Kabataş, Fındıklı ve Salıpazarı

r -

\f

-TT-í

Kabataş ismi nereden gelmiştir? Mustafa Necip Çeiebi’ııin yalısın-

daki taşlar — Kaba taşın eski ismi: Karayalı bahçeleri — Kaba­

taş çeşmesini kim yaptırmıştır? — İlk araba vapuru — Fındıklı­

dan sonra ticaret merkezi — Salıpazarındaki eski konaklar...

Fındıklı

ve Saiıpazarı

Kabataş, Boğaziçinin Rumeli kıyısındaki ilk iskelesidir. Bu semt Fındıklı ile Dolmabahçe arasındaki sahadır ve sahilden yukarı doğru uzanan evlerle do­ ludur.

■Y a za i :

O R H A N Ç iN lLİ

değilse de araba vapurları bura­ ya yanaştığı için önemlidir. «Ka­ ra nakil vasıtaları Anadolu kıyı sı ile bu iskeleden irtibatlarım temin ederler. Eskiden Boğaz vapurları buraya daima uğrar - ardı. Fakat sonradan, Beşiktaş arasım rağbetten düşürmüştür. !k araba vapura 1269 Rumî yı ada inşa edilince iskelesi de tö anle yapılmıştır. Kabataş iske- sindeki küçük liman ve rıhtım bdülmecit tarafından 1267 yı-

da yaptırılmıştır.

Kabataşııı tarihi eskidir. Vak ie dikilen iki sütuna izafeten abataşa Diplokionion ismi ve­ rmekte imiş. Sonradan bu taş-

c Beşiktaşa nekledildiği için o

va da Diplokion denmiştir, mevkiin adının burada bulu bir taştan, Thenmastis’den geldiği bazı tarihlerde ka­ dir. 1823 tarihinde vefat et-

alan Mustafa Necib Çelebi ıinde bir zatın Kabataşta bir alisi varmış. Bunu tam ir etti­ rirken büyük bir taş bulmuşlar ve yontturarak rıhtıma koymuş lardır. İsim de bundan kalmış - tır. Bu taşın eski tarihlerden kalma Petra Thermoztis olması muhtemeldir.

rada depo halinde bulunan bü - yük binayı daha büyülterek u - mum müdürlük binası haline koymuştur.

Fındıklı— Kabataş ile Salıpa zarı arasında eski bir semttir. Bir efsaneye göre BizanslIlara Hıristiyanların mukaddes kita­ bı “Incil” i Kudüsteıı getiren Sen Anfer burada Hıristiyanlığı ilân etmiştir. Bu “Aziz”, Anado­ lu kıyılarını takip ederek Istan- bula kadar gelmiş ve Fındıklıda İncili alenen okumak cesaretin­ de bulunduğu için şöhret almış tır. Fındıklının eski ismi Arzi - ropolis yani gümüş memleketi -

dir.

Fındıklının ismi eskiden bura­ da çok miktarda fındık ağacı bu lunmasmdan ileri gelmiştir. Os­ manlIlar zamanında Fındıklı bir ticaret yeri olmuştur. Istanbula yakm olduğu için de bir çok

sa-Kömür dağıtımı bele­

diyeye ne zaman

verilecek?

Bu semtin iskelesinin eski is­ mi Kara - Yalı imiş. O zaman - lar buraları bağlık bahçelik ol - duğu için bu civara Kkrabalı bahçeleri derlermiş. Kabataşta on sekizinci- yüz yılın başında Elmas Mehmet paşanın mensup lanndan bir kadın bir mescit in ¡¡a ettirmiştir. Sonraları da ca - mi ve çeşme yaptırılmıştır. Çeş meyi 1145 Rumî yılında Hekim oğlu Ali paşa yaptırmıştır.

Geçen yüz yılda Kabataş çok rağbet görmüştür. Bir çok ekâ - bir burada secilerin üstünde ko­ naklar yaptırmışlardır. Ahmet Mithat efendinin konağı bu me yandadır.

Son yıllarda Kabataşta bele­ diyenin bazı imar hareketleri gö rülmüştür. İskelenin karşısında­ ki saha tanzim edilmiş ve çeş­ me meydana çıkarılmıştır.

İske-Şehrimiz kömür tevzi işinin kömür tevzi müessesesinden alı narak belediyeye devredileceği­ ni bildirmiştik. Nisan ayı orta­ larında yeni kampanya sezonu başlamış olacağından bu devir işinin bir kaç güne kadar bitiril mesi zarurîdir.

Belediye iktisat Müdürlüğü , tevzi müessesesinde .devamlı su­ rette tetkikler yapmaktadır, il­ gililer bu işin bir haftaya kadar sona ereceğini ve hazırlanan raporun Bakanlığa gönderile - ceğini söylemektedirler.

DEVLET TAHVİLLERİNİN gelirini artırınız!. , Bankamıza vâdeli olarak yatıracağınız Devlet Tahvilleriniz

için de faiz alırsınız. YAPI ve KREDİ BANKASI A. Ş.

le meydanının imarına çalışıl * maktadır. “Tekel” idaresi de bu raylar ve konaklar yapılmıştır. Bu meyanda Anadolu kazaskeri Mehmet Vusulî 1590 da Fındıklı camiini yaptırmıştır. Camiin vakfından da bir hamam ve mek tep yaptırılmıştır. Camiin önün deki sebili de 1767 de Koca Yu suf paşa yaptırmıştır.

Salıpazan — Fındıklıdan son ra gelen Salıpazarının eski ismi Aianteion’dur. Bu civarda vak - tiyle Aiax mabedi varmış. Bu semtin bir kısmı Tophaneye ve bir kısmı Fındıklıya bağlı iken yakın bir tarihte Salıpazan is » mi verilmiştir. Bugün Tophane­ de bulunan pazaryeri, vaktiyle salı günleri burada toplandığı i- çin civar bu ismi almıştır. Ru­ mî 1320 yılında Şirketi Hayriye idaresi Salıpaz&rmda bir iskel® kurmuş ve liman içinde işliye» vapurlan buraya da uğratmış - tır. Fakat tramvayın bollaşması üzerine bu iskele rağbetten düş müş ve hasılat düşünce de kai dırılmıştır. Salıpazar kıyıların’'.- da küçük deniz vasıtalarını ta - mir için kızaklar ve son zaman­ lara kadar da deniz hamamları vardı.

Salıpazan ile Fındıklı arasın ­ daki sahilde ikinci Mahmuduu hemşiresi Adile Sultanın yalısı vardır. Bunun yanında bir de Cemile Sultanın yalısı bulun - maktadır. Bu yalı Çırağan sara yı yandıktan sonra 1809 yılın - da mebusan meclisine tahsis o- lunmuşturv Sonradan bazı tadi­ lât yapılmış ve Güzel Sanatlar Akademisi burada açılmıştır.

Adile Sultanın sarayı ise İs; tanbul Üniversitesine verilmiş­ tir. Edebiyat fakültesi Beyazıt tâki Zeyney hanım konağı yan­ dıktan sonra, muvakkaten bura da açılmıştır.

Eski Feyziye mektebi de bura da idi. Salı pazarı camisini der ya beylerinden Süheylî bey yap. tırmıştır. Bundan başka bu seni tin mesçit ve çeşmesi de vardır,

Salıpazan da bir asır kadar evvel Istanbulun k ib a rla n 'tara ­ fından işgal edilmiş bir yerdi,. Sahilden yukarıya yükselen seti terde muhteşem konaklar ya - pılmıştır. Bunlar kısmen yangın lar, kısmen de zamanla harap al muştur.

ORHAN ÇİNİLİ

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi