama iletişiminin olduğu kadar yönetim biliminin de ayrılmaz bir parçası olduğunu ifade etmektedir. Geçmişten günümüze her yeni iletişim araç ve yönteminin halkla ilişkilerin araç ve yöntemi haline dönüşmesi, iletişim ve halkla
9
ilişkiler arasındaki güçlü bağı ifade ederken dijital ortama taşınan iletişimin halkla ilişkilerin araç ve yöntemiyle çakışması kitabın son bölümünde sosyal medyanın da dâhil edilme sebebini oluşturmaktadır. Halkla ilişkilerin esasının ise kurum kimliği, kurum imajı, destekleyicilik ve kriz iletişiminin oluşturduğunu temelin değişmediğini ifade etmektedir. Son bölümde de sosyal medya konusunu işlemektedir.
Yurdakul ve ark. (2007) tarafından hazırlanan “Hastanelerde Halkla İlişkiler: İzmir İli Özel Hastaneler Örnekleminde Halkla İlişkiler Birimlerinin Yapı-İşlev ve Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma” adlı makale; özel hastanelerde halkla ilişkiler biriminin yapısı, amaçları, işlevleri, yapılan halkla ilişkiler etkinlikleri, yönetim içindeki halkla ilişkilerin konumunun belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bünyesinde halkla ilişkiler birimi olup röportaj yapmayı kabul eden 5 özel hastanede araştırma röportaj tekniği ile yapılmıştır. Çalışma, özel hastane yöneticileri ile halkla ilişkiler görevini üstlenen sorumlularına yönelik bir araştırma olmaktadır. Araştırmada hastanelerde halkla ilişkiler biriminin planlama, uygulama, değerlendirme aşamasında kullanılan araç ve yöntemlerin neler olduğu ortaya konulmuştur. Hastanelerdeki halkla ilişkiler biriminin yapı, işlevi ve uygulamalarına yönelik çalışmaların bir bütün olarak değerlendirilmesi; çağdaş anlayışla birimin oluşturulup yönetilmesi, işlevselliğini arttırması açısından önemli olup sağlık hizmeti alıcılarının da daha etkin bir hizmet almalarını sağlar, sonucuna ulaşılmıştır.
Yurdakul (2011)’un “Belediyelerde Halkla İlişkiler Yönetimi: İzmir İli Belediyelerine Yönelik Bir Araştırma” adlı bu makalesi İzmir ili sınırları içinde faaliyet gösteren belediyelerdeki halkla ilişkiler yönetimi ve halkla ilişkiler uygulamalarına ilişkin bir tespitte bulunmayı amaçlamıştır. İzmir Belediyesi’nde hizmet çeşitliliği sağlanması, sunulan hizmetin kalitesinin arttırılması amaçlanmıştır. Bununla birlikte toplum ve belediyeler arasındaki çift yönlü iletişim sürecinin etkin bir şekilde yönetilmesi konularında belediyede yapılan çalışmaların değerlendirilmesi, belediyedeki halkla ilişkiler bölümünün ya da biriminin organizasyon içindeki etkililiği, mesleki tekniklerin ne ölçüde kullanıldığı, doğru kullanılıp kullanılmadığının ortaya konulmasını amaçlamıştır. Belediyeler ve halkla ilişkiler yönetimi, birimin yapısı işlevi, uygulamaları konularında bilgi verilerek hangi teknik ve araçların kullanıldığı bir örnek araştırma ile ortaya konulmuştur.
10 1.6. Kavramsal Çerçeve
Bu bölümde halkla ilişkilerin tanımı, amacı, önemi, tarihi gelişimi, halkla ilişkilerde kullanılan araç ve yöntemler, kamuda halkla ilişkilerin durumu, ormancılıkta halkla ilişkiler ile halkla ilişkilerde etkinlik ölçümünün amacı ve önemi gibi konulardan bahsedilmektedir.
1.7. Halkla İlişkiler Kavramı
Halkla ilişkilerin kelime anlamına bakıldığında halk kelimesi İngilizce’de “public”, Fransızca’da ise “publique” olarak kullanılmaktadır. Public (pub) halk, kamu anlamına gelmektedir. Kamu, genel toplum içindeki bir bölümü temsil etmekte ve bu bölümün kendi içerisinde birçok ortak özelliği bulunmaktadır. Türkçe’ye “halkla ilişkiler” olarak geçen bu kavram, İngilizce’de “public relations”, Fransızca’da ‘’relations publiques’’ olarak isimlendirilmektedir. “Relations” kelimesi halka, kamuya ait bu sıfatlarla nitelendirilmektedir. Halkla ilişkiler kelimesiyle anlatılmak istenen, kamuya dönük ilişkilerdir. Halkla ilişkiler sektöründe çalışanlar, genellikle halkla ilişkiler kavramını ifade ederken İngilizcedeki baş harfleri olan PR sembolünü kullanmaktadırlar (Bülbül, 2004).
Halkla ilişkilerle ilgili yazın araştırıldığında pek çok sayıda kullanım amaçlarına uygun tanımın zaman içinde geliştirildiği görülmektedir. Ancak son yıllarda yapılan tanımların birbirine daha yakın olduğu ve ana eksenin değişmediği yeni kavramlarla tanımın geliştiği göze çarpmaktadır.
Rex F. Harlow’un 472 farklı tanımı analiz ederek ortaya koyduğu şekilde; “Halkla ilişkiler, organizasyon ile ilgili çevreleri (hedef kitleleri, halkı) arasında karşılıklı iletişimi, anlaşmayı, kabulü ve işbirliğini sağlayıp sürdürmeye yardımcı bir yönetim fonksiyonudur.” tanımı Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD) Meslek Yasası’nda esas alınmıştır. Bu tanıma göre halkla ilişkiler fonksiyonu, kamuoyu hakkında yönetimin bilgilendirilmesi, yönetimin kamuya karşı sorumluluklarının neler olduğunun saptanması ve çerçevede meydana gelen değişmeler konusunda yönetimin uyarılması görevlerini de kapsar ve bu görevler araştırma ve iletişim teknikleri kullanarak yerine getirilir (Seçim ve ark., 2005).
11
Rex F. Harlow’dan sonra Amerikan Halkla İlişkiler Birliği (PRSA-Public Relations Society of America) halkla ilişkileri şu şekilde tanımlamıştır: ‘’İşletme (organizasyon) yönetimince yürütülen planlı ve sürekli bir programdır. Organizasyon ile iç ve dış çevreleri arasındaki ilişkilerle ilgili olmaktadır.’’ (Özdönmez ve ark., 1999).
Halkla ilişkilerin kesin bir tanımını yapmak güçtür. Sosyal bilimler alanına giren böyle bir konunun kesin olarak sınıflandırılması olanağı bulunmadığı için, tabiatıyla verilen tanımlar değişik olacaktır. PRSA’dan bir uzman halkla ilişkilerin 200 kadar değişik tanımını saptamıştır (Tortop, 1973).
Alâeddin Asna’ya göre; “Halkla ilişkiler, özel ya da tüzel kişilerin belirlenmiş kitlelerle dürüst ve sağlam bağlar kurup geliştirerek onları olumlu inanç ve eylemlere yönelten, tepkileri değerlendirerek tutumuna yön veren, böylece karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler sürdürme yolundaki planlı çabaları kapsayan bir yöneticilik sanatıdır.” (Rağbet, 2013).
İngiltere Halkla İlişkiler Enstitüsü, “Halkla ilişkiler, bir kuruluş ile onun hedef kitlesi arasında iyi niyet ve karşılıklı anlayışa dayalı ilişkiler sürdürmeye yönelik daha önceden planlanmış çabaların tümüdür.” olarak ifade etmektedir (Yavuz, 2008). Cutlip Center’a göre halkla ilişkileri; “Kurumun başarı veya başarısızlığının bağlı olduğu, hedef kitleleri arasında karşılıklı yarar ilişkisi kuran ve devam ettiren bir yönetim fonksiyonudur” diyerek tanımlamaktadır (Rağbet, 2013).
Uluslararası Halkla İlişkiler Birliği (IPRA), halkla ilişkileri, “Bir işletmenin, özel ya da kamusal bir kuruluşun bağlantı kurduğu veya kurabileceği kimselerin anlayış, sempati ve desteğini elde etmek ve bunu devam ettirmek için yaptığı sürekli ve örgütlenmiş bir yönetim görevidir.” şeklinde tanımlamıştır (Asna, 1993).
Halkla ilişkiler alanında çalışanların, yaptıkları işi tam olarak açıklayamadıklarını, ama pek çoğunun ne olduğunu kesinlikle bilmedikleri halkla ilişkiler sanatını başarıyla yürüttüklerini, ünlü halkla ilişkiler kuramcısı Edward J. Robinson cesurca belirtmiştir. Robinson’a göre bu uzmanların çoğu, halkla ilişkilerin somut yasa ve
12
tanımlarla sınırlandırılabilecek bir pozitif bilim olmadığını, aksine yasa ve tanımlarla sınırlandırılamayacak bir sanat olduğunu belirtmektedirler (Asna, 1998).
Filiz Balta Peltekoğlu halkla ilişkileri; “Hedeflerini gerçekleştirmede yardımcı olan, önem sırası bazen tüketici bazen dağıtıcı bazen de çalışanlar gibi örgütün yapısına göre değişiklik gösteren, hedef kitlelerle gerçekleştirilen stratejik bir yönetim biçimidir.” şeklinde tanımlamaktadır (Rağbet, 2013).
Bu bilgiler ışığında; kamu kurumları ile özel kuruluşların başarılarının bağlı olduğu hedef kitleleri arasında karşılıklı yararlar sağlamak için örgütlenmiş çabaları kapsayan, tepkileri değerlendirerek tutumuna yön veren süreklilik arz eden yönetimin bir işlevi aynı zamanda bir stratejik bir yönetim sanatı olduğu sonucuna ulaşılır.
1.7.1. Halkla İlişkilerin Amacı ve Önemi
Halkla ilişkilerde amaç, hedef kitleyi etkileyerek onu belirli bir inanışa veya davranışa itmektir. Halkla ilişkiler, en verimli haberleşme sistemini kurmak, kurum veya kuruluşlar içinde beşeri ilişkiler alanında en büyük ölçüde sempati yaratmak amacındadır. Bir faaliyet hakkında en kapsamlı bilgileri sağlamak amacını gütmektedir. Yönetsel işleve sahip halkla ilişkiler uygulamaları verimlilik ve etkinlik içerisinde gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır. Halkla ilişkilerde, hedef kitleye gönderilen mesajlar gerçeği yansıtmaktadır. Burada hedef kitleyi kandırarak belirli bir yöne sevk etmek söz konusu değildir. Yani hedef kitleye iletilen mesajlar doğru mesajlardır. Halkla ilişkilerin amacı, bir kurumla hedef kitlesi arasındaki karşılıklı anlayışı oluşturmak ve geliştirmek olduğu bilinmektedir (Peltekoğlu, 2012).
Halkla ilişkilerin en önemli amacı, kurumun genel stratejisi ve politikaları içinde kalarak, örgütün ekonomik ve sosyal çıkarlarını en üst düzeye çıkartmak için, hedef kitlenin örgüt hakkındaki duygu ve düşüncelerini etkilemek ve güvenilen, itibar sahibi bir kuruluş olması için çaba sarf etmektedir. Tartışmasız olan bir şey varsa, o da bu çalışmaların doğru bilgiye ve dürüstlüğe dayanan bir biçimde yapılacak olmasıdır. Amaç, hedef kitlenin de tepkilerini dikkate olarak örgütün çalışma ve politikalarını toplum yararına paralel hale getirmek karşılıklı anlayış ortamı
