Izmirin yetiştirdiği kıym etler
Nota
bümiy en meşhur
bestekâr
~ H â k i m
ı i
oca :
- Amcamın dayağı bani adam etti, diyor
İzmirin güzel bir akşamı... Karantina sahil kahvelerinden birindeyiz.. Yanımda, Yusuf Kıza okulunun değerli müdürü Adnan ve Eğenin biricik bestekârı Rakım Hoca var...
Adnan Avrupada uzun ■ müddet bulunmuş ve garp sanat hareket lerde yakından ilgilenmiş olduğu halde, şark musikisini de seven bir arkadaştır.
Bana, «Hoca» nm dostluğunu ka zandırdığı için, kendisine teşekkür etmeliyim...
Güneş, âğır ağır Çatalkayamn ar dma çekilirken, İstânbuldan gelen bir vapur körfeze girdi... Vâpur «Vatan» ı hatırlattı; ve bu tedai ile «Hâkim Hoca» yı sayın okuyucula rımıza tanıtmak arzusunu duydum. «Hoca», beyaz sakalının çevrele diği sevimli ve sıhhatli yüzünden tebessümünü eksik etmeyen «ehli dil» lebdendir...
İik sorum, damdan düşer gibi şu oldu:
— Üstadım, kaç yaşındâsmlz?. güldü:
— İyi yârden başlamadın evlât. Eiâleme ihtiyarlığımızı ilân eyleme nin manası var mı?
— Yazacak, değilim ama... — İstersen yaz.. Doğma, büyü me İzmirliyim. Tevellüdüm de: 1288...
— Sizde ilk musiki hevesi nasıl uyandı?
— Ha... Bu cihet mühimdir: Rah metli amcam Emin Dede, musikiye hakkîyle âşir.a bir zattı;. Daha 16 - 1? yaşlarında iken, bana, birçok
îUsul» leri ve bazı «âyini şerif» leri öğretti.
Bu arada bir hayli dayak yediği mi de söylemeliyim. Lâkin, dayak lar beni adam etti doğrusu...
— Niçin dÖğerdi sizi?
— Gençtim; gezmek, dolaşmak dururken oturup ağır besteleri geç mek zor geliyordu. Emin Dedenin
verdiği «meşk» 3er, istediği gibi ol madı mı, gözümün yasma bakma dan çekerdi sopayı...
— Bestelerinizi nasıl yapıyorsu nuz?
r--- Y azan
:---Fuat Edip Baksı
— Ben notadan anlamam... Fa kat hafızam çok kuvvetlidir. Bul duğum nağmeleri, bütün incelikle rde kafamda saklıyor ve arzu edil diği zaman tekrarlayabiliyorum.
Şunu da biliniz ki, bir eseri bes telemem için «güfte» nin ruhumu okşaması şarttır. Besteyi yaptıktan sonra notasını başkalarına Çektiri- veriyorum...
— İlk besteniz nedir? — İlk bestem:
«Kayranı cemal olmaçja cidden emelim var;» «Kulbâm visal olmağa azmi eze
lim var.» mısrâlarile başlayan bjr şarkıdır... Bunu, «Dügâh» makamından ve «Bengin semai» usuliyle yaptım. Bu eseri ortaya koyduğum vakit, henüz 19 yaşımda idim..
— 'En çok hangi bestelerinizi be ğeniyorsunuz?
— Hemen hepsini... Şimdiye ka dar aşağı, yukarı 300 beste yapmı- gımdır. Bunların içinde en çok sev diklerim, Fuzulinin:
«Ey keman ebru şehidi hançeri
müjgânımm» gazeli ile «O nihali bağı işve...» dir. Birincisini «Uşak» makamından, İkincisini de «Puselik aşiran» dan
besteledim.
— Eserlerinizden maddî istifade leriniz olmuştur tabiî?...
— Bugüne kadar metelik bile almadım. Bütün bestelerim pir aş kına gidiyor! Kazancım, zevkimi tatmin etmekten ibaret kalıyor. Türk musikisine âcizane hizmette bulunduğumu sanıyorum.
Bildiğiniz gibi Hisar câmii hati biyim; maaşımla geçinmeğe çalışı yorum.. Şunu da hatırlatmalıyım ki, değerli ses sanatkârlarımızdan «Safiye» ile «Muallâ > İztnirde, bü yük bir kadirşinaslık eseri olarak benim için birer gece tertip ettiler.
— Sazlardan hangisini çalıyorsu nuz?
—- Hiç birisini... En çok «tam bur» dan hoşlanırım...
— Bugünkü bestekârlardan kim leri beğeniyorsunuz?
__ tefe bu olmadı!.. Döstlanmk
aramın açılmasını istemem. Yalnız eskilerden- Sultan Selim, Itrî, De de ve Tellâlzade îsmaili s ö y liy iîili- rim... Makamlardan da «Scgâlı» ve
«Neva» yı seviyorum. — Ya yenilerden?
— Mutlaka isim göstermek lâzım sa, en çok «Salâhattin Pınar» ni besteleri hoşuma gidiyor. Salâhat tin, içli ve yüksek bir sanatkârdır, eserlerinde kuvvetli duyuşlar var...
Sadettin Kaynak oğlumuz da, takdir ettiklerim arasındadır.
— Sırası gelmişken, ses sanatkâr lam d an beğendiklerinizi söyler mi siniz?
— Yine beni müşkül duruma sok tun...
— Neden?
— Nedeni var .mı? Hepsi, beste lerimi okuyan arkadaşlardır. Güzel ses olduktan sonra sevmemek müra kün mü? Bununla beraber erkekıe« den, «Münir Nurettin» in; bayan lardan «Safiye Ayla» nin hayranı yım. Hele Münirin bu işteki vuku funa diyecek yok...
— En. son besteniz hangisidir? — Elimde yeni bir kıt’a var.. Bu günlerde bunu bestelemekle meş gulüm.. Öİcüyayım size:
«Hergün yeni bir naz yaralan yâr; dan usandık.» «Arlık gece, gündüz yine meyhane
bizimdir...» «İşveyle geçen vusleii az yıllara yandık,» «Yâr yok diye gam çekme ki pey.
mane bizimdir...»; İyi bir şey çıkaracağımı umuyo rum...
Kendi kendini yetiştiren, şark musikisinin en canlı bestelerini ya ratan ve söylediği gibi, pir âşkına çalışan bu değerli bestekârdan ay. nlırken şunları düşünüyordum:
Kafasının içinde bir ses cihanı saklayan ve bu cihanı gönlünün en gin heyecanile dile getiren «Râkmi Hoca» himaye edilemez mi? Sanat kâra hasret çeken bu memleketin, bu ihmali neden?...
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
