• Sonuç bulunamadı

Birlesme, bölünme ve tür değiştirme yoluyla yeniden yapılanma işlemlerinde yöneticilerin hukuki sorumluluğu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Birlesme, bölünme ve tür değiştirme yoluyla yeniden yapılanma işlemlerinde yöneticilerin hukuki sorumluluğu"

Copied!
29
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

YENTDEN YAPILANMA TiLEMLERTNDE YONETICTLERTN

HUKUKI SORUMLULUGU

Yrd. Do9. Dr. Ash E. GURBUZ USLUEL*

OZET

T~irk Ticaret Kanununda (TTK), birleme, bdlifnme ve tir degi~tirme

i~lemlerinde yneticilerin gtrev ve yetkileri ayrintili olarak d~izenlenmi~tir.

Yneticilerin sSz konusu gtrev ve yetkilerden dogan sorumluluklari TTK m. 193'te

hfikme baglanmitir. Bu 9ahmada genel olarak ydneticilerin yeniden yapilanma

i~lemlerinde

sorumluluguna yol aqabilecek gtrev

ve

yetkileri tespit edilmeye

9ahlilm

,

TTK m.

193

hfikmfi, TTK'ni ilgili diger hiikiimleri ile kar~ila~tirma

yapmak suretiyle incelenmi tir.

Anahtar Kelimeler: Yneticiler, birleme, bdlfinme, tWir degi~tirme,

yneticilerin sorumlulugu.

ABSTRACT

The duties and powers of the directors regarding mergers, divisions and

conversion transactions are elaborately regulated in the Turkish Commercial Code

(TCC). Civil liabilities that arise as a result of such duties and powers are governed

by Article 193 of TCC. This article aims to determine the duties and powers which

may cause liability of the directors and to analyze Article 193 by comparing it with

related provisions of the TCC.

Keywords: Directors, merger, division, conversion, liability of the

directors.

GiRi

Yeniden yapilanma, yeni bir §irketin kurulmasi, sermayenin

artirilmasi, sermayenin azaltilmasi, malvarhlii yapismin deki~mesi, bir

§irketin ba~ka bir tfirde §irket olarak yeniden yapilanmasi gibi birqok

(*) Bilkent Iniversitesi Hukuk Fakflltesi Ticaret Hukuku Anabilim Dali Ogretim

(2)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

degi~ikligi beraberinde getirmektedir

1

. Tfirk Ticaret Kanunu (TTK)

hilkilmleri incelendiginde bu degi~im silrecinde ytneticilerin aktif rol

oynadigi gtriilmektedir. Dolayislyla, yeniden yapilanma i§lemlerine

katilan ytneticilerin sorumluluklari ayri bir hilkilmle dfizenlenmi~tir.

Be-lirtmek gerekir ki, TTK'nin tzellikle birle~me, bililnme, tir deki~tirme

i~lemlerinde, i~lem denetqisinin denetimine ili~kin hilkilmlerinin sonradan

kaldirilmasi, bu i§lemlere katilan ytneticilerin sorumluluguyla ilgili

hiikimlerin 6nemini artirml~tlr.

Bu qahimanin konusunu tzellikle yeniden yapilanma i~lemlerinde

sorumlulugu dilzenleyen TTK m. 193 hilkmil oluturmaktadir. SSz

ko-nusu kapsamda, tncelikle ydneticilerin yeniden yapilanma i§lemlerinde

sorumluluguna yol aqabilecek gtrev ve yetkileri TTK hifkilmleri

qerqevesinde degerlendirilmi§, TTK m. 193 hilkmilnde tngtrfilen tzel

sorumluluk davasinin §artlar, davali ve davaci sifatlari incelenmi~tir. Bunun

yanisira, TTK'nin ilgili diker hilkilmleri ie TTK m. 193 hfikmfintin

kar~ilatlrmasi yapllmltlr. Ancak, usul hukukuna ili~kin yargilama

ko~ullari bu qahimanin kapsami dlminda biraklmltlr.

I. YENIDEN YAPILANMA TiLEMLERTNDE

YONETTCTLE-RiN SORUMLULUGUNA

YOL A ABILECEK GOREV VE

YETKILERT

TTK'nin yeniden yapilanmaya ili~kin diizenlemelerinden

kaynak-lanan sorumluluk halleri her hilkilm bakimindan farklilik gdstermektedir.

Ytneticilerin hangi durumlarda sorumlulugunun dogabilecegini

belirle-mek bakimindan, dncelikle ytneticilerin yeniden

yapilanma

i~lemlerindeki gtrev ve yetkilerini kisaca aqiklamakta ve bu ilemler

so-nucu ortaya 9ikabilecek sorumluluk hallerini incelemekte fayda vardir.

1. Sermayenin Kaybi veya Borca Batiklik Halinde Birle~meye

Katilmada (TTK m. 139)

TTK m. 139 hfikmfinde, sermayesini belli oranda yitirmi§ veya

borca batik §irketlerin, kaybolan sermayeyi ya da borca batiklik

duru-(1) Qogran, H.: Tijrk Ticaret Kanunu Tasarlsl Hflkflmlerine Gdre Anonim $irketin Birle~me, Bdlfinme ve Tfir Degi~tirme Yoluyla Yeniden Yapilanmasinda Alacaklinin Korunmasi, Ankara 2009, s. 2.

(3)

munu karxlayacak oranda serbestqe tasarruf edilebilen 6zvarlxia

2

sahip

bulunan §irketlerle birle~ebilecegi dtizenlenmektedir. Hfikmfin

ge-rekqesinde bu tir birle~melerin iyile~tirici birle~me olarak

nitelendirilme-sinin ardindan, anonim §irketlerde meydana gelebilecek sermayenin

kaybi ya da borca batiklik durumlarinda, y6netim kurulunun qagri ve

bildirim ytiktimltiliUtinti dfizenleyen TTK m. 376 hfikmi ile TTK m.

139 hfikmfiniin uyum iqerisinde olduku belirtilmekte, sermaye

§irketlerinde y6netim organinin qarl ve bildirim ytiktimfilfigtinden

kur-tulamayacaki ifade edilmektedir

3

. TTK m. 376/I hfikmfine g6re, son yillik

bilanqodan, sermaye ile kanuni yedek akqeler toplaminin yarisinin zarar

sonucu karxlxlksiz kaldiginxn anlaxlmasi halinde, y6netim kurulu genel

ku-rulu hemen toplantiya qagirmak ve gerekli 6nlemleri kurula sunmak

zo-rundadir. Birle~meye katilan §irketlerin sermaye kaybi veya borca batiklik

durumunun belirlenmesinde, TTK m. 376/I hfikmtinde belirtilen son

yillik bilanqonun degil, birle~me bilanqosunun dtizenlendigi an esas

alxnmalxdlr

4

.

TTK m. 376 hfikmti qerqevesinde y6netim kurulunun, sermaye ile

kanuni yedek akqeler toplaminin yarisinin zarar sonucu karxlxlksiz kalmasi

halinde, genel kurulu toplantiya qagxrmasi, §irketin finansal y6nden k6ti

durumda oldugunu aqxklamasi, bu konuda bir rapor vermesi ve s6z

ko-nusu durumun giderilmesi bakimindan q6ztim 6nerilerini ve alinabilecek

qe~itli 6nlemleri genel kurula sunmasi gereklidir. Aksi takdirde, y6netim

kurulunun sorumlulugu dogacaktir

5

. Bu bakimdan y6netim kurulunun

sermayenin kaybi halinde genel kurula sunacaki 6nlemler arasinda,

ser-maye artirlml, bazi tiretim birimlerinin veya b6timlerin kapatilmasi ya da

ktiglllttilmesi, i~tiraklerin sati~i, pazarlama sisteminin deki~tirilmesi vb. yer

alabilir

6

.

(2) Kanunun diger maddelerinde 6zkaynak ifadesine yer verilmesi nedeniyle, TTK m. 139'da kullanilan 6zvarlik ifadesinin isabetli olmadil y6nfinde bkz. Qogyan, s. 119 dn. 383.

(3) Bkz. TTK m. 139, madde gerekqesi. (4) Qotan, s. 122.

(5) Bkz. TTK m. 376, madde gerekqesi. Htikmtin gerekqesinde, y6netim kurulunun iyile~tirici 6nlemler almasinin ratio legis geregi oldugu, y6netim kurulunun genel kurulu toplantlya qaglrmamasi halinde, bu kurulu azligin toplantlya qaglrabilecegi belirtil-mektedir.

(4)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

TTK m. 376/III htikmtinde ise, borca batik olma durumu

dtizenlenmi~tir. Htikme gore, §irketin borca batik olmasi durumunda

ytinetim kurulu, aktiflerin hem iletmenin devami esasina gore hem de

muhtemel sati fiyatlari tizerinden bir ara bilanqo 9ikarmakla

ytiktim-ltidtir. Aktiflerin, §irket alacaklilarinin alacaklarini karpilamaya

yetmedi-Ainin anla~llmasi halinde ytinetim kurulu, bu durumu §irketin merkezinin

bulunduku yer asliye ticaret mahkemesine bildirerek §irketin iflasini

iste-yecektir.

TTK m. 136 htikmtintin kaynagini te~kil eden isviqre Birle~me

Ka-nunu (IBirK) m. 6 ile ilgili tne stirtilen dgretideki gtirtiler

7

ve isviqre

Federal Mahkemesi'nin karar1

8

i l inda, iyile~tirici bir birle§me stiz

ko-nusu oldugunda, §irketin iyile~me ihtimali ytiksekse ve finansal durumu

daha da ktittiye gitmiyorsa ytinetim organi mahkemeye bildirim

ytiktimltiltiktintinden kurtulacaktir. Gerqekten TTK m. 376/III

bakimin-dan da ara bilanconun clkarilmasinin ardinbakimin-dan, TTK m. 139 kapsaminda

gerqekle~tirilmesi planlanan birle~me sonucunda §irket borca batiklik

durumundan kurtulacaksa, bu durumda ydnetim kurulunun mahkemeye

bildirimde bulunmamasi ve iflas talep etmemesi, ydnetim kurulunun

sorumlulugunu dogurmamalidir. Ytinetim kurulunca bildirim

gerqekle~ti-rilmi§ ise, stiz konusu birle~me mahkemeye iyile~tirme projesi olarak

sunulabilecektir. Mahkeme bu birle~meyi iyile~tirme projesi olarak kabul

ederse iflasi erteleyerek, kayylm atayabilecektir (TTK m. 377).

Birle~meye katilan ve TTK m. 139 htikmti bakimindan yeterli

tizvarlia sahip §irket aisindan ise, stiz konusu §irketin ytineticilerinin

6izen ytiktimltiltikleri 6inem tapiyacaktir. Zira, finansal durumu iyi olan bir

§irketin borca batik bir §irketle birle~mesi, asil alacakli finansal durumu iyi

olan §irket olmadii stirece, stiz konusu §irketin malvarliinda azalma

meydana getirir. Bu nedenle, yeterli tizvarlia sahip §irketin ytineticileri,

iyile~tirici birle~me tincesinde §irketin malvarliinin hukuka aykiri olarak

azalma tehlikesi altinda olup olmadiini incelemekle ytiktimltidtirler

9

.

(7) Frey, M.: Komimentar zu Art. 6, Stdimpflis Handkomimentar zun Fusiongesetz (Her: Baker&McKenzie), Bern 2003, Art. 6 N. 8; Albrecht, A.: Kommentar zu Art. 6, Ztircher Kommentar zum Fusiongesetz (Her: Frank Vischer), Zurich 2004, Art. 6 N. 3.

(8) BGE, 116 II 533, s. 541.

(9) Forstmoser, P./Meier-Hayoz, A./Nobel, P.: Schweizerisches Aktienrecht, Bern 1996, §57 N. 66a.

(5)

Dolayisiyla, sermaye §irketlerinin y6netim organlari bakimindan s6z

konusu olan qa~ri ve bildirim yfikimlfilfiklerinin yerine getirilmemesi ve

iyile~tirici birle~mede yeterli 6zvarlia sahip §irket y6netim organlarinin

6zen yiktimlfiliklerine aykiri davranmasi hallerinde, s6z konusu y6netim

organlarinin TTK m. 193 hfikmfine g6re sorumluluklari dogabilecektir.

2. Ortaklik Payinin ve Haklarinin Korunmasinda (TTK m.

140, 183)

iBirK m. 7'den alinan TTK m. 140 hfikmfinde, birle~mede ortaklik

payinin ve haklarinin korunmasi ilkesi dtizenlenmektedir

1 °

. Bu ilke

dev-rolunan §irketin her bir ortainin, devdev-rolunan §irketteki payinin degerini

kar~xlayacak ve §imdiye kadarki payinin verdigi haklara e~it haklari iqeren

bir devralan §irket payini talep etmeye hakki olduku anlamina

gelmekte-dir

1 1

. Hfikmfin gerekqesinde, devrolunan §irketteki §imdiye kadar sahip

olunan payin, bir degi~im (degi§-toku§) oranina g6re hesaplanan, bir

dev-ralan §irket payi ile devdev-ralan §irkette devam edecegi ifade edilmektedir.

Yine hfikmfin birinci fikrasinda, degi~im oraninin hesaplanmasinda

mal-varliklarinin degerinin, oy hakkinin dakiliminin ve 6nem ta~xyan diker

hu-suslarin dikkate alinacaki belirtilmektedir. Hfikmfin diker fikralarinda ise,

degiim oranlarinin belirlenmesi sirasinda, devrolunan §irketin ortaklarina

tahsis olunan ortaklik payinin gerqek degerinin onda birini armamasi

§artxyla denkle~tirme akqesinin 6denebilmesi (TTK m. 140/II),

devrolu-nan §irketin oydan yoksun paylarina sahip ortaklarina ayni degerde,

oy-dan yoksun veya oy hakkini haiz paylarin verilmesi (TTK m. 140/Ill),

devrolunan §irkette mevcut bulunan paylara bagli imtiyaz haklari

kar~xlxlxnda, devralan §irkette e§ degerde haklar veya uygun bir kar~xlxk

verilmesi (TTK m. 140/IV), devralan §irketin, devrolunan §irketin intifa

senedi sahiplerine, e§ degerli haklar tanima ytiktimlftilfigi veya intifa

se-netlerini, birle~me s6zle~mesinin yapildiAi tarihteki gerqek dekeriyle satin

alma zorunluluku (TTK m.140/V) dtizenlenmektedir.

(10) TTK m. 161 hiikmin inn, TTK m. 140 hiikmine yaptil atlf nedeniyle, bu htiktfim tam ve kismi b6ltinmelerde de uygulanir. Gte yandan, ttir degi~tirme i~lemlerine ili~kin TTK m. 183 htikmtfinde de, §irket payinin ve haklarinin korunmasi ilkesi benimsenmi§ ancak, birle~me ve b6lflnmeye ili~kin htikiLmlerden farkli olarak bu maddede, denkle~tirme 6denmesine ili~kin bir dtfizenleme yer almamltir.

(6)

BATJDER/GURBUZ USLUEL

Birle~me ve biltinmede degi~im orani, birle~me ve btltinmeye

katilan §irketlerin ytneticileri arasindaki mtizakereler sirasinda

1 2

, pek 9ok

unsurun yaninda 6zellikle i§1etme degerinin gtztntine alinmasi yoluyla

belirlenir. TTK m. 140/I'de paylarin degi~im oranlarinin hesaplanmasinda

dikkate alinacak 61qitler bakimindan malvarliklarinin degeri, oy hakkinin

da llimi ve "tnem taplyan diner hususlar" ifadesi kullanilmi,

inem

ta~lyan diker hususlarin neler olduku alkqa belirtilmemi~tir. Kaynak

me-tin iBirK'nin gerekqesinde, degi~im oraninin belirlenmesinde, birle~me ve

btltinme sonucu ortaya 9lkacak olan sinerji

1 3

ile §irketlerin geli~me

ola-naklarinin dikkate alinmasi gerektigi belirtilmi§, birle~me ve btltinmeye

katilan §irketler arasindaki mtizakereler sirasinda degi~im orani

belirlenir-ken oldukqa stibjektif ve zor 6delerle karilapllabileceki, ancak degi~im

oraninin keyfilikten uzak bir §ekilde belirlenmesi gerektigi ifade

edilmi§tir

4 .

(12) Glanzmann, L.: Kommentar zu Art. 7, Sttimpflis Handkommentar zum Fusionsgesetz (Her: Baker&McKenzie), Bern 2003, Art. 7 N. 10; Burckhardt, S.: Kommentar zu Art. 7, Ztircher Kommentar zum Fusiongesetz (Her: Frank Vischer), Zurich 2004, Art. 7 N. 17. Isviqre hukukunda birle~meye katilan §irketlerin belirledikleri degi~im oranlarinin farklilik gdstermesi halinde, IBirK m. 15'e gdre i~lem denetqisinin degi~im oranini tespit edecegi belirtilmektedir. Bkz. Botschaft zum Bundesgesetz fiber Fusion, Spaltung, Umwandlung und Vermdgensfibertragung [Fusionsgesetz (FusG)] vom 13 Juni 2000, s. 4401 (http://www.admin.ch/ch/d/ff/2000/4337.pdf, 31.01.2013). 6335 sayili Kanunla i~lem denetqisi, TTK hilkitmlerinden timityle qakarildigi iqin, bdyle bir farkliligin gindeme gelmesi halinde, uygun degi~im oraninin tespitinin ticaret sicil miditrbi tarafindan gerqekle~tirilecegi dbitintilebilir. Ancak bu qiztim hukuken mtimktin degildir. Zira, yeniden yapilanmanin tescili i§lemine kadar degi~im orani tizerinde anla~alma§ olmasi gerekir. Dolayisiyla taraflarin degi~im orani tizerinde anla~amamasi halinde sdz konusu oranin ne §ekilde tespit edilecegi aqisindan bir bo§luk olu~mu~tur. Gte yandan, Ticaret Sicili Ydnetmeligi'nde (RG, 27.01.2013) yeniden yapilanma i~lemlerinin tescili sirasinda sunulacak belgeler arasinda, yeniden yapilanmaya katilan §irketlerin malvarliginin gerqege uygun degerinin tespitine ili§kin, denetime tabi §irketlerde denetqinin, diger §irketler bakimindan yeminli mali mfiavir veya serbest muhasebeci mali mfilavir tarafindan dizenlenecek bir raporun bulunmasi gerektigi hikme baglanmitir (in. 126/I/c, 128/I/a/3, 128/II/b/3, 130/l/e). Dolayisiyla, yeniden yapilanma i§lemlerinde, taraflar arasinda degi~im oranlarinin hesaplanmasinda farklilik meydana geldiginde, degi~im oranini, denetime tabi §irketlerde denetqiler, diger §irketler bakamindan yeminli mali miavirler veya serbest muhasebeci mali miavirler belirleyebilecektir.

(13) Sinerji gfiqlerin karpalikli olarak birlikte daha etkili olmasi anlamina gelmektedir. Bu konuya ili~kin bkz. Pul@a'h, H.: $irket Satin Alma ve Birle~melerinde IJletme Degerlemesi ve Due Diligence, Batider 2007, C. XXIV, S. 2, s. 204.

(14) Botschaft, s. 4401.

(7)

Yukarida aqxklanan hiikijmler, yeniden yapilanmaya katilan

§irketlerin y6neticilerinin degiim oraninin belirlenmesinde takdir yetkisi

bulundugunu

g6stermektedir

1 5

. Sz konusu takdir yetkisinin

kul-lanilmasi yoluyla uygun, ba§ka bir ifade ile ortaklik paylarini

ve

haklarini

kar~xlayacak degerde bir degi~im oraninin tespit edilmesi 6nem

tapxmaktadir. Degiim oraninin uygun olarak nitelendirilebilmesi

iqin

so-mut 6delere dayanmasi

ve

kanitlanabilir olmasi gereklidir

1 6

. Bunun

yanisira, belirlenen degiim orani birle~meye katilan §irketlerin

ortak-larinin durumunu, birle§meyle birlikte eskisinden daha k6tii bir hale

ge-tirmemelidir.

Yeniden yapilanma i§lemlerinde ortaklik payi

ve

haklarinin

geregince korunmamx§ veya ayrilma kar§xlxlxnxn uygun belirlenmemi§

ol-masi halinde her bir ortak TTK m. 191 uyarinca ortaklik payinin veya

ortaklik haklarinin korunmasini inceleme davasi aqabilecegi gibi, yine her

bir ortakin TTK m. 193 hijkmijne g6re sorumluluk davasi aqma yoluna

ba~vurmasi da mtimkiindtir.

3. Sermaye Artiriminda (TTK m. 142, 163)

TTK m. 142'de devralma yoluyla birle~mede, devralan §irketin

sermayesini, devrolunan §irketin ortaklarinin korunabilmesi iqin gerekli

olan dijzeyde artirmasi zorunluluku diizenlenmektedir. Benzer bir

dtizenleme TTK m. 163'te b6iinmeler aqxsindan getirilmektedir. iki

htiktim arasindaki temel fark, b6lijnme nedeniyle yapilacak sermaye

artiriminda kayitli sermaye sisteminde tavan degi~tirilmeden sermayenin

artirilabilecegi dijzenlenmi~ken, birle~me aqxsindan b6yle

bir imkanin

ge-tirilmemi§ olmasidir. Birle§meler aqxsindan benzer bir ihtiyacin dogacagi

aqxk

oldugundan

1 7

,

s6z konusu i~lemler bakimindan yapilacak sermaye

artiriminda da, TTK m. 163/II htikmtintin kiyasen uygulanmasi isabetli

olacaktir. Bununla birlikte,

s6z

konusu htiktimlerin sadece sermaye

§irketleri bakimindan uygulama alani bulacaki belirtilmelidir.

Birle~me

ve b6lijnmelerde yapilacak sermaye artiriminin kapsami

her zaman paylarin degi~im oranina g6re belirlenmez. TTK m. 142'nin

gerekqesinde bu konu §u §ekilde aqxklanmaktadir: " irketler kendi

pay-(15) Burckhardt, Art. 7 N. 16.

(16) Gozzi, N.: Schutz der Aktiontire bei Fusion und Spaltung gemtiss Fusionsgesetz, Zurich/St. Gallen 2009, s. 91.

(17) Kendigelen, A.: Yeni Tuirk Ticaret Kanunu, Degi~iklikler, Yenilikler ve ilk Tespitler, Istanbul 2012, s. 140.

(8)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

larni iktisap etmi~lerse, bu olgu sermaye artiriminin miktarini etkiler.

Devralan irket kendi paylarini/hisse senetlerini iktisap etmi~se gereksinim

duyulan paylar siz konusu paylardan karptlanabilecei ifin, mezkflr

paylarin miktari yapilacak sermaye artrimindan diiiiliir. Ayni

ekilde

devrolunan anonim irketin iktisap ettii kendi paylarinin devralan

5irkette karpllhg, bulunmayacagi, yani devralinan anonim irket

devra-landa ortak olmayacai

i n bunlar da hesaplamaya katilmayacaktirl

8

."

Birle~me ve btltinmede TTK'nin sermaye artirimina ili~kin

htikimleri uygulanir. Buna gire, sermaye artirimina esas sermaye

siste-minde genel kurul, kayith sermaye sistesiste-minde

1 9

ise ytnetim kurulu

yet-kilidir (TTK m. 456/II). Bunun yanisira ytnetim kurulunun, sermaye

artirimina ili~kin hazirlayacaki beyan (TTK m. 457) ile esas stzleemenin

uygun duruma getirilmesi gdrevleri stz konusudur (TTK m. 470).

Ser-maye artirimina ili~kin kanundan dogan bu gdrevleri yerine getirmeyen

ytnetim organin TTK m. 193 htikmi cercevesinde sorumlulugu

dogabilecektir.

4. Ara Bilan~o C ikarilmasinda (TTK m. 144, 165, 184)

Yeniden yapilanma stzleemesinin imzalandi i tarih ile bilanqo gtinti

arasinda alti aydan fazla zaman geqmi~se veya son bilanqonun

9ikarilmasindan sonra, yeniden yapilanmaya katilan §irketlerin

mal-varliklarinda tnemli degi~iklikler meydana gelmi~se, birle~meye katilan

§irketler bir ara bilanqo 9lkarmak zorundadir (TTK m. 144, 165, 184).

Ara bilanqonun hazirlanmasini gerekli kilan unsurlar meydana geldikinde,

sUz konusu bilanqo yeniden yapilanma i§lemlerine katilan §irketlerin

ytnetim organlari tarafindan hazirlanir.

Dolayislyla ytnetim organinca ara bilanqo 9lkarilmasini gerekli kilan

iki durum stz konusudur. Bunlardan ilki yeniden yapilanma stzleemesi

ile bilanqo gfinti arasinda alti aydan fazla zaman geqmi§ olmasi, bir dikeri

ise yeniden yapilanmaya katilan §irketlerin malvarliklarinda tnemli

degi-§iklikler meydana gelmesidir. Htikmtin gerekqesinde tnemli

degi~iklik-lere trnek olarak bir kooperatifte 9ok sayida ortakin 9ikmasi, §irketin

fa-(18) Bkz. TTK m. 142, madde gerek~esi.

(19) 6362 Sayili Sermaye Piyasasi Kanunu (SerPK) (RG, 30.12.2012, S. 28513) m. 18'e gdre, kaylth sermaye sistemini benimseyen halka aqlk anonim §irketler (HAA$) bakimindan ydnetim kurulu, 6102 sayili Kanun'un esas sermayenin artirilmasina ili~kin hfikfimlerine bagli kalmaksizin esas sdzle~melerinde tespit edilen kaylth sermaye tavanina kadar sermayelerini artirmaya yetkilidir.

(9)

aliyet

yih

zararinin anormal artmasi, btiytik bir tesisin satilmasi hususlarl

verilmektedir

20

. Gerekqede, malvarliinda meydana gelen 6nemli

degi~ikliklerin neler olduku yeterince aqxk degildir. Kaynak htiktim

iBirK m. 1 'e ili~kin yapilan bir degerlendirmede, "birle~meye katilan

§irketlerin malvarliindaki 6nemli degi~iklikler" ifadesinin, iBirK m.

17'de yer alan "aktif ve pasif malvarliinda meydana gelen

degi~ik-likler" ie birlikte yorumlanmasi ve hesaplarin ortaya koyulmasi sistemine

ili~kin esasa uygunluk prensibinin bu htiktim aqxsxndan da uygulanmasi

gerektigi ileri sfirfilmfi~tfir

2 1 .

B6ylece y6neticilerin, degi~im oranx ya da

sermayenin korunmasina ili~kin ilkelerde esasli degi~iklikler meydana

geldiginde ara bilanqo dfizenleme ytiktimltilfigti dogacak, daha 6nemsiz

etkiler bakimindan bir ara bilanqo hazirlanmasi gerekmeyecektir. Tfirk

hukukunda TTK m. 144 hfikmti bakimindan da benzer bir yaklalmln

kabul edilmesi mfimkfindfir.

Sonuq olarak, y6netim organinin ara bilanqo qlkartmasini gerekli

kilan durumlarda, ara bilanqoyu dtizenlememesi, TTK m. 193 hfikmfine

g6re sorumlulugunun dogmasina neden olabilecektir.

5. Yeniden Yapilanma Sizle~mesinde ve Yeniden Yapilanma

Planinda (TTK m. 145, 166, 185)

Yeniden yapilanmalarda, y6neticilerin en etkin rol oynadili

i~lemlerden bir dikeri de yeniden yapilanmanin hem maddi hem de §ekli

kapsamini ortaya koyan yeniden yapilanma s6zle~mesidir. Bu

s6zle~menin §ekil §arti ve s6zle~meyi imzalamaya yetkili organ, TTK m.

145 ve m. 166'da dtizenlenmektedir. Buna g6re, yeniden yapilanma

s6zle~mesi yazili §ekilde yapilir ve bu bir geqerlilik §artidir

2 2

. S6zle~meyi

akdetme yetkisi minhasiran y6netim organina ait olup, y6netim organi

bu yetkisini ba~kasina 6rnegin anonim §irketlerde mfidfirlere hatta

y6netim i§levini TTK m. 367'ye g6re devralan y6netime de

devrede-mez

23

. Bu durum yalnlzca anonim §irket y6netim kurulu aqlslndan degil,

tfrm ticaret §irketlerinin y6neticileri aqlslndan geqerlidir. TTK m. 145 ve

m. 166'da yer alan §artlara uygun olarak imzalanmayan yeniden

yapilanma s6zle~mesi geqerli olmayacak ve yeniden yapilanma i§lemi

ti-(20) Bkz. TTK m. 144, madde gerek~esi.

(21) Schneller, Y.: Die Organe der Aktiengesellschaft bei einer ordentlichen Fusion, St. Gallen 2006, s. 145.

(22) TTK m. 145 ve TTK m. 162, madde gerekqeleri. (23) TTK m. 145, madde gerekqesi.

(10)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

caret siciline tescil edilemeyecektir. BSyle bir durumda, TTK m. 193

kapsaminda sorumluluk davasi aqilmasi gtindeme gelecektir

24

.

Btltinme i~lemleri alsindan, bir §irket btltinerek, malvarliki

biltimlerini varolan §irketlere devredecekse, taraflar arasinda iki ya da

9ok tarafli biltinme sSzle~mesi dtizenlenmesi mtimktindtir. Ote yandan,

b1inen §irket malvarliki bilimlerini bltinme sfirecinde kurulacak

§irketlere devredecekse, kurulacak §irketler biltinmenin dtizenlenmesi

sirasinda hentiz var olmadiklari iqin sSzle~me yapilmasi siz konusu

ol-maz

2 5

. Dolayisiyla btltinen §irket bir btliinme plant hazirlar. Benzer bir

§ekilde, ttir degi~tirme i~lemleri alsindan da bir ttir degi~tirme plant

hazirlanir (TTK m. 185).

Yeniden

yapilanma

plant

iqin

de

yeniden

yapilanma

sSzle~melerinde siz konusu §ekil §artlari geqerli olup, bu plan ytnetim

organinca hazirlanir.

Diker taraftan ytnetim organi, birle~me gtSrfiimeleri sirasinda

gerqekle~tirilmesi gereken diker i~lemleri yerine getirmekle de ayrica

yiikijmliidijr

2 6

. Ytnetim organi yeniden yapilanma gdrfi~meleri

sirasindaki hazirlik i§lemlerine ili~kin gtrevlerini ifa ederken izen ve

bu-nun bir sonucu olarak sadakat ytiktimltilfigii 9erqevesinde davranmali,

sSzle~me tncesi hazirlik ilemlerini MK m. 2 uyarinca dtirtistltik kurali

9erqevesinde yfirfitmelidir

2 7

. Aksi takdirde sSzle~me gSrii~melerinden

dogan sorumluluku (culpa in contrahendo) stz konusu olur.

Bunun yaninda, tzellikle anonim §irketlerin ydnetim kurulu

tiyelerinin tzen ytiktimliilikii

kapsaminda,

yeniden yapilanma

sSzle~mesinin tamamlanmasindan

ince, planlanan yeniden yapilanma

ilemi hakkinda ytnetim organindan temel bir analiz yapilmasi

istenebile-cektir. SSz konusu analiz tzellikle, yeniden yapilanma i§lemine katilan

ta-raflarin malvarliki durumunun incelenmesini ve gerekli gSrtildfigii

tak-dirde due diligence

2 8

denetimini kapsar

2 9

. Ote yandan, ytnetim

or-(24) Luginbiihl, J. A.: Kommentar zu Art. 12, Ztircher Kommentar zum Fusionsgesetz (Her: Frank Vischer), Zurich 2004, Art. 12 N. 19.

(25) TTK m. 166, madde gerekqesi.

(26) Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, § 57 N. 83. (27) Schneller, s. 58.

(28) Finansal aqadan due diligence incelemesi, planlama analizi, planlama sfireci ve iq kontrol sisteminin analiz edilebilmesini saglamakta, devrahnacak i§etmenin mevcut malvarligi ve gelir durumunu ortaya koyan, sonuqlara, dzellikle i§etmenin [Y11 2013

(11)

ganinin sadakat ytiktimltiltiti geregince insider i~lemlerinde bulunmasi

da yasaktir

3 °

.

Dolayisiyla y6netim organinin, yeniden yapilanma s6zle~mesini/

planini hazirlama g6rev ve yetkisini devretmesi, s6z konusu s6zle~meyi/

plani kanunda tng6rtilen §artlar dahilinde hazirlamamasi sorumlulukunu

doguracaktir.

6. Yeniden Yapilanma Raporunda (TTK m. 147, 169, 186)

Yeniden yapilanma i§lemlerinin en 6nemli unsurlarindan olan

ye-niden yapilanma raporu birle§me ve b6tinmelerde, birle~meye veya

b61tinmeye katilan §irketlerin y6netim organlarinca ayri ayri ya da

bir-likte, tir deki~tirmede ise ttir deki~tiren §irketin y6netim organi tarafindan

hazirlanir. Birle§me ve b6tinmeler aqisindan, birle~me ve b61tinmeye

katilan §irketlerin s6z konusu raporu birlikte hazirlamalari, raporda yer

alan bilgilerin 6zde§ olmasi, raporun daha hizli hazirlanmasi ve maliyetin

azaltilmasi bakimindan daha elveri§lidir

31

. Ote yandan, yeniden yapilanma

raporunun §irketlerin y6netim organlarinca birlikte hazirlanmasi,

sorum-luluk dogurucu i~lem ve fiiller bakimindan hangi y6netim organinin

so-rumlu olacaki konusunda kariiklika yol aqabilir

3 2

. Zira yeniden

yapilanma raporu paylarin deki~im oranlari, ayrilma ve denkle~tirme

akqeleri gibi yeniden yapilanmaya katilan §irketler ile ortaklarin menfaat

qati§malarina yol aqabilecek birqok bilgiyi iqermektedir. Dolayisiyla,

y6netim organlari, raporun hazirlanmasi sirasinda ortaklarin menfaatlerini

koruyucu tedbirler almak zorundadir.

Yeniden yapilanma raporu ile amaqlanan yeniden yapilanmaya

katilan §irketlerin ortaklarina bilgi vermek olup, s6z konusu rapor,

aydinlatici, gerekqeli ve tatmin edici aqxklamalari iqermelidir

33

. Yeniden

yapilanma s6zlemeleri daha teknik bir yapiya sahiptir. Ancak, yeniden

gelecekteki finansman ve gelir durumuna etki edebilecek riskleri iqermektedir. Bkz. Pula h, Due Diligence, s. 218; ayrica bkz. Pula h, H.: 6102 Sayili Tuirk Ticaret Kanununa G6re $irketler Hukuku $erhi, C. I, Ankara 2011, s. 130.

(29) Maurenbrechner, B.: Kommentar zu Art. 108, Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht Fusionsgesetz (Her: Watter/Vogt/Tschni/Daeniker), Basel 2005, Art. 108 N. 37.

(30) BMckli, P.: Schweizer Aktienrecht, Zfirich-Basel-Genf 2009, § 13 N. 614 vd. (31) Comboeuf, A.: Kommentar zu Art. 14, Sttmpflis Handkommentar zum Fusionsgesetz (Her: Baker&McKenzie), Bern 2003, Art. 14 N. 9.

(32) Schneller, s. 151.

(12)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

yapilanma raporu, yeniden yapilanma stzleemesinden farkll olarak,

ortak-larin yeniden yapilanmayla ilgili yeterli bilgiyi saglayabilecekleri sade bir

iqerikte olmalidir

3 4

.

Burada cevaplanmasi gereken tnemli sorulardan birisi de, anonim

§irketler alslndan ytnetim kurulu tiyelerinin yeniden yapilanma

rapo-runu kurul olarak birlikte imzalamalarinin gerekli olup olmadill

ydntindedir. Ba~ka bir ifadeyle ytnetim yetkisinin TTK m. 367'ye gore

devralinmasi halinde, raporda yalnlzca ytnetimi devralanlarin imzasinin

bulunmasi yeterli olacak midir? TTK m.

375'te

yllik faaliyet raporunun

hazirlanmasi gtrevinin ytnetim kurulunun devredilemez ve vazgeqilemez

yetkileri arasinda sayllmasindan yola qlkllarak benzer bir §ekilde yeniden

yapilanma raporu da ytnetim kurulunda bulunan tfrm ytnetim kurulu

Uiyeleri tarafindan hazirlanmalidir

35

. Ytnetim kurulunun rapora ili~kin bir

onay karari mevcutsa, raporda ytnetim kurulu Uyelerinden bir

temsilci-nin imzasitemsilci-nin bulunmasi yeterlidir

3 6

.

Sonu9 itibariyle, yeniden yapilanma raporunun hazirlanmasi

ytnetim organinin gtrev ve yetkileri arasinda olup, bu raporun

hazirlanmasinda siz konusu organ ortaklarin menfaatlerini koruyucu

tedbirleri almalidir. Bunun yaninda yeniden yapilanma raporu, aydinlatici

ve gerekqeli bilgileri iqermelidir. Aksi takdirde yinetim organinin

sorum-uuu dogacaktir.

Kthiik ve orta t1lekli §irketler tirm ortaklarinin onaylamasi sonucu

birle~me raporunun dtizenlenmesinden vazgeqebileceklerdir (TTK m.

147/IV).

7. Inceleme Hakkinin Saglanmasinda (TTK m. 149, 171, 188)

Yeniden yapilanmaya ili~kin genel kurul kararindan tnce, yeniden

yapilanma plani/szlemesi, rapor vb. belgelerin ilgililerin incelemesine

sunulmasi ytnetim organi tarafindan gerqekle~tirilir. Htikmtin amacl,

or-taklara, intifa senedi hamilleri ile menkul deter veya menfaat sahiplerine

ve diker ilgililere bilgi vermek, bu yolla haksiz menfaat saglanmasini

tnlemek, §effaflii saklamak ve oy hakkini haiz olanlara bu haklarini

bi-(34) Comboeuf, Art. 14 N. 10.

(35) Isviqre hukukuna ili~kin olarak bkz. Gelzer, T.: Kommentar zu Art. 14, Ztircher Kommentar zum Fusiongesetz (Her: Frank Vischer), Zurich 2004, Art. 14 N. 3; Schneller, s. 150.

(36) Gelzer, Art. 14 N. 3; Gozzi, s. 144.

(13)

linqli olarak kullanmalarina yardimci olmak §eklinde belirlenmi~tir

37

.

Kaynak htiktimler iBirK m. 16, m. 41, m. 63 olmakla birlikte, TTK'nin

inceleme hakkina ilikin htiktimleri birqok noktada kaynaktan

ayrllmltlr

38

.

Ozellikle anonim §irketler aqxsindan y6netim kurulu bu g6revini bir

y6netim kurulu uyesine devredebilir. B6yle bir durumda, isviqre

huku-kunda inceleme hakkinin geregi gibi saglanmamasi s6z konusu

oldukunda, y6netim kurulunun organ olarak sorumlulugunun devam

edecegi ileri stirtilmti§ttir

3 9

. Ancak TTK m. 553/11 htiktimti karpxsinda,

y6netim kurulunun ancak bu g6revi devralan ki~inin seqiminde makul

derecede 6zen g6stermedigi takdirde sorumlulugunun dogacaki kabul

edilmelidir.

8. Malvarligi Degi~ikligiyle Ilgili Bilgilerin Incelenmesinde ve

Ilgili $irketlere Bildirilmesinde (TTK m. 150, 172)

Birle~me ve b6tinme yoluyla §irketlerin yeniden yapilanmasinda,

yeniden yapilanmaya katilan §irketlerden birinin aktif veya pasif

varliklarinda, yeniden yapilanma s6zle~mesinin imzalanmasi tarihiyle, bu

s6zle~menin genel kurulda onaya sunulacaki tarih arasinda 6nemli bir

degi~iklik meydana gelmesi halinde, y6netim organi bu durumu kendi

genel kuruluna ve yeniden yapilanmaya katilan §irketlerin y6netim

or-ganlarina yazill olarak bildirir (TTK m. 150)40. Sz sonusu htiktimler

y6netim organina bildirim borcu ytiklemektedir

41

. Bildirim borcu iq

ili~kide y6netim organi tarafindan bir ba§ka ki~iye devredilebilmekle

bir-likte, dl ili~kide, ba~ka bir ifadeyle yeniden yapilanmaya katilan diker

§irketlerin bilgilendirilmesi bakimindan, her zaman y6netim organi

ta-rafindan yerine getirilmelidir

4 2

. Bildirim, malvarliklarinda 6nemli

(37) TTK m. 149, madde gerekqesi.

(38) TTK m. 149 htikmtintin gerekqesinde, s6z konusu farklilik 6yle ifade edilmektedir: 1) inceleme hakki sadece ortaklara degil, daha geni§ bir menfaat qevresine taninma~tar. 2) S6z konusu belgelerin (varsa) basili §ekillerinin ayni menfaat sahiplerine verilmesi 6ng6rdlmUi~ttir. Bu htiktim belgelerin basilmasini isteme hakkini kimseye vermez.

(39) Schneller, s. 180.

(40) TTK m. 172 htikmtide, b6ltinmeye katilan §irketlerin malvarliklarinda meydana gelen degi~ikliklere, TTK m. 150'nin kiyas yoluyla uygulanacagi dtizen-lenmi~tir.

(41) TTK m. 150, madde gerekqesi. (42) Gozzi, s. 204.

(14)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

degi~iklikler meydana gelen §irketin ydnetim organinca kendi genel

ku-ruluna ve yeniden yapilanmaya katilan §irketlerin ytnetim organlarina

yapilir. Kanun htikmti ortaklara yapilacak bir bildirimden bahsetmediki

iqin, ortaklara karl1 ydnetim organinin bir bildirim borcu

bulunmamak-tadir

4 3

.

Sz konusu bildirimin ne zaman yapilmasi gerektigine ilikin bir

dtizenleme htiktimde yer almamaktadir. TTK m. 150 htikmtintin

ge-rekqesinde bildirimin, incelemenin yapilmasina ve gerekli tnlemin

alinmasina olanak saglayacak §ekil ve zamanda yapilmasinin dtirtistltik

kurall geregi olduku belirtilmi~tir. Dolayislyla ytnetim organi bildirimini

mtimktin olan en kisa stirede yapmakla ytiktimltidtir

44

.

TTK m. 150 htikmtintin ikinci fikrasinda, malvarliinda meydana

gelen tnemli degi~ikliklere ili~kin bildirimi alan yeniden yapilanmaya

katilan tfrm §irketlerin ydnetim organlarinin, yeniden yapilanma

suzle~mesinin degi~tirilmesine veya yeniden yapilanmadan

vazgeqilme-sine gerek olup olmadiini inceleyecekleri dfizenlenmi§, bdyle bir sonuca

varmalarl halinde, onaya sunma dnerisinin geri 9ekilmesi gerektiki

htikme baglanmltlr. Aksi halde ytnetim organi genel kurulda, yeniden

yapilanma sdzle~mesinin uyarlanmasina neden ihtiyaq duyulmadiinin

ge-rekqesini aqlklayacaktir.

Dolayislyla, malvarliinda meydana gelen tnemli degi~iklikleri

in-celeme ytiktimltiltigti ytnetim organindadir. Anonim §irketler alslndan,

stz konusu inceleme TTK m. 375 kapsaminda ytnetim kurulunun

dev-redilemez g6rev ve yetkileri arasinda yet alir. Y6netim kurulunun

mal-varliginda meydana gelen dnemli degi~iklikleri inceleme gdrevi, bu

or-ganin tzen ve baglilik ytiktimltiltiktinti (TTK m. 369) de

somutla~tlr-maktadir

4 5

.

Ytnetim organi malvarliinda meydana gelen tnemli

degi~iklikle-rin yeniden yapilanma stzle~mesinde belirlenen, degi~im orani,

denkle§-tirme ve ayrilma akqesi gibi unsurlarl nasil etkiledigini tespit etmeli,

ser-(43) Comboeuf, A.: Kommentar zu Art. 17, Sttimpflis Handkommentar zum Fusiongesetz (Her: Baker&McKenzie), Bern 2003, Art. 17 N. 15; Hirsiger, C.: Der Schutz der Gesellschafter, Gltiubiger und Arbeitnehmer bei der Fusion von Kapitalgesellschaften nach schweizerischem und europtiischem Fusionsrecht, Zfirich-Basel-Genf 2006, s. 166; Schneller, s. 190.

(44) Gozzi, s. 205. (45) Gozzi, s. 206.

(15)

mayeyi olumsuz §ekilde etkileyecek bir degi~ikligin var olup olmadii

konusunda inceleme yapmalidir

4 6

. Sz konusu inceleme sonucunda

y6netim organi, §irketin

ve

ortaklarin menfaatlarini zedeleyecek

deki~ik-likler meydana geldigini tespit ederse, bu durumda yeniden yapilanma

s6zle~mesinin degi~tirilmesi ya da yeniden yapilanmadan vazgeqme

gun-deme gelebilecektir. Sz konusu inceleme sonucunda y6netim organx,

yeniden yapilanma s6zle~mesinde uyarlama yapilmasina gerek olmadii

sonucuna da varabilecektir. Y6netim organinin her iki karari da

sorumlu-lugunu dogurabilecektir

4 7 .

9. Bijifinmede Sermaye Azaltiminda (TTK m. 162)

TTK m. 162 kapsaminda, b61inme i~lemlerinde sermaye azaltimi

s6z

konusu oldugunda, y6netim organinin 6nemli g6revleri olduku

g6tirilmektedir. Oncelikle belirtmek gerekir ki,

s6z

konusu hilkilm

6zellikle kismi b6lilnmeler aqxsxndan 6nem te~kil eden sermaye azaltimini

diizenlemektedir. Zira tam b6lfinmede, b61inen §irket sona

erip

ticaret

sicilinden silindigi iqin, sermaye azaltimi da

s6z

konusu olmayacaktir.

Kismi b61inmeler bakimindan, b61inmenin gerekli olup olmadiina

karar verecek olan y6netim organidir. TTK m. 162 hfikmfinfin

ge-rekqesinde bu husus §u §ekilde aqxklanmi~tir: "Ybnetim organlarinin,

6zellikle bbliinen irketin ybnetim organinin, bbliinen irketin devredilen

malvarliki bbuiimiintin devrinden sonra kalan net malvarliinin bbliinen

irketin alacaklilarinin alacaklarini karplayacak diizeyde olup

ol-madigini aratirmalarl

ve

bunu raporlarinda belirtmeleri zorunludur. Bu

gorev balaminda, sermaye

azalmasina

gerek olup

olmadigini

ve

gerekli

ise, bunun miktarini

ve

azaltma sonucunda sermayenin asgari tutarin

altina inip inmeyecegini de vurgulamalarl arttir. Aksi halde sorumlu

olurlar."

Bunun yaninda y6netim organi, sermaye azaltimi gerekli ise bunun

miktarini belirlemekle de g6revlidir. Aksi takdirde y6netim organinin

so-rumlulugu

dogacaktir.

(46) Schneller, s. 199.

(16)

BATIDER/GUBUZ USLUEL

10.

Yeniden Yapilanma Tileminin Tescilinde (TTK m. 152, 179,

189)

Yeniden yapilanma i§leminin geqerlilik kazanabilmesi iqin

yapilmasi gereken en tnemli ilemlerden biri de yeniden yapilanmanin

tescilidir. Yeniden yapilanma karari alinir alinmaz, ytnetim organlari

ye-niden yapilanmanin tescili iqin ticaret siciline ba~vurmakla ytiktimli

tu-tulmulardir (TTK m. 152/I, 179/I, 189/II). Bununla birlikte, tzellikle

birle~me ve btltinmelerin tescilinde ticaret siciline ba~vurmak iqin ortak

bir gfin bulunmasi gijql~ik arz edebilir. Dolayislyla, yeniden yapilanma

kararini tnceden alan §irketin ytnetim organlarl tescil iqin diker

§irketlerin yeniden yapilanma i§lemini ticaret siciline tescil ettirmesini

beklemelidirler

4 8

. Btylece, malvarliinin geqini ve degiim konusunda

9lkabilecek sorunlarin da iniine geqilmi§ olur.

Yeniden yapilanma ilemlerine ilikin gerekli olan tim belgelerin

ticaret siciline sunulmamasi ve tescilin gerekli sfireler iqinde yapilmamasi

ytnetim organin sorumlulugunu doguran nedenler arasinda yer alir.

II. TTK M. 193 KAPSAMINDA YONETiCTLERN HUKUKi

SORUMLULUGU

1. Genel Olarak

TTK m. 193'te tzel bir sorumluluk davasi dijzenlenmektedir. Sz

konusu htikmtin kaynakini iBirK m. 108 olu~turmakla birlikte, TTK m.

193 htikmUi bazi konularda iBirK 108'e gtre farkliliklar gtstermektedir.

Esasen TTK m. 549 vd. hiiktimlerinde anonim §irketler hukukuna ili~kin

olarak genel sorumluluk hiiktimleri bulunmakla birlikte, yeniden

yapilanma i§lemlerinin tnemi giz 6nine alinarak, tzel bir sorumluluk

davasi 6ngtrtilmijtir

4 9

.

(48) TTK m. 152, madde gerekqesi.

(49) SerPK m. 23 htikmtinde, HAA$'lerin dnemli nitelikteki i~lemleri sayllml ve sdz konusu i~lemlerde uyulacak usul ve esaslarl belirleme yetkisi Sermaye Piyasasi Kurulu'na verilmi~tir. Sdz konusu htiktimde, HAA$'lerin birle~me, bdliinme i~lemlerine taraf olmasi, tfir degi~tirme veya sona erme karara almasi, nemli nitelikteki i~lemler arasinda sayalma~tar. Diger taraftan, dnemli nitelikteki i~lemler gerqekle~tirilirken Kurulca belirlenen esaslara uyulmamasi durumunda Kurul'a idari para cezasinin yanisira i~lemin iptalini isteme ve telafi edici tedbirler alma yetkileri verilmi~tir. Dolayisiyla HAA$'lerde, TTK m. 553 ve TTK m. 193 htiktimlerinin yanisira, SerPK m. 23 htikmti de uygulama alani bulacaktir.

(17)

TTK m. 193'te dizenlenen sorumluluk davasi ile yeniden

yapilanma ilemlerinde yeknesak ve b6ylece bu ilemler aqxsindan genel

sorumluluk hfikfimlerini a~an kurallar olu~turulmaya qall~llmlxtlr

5 0

. Ozel

sorumluluk davasi yeniden yapilanma i§lemlerinin kanuna uygun

yapilmamasindan kaynaklanmakta

51

, bu dava ile kanuna aykiri yapilan

i~lemler sonucu ortaya qxkan zararin giderilmesi hedeflenmekte ve bu

dava eda davasi olarak nitelendirilmektedir

5 2

.

TTK m. 193'te dfizenlenen sorumluluk davasinin amaci, yeniden

yapilanma i~lemlerinin kanuna uygun olarak, alacaklilari ve ortaklari

ko-ruyan htikimlere uyularak yapilmasini saglamak ve ihlale neden olanlarin

sorumluluguna gitmektir

5 3

.

2. TTK m. 193'e Giire Sorumlulugun $artlari

A- Yeniden Yapilanma Tilemlerine Herhangi Bir $ekilde

Katilmak

TTK m. 193/I'e g6re; "Birleqme, bliinme veya tifir deigirme

i4lemlerine herhangi bir ekilde katilmq bulunan biitiin kiiler irketlere,

ortaklara ve alacaklilara karat kusurlar ile verdikleri zararlardan

sorum-ludurlar. Kurucularin sorumluluklarl saklidir." Dolayisiyla s6z konusu

hfiktim, yeniden yapilanma i§lemlerine katilan bfitfin ki~ilerin kusurlariyla

verdikleri zararlar nedeniyle sorumluluklarini dizenlerken, kurucularin

sorumluluklarini sakli tutmu§tur.

Htikimde kurucularin sorumluluklari sakli tutuldugundan, anonim

§irketlerin kurulu~unda, kurucularin sorumlulugu bakimindan TTK m.

553 vd.nda yer alan htikimler uygulama alani bulacaktir. Limited

§irketler aqxsindan TTK m. 644/I/a ve sermayesi paylara b61linmfi§

ko-mandit §irketler bakimindan TTK m. 565/II hfiktimlerinin anonim

§irketlere ilikin hfikfimlere yaptii atiflar nedeniyle, TTK m. 553 vd.

hfikfimleri s6z konusu §irketler aqxsindan da uygulanacaktir. TTK m.

193/I'de kurucularin sorumluluguna ilikin hiktimlerin sakli tutulmasinin

en 6nemli nedeni, yeniden yapilanma i§lemlerinin tarafi olabilecek ahis

§irketleri aqxsindan sermaye §irketlerinde olduku gibi, kurucularin

sorum-(50) Maurenbrechner, Art. 108 N. 1.

(51) Tekinalp, U.: Yeni Anonim ve Limited Ortakhklar Hukuku ile Tek Kiwi Ortakliginin Esaslarl, Istanbul 2012, N. 15-42.

(52) Gozzi, s. 297. (53) Tekinalp, N. 15-42.

(18)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

luluguyla ilgili benzer hiktimlerin bulunmamasidir

54

. Bunun yaninda,

TTK m. 193/I'de yer alan kurulu~tan dogan sorumlulugun sakh

tutul-masina ili~kin htikim, sermaye artirimi yoluyla gerqekle~en yeniden

yapilanmalar aqlslndan da geqerli olmalidir

5 5

.

TTK m. 193 hikmtinde yeniden yapilanma i§lemlerine katilan

"brutun

ki~ilerin" sorumlulugu dizenlenmi~tir. Hikmin gerekqesinde

ise, TTK m. 193'tin TTK m. 553'e benzer bir §ekilde sorumlulugu tizel

olarak dizenlediki belirtilmektedir

5 6

. TTK m. 553'te ise "kurucularin,

ytinetim kurulu tiyelerinin, ytineticilerin

ve tasfiye memurlarinin"

ka-nundan

ve esas stzle~meden dogan ytiktimliltiklerini ihial etmeleri

ha-linde sorumlu olacaklarl hikme baglanmaktadir. Gtrildtiti izere, TTK

m. 193 hikmti ile TTK m. 553 hikmti arasinda sorumlulugun stijesi

bakimindan fark bulunmaktadir. TTK m. 553 hikmtintin kaynaini

isvire Borqlar Kanunu (iBK) m. 754 olu~turmakta olup, bu hiktimde

"ytinetim kurulu tiyeleri ile ytinetim

ve

tasfiye i§1eri ile ukra~an

ki~ilerin" sorumlulugu dtizenlenmektedir. Bu maddede, hem ydnetim

kurulu gibi §ekli organlar hem midtir gibi maddi organlar hem de

ytinetime midahalede bulunan btiytik pay sahiplerinin yanisira, ytinetim

kuruluna talimat veren gizli ytineticiler

ve §irketle ilgili tinemli kararlarl

alan tim ki~iler, gtrevli olmasalar dahi ytinetim

ve

tasfiyeyle ukra~an

ki~iler olarak kabul edilmi§tir

5 7

. TTK m. 553'Uin gerekqesinde kurucular,

ytinetim kurulu tiyeleri, ytineticiler

ve

tasfiye memurlarl denilerek,

gtirevlilerin

alkqa belirtildigi, kaynakta yer alan "ugra~an" stzcUiAi ile

gtrevli olmadii halde ytinetime

ve tasfiyeye karlan, talimat veren,

ydnetimi

ve tasfiyeyi ydnlendiren, bir bakima arkadan ytineten btiytik

pay sahipleri ba~ta olmak izere, gizli ytineticilerin

ve

tasfiye

memur-larinin (6dretideki deyimle, "fiili organ"larin) kastedildiki, bu geni§

kap-samll ibarenin hukukumuza aktarilmasi halinde ibarenin amaci ve

(54) Tekinalp, N. 15-42.

(55) Beretta, P.: Kommentar zu Art. 108, Zfircher Kommertar zum Fusionsgesetz (Her: Vischer), Zbrich 2004, Art. 108 N. 107. Bunun yaninda Isviqre hukukunda, biqim degi~tirici tfir degi~tirmede yeni kurulu~un sdz konusu olmayacagi gerekqesiyle, tfir degi~tirmede kurucularin sorumluluguna ili§kin dava aqalamayacagi ileri sfirfilmektedir. Bkz. Gericke, D.: Komimentar zu Art. 58, Basler Komimentar zun Schweizerischen Privatrecht Fusionsgesetz (Her: Watter/Vogt/Tschini/Daeniker), Basel 2005, Art 58, N. 27. TTK m. 193 hfikmfinde bu ydnde bir istisnaya yer verilmemi§ olmasi gerekqesiyle Tuirk hukukunda bu gdrfiUfin kabul edilemeyecegi ydnfinde bkz. Qogran, s. 258, 259.

(56) Bkz. TTK m. 193, madde gerekqesi.

(57) Botschaft fiber die Revision des Aktienrechts vom 23 Februar 1983, s. 191. [Y11 2013

(19)

isviqre'deki anlayxlx a~an bir anlam ve boyut kazanacagindan endive

edildigi belirtilmi~tir

5 8 .

Ancak ayni endive TTK m. 553'e benzer §ekilde TTK m. 193

hfikmfi kapsaminda duyulmamx~txr

5 9

. Kanaatimizce bunun nedenini, TTK

m.

553

hfikmfinde dfizenlenen sorumluluk halinin sermaye §irketleri ile

sinirlandxrxlmx§ olmasi, diker yandan TTK m. 193 hfikmfinfin yeniden

yapilanmaya katilan trim ticaret §irketlerine ili~kin sorumluluk halini

dizenlemesi oluturmaktadir. Dolayisxyla TTK m. 193 hfikmfinde

sorum-lulugun sfijeleri daha geni§ bir kapsamda degerlendirilmi~tir.

B- $irkete, Ortaklara ve Alacaklilara Kusurla Zarar Vermek

a- Yikiimlilik ihlali

TTK m. 193 htikmtinde, yeniden yapilanma i§lemlerine herhangi

bir §ekilde katxlmx§ bulunan bfitfin ki~ilerin kusurlarx ile verdikleri

zarar-dan sorumlu olduklarx dfizenlenmi~tir. Ote yanzarar-dan, kaynak hfikfim iBirK

m. 108/I'de "birleqme, b6liinme, tfir degigirme ve malvarliki devrine

katlan tiim ki~ilerin kasten ya da ihmal ile g6revlerini ihlal etmeleri

ne-deniyle sebep olduklarl zarardan dolayl sorumlu olduklarl"

ong6rUlmUi~tUr. G6rtildfigi fizere, iBirK m.108'de sorumlulukun §arti

olarak g6rev ihlali aranmakta iken, TTK m. 193'te bu y6nde bir ifade

yer almamaktadir.

Gerekqede TTK m. 193'Un benzer §ekilde

diizenlendigi belirtilen TTK m. 553'Uin kaynaini oluturan iBK m.

754'te ise "y6netim kurulu iiyeleri ile y6netim ve tasfiye ileri ile uraian

tiim ki~ilerin yiikiimliiliiklerini kasten veya ihmal suretiyle ihlal

etmelerin-den dogan sorumluluklarl" dfizenlenmi~tir. Bununla birlikte, TTK m.

553 hfikmfi, iBK m. 754'ten aynen alinmamx§, bunun yerine, "kanundan

ve esas s6zlemeden dogan yiikiimliliiklerin ihlali" ifadesine yer

ve-rilmi~tir. TTK m. 553 hfikmfinfin gerekqesinde de, iBK m. 754'te

"yiikiimliiliiklerin ihlali" ibaresinin kullanilmasinin belirsizlike yol aqtxgx,

"kanun ve esas s6zlemeden dogan yiikiimliliiklerin" ihlali ifadesi ile

so-rumlulugu doguran sebeplerin somutla~txrxldxgx ifade edilmi~tir

60

.

Gerqekten, isviqre hukukunda iBirK m. 108 hfikmfinde yer alan

"g6revleri ihmal etme" ifadesi 6gretide farkli yorumlarin ortaya

(58) TTK m. 553, madde gerekqesi.

(59) Ttirk kanun koyucusunun TTK m. 553 bakimindan ileri stirdtigfti endi~elerin neden TTK m. 193 bakimindan geqerli olmadill sorusu iqin bkz. Qotan, s. 264.

(20)

BATIDER/GORBUZ USLUEL

9lkmasina neden olmu§tur. Bir gtrtie gore, kanunun ifadesi aqlk olup,

esas olarak yeniden yapilanma i§lemleriyle baglantill olan her trlii

yiikiimliiliik ihlali iBirK m. 108 kapsaminda sorumluluk doguracaktir

61

.

Ba~ka bir gtrtie gore, iBirK m. 108'de diizenlenen sorumluluk hali

yalnlzca iBirK'da diizenlenen ytiktimltiltiklerle sinirlandirilmalidir

62

.

Pa-ralel gtrtie gtre ise, iBirK'da diizenlenen ytiktimltilti~tin kanun koyucu

tarafindan getirilen tzel bir dtizenleme olmasi nedeniyle, iBirK m.

108'de yer alan gtrevleri ihmal etme ifadesi dogrudan iBirK'daki

yiikiimlilfiklerle ili~kilendirilmelidir

6 3 .

Tuirk hukuku bakimindan TTK m. 193/I hiikmii

degerlendiril-diginde, hiikiimde geqen "yeniden yapilanma i§lemlerine katllml

bulu-nan tim ki~ilerin verdikleri zarardan sorumlu tutulmasi", yeniden

yapilanma i§lemlerinde yiikiimliiliik iistlenmeyen ki~ilerin kusurlarinin

varliki halinde sorumlu tutulup tutulamayacaki sorusunu giindeme

getir-mektedir. Ancak TTK m. 193 hiikmiinde yUkUmliilfiin ihlali §arti

ongtriilmemi§ olsa da, TTK 193'Un, TTK m. 553'e benzer §ekilde

diizenlenmi§ olmasi nedeniyle hiikiimde stz konusu olanin yiikiimliiliik

ihlali olduku sonucuna varilmalidir

6 4

. Benzer bir §ekilde, TTK m. 193,

TTK m.

553

ile birlikte degerlendirildiginde, sadece yeniden

yapilanma-ya ili~kin hiikiimlerden dogan yUkUmlilfikler degil, diker

yiikiimlii-lilklerin ihlali de, yeniden yapilanma i§lemiyle baglantill olduku

lqiide

TTK m. 193 kapsaminda kabul edilmelidir

6 5

.

Ote yandan, sorumluluk davasinin aqllabilmesi iqin zarara neden

olan davranlln davalinin girev sfiresi iqinde gerqekle~mi§ olmasi yeterli

olup, yeniden yapilanma i§leminin gerqekle~tigi anda gtrevde olmasi §art

degildir

66

.

b- Zarar

TTK m. 193 hiikmiine gtre ydnetim organinin sorumlulugunun

dogmasinin §artlarindan biri de §irkete, ortaklara ve alacaklilara zarar

ver-mektir. Bu kapsamda zarar, malvarliinda zarar gtrme sonucu olu~an

(61) Beretta, Art. 108 N. 12.

(62) Schenker, F.: Kommentar zu Art. 108, Stdimpflis Handkommentar zum

Fusiongesetz (Her: Baker&McKenzie), Bern 2003, Art. 108 N. 14. (63) Maurenbrechner, Art. 108 N. 11; Schneller, s. 324. (64) .Qo tan, s. 265.

(65) Isviqre hukukunda bkz. Beretta, Art. 108, N. 12. (66) Bkz. Qogran, s. 266 dn. 54'te anilan yazarlar.

(21)

mevcut durum ile ytiktimltiltik ihlali gerqekle~memi§ olsaydi malvar iinin

varsayimsal durumu arasindaki farka g6re hesaplanan ve irade dipi

gerqekle~en malvarxii azalmasi olarak tanimlanmaktadir

67

. Zararin

hesap-lanmasinda mtispet zarar ve mahrum kalinan kazanq dikkate alinir

6 8

.

c- Kusur

TTK m. 193 htikmti yeniden yapilanma ilemlerine katilan ki~iler

bakimindan kusur §artini aramaktadir. Hafif ihmal dahil olmak tizere her

tWriti kusur, sorumlulugun dogmasina neden olur

6 9

. Htiktimde objektif

kusur esasi 6ng6rtilmektedir

70

. Dolayisiyla, zarara neden olan y6neticinin

kusurunun belirlenmesinde 6zen t1qtitti olarak, benzer bir g6revde ve

benzer bir yeniden yapilanma i§leminde bulunan makul bir ki~inin

g6sterecegi 6zen dikkate alinmalidir

71

.

Bunun yaninda, TTK m. 193/III'te (kar§. iBirK m. 108), TTK m.

553/II'de dtizenlenen (kar§. iBK m. 774/II) "kanundan veya esas

sizleqmeden doan bir gtirevi veya yetkiyi, kanuna dayanarak, baykasina

devreden organlar veya ki~iler, bu gbrev ve yetkileri devralan kiilerin

sefiminde makul derecede Bzen gbstermediklerinin ispat edilmesi hulli

harif, bu kiilerin fiil ve kararlarindan

sorumlu olmazlar" htikmtine atif

yapilmamx~txr. Dolayisiyla, bu noktada yeniden yapilanma i§lemlerinden

dogan ytiktimltiltiklerin devri halinde, devredilen ki~ilerin seqiminde

ma-kul derecede 6zenin g6sterilmi§ olmasinin ispatinn, TTK m. 553/II'ye

dayandirilip dayandirilamayacaki sorusu gtindeme gelir. isviqre

6dretisin-deki hakim g6rti

7 2

dikkate alinarak, anonim §irketlerin y6neticileri

bakimindan aqxlacak davalarda TTK m.

5 5 3

/II'ye dayanilmasi mtimktin

olabilecektir

7 3

.

d- Nedensellik Bagi

TTK m. 193/III'tin anonim §irketlere ili~kin sorumluluk

htiktim-lerinden TTK m. 557'ye yaptii atif sonucu, yeniden yapilanmaya katilan

ki~ilerin sorumluluklarinin dogmasi iqin, s6z konusu ki~ilerin ytiktimltiltik

(67) Beretta, Art. 108 N. 29; Maurenbrechner, Art. 108 N. 43; Schneller, s. 330. (68) Maurenbrechner, Art. 108 N. 43; Schenker, Art. 108 N. 15; Schneller, s. 330.

(69) Beretta, Art. 108 N. 41.

(70) Maurenbrechner, Art. 108 N. 53.

(71) Maurenbrechner, Art. 108 N. 53; Beretta, Art. 108 N. 41. (72) Maurenbrechner, Art. 108 N. 57; Schneller, s. 380. (73) Bkz. Qogran, s. 269.

(22)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

ihlalleriyle, meydana gelen zarar arasinda uygun illiyet baki

bulun-malidir

7 4

.

3. Sorumluluk Davasinda Taraflar

A- Davaci

TTK m. 193/I htikmti §irkete, ortaklara ve alacaklilara, yeniden

yapilanma ilemlerine herhangi bir §ekilde katllml bulunan ki~ilerin

ku-surlarlyla verdikleri zararlar nedeniyle dava aqma hakki tanimaktadir.

Yeniden yapilanma i§lemleri bakimindan dava aqma hakki saglayan bu

htiktim, yeniden yapilanma tamamlanmaml olsa dahi ortaklika, ortaklara

ve alacaklilara, yeniden yapilanmaya katilan ki§ilerin sorumluluguna

ili~kin dava aqma hakki verir mi, sorusunun olumlu cevaplanmasi gerekir.

Zira TTK m. 193 htikmtinde sorumluluk davasinin aqllabilmesi iqin

yeni-den yapilanmanin hukuki geqerlik kazanmasi bir §art olarak

ongtrtilme-mi~tir

7 5

. Sorumluluk davasinda davaci olabilecekler §unlardir:

irket,

ortaklar, alacaklilar.

a-

irket

TTK m. 193 htikmtine gore §irket kendi u~radill zararlar

bakimindan dava aqma ehliyetine sahiptir. Yeniden yapilanmada devreden

§irketin sona ermesi halinde, dava ehliyeti ktilli halefiyet yoluyla devralan

§irkete geqer

7 6

.

TTK m. 193/III'te, TTK m. 558/II htikmtine atif yapilmamltlr.

TTK m. 558/II htikmtinde §irket genel kurulunun, sorumluluktan ibraya

ili~kin kararinin, ibranin kapsadill aqlklanan maddi olaylara ili~kin olarak,

§irketin, ibraya olumlu oy veren ve ibra kararini bilerek payi iktisap etmi§

olan pay sahiplerinin dava hakkini kaldiracaki dtizenlenmi~tir. Her ne

ka-dar TTK m. 193/Ill htikmtinde, TTK m. 558/II'ye atif yapilmaml olsa

da, stz konusu htikmtin TTK m. 193'e gore aqllacak sorumluluk

dava-larinda kiyasen uygulanacaki kabul edilmelidir

7 7

.

(74) Schenker, Art. 108 N. 18.

(75) Qo tan, s. 256; Isviqre hukukunda bkz. Hirsiger, s. 350. Yazar, yapil degerlendirmede, IBirK m. 108 htikmtintin yeni kurulu§ §eklinde birle~me sdz konusu oldugunda, birle~me sonrasinda uygulanabilecegini vurgulamaktadir.

(76) Hirsiger, s. 350.

(77) Schenker, Art. 108 N. 18. Aynca bkz. Qogran, s. 271.

(23)

TTK m. 556/I htikmti kapsaminda, §irketin iflasi halinde, §irketin

dogrudan zararinxn tazmini iqin iflas dairesi tarafindan dava

aqxlxr.

b- Ortaklar

Sirket ortaklari da dogrudan zararlari iqin dava aqma hakkina

sa-hiptir. Ancak TTK m. 193/III'tin TTK m. 555'e yaptii atif nedeniyle

ortaklar tazminatin §irkete 6denmesi §artxyla dava aqabilirler

7 8

. Ortaklik

hakkinin devredilmesi halinde, zararin meydana geldiki anda ortak olan

ki~ilerin dava aqma hakki

s6z konusu olur

7 9

. Dolayli zararlar bakimindan

ise dava aqma hakkina, davanin

aqxldxgx

anda ortak stattistinde olanlar

sa-hiptir

80

.

c- Alacaklilar

TTK m. 193 htikmtinden yola qxkarak, alacaklilar da dogrudan

za-rarlarini talep edebileceklerdir. TTK'ya g6re, alacaklilarin §irketin zararini,

ba~ka bir ifade ile dolayli zararini talep etme imkani bulunmamaktadir.

Bunun nedenini, §irketin iflasi

s6z konusu olmadii stirece, §irketin

mev-cut malvarliinin alacaklari karpilamaya yettiki g6rti§ti olu~turur

81

.

Ser-maye §irketleri bakimdan bu davayi alacaklilar yalnizca ortakliin iflasi

halinde aqabilirler. Bu halde dahi dava aqma yetkisi 6ncelikle iflas

daire-sine aittir (TTK m.

556).

iflas dairesinin bu yetkisini kullanmamasi

ha-linde alacakli da edimin ifasini dava edebilir. Sz konusu §irket, bir

ser-maye §irketi dekilse, §irket alacaklilarinin dava aqma hakki yoktur

8 2

.

B- Davali

Yeniden yapilanmaya ili§kin sorumlular TTK m. 193'te "birleqme,

bbliinme

ve tifir

deitirme ilemlerine herhangi bir ekilde katilm

bulu-nan biitiin ki~iler" olarak dfizenlenmi~tir. Dolayislyla pasif dava ehliyeti,

yeniden yapilanma ilemlerine katilan §irketlerin kendisine dekil, 6zellikle

kusurlarlyla zararin dogmasina neden olan ki§ilere taninmltlr. Kanun'un

ifadesi incelendiginde, sorumlulukun §artlarindan

biri, s6z

konusu

i~lemlere katilmaktir. Bu ifade, anonim §irketler bakimindan getirilmi§

or-gan sorumlulukunu a~an, avukatlar, bankalar gibi §irket hiyerar~isinde

dlardan danlmanlik hizmeti verenlerin de sorumlulukuna gidilebilecegi

(78) Tekinalp, N. 15-44.

(79) Maurenbrechner, Art. 108 N. 19. (80) Hirsiger, s. 350.

(81) Maurenbrechner, Art. 108 N. 21. (82) Tekinalp, N. 15-45.

(24)

BATIDER/GURBUZ USLUEL

izlenimini uyandirmaktadir

8 3

. Ancak gerekqesinde, TTK m.

553'e

ben-zer bir §ekilde sorumluluku tzel olarak dtizenledigi ifade edilen TTK m.

193 bakimindan bu husus, sorumlulugun amacini a~an bir kapsamda

geni~lemesi anlamina gelecektir

84

. Dolayisiyla, TTK m. 193'te organ

so-rumlulugu kabul edilmeli, dlardan dani~manlik hizmeti verenler

sorum-luluk kapsami dlmlnda tutulmalidir. Danl~manik hizmeti verenlerin §irketle

aralarindaki sSzle~mesel ili~kiye dayanarak sorumluluklarinin organ

so-rumluluguna ili~kin htiktimlere gtre degil, sSzle~meden dogan

sorumlu-luk htiktimlerine gtre belirlenmesi gerekir

8 5

.

Pasif dava ehliyetine §irketin ytnetim kurulu ve ydneticileri gibi

§ekli organlari, tasfiye memuru, mtidtirler gibi maddi organlari ile, tnemli

kararlarin alinmasinda talimat veren gizli ydneticiler gibi fiili organlari

sahiptir

8 6

.

Yeniden yapilanma i§lemine ili~kin genel kurulda oy kullanmalari

ortaklarin sorumluluguna neden olmamali ve ortaklar TTK m. 193

htikfrine gire yeniden yapilanma i§lemlerine katilan ki§iler arasinda

degerlendirilmemelidirler

8 7

.

Zarar gtren §irketin ortaklarinin ve alacaklilarinin, yeniden

yapilanmaya katilan diker §irketler adina yeniden yapilanma i§lemlerine

katilanlar aleyhine dava aqlp aqamayacaklarina ili§kin bir htiktim TTK m.

193'te yer almamakta olup, htiktim geni§ yorumlanmaya mtisaittir

8 8

.

BSyle bir durumda tzellikle yeniden yapilanma raporunda yeniden

yapilanmaya katilan §irketlerin ttimti adina hareket edilmi§se, diker

§irketlerin organlarina karli dava aqilabilecegi kabul edilmelidir

8 9

.

4. Mfiteselsil Sorumluluk

Yeniden yapilanma i§lemlerine katilan ytneticilerin sayilarinin

bir-den fazla olmasi mrimkfindfir. BSyle bir durumda, TTK m. 193/III'tin

557.

maddeye atif yapmasi nedeniyle, ydneticilerin sorumluluklarl

(83) Schenker, Art. 108 N. 11 vd.

(84) Isviqre hukuku iqin bkz. Maurenbrechner, Art. 108 N. 29; Beretta, Art. 108 N. 41.

(85) Maurenbrechner, Art. 108 N. 29, 31. (86) Tekinalp, N. 15-46; Schneller, s. 433.

(87) Maurenbrechner, Art. 108 N. 29; Schneller, s. 441. (88) ( ogran, s. 275.

(89) Maurenbrechner, Art. 108 N. 29.

(25)

mtiteselsil sorumluluk htiktimleri qerqevesinde degerlendirilmelidir.

Bu-rada y6neticiler iqin farklxla~txrxlmx§ teselstil uygulanir.

5. Zamanaimi

TTK m. 193'te zamanaimina ili~kin bir htiktim bulunmamakla

birlikte, htikmtin son fikrasinda TTK m.

560'a

yollama yapllmltlr. Bu

nedenle y6neticilerin yeniden yapilanmadan dogan sorumluluguna

ili~kin zamanaimi, davacinin zarari ve sorumluyu 6rendigi andan

itiba-ren iki

yil,

her halde zarari doguran filin meydana geldigi gtinden

itiba-ren be§ yildir. Tuirk Ceza Kanunu'nda daha uzun bir zamanaimi stiresi

dtizenlenmi~se, tazminat davasina da bu zamanaimi uygulamr.

III. TTK M. 193'UN, TTK'NIN ILGILT HUKUMLERI ILE

KAR$ILA$TIRILMASI

1. TTK m. 193 ile $irketler Topluluguna Tikin TTK m. 202/IT

TTK mn. 193/III'te bazi hiktimlerin sakhi tutulduku belirtilmi~tir.

Bu htiktimlerden biri de, §irketler topluluguna ili~kin sorumlulugu

dtizenleyen TTK m. 202 ila 208'dir. TTK m. 202/II'de hakimiyetin

uy-gulanmasi sonucu balh §irket aqisindan hakh bir sebebi bulunmayan

ye-niden yapilanma kararlari dtizenlenmektedir. TTK m. 193'te, 202.

madde htiktimti sakli tutulduku gibi, TTK m. 202/IV'te de pay sahibi ve

ortaklarin yeniden yapilanmadan dogan haklari sakli tutulmu§tur.

Do-layislyla, TTK m. 202'ye gtre hakim §irkete kar~l tazminat ve paylarin

satin alinmasi davasi aqilmasi halinde dahi, TTK m. 193'e gtre dava

aqilmasi mtimktindtir

90

.

Ancak her iki dava qe~itli farkliliklar gtstermektedir. Oncelikle

be-lirtmek gerekir ki, TTK m. 202 hakimiyet ie ilgili olup, TTK m. 193 ise

tam anlamiyla bir sorumluluk htiktimtidtir. Bunun yaninda davanin

mu-hataplari birbirinden farklidir. TTK m. 193'te yeniden yapilanma

i~lemlerine katilanlarin sorumlulugu dtizenlenirken, TTK m. 202'deki

dava hakim §irkete ydneltilmektedir. Bunun yaninda taleplerin dayandi i

ko~ullar birbirinden farklidir

91

. TTK m. 202'ye gire aqilacak dava

yeni-den yapilanma kararinin tzellikle hakh bir sebepten yoksun olmasina

(90) Benzer bir karplla~tlrma iqin bkz. Okutan Nilsson, G.: Tfirk Ticaret Kanunu Tasarisi'na Gdre $irketler Toplulugu Hukuku, Istanbul 2009, s. 408-409.

Referanslar

Benzer Belgeler

İskenderun Demir Çelik şirketine ait hisse senedi getirileri incelendiğinde, ilgili olay penceresi dahilinde istatistiki olarak anlamlı anormal getiriye

Özbekistan Cumhuriyeti Kongresinde yaptığı konuşmada, Cedid'lerin isimlerini anı p, Kadiri ve Fıtrat gibi adamların bugünkü Özbeklerin sahip olduğu bağımsızlık

Türk sosyal güvenlik sistemi genellikle hizmet sözleĢmesiyle çalıĢanların 506 sayılı “Sosyal Sigortalar Kanunu”, tarım sektöründe kendi adına çalıĢanların

Reorganizasyona bazen kurumun dışında gerçekleşen sebepler (teknolojik gelişmeler, kanuni değişiklikler, ekonomik değişiklikler, kültürel sebepler vb.) neden

Gelibolu'daki bitki örtüsü, Rusya'n~n güney bölgelerinin bitki örtüsüne, özellikle K~r~m ve Karadeniz'in Kafkasya k~y~larm~n bitki örtüsüne benzemekteydi. Toprak

Türkiye’nin artan enerji talebini karşılamak, AB mevzuatına uyum ve küresel ekonomiyle bütünleşmenin bir gereği olarak serbest rekabeti öngören yeni bir

Yetki kullanımında temel yasanın yeterliği boyutuna ilişkin bulgular Katılımcılara, yükseköğretim kurumlarında yöneticilik yaptıkları süreçte, “sorumlulukların

4,9-11 Kardiyovasküler modül eğitimler, kardiyovasküler kliniklerde (yetişkin ve pediatrik olmak üzere kardiyoloji ve kalp damar cerrahisi klinikleri) çalışacak