• Sonuç bulunamadı

Türkiye Demir Madenciliğinin Tarihçesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Türkiye Demir Madenciliğinin Tarihçesi"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Türkiye Demir Madenciliğinin Tarihçesi

Dünyanın medeniyet tarihinde yeni bir devir açan demir yurdumuzun çok eskiden tanıdığı madenlerin başında gelmektedir. De-mir'in Asya'dan Mezopotamya, Mısır, Kıb­ rıs, Roma yolu ile Avrupa'ya geçtiğini tarih bize belgeleriyle ve açıkça göstermektedir. Milattan 16 yüz yıl evvel Maraş'ın kuzeyin­ deki Firmîs ve Kartal demir yataklarını işle­ ten ve Anadolu'da demir sanayiini kuran Etiler'e ait tarihi bir etüdde şu satırları oku­ yoruz. «Küçük Asya'nın büyük serveti ma­ den ve sanayii idi. Etiler harp ganimetleri ile yaşıyan bir millet değildi. Anadolu daki cevher yatakları sayesinde geniş ölçüde ma­ den ve bilhassa demir müstahsili idiler. Bü­ yük Eti İmparatorluğunun devamlı olarak artan gelir kaynağı demir sanayiidir. Küçük Asya demir hususunda çok zengin olup pek eski zamanlarda bunu kıymetli bir maden olarak piyasaya arz ederdi».

Boğazköy civarında Bulunan Etiler'e ait tuğla yığınlarında ise Mısır Firavunlarından birinin Eti Krallarına mektup yazarak kendi­ sine demir gönderilmesini rica ettiği okun­ muştur. Metallerin eritilmesi işi miîaddan 1000 sene evvel bilhassa Truva şehrinde ge lişmişti. Bu tarihte Kral «Hiram» Kudüs'te­ ki meşhur mabedi inşa etmesi için Hazreti Süleymana maden eritmesini bilen bazı usta­

lar göndermiştir.

XIV. yüzyılda timurlenk ordularına nal ve kılıç yetiştiren Divriği demir yatakları olmuştur. Kanuni Süleyman devrinde Türk ordularının ardında ileri bir demir sanayii bulunduğu Evliya Çelebi seyahatnamesinde yazılıdır. Su kuvvetinden istifade edilerek ku­ rulan demir ocaklarına hava veren körükle­ rin büyüklüğünü, orduların azametini anla­

tan Evliya Çelebi buraya gelen yabancıların «bu kârı gördüklerinde engüşt bevdiheni hay­ ret» olduklarını da ilâve ediyor.

Vaktiyle Bilecektik'te işletilen bir demir madeni hakkında 25 rebiievvel 973 (20 Ekim 1565 Cuma) tarihli padişah emirnamesinde şu satırlar vardır.

«Ne kadar top yulağı (yuvarlak gülle) işlenmiştir« Malum plmak mühim velazjım olmadığın buyurdumki ne kadar yulak ve her yulak ne miktardır. Defter edip yazıp bildüresin ve minbaad işlenecek yulak onal-tışar ve ondörder ve on birer ve yirmişer ve yirmi ikişer kiye olup onbirden aşağı olursa kabulüm olmaya ve bu hususta ziya­ de sayedip ilah».

Görülüyorki dünyanın medeniyet tarihin­ de yeni bir devir yaratan demire yurdumuz beşiklik etmiştir. Demir bugünkü üstün mev­ kiini kömüre borçludur. İlk defa 1735 de İngiltere'de kok kömürü ile demir eritilmiş ve onu takip eden yıllarda demir sanayii sü­ ratle gelişmeye başlamıştır.

1937 yılında Maden Tetkik ve Arama Ens­ titüsü tarafından Divriği demir yataklarında yapılmaya başlanan etüdler 1938 de bitiril­ miş ve madenin işletilmesi Etibank'a devre­ dilmiştir.

1939 da kurulan Karabük Demir ve Çe­ lik Fabrikaları ile Türkiye'de demir ve çelik ağır sanayii yerleşmiş ve 1964 yılı son ay­ larında faaliyete geçen Ereğli Demir ve Çe­ lik Fabrikaları ile bu ağır sanayii çok daha kuvvetli hale getirilmiştir.

(*) Ref.: Tttrk Ekonomi Dergisi Sayı 45/47 Hakkı Toklu'nun bir makalesinden.

I

Güt: IX Sayı: 6 3

Referanslar

Benzer Belgeler

Demir çelik sektörü ülke ekonomisi ve sanayileşmesinde lokomotif sektör olma özelliğine sahiptir. Demir çelik sanayisinde gözlenen gelişmeler ile kalkınma

Mal bedeli hesabında, ödeme günündeki TCMB ABD $ döviz satış kuru kullanılır.. Diğer hususlar için lütfen ERDEMİR Satış Genel Şartlarına ve ürün

Ekstra derin çekmeye (sıvamaya) ve şekillendirmeye uygunluğu nedeniyle otomotiv ve yan sanayiinde, karmaşık şekilli açık profil üretiminde (kalın levha olarak) kullanılır

Uzun ürün satışlarında gerileme yaşansa da toplam satış miktarı 2013 yılında % 3,2 oranında artmıştır….. 2013 yılında toplam sıcak mamül yurtiçi

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları A.Ş’nin satışlarının kırılımına bakıldığında; 2014 yılında soğuk ve uzun ürün grubunda satışlar sırasıyla (ton bazında) yüzde

Tahminimizdeki sapmada, nihai mamul satış fiyatlarının beklentimizden daha düşük gerçekleşmesi neticesinde satış gelirleri ve maliyetler arasındaki marjın daha

Dolar bazında sıcak, soğuk ve uzun ürün satış fiyatları bir önceki çeyreğe göre ortalama %8 oranında gerileyen şirketin TL bazında gelirleri ise USDTRY

2015 yılı için demir cevheri fiyatlarında ortalama olarak 70 dolar seviyeleri beklenirken, maliyetlerdeki gerilemenin satış fiyatlarına yansıması, 2014 yılında