LOUVRE?D A K İ S E R G İM İZ M Ü N A S E B E T İY L E TU R H AN S E L Ç U K ’ UN B İR K A R İK A T Ü R Ü
PARISTE
TURK
SANATININ
HAŞMETİ
L
OUVRE Saraymm Marsan paviyonu-nun önünde Türk ve Fransız bay rakları ile süslenmiş olan büyük levha nın üzerinde “ Türk sanatının haşmeti sözleri yazılıdır. Bu levhayı okuduktan sonra içeriye girip, sergiyi gezenler bir haşmet ve debdebe manzarası ile kar şılaşmaktadırlar. Louvre’daki Türk sa natları sergisi bizim için bir başarı, bir zafer olmuştur.
Paris Büyük elçimiz Numan Mene- mencioglu, Millî Eğitim Vekâleti, Fran sız kültür münasebetleri komiteleri ve
Fransa Dışişleri Vekâleti ile birlikte
Arts Décoratifs müzesinin büyük bir emek ve anlayışla hazırladıkları bu ser gi gözleri kamaştıracak şekilde güzel ve başarılıdır.
Serginin açılışından birkaç gün önce Paris büyük elçimiz Fransa’nın tanın mış sanat tenkitçilerini elçilik binasın da verdiği bir kokteyle davet etmiş ve bugüne kadar misli görülmemiş olan bu serginin mahiyetini anlatmıştı.
T Louvre sergisinde bugün 800 kadar
sanat eseri gösterilmiş bulunuyor. Bun-
T ların çoğu Topkapı Müzesi ve diğer
• TiirK müzelerinden ayrıca da Paris’te k Musée deş Arts Décoratifs ve bâzı özel koleksiyonlardan alınmış parçalardır.
23 ocak cuma günü sergi resmî şah- !s siyetler için açıldı. Fransız hükümetini
U iki nazır, Dışişleri Vekâleti Sekreteri
M. Maurice Schiımaıî İle Ğuzel Sanatlar Vekâleti Genel Sekreteri M. André Cor-
y ' nu temsil etmekteydi. Fransa’nın bütün
sanat tenkitçileri, sanat âlemine -
sup şahsiyetler açılışta bulunmuşlardır,
t Sergiye girer girmez gazeteciler Türk
sanat eserlerinin şejureiler üzerinde yap tıkları büyük tesiri derhal görmüşlerdir. Marsan paviyonunun salonlarına giden
I büyük merdivenin başında Onsekizinci
' Yüzyıl Türk sanatının bir şaheseri olan muazzam ve muhteşem bir sarı atlas- : ' tan sırma işlemeli bir sayvan göze çarp
maktaydı. Resmî şahsiyetler bunu hay ranlıkla seyrettikten sonra, her vk- rinin her sanat eserinin önünde dur dular ve Türk Müzeleri Umum Muduru Cahit Kınay ile Arts Décoratifs Müzesi Müdürleri M. Guérin ile Faré’nin ver dikleri izahatı dinlediler. Bu arada M. Maurice Schuman, mikrofonu eline ala rak, Türkiye ve Fransadaki bu güzel kültür gösterilerinden duyduğu mem -nunluğu belirtti.
Paris Bibliothèque Nationale Müdürü M Julien Cain Türk el yazmalarının bulunduğu o fevkalâde güzel vitrinlerin önünde dakikalarca durarak, bunları övüyor ve Türk yazısının bugün bütün Avrupa’da bahsi çok geçen mücerret sanatın değerli öncüleri olduklarını söy lüyordu.
Açılış günü öğleden sonra Fransız
Dışişleri Vekâletinin, Millî Eğitim Ve kâletinin ve Güzel Sanatlar Sekreterliği nin gönderdiği davetiyelerle 3000 kişi sergiyi gezmişlerdir.
O gece Fransız Radyosu “ Sanat ve Hayat” isimli yayınında Türk sanatına tam kırk dakika ayırmıştır. Bu yayın da Büyük elçi Numan Menemencioğlu’- nun mesajı, M. Fare’nin, eski Fransız elçisi M. Pozzi’nin, Kültür Ataşesi Ali Teoman’ın ve Cahit Kmay’ın gazeteci lerle yaptıkları canlı konuşmalar duyul muştur.
Fransa Cumhurbaşkanı M. Vincent
Auriol da Madame Vincent Auriol ile birlikte sergiyi ziyaret etmiştir.
Avrupa bizi nasıl tanıyor
(Yen i İ s t a n b u l ’ d a n)
Biz kendimizi nasıl tanıtmıya. çalışıyoruz!
LE M ONDE'dan
S
ÜSLEME Sanatları müzesi, iki aymüddetle, Türk sanatının Onüçüncü Yüzyıldan Onsekizinci Yüzyıla kadar olan zaman zarfındaki sanat eserlerini teşhir edecektir.
Bu asrın başında yapılmış olan İslâm Sanat Eserleri sergisindenberi dört bü yük İslâm sanatının bir şubesine aido-
İan şaheserleri görmek ancak fimdi
mümkün olmuştur. Sekiz yüzü aşan e-
serler İstanbul ve Konya müzelerinden
ve Fransa’da sanat koleksiyonlarından
toplanarak buraya getirilmiştir. İrari
sanatiyle ilgili olan Türk sanatının ken dine göre değişik bir tarafı vardır. Türk eserlerinde bir birlik, motiflerde bir ber raklık vardır, Hâlbuki İran sanatında doldurma bir hal, Arap sanatında faz la büyüklük, Hint Müslüman sanatında, da karışıklık yardır,
Bu sergide alelâde çarşı ve pazarlar da görülen ekzotik eşyalar değil de, Doğu’nun en temiz ve pürüzsüz eserle- rine rastlanıyor.
Dört duvarı sancaklarla bezenmiş bir
SUİtân çadırında insanı hayran eden
zengin bir silâh koleksiyoniyle karşıla şılıyor. Fatih Sultan Mehmed’in kılıcı Türk efsanevî kuvvetinin timsali olarak orada duruyor. Altın ve kıymetli taş - lar kakılmış miğferler ve silâhlar, İ - kinci Sultan Bayezid’e ait yay ve oklar, yaldızlı eyerler mukaddes cihadın birer örnekleridir.
Onüçüncü Yüzyıla ait Konya camisi nin nadir halıları da vardır. Türk sa natının bariz örnekleri olan çiçekler, kandiller ve yazılar bu halıların başlıca motifleridir.
Ayrı bir salonda elbiseler ve kumaş lar teşhir edilmiştir. Bunların arasında Kanuni Sultan Süleyman’a, Fatih’e ve ikinci Sultan Bayezid’e ait kaftanlar, sj.rma işlemeli çocuk elbiseleri, altın ve gümüş sırmalı kumaşlar göze çar pıyor.
Bir başka salonda Türk, mimarisine ait fotoğraflar ve manzaralar vardır.
Beykoz fabrikasına ait billûr eşya, çiniler, telkarilerden başka Türk sana tının en harikulade şaheserleri olan ya zılar vardır. Bugünkü mücerret resim sanatına en yakın olan bu yazıların ba zısı leylek veya aslan şeklinde resme dilmiştir. Türk sanatında resim ve hey kel olmamakla beraber bu yazılar süs leme sahasmda çok kuvvetli bir mede niyetin izlerini taşımaktadır.”
OKUYUNUZ
LES NOUVELLES
LÎTTERAÎRES'den
K
ANUNİ Sultan Süleyman Fransakıralı Birinci François’ya şu meal de bir mektup yazmıştı:
“ Sen ki Fransa kıralı François’sm hapiste olduğunu bize bildirdin. Hü - kümdarlarm mağlûp olup esir düşme leri her zaman için mümkündür. Cesur ol ve kendini yeise kaptırma. Gece gün düz atımız hazır, kılıcımız kuşanmış tır” .
işte o zamandanberi Türkiye bizi sev miş V$ sevmiyâ devam etmiştir. Nite kim böyle bir sevgiyi açmak için bir çok başka devletler de Türkiyeye bas-- vurmuş olduğu halde Türkiye kıymetli şaheserlerini bize göndermiştir.
Türk sanatının İran sanatlhdan far kı, İran’ın dahâ cılız, daha ince olma sıdır. Irâti sanatında Isfahan bahçele rinin aşk kokuları vardır. Türk sanatı
sert ve iklimler fethedici bir kökten
gelmiştir. Türk milletinin kurucusu
müthiş harbci, fakat güzel sanatlara, güzel şehirlere karşı pek hassas olan Hunlar kıralı Attilâ’dır. Attilâ bu has sasiyet dolayısiyle Paris’i yakmıya kı yamamıştır.
Tezyini hatlar suretinde gelişen Türk sanatı, Batı sanatının muhtelif cephe lerden aldığı şekil yüzünden birdenbire bugünün sanatı olmuştur. Serginin ö - nemini bir kat daha arttıran da budur.
Tıirkler silâhçıhk bakımından paha
biçilemiyeeek parçalara maliktirler.
Bunların en güzel bâzı örnekleri bura da teşhir ediliyor. Başta Fatih Mehme- din kılıcı var. Biraz ötede ikinci Ba- yezid’in miğferi bulunuyor.
Gönderilen eserlerin en kıymetlileri arasında padişahların törenlerde giydik leri kaftanları vardır.
SAMEDÎ - SOİR’dan
B
ELGRADI zapt, Viyanayı muhasaraeden ve Avrupayı titreten muharip lerin, Yıldırım Bayezid’in, Yavuz Seli min, Kanuni Süleyman’ın asker ve ev lâtlarının boş çadırları, bayrakları, si
lâhları, asırlar geçtikten sonra şimdi
Paris’in göbeğinde gösteriliyor.
Sergideki eserler arasmda silâhlar
baş köşeyi işgal ediyor. Silâhlar salo nunda kılıçlar, tüfekler vardır. Billûr eşya, porselen eserler, altın yeya gü müş işlemeli kaftanlar, padişah kıya fetleri hep hazîneden dün çıkmış gibi pek mükemmel surette muhafaza edil miştir.
L’AURORE'dan
B
UGÜN Süsleme Sanatları müzesinde göz kamaştırıcı bir sergi açılmış tır. Türk sanatına ait şaheserler ve ko
leksiyonlar ilk defa olarak Anadolu
yaylalarından ve Boğaziçi kıyılarından
ayrılarak bize kadar gelmiş ve bize
şimdiye kadar iyi tanınmıyan bir sana tın debdebesini ulaştırmıştır.
Onüçüncü Yüzyıldan Onsekizinci Yüz yıla kadar olan zamana ait bu eşya çok kuvvetli ve değişik bir medeniyetin iz lerini taşımaktadır.
Hayranlığımızı çeken eserler arasın da en önemlileri OsmanlI padişahlarına aidolan eşyalardır. Fatih Sultan Meh med’in kılıcı, Üçüncü Ahmed’in çadırla rı ve öteki padişahlara ait kaftanlar, miğferler, ok ve yaylar yanmda ipek ve sırma işlemeli zarif kadın elbiseleri de vardır.
Halılar, minyatürler ve tezhipli kitap ciltleri ile yazılar Ondördüncü ve On- beşinci Yüzyıllara ait emsalsiz şaheser lerdir.”
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
