İTFA ALTI
CUMHURİYET ıu...„a
m j u írv:'s==---
l----;— =
- s\ C\ L I
■ Yayınevinin ne
zaman kuruldu?
Yaymevtnizin kı
sa bir tarihini an latır »ısını*?
— «Menteş Yayınevi. 1968'
3e kurulcfu. Aynı yıl İçinde
ekonomi konusunda İki önem li eser yayınladı. 1965’de mat baa grubu ile birleştirildi. «Baş kan Kennedy’nin Nutukları», Samuelson’un İktisat adlı ki
tabının çevirisinin yayınlan
ması, nihayet 1967 yılı Ekim a- ymda «Belgelerle Türk Tarihi ¡Dergisi» gibi bir süreli yayı
nın Türk ve dünya kamuoyu na sunulması açıklanan birleş
me ile sağlandı. 1970 yılında
«Belge Yayınları» grubu kuru
luş çalışmaları başladı. Bu
grup Cumhuriyetimizin Ellinci
Yılma armağan serisinin ilk
üç kitabı İle yayın hayatına a-
tılmış bulunuyor. Menteş ve
Belge Yayınları, aynı yönetim altında çalışan, konuları bakı mından iş bölümüne sahip iki
yayın grubudur. Menteş Ya
yınevi özellikle Ekonomi, Tıp,
Hukuk alanında yayınlarını
devam ettirecektir. Belge Ya yınları ise tamamen bir araş tırma, İnceleme ve yayın gru bu olarak Sosyal, Siyasî, Tarih bilimleri alanında çalışacaktır. Başlamış bulunduğu seri 1973 yılı Ekiminde bitecek ve bu se riden en az onbeş kitap yayın lanacaktır. Belge Yayınlan ay rıca Türkiyemizin çeşitli me selelerini inceleyen, araştıran, çözümler getiren yayınlara yer yermektedir.
■ Yayınevinizin, ar şivinizin çalışma ları ilgiyle karşı
lanıyor mu? Bu
ilgiyi artırmak İçin acaba neler yapı labilir?
i— Eser, doğru, gerçeklere uy r'gun, dil bakımından anlaşılır, Türkiyemizin meselelerini hiç bir dogmaya kapılmadan ince-
îeyebiliyorsa ilgi görmemesi
ne imkân yoktur. Bir yayın evinin arzu ettiği ilgi, sürek
li ve katkılı olmalıdır. Ya
yınevi eserleriyle eleştirilmeli, okuyucularının devamlı uyar
malarına sahip olmalıdır ki
daha İyi ve daha güzel ve doğ ruyu yapabilsin. Yayın grup larımızın gördüğü ilgiyi bu a- çıdan değerlendirmekteyim. Ar çivimiz hakkında sualinize ay rıca teşekkür ederim. Bu sual
bize ilk defa sorulmaktadır.
Türkiyede ilk defa. Arşivimiz beş ana grup içinde toplanmış tır. Kitaplar, orijinal belge kol lekstyonları, mikro film ve fo tokopi arşivi, fotoğraf arşivi ve band arşivi vardır. Bunun ya nında çalışma konuları İle il gili çok çeşitli yan ve yardımcı koleksiyonlarımız mevcuttur. Halen 86.700 kitap, beş buçuk
milyon belge mevcuttur. Bu
belgelerin üç milyonu yaban
cı arşiv belgeleridir. Yalnız
Ingiliz Devlet Arşivi’nin Tür kiye ile ilgili bölümünden dört yüz bin gizli belge bugün eli mizde bulunmaktadır. Sovvet- ler Birliği, Amerika, Fransız,
I T— . «11,» 7« — » i l i » . !> Ü
yük yekûnlara varmaktadır. Dünya literatürüne geçmemiş
ve bugüne kadar bilinmeyen
Konsolosluk defteri (1701-1746) ve ayni devrede önemli bazı konsolosluk gizli belgeleri bu gün arşivimiz kasalarında bu lunmaktadır. Türkiyemizde ilk defa Band arşivi küçük bir ör nekle kurulmuştur.
H Bir yayıncının top İnm ve eğitim ba yatındaki yeri ne
dir?
— Yayıncının toplumsal eği timdeki yeri başlı başına bü yük önem taşımaktadır. Kitap ve yazılı kâğıt eğitimin aracı olmaktan çıkmış eğitim siste minin bir amacı haline gelme ye başlamıştır. Yaygın eğitim kavramı içersine giren okul ön eesi ve okul sonrası eğitimin tüm başarısı kitapta toplandı ğı veya yazılı kâğıtta şekillen diği gibi örgün eğitiminde an cak kıtanla sağlanabileceği a- çıktır. Eğitim ve kitap artık eş anlamlara ulaşmışlardır.
■ Şimdiye kadar ya yınladığınız eser lerin sayısı ve ko nuları?
— Günümüze kadar biri sü reli yayın olmak üzere (Aylık), otuz dört kitap yayınladık. Sü reli yayın «Belgelerle Türk Ta rihi Dergisindir. 55. sayısı çık mıştır. Tam elli beş ay binler ce belge, binlerce makale, hari ta, fotoğraf yayınlandı. Dene bilir ki. bu dergi ile tarih gö rüşüne katkılar ve yenilikler getirdik. Diin-Bugün-Yarm e - sası içersinde Tiirkivemizin si yasî, İktisadî, sosyal, kültürel konularını işledik. Türkiyemiz de ilk defa Jeostrateji ve Jeo politik grubun kurulmasını sağ ladık. Kitaplarımızın konulan, Tıp, Ekonomi. Hukuk, Türki- yenin çeşitli meseleleri. Hatı ratlar, Nutuklar, en son olarak
da Cumhuriyetimizin ellinci
yılma armağan serisinden ya yınlanan ilk üç kitap, Gelibolu Harekâtı, Şark Cephesinde Ye ni Bir Şey Yok, Sovyet Dev let Arşivi Gizli Belgelerinde Anadolunnn Taksimi Plânı adlı eserlerdir H Türk Tarih Kuru mu ve inkılâp Ta rihi Enstitüsünün çalışmaları hakkın da düşünceleriniz? — Türk Tarih Kurumu, te
mellerinde ve yaşantısında
Atatürk’ün inançlarının, fikir
lerinin, ümidinin bulunduğu
ve servetinin yattığı millî bir kuruluşumuzdur. Yıllarca olum lu çalışmalar yapmıştır Belle
ten büyük bir varlık olarak
kendisini kabul ettirmiştir.
Yayınları Türk Tarihi konusun da önemli katkılar getirmiştir. Küçümsenemeyecek çalışmala rı vardır. Bugün ne olmuştur? önce niçin Tarih Kurumu fa aliyetlerinde bir tartışma ko nusu haline gelmektedir sua
line cevap vermek kolaydır.
Çünkü bu kuruluş milletindir. Ondan çok ama pek çok gayret
beklenmektedir. Türk tarihi
«aştırmalarına. Atatürk’ümii- ı£n düşüncelerinin
incelenme-Menteş Yayınevi
1972 Dünya kitap yılı
Ertuğrul Zekâi
Ökte ne
diyor?
Yayımcının
yeri büyük önem taşır
M 9
E. ZEKÂİ ÖKTE
bilirler?
— Dağıtım en büyük mesele mizdir. Yukarıda açıkladığım gibi aylarca çalışırsınız, titiz ve
mu gerçekte toplumsal bilim- _______ _——— m—m ——m—
leri kapsayan bir akademi ol- ~
ması gerekirdi. Bu olmamış- |
tır. Tartışmanın temelinde Ata- I
türk’ün umutlarının, düşünce
lerinin milletin umudu şeklin- |
de somutlaştığı halde bunların
j
adı geçen kurumda bulunma yışı yatmaktadır. Ne yapar bu Kurum? Yabancı yazarlardan çeviriler yayınlar. Nedir bu nun yayın projesi, çalışma pra jeleri, konuları? Hedefe ulaştı
racak gayretleri bilinmez. Ka- |
nımca kurumun en büyülk öz rü, Türk aydını ve Türk hal
kı ile irtibat kuramamış alma- |
sidir. Akademiler, kurumlar ö - j
zellikle bizim ülkemiz içla he-
j
def yıldızlardır. Onlardan'bek- |
lediklerimizi bulmalıyız. Tarih
Kurumu hakkında diğer sözler |
ve tartışmalar bizim konumuz I
değildir.
sine, devrimlere ilişkin ( çalış
malara bu kuruluş kaidroları
ile olumlu faaliyetleriyle yön verecektir. Türk Tarih
Kuru-her beş, on adet daima Milli
Eğitim Bakanlığının Derleme
Müdürlüğüne gönderilmelidir.
■ Tlaîhtım U n m ısıınd a
düşünceleriniz? Ya yıncılar Kitapçılar
la nasıl daha iyi
bir işbirliği
yapa-■ Kâğıt fiyatlarını,
kalitesini nasılibn- luyorsunuz?
— Kâğıt ihtiyacımız 1930- v ıl- j
larında, 10.000 tondu. Bugün
yetmiş misli artmıştır. Yılda
700.000 ton. Kâğıt Devlet- te- j
kelindedır. 1969-1972 kâğıt fi yat! an °o230 bir artış göster
miştir. Basısız kâğıt bu du
rumdadır. Yayınevi bu kâğıdı kullanacak ve kitap yapacak tır. Her kâğıt tabakasına
îken-di değerinin °»05’i nisbetizıde j
dizgi, baskı, telif, kapak, res sam bedeli konunca durum a- çıkça görülür. Kâğıdın ucuzla tılması Türkiyemizde bir devlet politikasıdır. Konuyu siyasetin angajmanlarından çıkararak or taya koyalım. Derhal yapılacak ve en iyi görünen yol, devlet teşekkülü lıaiinde bulunan bu sanayi dalının karma teşebbüse
yani halka, özellikle küçük
mevduat sahiplerine açık, ba- « ı » izcisine «cık. yavıncıy« « - o k , editöre Rçık bir hale ge tirmektir. Bir yandan devletin önemli yatırımları, bir yandan işletmede ve teknikte ve ihti- j yaçta daha olumlu ve tecrübeli olan özel şahıslar blrleşerek ko j nuları daha iyi halledebilirler. ı
Gerçekleri daha iyi görür, k ay- I
naklan daha iyi değerlendirir ler. Kâğıt ucuz olsun diye u-
cuzlatılmıvaeağı gibi. kâğıt
işletme zarar ediyor diye de
pahalılandınlmaz. Kalite bir
düzensizlik içindedir. Bazan bir j
top içinde ayn ton ve ebatla kâ |
ğıtlar çıkar. Hattâ çeşitli gra- i
majlara rastlarız. Bütün bun- j
larra yanında kâğıdın bir de |
özel piyasası nedir? Toptan kâğıt alan kuyumcudan otel ciye kadar: yük taşıyıcısından açıkgöz tefeciye kadar bilr pi
yasa yaratılmıştır. Bilir ¿misi- j
niz ki, hangi kâğıdı isterseniz I
bulabilirsiniz Türkiyemizde, ye
j
terki parasını tedarikleyin ve |
ilişki kuraksınız adamı bulun, i
B Kitaplar daha, çok ve daha iyi nasıl
tanıtılabilir? Bu
konuda radyodan !
ve TV’den meler
bekleyebiliriz? — Kitabın tanıtılması İçin üç j yol vardır: Birinci yol, kita- | ba yatırdığı bedelin üç mösli- I ni gazetelere verir, reklâm, şir- ! ketlerine verir kitabımı tanıt- |
tim zanneder. Gene de tanetmış I
değildir. Bu konuda bazı ga- !
zetelerimizin kitap sayfa ve
bölümlerini açmaları çok yarar I lı olmakla birlikte tam b ir ta
nıtma katkısını da gestirmez. !
İkinci yol, yayınevinin elinde
j
adresler vardır, sirküler, tanıt- | ma yazıları, broşürlerle okuyu- I cularını kitaptan haberdar et mek ister, bu volun da analizi j- yapılmıştır. 1000 mektup gön- İ
derdiğinizde alacağınız sonuç .
en iyi kitapta en kabul edile-
i
bilir kitapta azami 20 adettir, j
Üçüncü yol, yayınevi resmi
müesseselere. Bakanlıklara mü racaat eder veya büyük şirket
lere bir kac hediye kitap, gön- |
derip tanıtılmasını veya -kita- I
bmdan alınmasını ister. Bu j
nu da bir veya iki kere Yapa- I
bilir. Sonuç da olumlu değildir,
j
O halde baştan beri kryia bir | tablo önünde sizi yormama mü- I
saade ettiğinizden, btmnn da
tek çözüm yolunun önce ¡devle- |
tin bir milli kültür politikası-
J
nı tesbit etmesiyle işe başla- j
nacağını belirterek göstermek | isterim. Nedir devletin kültür ■ politikası? Bu açıkça belli ola- | çaktır. Sonra, bu politikamın en I büyük aracı hatta sistemin a- jj
maçı haline gelen kltdbı dev- g
let. alacak tanıtacaktır Bıi, gö- j
reyidir devletin Radyosufvar- Jj
dır. TV vardır Kitap saati
koyacaktır. Tanıtmak içim bü tün gayreti gösterecektir. Dev let kültür politikasını tesbit et tikten sonra hiç vakit kaybet meden çok acele bir tercüme genel müdürlüğü kurmalıdır. Her eser. Türkiye ile. kültür politikamızla ilgili her eser, dı
şarıda yayınlandıktan en geç
bir ay içinde bizde yayınlan malıdır. Bu özel tesehhiis1e’( bir
likte de yapabilir Kitaplardan I
iyi bir sonuç almak İstersiniz, binlerce liranız yaptığınız esere
bağlanmıştır, bütün bunların
dışında ümidiniz vardır. Kita bın satış bedeli en ince hesap larla tesbit edilir ve nihayet dağıtıcıya verirsiniz. Bu bedel üzerinden %40 onundur. Nasıl dağıtır? Kimlere ne verir? Bel li değildir. Yıl sonunda verdi ğinizin tamamına yakınını ge ri almak da işten bile değildir.
«Satılmadı efendim.» Kitap
tutarsa dağıtıcı iyidir. Kitap
tutmazsa dağıtım kötü görü
lür. Tutmanın ölçüsü nedir?
Bilinmez. Bugün bu İş tröst ha line gelmiştir. İki tröst vardır Diğerleri yeni ve çok kârlı gör dükleri işte çalışmak isteyen
genç elemanlardır. Kitapçı -
Dağıtıcı ilişkileri dengesiz ve
sömürü üzerinde kuruludur
Çaresi, vakit geçirilmeden dev letin dağıtımı, özellikle eğitim
kitapları, kültür politikasına
uygun kitaplar dağıtımını ele alması gerekir. Bunun devlete büyük bir külfet yükleyeceği zannedilmemelidir. %51’i deviel elinde olan karma şirketler sis temine gidilir. Halka açık bir şirket, Tröstlerin buraya ağır şekilde sızmasını önleme ted birleri alınır ve kitap, muay
yen bir ölçüde muayyen bir
bedelle en geniş şekilde dağı tılır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
