FAKÜLTE DEKANLIĞINA RAPOR
Dr. MUBAHAT TÜRKER
Felsefe Asistanı
Fakültemiz Profesörler Kurulunun 27. VI. 1956 tarih ve 166 sayılı kararı gereğince "bilgi ve görgü" artırmak üzere, kontenjan içi olarak, bir sene müddetle gitmiş olduğum Avrupada müddetimin Ağustos
1956-Mayıs 1957 kısmını Fransada, geri kalan Haziran - Temmuz 1957 kısmını ise Ingilterede geçirmiş bulunuyorum.
Fakültemiz Dekanı ile Sistematik Felsefe Kürsü Profesörü hocam Necati Akder'in tavsiyeleri ve Fransız Dil ve Edebiyatı Kürsü Profe sörü G. Bonneau'nun delâlet ve yardımlarıyle Pariste bir üniversite yur duna yerleştim. Zarurî yaşama şartlarını umumî hayat standardına nisbetle çok ucuz bir şekilde temin eden bu çeşit üniversite teşekkülleri, üniversite mensuplarına vakit ve enerjilerini çalışmaya hasretmek hususunda kökten bir yardım yapmaktadır. Gençleri, milliyet, din ve ihtisas farkı gözetmek sizin, aynı çatı altında toplayan bu teşekküller sıkı bir fikir alış-verişine imkân vermeleri bakımından üniversite hayatının içinde yer almaktadır. Sıhhî teşekküller bir ders yılında üniversiteliyi iki defa sağlık kontrolünden geçirerek yurtların vazifelerini tamamlamaktadırlar. Ayrıca, dinî teşekkül lerin üniversiteliye yapmış olduğu yardım dikkate alınacak derecededir.
Üniversitenin açılışını beklerken hem pratik esasta tedrisat yapan "İnstitut Pantheon" a devam ettim, hem de Bibliothegue Nationale'de doçent lik tezimle ilgili yazmaların mukabelesini bitirdim, gerekli bibliyografik kaynakları inceledim, periyodikleri taradım. Küçük bir makaleyi tamam layabilmek için aylarca, bazen bir iki sene, mikrofilm, fotokopi, veya kitap beklemekle çalışma temposunu hızlandıran, verimi artıran, zengin ve iyi tasnif edilmiş kütüphanelerde beklememek arasındaki farkı açıkça gördüm, İnstitut Catholigue, Ecole des Langues Orientales, Sorbonne ve St. Genevieve kütüphanelerinde çalışmalarıma devam ettim.
Üniversitede takrir, seminer, münakaşalı konferans, tez müdafaası olmak üzere çeşitli faaliyetler idrâk ettim. Felsefe bölümünde bilgi teorisi ve mantık konusunu inceleyen Poirier'yi, Bergson'u inceleyen Jankelewich'i, Kant ve Eflâtunu inceleyen Doncoer'ü, sosyolojiyi inceleyen Gurwich'i, çocuk psiko lojisini inceleyen Piaget'yi dinledikten sonra asıl önemli faaliyetin yetişme ba kımından "traveaux pratiques" te cereyan ettiğini müşahade ettim. Çünkü bu ilim adamlarının fikirlerini, takrirleri yerine, eserlerinden takip etmek de mümkündür. Esasen neşriyat orada bir "industrie nationale" teşkil edecek kadar boldur. Üniversiteli "ders çalışan" değil fakat "inceleyen (etudiant)" olduğu için asıl kütüphane, lâboratuvar, klinik ve müzelerde faaliyet gös termektedir. Öyleki çok uzun "kuyruklar" ya "solde" yapan mağazalarda veya kütüphanelerde görülmektedir!. . . Poirier sene başında teksir edilmiş
•
306 MUBAHAT T Ü R K E R
kağıtlarda problemler dağıtırken, Doncoer yunanca va lâtince metinlerden felsefe tarihini inceletiyordu. "Esprit de critique" den sakınan üniversiteli "Esprit Critique"ini canlı tutmaya çalışmakta ve konusuyle diploma al mak açısından değil, zatî kıymeti bakımından ilgilenmektedir. Bu hususta liseden çok hazırlıklı geldiği görülmektedir. Böylece hocalar, karşısında, gerekli muhatabı bulmuş olmaktadır. Münakaşalı konferanslar halk ile üniversite arasında doğrudan doğruya irtibat kurmaktadır. Doktora tezi iki nevidir: "Doctorat Universitaire", "Doctorat d'Etat". Birincisi umumi yetle yabancıların bir " t i t r e " kazanmak için yaptığı "compilation" mahi yetinde, tabir caizse, "turistik" bir etüddür; ikincisi orijinal ve ilmî bir araştırmadır; bir esas, bir yardımcı olmak üzere iki eserden ibarettir. Müdafaa açıktır. Namzet "müdafaa" adı altında araştırmasını hülâsa et mez, getirmiş olduğu yeni fikri, "tez"ini, jüriye ve gayr-ı mütecanis din leyici kitlesine karşı müdafaa eder, itirazları cevaplandırır.
Felsefe bölümünün kur ve seminerleri yanında, kurlarını takip ettiğim Sorbonne - Ecole Superieur et de Perfectionnement des Professeurs de Français â l'Etranger'de bir sertifika yaptım.
İslâm felsefesiyle alâkalan dolayısıyle şahsen temas etmek istediğim L. Massignon, ve L. Gardet gibi bazı profesörlerle, o zaman Pariste bulunmadıkları için görüşemedim. Bununla beraber, Prof. L. Gardet'nin tavsiyesi üzerine, benim bir makale ile dergilerine iştirak etmemi bir mek tupla isteyen Etudes Mediterraneennes'e "Le Rapport Entre la Philosophie et la Religion Suivant les Trois Tahafuts" isimli bir makale yazdım (Bk. Edition Minuit, Paris, Août 1957, no. 2, pp. 5-22).1 Memleketimiz hakkında bizim
kendilerine göstermiş olduğumuz alâka ile telif edemediğimiz surette yanlış bilgilere sahip olanlara hakikatleri ilmî yönden göstermek için, sadece onların hazırlamış oldukları fırsatlardan istifade etmekle yetinmeyerek bi zim yeni imkânlara zemin hazırlamamız nekadar temenniye değer! Sorbon-ne'da Felsefe tarihi Profesörü olan De Gandillac'ın Felsefe Tarihi Sertifikası yapacak namzetlere Arapça sertifikası mecburiyeti konulması hakkında resmi temaslar yaptığını ve gayretler sarfettiğini işittim. İslâmla ilgili ola rak Sorbonne ve College de France'da. ancak İslâm hukuku ve sosyolojisi üzerinde misafir profesörlerin konferanslarını dinleyebildim.
British Museum'da tezimle ilgili bazı yazmaları ve eski tarihli basma ları görmek ve bibliyografyamı tamamlamaya çalışmak ve islâm felsefesiyle doğrudan doğruya ilgisi olan ilim adamlarıyle görüşmek üzere 15 haziran da Londraya geçtim. Ders yılının sona ermesi yüzünden ümit ettiğim temas ları yapamamakla beraber, Müze'de gerekli incelemelerimi bitirerek yurda döndüm.
Keyfiyeti saygılarımla arzederim. 5- X. 1957
1 N o t : Bu makale 'Allâl al-Fâsi tarafından arapçaya çevrilmiştir (Bk.
Derginin şimdiye kadar yayımlanmış olan sayıları Die bereits veröffentlichten Hefte der Zeitschirft: Numeros deja parus de la Revue
Published numbers of the Review:
Cilt: Band: Tome: Volume: I I I I I I IV V VI VII VIII I X X X I X I I X I I I XIV XV XVI XVII XVIII Sayı: H e f t : Numero: Number: 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4, 5. 1, 2, 3, 4. 1 - 2, 3, 4. 1 - 2, 3, 4. 1-2, 3 - 4 . 1, 2 - 4 . 1-2, 3 - 4 . 1-2, 3, 4. 1-2, 3 - 4 . 1 - 3, 4. 1-2, 3 - 4 . 1-2, 3 - 4 . 1-2, 3-4.
REVUE
DE LA FACULTE DE LANGUES, D' HlSTOIRE
ET DE GEOGRAPfflE
D E L ' U N I V E R S I T E D ' A N K A R A
Annee 1960 T O M E : XVIII
Juillet-Decembre N U M E R O : 3-4
La revue paraît tous les trois mois
Imprimerie de la Societe d'Histoire Turque A N K A R A . 1 9 6 2
Prix pour chaque tome (hors Turguie) U. S. $: K. 12,00
