BESLENME ve D İY E TE TİK HABERLERİ
Ü yelerden H aberler
— H acettep e Üniversitesi B eslenme ve D iyetetik B ö lü m ü Ö ğ re tim Görevlisi T ü rk ân Ekinciler, T arım B akanlığı Ev E k o n o m is i M es lek Lisesi Öğretmeni H an d an S acır ve H a cettep e Ü n iv e rs ite si H astaneleri Beslenme B ö lü m ü Şefi S elm a B ir e r D o k to r a la r ım tam am lam ışlard ır.
— İs ta n b u l Üniversitesi Tıp Fakültesi Çapa II. Dahile K liniği Diye tisyeni Meral Aksoy Milli Eğitim Bakanlığı B u rs u ile In g ilte re v e gitmiştir.
— H acettepe Üniversitesi H astan eleri Diyetisyeni G onca P asin H a cettepe Üniversitesi Beslenme ve Gıda Bilim leri E n s t i t ü s ü B u r s u ile İngiltere’ye gitmiştir.
— 1968 yılında Milli Eğitim Bakanlığı B u rs u ile A m e rik a 'y a giden Üyemiz B ahtiyar Ünvcr D oktorasını ta m a m la m ış tır.
— Dr. Türkân Ekinciler TRT televizyonu k a d ın la rım ız p r o g r a m ı n da sütün beslenmemizdeki yeri ve ku llan ılm ası h a k k ı n d a k ısa b ir k onuşm a yapm ıştır.
1974 Yılı Mezunları
— H acettepe Üniversitesi Beslenm e ve D iyetetik B ö lü m ü 1974 y ı lında 27 mezun verm iştir. M ezunların b ü y ü k b ir k ıs m ı h a s t a n e lerde, biri Ziraat Bankası Ankara M erkez Ş u b e s in d e (T oplu b e s lenme yapan b ir k u r u m d u r ) beşi Ana Çocuk Sağlığı M e rk e z le rinde, üçü de asistan o la ra k görevlerine b a ş la m ış la r d ır .
S em in erler
— 3 - 6 Tem m uz tarihleri a r a s ın d a H a r p O k u lu n d a B e s le n m e S e m ineri düzenlenm iştir. S em in erd e Prof. Dr. O rh a n K o k sa l, Doç. Dr. Avşe Uzel ve Dr. T ü rk â n E k in ciler K o n u ş m a c ı o l a r a k g ö rev alm ışlardır.
— Milli Eğitim B akanlığının A ntalya’d a 9 --27 E ylül t a r i h i n d e d ü zenlediği p ro g ram geliştirm e ve d e ğ e rle n d irm e k o n u lu s e m in e r e ise Doç. Dr. Ayşe Uzel ve Dr. Sevinç Yiicecan ö ğ r e tim ü y esi o la rak katılm ışlard ır.
B E S L E N M E v e D İY E T DERGİSİ 235
T ü r k iy e Ç a p ın d a B e s le n m e A ra ştırm a sı :
Y e t e r s i z v e d e n g e s iz b e s le n m e n in to p lu m u n sağlığını etkilediği ve b u d u r u m u n d a so sy a l ve e k o n o m ik gelişmeyi geciktirdiği bili n e n b i r g e r ç e k t i r . Y eterli ve dengeli beslenm eyen kişiler hastalık l a r a d a h a az d i r e n ç l i d i r ve ek o n o m iy e katgıları çok d ü şü k tür. Top l u m d a b e s l e n m e y e te rsiz liğ in d e n en çok etkilenen gruplar, b ebek ler, o k u l ö n c e s i ç o c u k la r , gebe ve em zikli annelerdir.
B e s l e n m e y e te rsiz liğ in in z a ra rlı etkileri nedeniyle ülkeler, top- l u m l a r ı n ı n b e s le n m e d u r u m u n u ölçm ek ve alınm ası gerekli tedbirle- ı i s a p t a m a k a m a c ı ile a r a ş t ı r m a l a r y a p m a k ta d ırla r. Bugüne kadar T ü ı k i y e d e k i b e s le n m e d u r u m u n u s a p ta m a k am acı ile ülke çapında b e s l e n m e a r a ş t ı r m a s ı y a p ılm a m ış tır. B u n u n yanında d a r kapsamlı b a z ı a r a ş t ı r m a l a r v a r d ır . Ancak b u n la rın b ir kısmı belirli grupları ( o k u l ç o c u k l a r ı, o r d u vs.) b i r k ısm ı d a yalnız belirli b ir bölgeyi kap s a m a k t a d ı r . B u a r a ş t ı r m a l a r ı n so n u çların ı T ürkiye’yi kapsayan d e ğ e r l e r o l a r a k v e r m e k y a n lıştır. B u nedenle T ürkiye’nin bütün o l a r a k b e s le n m e d u r u m u n u o r ta y a koyacak b ir a ra ş tırm a yapm ak g e r e k li ve y a r a r l ı g ö r ü lm ü ş t ü r .
B u yıl, H a c e t te p e Ü niversitesi B eslenm e ve Diyetetik Bölümü ve B e s le n m e ve G ıda B ilim leri E n s titü s ü , Devlet P lanlam a Teşki lâtı, S a ğ lık B a k a n lığ ı, Gıda, T a rım ve H ayvancılık Bakanlığı, Milli E ğ i tim B a k a n lığ ı, CARE ve U N IC E F örgütlerinin iş birliği ile Tür k iy e ç a p ı n d a b i r Sağlık ve B eslenm e ara ş tırm a s ı yapılmıştır.
B u a r a ş t ı r m a için T ü rkiy e beş bölgeye ayrılmış ve bu bölgeler iç in d e n ö r n e k l e r seçilm iştir. Bölgeler ş u n la r d ır :
1. E g e - M a r m a r a , 2. î ç A d ad o lu
3. A kdeniz 4. K a r a d e n iz 5. D oğu A nadolu
Ö r n e k s eçim in d e h e r bölge 4 nüfus Katogorisine ayrılmış ve h e r k a t o g o r i d e n ö r n e k seçilmiştir. Örnek seçiminde küme örnekle m e si k u la n ılm ış tır . H e r k ü m e örneklem esi 10 aileden oluşm uştur. B u aile le rin 6 s ın d a aşağ ıd a belirtilen bütün veriler toplanmış 4 aile n in sad e c e sağ lık d u r u m u ve an n e ve çocuk beslenmesi k o n u s u n d a ki v erileri to p la n m ış tır . B u n a göre 3500 ailede besin tüketim i 3000 aile d e de sağlık d u r u m u incelenm iştir. Ö rnekler İstatistik E n s titü s ü t a r a f ı n d a n seçilmiş ve ö rn e k ailelerin adresleri veya n u m a ra la rı a r a ş t ı r ı c ı l a r a v erilm iştir. Böylece örneğe değişik özelliklere sahip aile g r u p la r ı n ın girm esi sağlanm ıştır.
2 3 6 BESLENME ve DİYETETİK HABERLER A raştırm a d a toplanan veriler :
a) Aile yapısı, sosyo-ekonomik ve kültürel d u r u m
b) Beş günlük besin tüketim i ve beslenmeye ö d en en p a r a c) Besin hazırlam a olanakları, besinlerin s a k la n m a d u r u m l a r ı d) Aile bireylerinin Sağlık d u ru m u (Boy, kg, b eslen m e y e te r sizliği belirtileri, Hb düzeyi, parazit, d o k to r tanısı ve ilaç tü k e tim i)
e) Doğurganlık çağındaki kadınlarla ilgili bilgiler
f) Ailelerin çocuk besleme alışkanlıkları, okul ço c u k la rın ın alışkanlıkları
g) ilkokullardaki beslenme p rogram ları ve uy g u la m ala rı. Bu verilerin toplanm ası için form lar hazırlan m ış ve h e r aileye ait b ir dosyada toplanmıştır. H er küme örnek lem esin dek i ailelerin dosyası b ir dosya kılıfına konarak araştırıcılara v erilm iştir. Böyle- ce dosyaların değerlendirilmede kullanılması k o la y laştırılm ıştır.
Bu ara ş tırm a d a araştırm acılar 13 ekip halinde çalışm ıştır. H e r ekip, başında b ir asistan veya öğretim görevlisi, b i r d o k to r , 1 lab- r a tu v a r teknisyeninden oluşm uştur. A raştırm ad a çalışan ek ip baş- kanları Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik B ö lü m ü Öğ retim Görevli ve yardımcıları, Beslenme ve Gıda B ilim leri E n s t i t ü sü asistanları, Milli Eğitim, Tarım ve Sağlık B a k a n lık la r ın d a k i u z m anlardan, d o k to r ve teknisyenler H acettepe Ü n iversitesind en se çilmiştir. Araştırıcılar ise Beslenme ve Diyetetik B ö lü m ü ö ğ re n c i lerinden oluşm uştur. CARE ö rgü tü n ü n bölge tem silcileri de ta ş ı tla rı ile birlikte araştırıcı ekiplere katılm ışlardır. Ayrıca illerdeki S ağ lık, Tarım ve Milli Eğitim örgütleri de araştırıcılara ta şıt, y e r te m i ni gibi h u su slard a yardım cı olm uşlardır. H er g ru p ta b ö lgedeki ö r nek sayısına göre 3 ila 6 arasınd a değişen araştırıcı görev alm ış tır, resim 1 -13 de araştırm ay a katılan guruplar, Resim 14 - 21 de ise b ö l gelerden alınan örnekler görülm ektedir.
H er araştırıcıya örnek sayısı k a d a r dosya, dosya kılıfı, d o sy aları taşım ak için el çantası, Terazi, Boy ölçmek için çelik m e tre , ölçü k a bı, defter, kalem, silgi, hep ekip b aşın a d a H b tayini ile ilgili araç gereçler, bebek boy ölçme aleti ve b eb ek terazisi, g aita toplam a k utuları verilmiştir.
A raştırm anın veri toplam a aşam ası 3 Tem m uz - 16 Eylül ve 21 Ekim - 10 Kasım tarihleri arasınd a yapılm ıştır.
Toplanan verilerin değerlendirilmesine b aşlan m ıştır. D eğ erlen dirm e bilgi işlem yolu ile yapılm aktadır. A raştırm a s o n u ç la n r a p o r halinde yayınlanacaktır.
R E S İM 1. A r a ş t ı r m a Y ö n e tic ile r in d e n P ro f . D r. O rh a n K o k sa l (S ağdan ü ç ü n c ü ) , D o ç . D r. A y ş e B a y s a l (S o l b a ş ta ) v e M r. P y le (S ağ b a ş ta ) a r a ş t ı r m a y a k a t ı l a n b i r g r u p ile b ir lik t e .
R E S İM 3. D r. S u n a B a y k a n b a ş k a n lığ ın d a A k d e n iz ’e ( A n ta ly a , İ s p a r t a , B u r d u r , D en izli, M u ğ la , İz m ir) g id e n e k ip B a fa g ö lü n d e . S o ld a n S a ğ a D r. R ıfa t A y te k in , D r. S u n a B a y k a n , Y a s e m in Ş e n e r, F a tm a A k m a n , M iib e c c e l G ü re l, A y şe İlgaz. R E S İM 4. D r. U fu k G ü n e y li B a ş k a n lığ ın d a İç A n a d o lu ’y a ( A n k a r a , Ç a n k ırı, Ç o ru m ,) g id e n e k ip : S o ld a n S a ğ a : Ö z d e n B a y n u k ıs a , T e k n i s y e n N a d i Ç eilk , A y la Y ü c e b ıy ık , F iliz B in g ö l, S a a d e t T o ğ a y , D r. U fu k G ü n e y li, G ü n se l Ö z k a y n a k .
K L S İM 5. D r. S e v in ç Y ü c e c a n B a ş k a n lığ ın d a İc A n a d o lu ’y a (K ırş e h ir, \ e v -II i " ' N ,g d e ’ K a >'s e r i - S iv a s > T o k a t, Y o z g a t) g itien e k ip : S o ld a n sa ğ a A yşe u n l u , G u l t e n A y d ın , D r. F e r h a t B ey , D r. H ü s e y in Bey, F ir -c.ev s U lııs o y , S a b i r e G ü rb iiz , H ü ly a G iin e s. D r. S e v in ç Y iicecan, S adıııııan
K ır o g lu . '
ME S İM 8- D r. T ü r k â n E k in c ile r b a ş k a n lığ ın d a A k d e n iz B ö lg e sin e (A d a n a , D r F p * 1 ’ , G a z i a n t e P> M a ra ş, A n ta ly a ) g id e n e k ip : S o ld a n S a ğ a : N ilg ü n A k so y , O c"a j K o ç o ğ lu , D r. T ü r k â n E k in c ile r, S e v a l K ü rk ç ü , S e v il İç e r, G ü la y
R E S İM 7. D r. H a n d a n Sacıı- b a ş k a n lığ ın d a T ra k y a B ö lg e s in e ( E d irn e , K I r k la re li, T e k ird a ğ , İ s ta n b u l) g id e n e k ip U zun K ö p rü d e . S o ld a n s a ğ a : P e r i h a n T o lg a y , E m in e T u r n a v e D r. H a n d a n S acır.
R E S İM 8. N a z a n M a n a v b a ş k a n lığ ın d a E g e B ö lg e sin e ( K ü ta h y a , U ş a k , M a - sin a , İz m ir, A y d ın ) G id e n e k ip M a n is a S a r t h a r a b e le r in d e . S o ld a n s a ğ a : N a z a n M a n a v , G ü le r A ta ü n a l, İk b a l A lta y , M in e G ü n e r , T ü n s e l T a m o , P e y m a n K o m aç, D r. A h m e t M ed en i.
R E S İ M 9. N u r d a n O k b a y B a ş k a n lığ ın d a G ü n e y d o ğ u A n a d o lu y a (A d ı y a m a n , U r l a , M a r d in , D iy a r b a k ır ,S i ir t ) g id e n ek ip ve T ü lin B ilik e r b a ş k a n l ı ğ ı n d a D o ğ u A n a d o lu y a g id e n e k ip b ir a r a y a g e ld ik le rin d e S o l d a n S a ğ a : T ü r k â n V o lk a n , N u rc a n T u n c e r, M iijg an K ale n d er, N u r d a n O k b a y , İ k b a l D o ğ aıı, M in e G ö k d e m ir, E m in e Ü nlii, B a h a r Ö zgüven. T ü l i n B i lik e r , C A R E ö r g ü tü b ö lg e tcm silci.si.
R E S İM 10. T ü l i n B i lik e r b a ş k a n lığ ın d a D o ğ u A n a d o lu B ö lg e sin e (M a la t y a , E lâ z ığ , B in g ö l. M uş, A^an, H a k k a ri) g id e n e k ip S o ld a n S ağ a : T ü l i n B i lik e r , T ü r k â n V o lk a n , B a h a r Ö zg ü v en , M ü jg a n K a le n d e r.
R E S İM 11. M u a lîâ Ş e n y iiz B a ş k a n lığ ın d a K o n y a , E s k iş e h ir , A fy o n , İ s t a n b u l ’a g id e n e k i p te n b ir g r u p K o n y a S a ğ lık K o le ji B a h ç e s in d e . S o ld a n S a ğ a : S ıım r u Ö z le r, M u a lla Ş e n y iiz , M ü v e tld e t T ü fe k ç i. G iin e r P e h liv a n .
R E S İM 12. G ü ld e n P e k c a ıı B a ş k a n lığ ın d a K a r a d e n iz B ö lg e s in e (A m a s y a , S in o p , S a m iu n , O rd u , T ra b z o n , G ü m ü ş h a n e , R iz e ve A r t v in ) g id e n e k ip T r a b z o n B o z te p e d e . S o ld a n S a ğ a : D r. H ik m e t P e k c a n , G ü ld e n P e k c a n , C e la l E ra ş , M e b rıık e Y iğ it, C a v id a n T e k m a n , G ü le r Y u rt, E s e n Ö ze n , F u n d a D e m ir d 'ş .
R E S İM 1 3. F iliz A ç k ıırl b a ş k a n lığ ın d a D oğu A nadolu B ölgesine (E rzurum . E'.'zîncan, K ars. T u n c e li v e A ğ ru) giden ekip soldan sağa : Dr. Tczer A çkurt, F iliz A ç k u rt, N ih a l M a ra şlıo ğ lu , F ü su n A kçakoca, E m el G üneş.
R E S İM 14. D oğu A k d en iz bölge s in d e g ö rü le n M a ln ü trisy o n lu b ir b e b e k A d a n a Z ir a a t M ühendisliği E v E k o n o m isti v e a ra ş tırm a c ı G ü la y Ö cal ile. R ESİM 15. M a ln ü trisy o n lu b ir b e bek. Y ine A kdeniz B ölgesinde gö rü lm ü ştü r. B ebeğin y a n ın d a k ile r G ülay Öcal, B iyolog A y h a n Tem iz,
RESİM 16. M alnütrisyonîıı bebek İç Anadolu Bölgesinden alınmıştır.
R E S İM 17. M a rm a r a b ö lg e sin e g id e n e k ip d o k to r u İs m a il Ş e k e r b ir m u a y e n e s ıra s ın d a .
I?ESİI\I 18. A kdeniz bölgesine giden ekipten Ayhan Temiz, Dr. Ferit K oçoğlu. R eyhan Üstün ve bölge Ev Ekonomisti bir çocıığıı muayene ederlerken.
RESİM 19. D oğu A nadolu bölgesine giden ekip doktoru Haşan A l tın b ölge h alk ı ile birlikte.
