C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4), 2003 Özel Eki
8. ULUSAL HALK SAĞLIĞI GÜNLERİ SONUÇ BİLDİRGESİ
8. Ulusal Halk Sağlığı Günleri, 23 - 25 Haziran 2003’te Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı’nın ev sahipliği ile gerçekleştirilmiştir. Türkiye’nin her yerinden yoğun katılım alan ve 3 gün süren toplantıda Sağlık İçin Sosyal Bilimler teması, önde gelen pek çok sosyal bilimcinin de katkısı ile ağırlıklı olarak işlenmiş ve çok sayıda panel, konferans, yuvarlak masa toplantısı, bildiri disiplinler arası bilimsel anlayış ile özenle değerlendirilmiştir.
Kongremiz, aşağıda saptanan konuların basına ve ulusumuza duyurulmasını benimsemiştir:
1. Ülkemiz, pek çok bakımdan çok sıkıntılı bir dönem yaşamaktadır. On yıllardır sürdürülen hatalı ekonomi politikaları ile gelir dağılımı artık katlanılamaz derecede bozulmuş, Türkiye bu bakımdan dünyada en olumsuz birkaç ülke arasında yer almıştır. Yoksullaştırma adeta bilinçli biçimde yatay ve dikey planda kabul edilemez boyutlara tırmandırılmıştır. Halkımızın % 38’i günde 1,5 dolardan daha az bir gelir ile yaşamak zorunda bırakılmıştır (DPT 2001 Yoksulluk Araştırması).
2. Derin yoksulluk, zincirleme olarak birçok alanda eşitsizlikleri artırmakta; sağlıkta, eğitimde, istihdamda, beslenmede, yaşam umudunun sürdürülmesinde, ülkeye ve ulusa bağlılık bilincinin ve temel insanlık değerlerinin korunup geliştirilmesinde ciddi engeller oluşturmaktadır. Uluslararası İnsani Gelişim İndekslerinde ülkemiz daha da alt sıralara düşmüştür (HDI, 2002).
3. Ülkemizin sağlık düzeyi göstergeleri, ekonomik olanaklarıyla açıklanamayacak ölçüde ve asla hak etmediği biçimde bozulmaktadır. Bebek ölümleri hala çok yüksektir, anne ölümlerinin % 83’ü önlenebilir nedenlerdendir. Açlık,10 milyonu aşkın insanımızın en dramatik sorunu olarak ilk sıradadır. Çevre korunamamakta, cinsiyet ayrımcılığı dahil birçok alanda eşitsizlikler giderilememektedir.
4. KÜRESELLEŞME adıyla IMF, DB, Dünya Ticaret Örgütü gibi aracı kurumlar eliyle dayatılan sözde Yeni Dünya Düzeni, ülkede yarattığı ekonomik krizlerle sosyal bunalımları tetikleme noktasındadır. Devleti devlet yapan sağlık – eğitim – adalet - güvenlik alanları da kapsanarak kuralsız ve ölçüsüz biçimde sürdürülen özelleştirme, toplumsal dayanışma ve ulus devlet değerlerini yok etmektedir. Ülkenin ve ulusun yazgısıyla derinlemesine ve doğrudan ilgili söz konusu makro politikalar, demokrasi gereği katılımcılık ve uzlaşmacılık anlayışından uzak biçimde, yetkililerce açık dayatma ile yürürlüğe konmaktadır. Bu tutum son derece tehlikeli bulunmaktadır.
5. Sonuç olarak, halkımızın sağlıklı bir geleceğe kavuşabilmesi için öncelikle ulusal kaynakların verimli biçimde harekete geçirilmesi gerekmektedir.
6. Bu sosyo-ekonomik gerçeklerin belirlediği sağlık politikalarındaki zorunluluklar ise şunlardır:
a. Sağlık Hizmetleri, Devletin Anayasal görevi olup, bu alandaki özelleştirmeye son verilmeli; Prof. Dr. Nusret Fişek’in 1961’de ülkemiz sağlığına armağanı olan 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Yasası özü korunarak uygulanmalıdır. Ülkenin dar ulusal kaynaklarının verimli kullanılmasının en kestirme yolu bu yasanın sistematiğidir. Genel Sağlık sigortası ve Aile Hekimliği modelleri ülkemiz bünyesine uygun olmayıp, pahalıdır ve bu alanda da dış dayatmalara boyun eğilmemelidir. Aile hekimliği yerine halk sağlığında ülkemizin başarılı deneyimi olan toplum hekimliği uygulaması benimsenmelidir.
b. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri ve Koruyucu Sağlık Hizmetleri toplum hekimliği yaklaşımıyla ve yeterince kamusal destek verilerek mutlaka etkinleştirilmelidir. Sağlık hizmetlerinin etkili yönetimi için, başlıca bu amaçla yetiştirilen Halk Sağlığı Uzmanlarının istihdamı gereken yer ve sayıda hızla gerçekleştirilmelidir. Sağlık insan gücü planlaması gözden geçirilmeli, yeni tıp fakültesi açılmamalı, alınan öğrenci sayılarında azaltmaya gidilmelidir. Hekim işsizliği kapıya dayanmıştır. Sözleşmeli istihdam, başta iş güvencesi olmak üzere ciddi sakıncalar yartmaktadır, bundan vazgeçilmelidir.
c. Halk Sağlığı Anabilim Dalları’nın Sağlık – Eğitim - Araştırma Bölgeleri, Sağlık Bakanlığı’nca önceki yıllarda uygulanan protokollere uygun olarak hızla yeniden açılmalıdır. Bu bölgelerde ülkenin gereksinimine uygun sağlık insan gücü yetiştirilmeli, pilot uygulamalar yapılmalıdır.
d. Tam Gün çalışmayı son derece önemsemekteyiz. Bu uygulama pek çok başarının anahtarı, pek çok sorunun da aynı zamanda çok etkili bir çözümü olacaktır. Denenmiş, başarılı olmuştur.
e. Akılcı ilaç kullanımını, bu alandaki korkunç israfın hatta soygunun engellenmesinin yanı sıra, halkın sağlığının korunup geliştirilmesinde son derece etkili bir araç olarak görmekteyiz. Aşı ve İlaç üretimi stratejik önem taşıyan konulardır ve ulusal önceliklerimiz içinde olmalıdır.
Kongremiz, sonuç olarak, sağlık için sosyal bilimcilerin de katılımıyla öteden beri dile getirilen bilimsel saptamaları bir kez daha kuvvetle ilgililere ve kamuoyuna saygıyla duyururken, temsilcimiz Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nin (HASUDER), ülkemiz sağlık politikalarının üretiminde işbirliği ve desteğe hazır olduğunu vurgular.
Kongre Genel Kurulu
