Rize'nin Ermenistan'a verilmesi kararlaşmış!

(1)

y

Uen! İstanbul

”

Y AYI NI

15 OCAK 1920 Pr$. No: 210

e Fransıziara

H A ZIR LA YA N

ÖMER SAMİ COŞAR

Maraş garnizonunu takviye için

Ayıntap’tan yollanan kuvvet, Millî

müfrezeler tarafından Araplar’da

dağıtılarak erzak, cephane ve

silâhları ele geçirildi

İZMİR’ İ

İLH A K

PLÂNI

Yerli Rumların İzmir'de dün yapmak istedikleri nümayiş ler dağıtıldı, ilhak plânı aka mete uğradı.

BALIKESİR Yunanlıların yılbaşına rast layan dünkü 14 ocak günü İz mir’de ciddî hâdiseler cereyan ettiği bildirilmektedir. Bura ya gelen haberlere göre, bir zamandan beri 14 ocakta İz mir ve havalisinin «istiklâ l i n i ilân etmek ve Rum ida resini kurmak emeliyle ha zırlıklar yaprmş olan yerli Rumlar ve bunlan destekleyen bazı ordu mensuplarının teşeb büsleri neticesiz kalmıştır.

Bunlar dün İzmir vilâyet konağı önünde nümayişler yap maya teşebbüs etmişlerse de Yunan süvarisi tarafından da ğıtılmışlardır.

Bundan bir süre önce bu ilhakı temin maksadiyle Ati na’ya gitmiş olan İzmir Met ropoliti Hrisostomos’un da elleri boş döndüğü

öğrenilmiş-Mustafa Kemal Paşa Sivas’ ta Heyeti Temsiliye tt yeleri ile birlikte..

Meclisin açılmasından sonra da :

Heyeti Temsiliye

PAZARCIK,— Kuvayt Milliye, M araş-Ayın- tap bölgesinde Fıansız işgal l.uv vetlerine büyük bir darbe daha indirmiştir.

Maraş şehrindeki Fransız bir liği için büyük endişeler duymak ta otan İşgal Kumandanlığı bu birliği takviye maksadiyle Aym - tap’tan bir süvari bölüğü, bir topçu bataryası ve takviyeli bir piyade taburunu 12 ocakta yola çıkarmış ve bu birlik o günün ak şamı Araplar köyüne vararak, orada gecelemiştir.

Fakat bu Fransız kuvvetinin Aymtap’tan ayrıldığı derhal du yulmuş ve Boynuyoğunoğlu Me- miş Ağa, Yamaşobah Dede Ağa ve Karayılanoğlu emrindeki millî kuvvetler Kılıç Ali Bey’in emri ile işgal birliğinin yolunu kes mek üzere harekete geçirilmiş lerdir.

Diğer taraftan Araplar köyü ne giren Fransız askerleri ve bil hassa Fransız üniforması giymiş Ermeni askerleri köylülere ve bilhassa kadınlara musallat ol duklarından. karanlık iyice ba sınca bütün köy halkı evlerini bo şaltarak civar köylere kaçmış lardır. Böylece Fransızların ha reketi oralarda duyulmuş ve eli. ne silâhını alan milis kuvvetle rini takviyeye gelmiştir.

BASKIN

önceki gün sabahleyin Arap lar köyünden yola çıkan Fransız birliği bir süre yol aldıktan son ra ve Sanlar köyü civarına gel diğinde ani olarak Millî Kuvvet lerin baskınına uğramış ve kısa süren çarpışmadan sonra dağıtıl mıştır.

Millî Kuvvetlerin, erzak, cep hane ve mühimmatı taşımakta olan araba kolunu olduğu gibi ele geçirdikleri de bildirilmekte dir.

Kılıç Ali Bey’in buradan bil dirdiğine göre, bu çarpışmada Fransızlar biri subay olmak Çi zere 50 ölü ve bir o kadar da yaralı vermişlerdir. Millî Kuv vetlerin kayba uğramadıkları da açıklanmaktadır.

Mustafa Kemal'in

Pîysr Loti için

başından ayrılmıyaeak

Mustafa Kemal Paşa, Meclisin açılış» dolayısiyle bir tebrik telgrafı yolladı

tir. V Buraya gelen raporlara gö re, bu ilhak hareketini Yu nan işgal ordusundaki Kons- tantici subaylar ve erler de el altından desteklemişlerdir. Böyle bir teşebbüsün Venı- zelos’u hem içerde hem de dış âleme karşı müşkül duruma sokacağını ve böylelikle dev rilip yerini tekrar Kral Kons- tantin’e terkedeceğini planla mışlardır.

Venizelos. Paris Konferansı daha henüz bu hususta ka ra, almadan ve kendisine ta raftar bir hava da mevcut iken böyle bir harekete kat’iyen gi- rişilmemesini istemiş ve İz mir’deki viiksek komiser du ruma hâkim olabilmiştir.

Bovlece İzmir Rumlarının tasavvur ettikleri ilhak ve is tiklâl ilânı plânı akamete uğ ramıştır.

A N K A R A ,— Mustafa Kemal Paşa, Millî Meclisin açılması münasebetiyle başkanlığa yolladığı bir tebrik telgrafında;

«Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Teşkilâtı altında kuvvet terini, emellerini ve ruhlarını bir leştirmiş olan millet bugünden İtibaren yalnız kendi iradesini temsil ve bilfiil hâkim kılacak olan Meclisin en fedakâr bir is- tinadgâhıdır» demektedir.

Heyeti Temsiliye Başkanı bu cümlesi ile «Meclis artık vazi feye başladı. Heyeti Temsiliye dağılabilir® diyenlere acık bir

cevap vermiş bulunmaktadır. Aynı telgrafta Mustafa Ke mal Paşa şunu da kaydetmek tedir:

<— Hâkimiyeti Milliye’ nln en mühim ve hayat! bir devremizde uzun bir müddet tecelli ettiril memiş olmasından mütevellit uğraşmalarımız, muhterem Mse lisi Milliyettin açılması ile neti celerinden birini elde etmiş olu yor. Heyeti Milliyemiz, mukad deratı Milliyeyi en meşrû ve en kanunî mercii tetkik ve muha kemesi olan muhterem Meclise tevdi etmiş olmakla müftehlr ve bahtiyardır.»

P A D İŞ A H A !

Diğer taraftan hasta olduğu resmen ilân edilen Padişaha da Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsi liye namına Mustafa Kemal ta rafından aşağıdaki telgraf gön derilmiştir:

«Meclisi Milliyeyi teşrifi şaha nelerinden mahrum bırakan ra hatsızlık bütün tebaayı hüma yunları meyanmda Heyeti Tem- siliyemizi de pek ziyade düçân teessür etti. Cenabı bâfızı haki kî vücudu hümayunlarını afatı güniye ve semaviyedeo masun buyursun amin.»

yoüadığı telgraf

Şehrimizde bir (Piyer Loti Ce miyeti kurmaya karar veren mü teşebbisler, kuruluş için Matbu at Cemiyetinde yapılacak toplan tıya iştiraki için Ankara'ya Mus tafa Kemal Paşa'ya da davetiye göndermişlerdi.

Mustafa Kemal Paşa’dan dün Piyer Loti Cemiyetine aşağıda ki telgraf gelmiştir:

«Davetnameniz ayın onunda gelmiş olduğundan aynı günde yapılan toplantınızda bulunmak imkânı hâsıl olmadığını teessür le arzederim. Muhterem Piyer Loti’ye karşı kadirşinaslığın de receyi şumülünü gösteren bu te şebbüsünüzde muvaffakiyetleri nizi temenni evlerim »

(2)

9

İSTİK LÂ L HARBİ G A ZETESİ. PERŞEM BE 15 OCAK 1920

1!;16 yılımla Çarlık askerleri Rize limanında, karaya çıkmaya hazırlanıyor. Rize Kuşlardan kurtarıldı, şimdi de Ermenilere peşkeş çe kilmek isteniyor.

Rize’nin Ermenistan’a

verilmesi kararlaşmış!

YERGİR GAZETESİNİN PARİS MUHABİRİNE

GÖRE PASIN VE ALAŞKİRT O VALARI İLE

V A N VE BİTLİS DE ERMENİ

CUMHURİYE

TİNE İLHAK O LU N AC AK !

Ktışadasfnda

secilen İzmir

milletvekilleri

Devlet Şûrası karar ve

remediğinden

bunların

mazbatalarının kabul e-

dil'p edilmiyecegini Mil

lî Meclis kararlaştıracak

Kuşadası'nda seçilmiş olan İz mir milletvekillerinin mazbataları nın zabul edilip edilmiyeceği Mil li Meclis tarafından kararlaştırıla caktır.

Hatırlarda olduğu gibi. Yunan işgal kumandanlığının seçimlere mi) saade etmemesi üzerine İzmirliler İkinci seçmenlerini İtalyan işgalin deki Kuşadası’na yollamışlar ve se çimi de orada yapmışlardır. Se çildikleri bildirilen milletvekilleri eski Jandarma Umum Kumandanı Miralay Refet Bey, eski Aydın Va lisi Tahsin Bey. Şükrü Bey. eski Aydın Mektupçusu Nuri Bey ve eski Manisa Milletvekili İlhamı Bey’ tiir

Devlet şûrası evvelâ bu konuyu İncelediğinde. İzmir seçimlerinin bu şekilde yapılamıyacağı yolunda bir karar vermiş fakat daha sonra bundan vazgeçerek meseleyi yalnız Milli Meclis’ in halledebileceğini bil dirmiştir.

- o -

---SIHHATİ ŞAH AN E

Saraydan dün yayınlanan -saf lık bülteninde Padişah'ın ateşi nin 37,2’ye düştüğü, hali tabii yaklaşık nekahat devrine gir diği, bir kaç gün daha istiranata ihtiyacı olduğu bildirilmiştir.

Başkâtip Ali Fuad Bey, Va- hiddeddin’in harem dairesinden bir vere çıkmadığım d? '••de miştir.

(YERGİR) gazetesinin Pa ris muhabiri, 15 şubata ka dar Türkiye meselesi ile bir likte Ermeni meselesinin de tamamiyle halledileceğini

bil-N

—---♦

---Yunanlılar yeni

İzmir Valisini

istemiyor

Hükümet tarafından İzmir Valiliğine tayin edilen Emin Bey- vazifesi başına gitmesi ge cikmektedir.

Öğrendiğimize göre, Yunan İşgal Kuvvetleri Kumandanlığı Emin Bey’j vali olarak kabul etmijjeceğini bildirmiştir. Emin Bey geçenlerde gazetelere ver diğı bir beyanatta, işgalin gay ri meşru olduğunu beyan et mişti.

(Monitör Oryantal) gazetesi de, Emin Bey’in İzmir’e vazife si başına gidemiyeceğini yaz maktadır.

I

Borsa

\

■ Altın . 497 kuruş S Ingiliz . 405 kuruş | ■ Frank ... 218 kuruş 5 S Drahmi ... 288 kuruş ■ Dolar ... 109 kuruş

i

:

. ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ » ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ • ■ » ■ ■ ■ • • t

dirmekte ve şunları ilâve et mektedir:

«Kilikyanın Fransızların hi mayesinde bulunması ve müstakil bir Ermenistan'ın teşkili kararlaştırılmıştır.

«Ermeni Cumhuriyetine Pa sin ve Alaşkirt ovaları ile Van ve Bitlis ilhak olunacaktır. Erzurum ile Trabzon'un ilhakı şüphelidir. Fakat Karadeniz' den iskele olarak Ermenis tan'a Rize verilecektir.»

Kâzım Karabekir Paşa. Mus tafa Kemal Paşa’dan aldığı bir telgrafı dün cevaplandırmış ve Raviinson’un «sahib; selâ- hiyet» bulunduğunu zannet mediğini bildirmiştir.

İngiliz yarbayı Londra’dan buraya döndükten sonra Mus tafa Kemal Paşa ile görüşm’e imkânlarını aramıştır.

Karabekir Paşa esasen Rav- lison’un günlerden beri evin den çıkmadığı ve hasta yattı ğını bildirmektedir.

Mustafa Kemal - Ravlison görüşmesinin yapılmıyacağı an laşılmıştır. Mustafa Kemal Paşa- Ravlison, «sahibi selâ- hiyet» değilse Ankara’ya gön derilmesine lüzum

olmıyacağı-PADİŞAH’IN YENİ BİR LÜTFÜ!

Şişli'de Kâğıthane Caddesi ile Ermeni Kabristanı duvarına mu vazi ve Şişli Büyükdere Cadde sine vasıl olan yola tesadüf edip Padişah’ın emlâkinden bulunan 13.890 zira arazinin, hususi ni zamnamesi ahkamına uyularak teşekkül eden muhammin heyeti tarafından takdir olunan 15.000 lira bedelin tarafımızdan tesvi yesi ile Ermeni yetimhanesine verilmesine hükümet karan Lle ruhsat çıkanlmıştır.

HAULAÇYAN EFENDİ İttihat Terakki devrinin Er meni milletvekillerinden Hallaç yan Efendi dün gazetelere bir mektup yollayarak, «Artık itti hatçılarla hiçbir alâkası bulun madığını», İttihatçı olmadığını i- lân etmiştir.

nı önceden Karabekir Paşa’ya bildirmişti.

---

Q---REŞAT HİKMET

İSVİÇRE’DEN

DÖNÜYOR

Bir müddetten beri İsviçre’ de bulunan Reşat Hikmet Bey’in avdetine müsaade edil mesi hususunda yapılan te şebbüsler başarıya ulaşmıştır. Reşat Hikmet Bey’in bugün lerde İsviçre’den hareketi u - mulmaktadır.

Reşat Hikmet Bey son İs tanbul seçimlerinde milletveki li seçilmiştir. Kendisinin İt tihat Terâkki ile irtibatı bu lunduğu ileri sürülerek yurda dönmesne mâni olunuyordu.

ISTAIIUIL'UR

BUTUN MM

TÜCCARLARI

BİRLEŞTİ

Yeni kurulan Tüccarlar Cem i yetinde Konuşan Yunan Yük sek Kom iseri, Yunan Ticaret O dası ile sıkı sıkıya m ünase

bette bulunmalarını tavsiye etti.

Şehrimizdeki Rum tüccarlar aralarında toplanarak bir «Rum Tüccarlar Cemiyeti» kûrmüflar ve önceki gün parlak bir mera simle Cemiyeti açmışlardır.

Toplantıda bulunan Yunan Yüksek Komiseri Kanelopulos, heyecanlı bir konuşma yaparak bu teşebbüslerinden dolayı Rum tüccarlarım övmüş ve kendile rine Yunan Ticaret Odası ile sı kı sıkıya münasebette bulunma larını tavsiye etmiştir.

Türk Tüccarlar Cemiyetinden ayrılan Rum tüccarların ayrıca şehrimizde kendileri için bir <Tj caıet Odası) teşkil edecekleri a e söylenmektedir.

---

o---Altın çıkıyor

kâğıt para

düşüyor

Borsa’da altın para üzerinde oyunlar yeniden başlamıştır. Spekülatörlerin çevirdiği do laplarla kâğıt paranın kıymeti birden düşürülmüştür. Altın lira iki üç gün içinde 450’den 540 kuruşa fırlamıştır.

■

--- o—

Z ora ağa 144

yaşında !

Dün sabah birkaç gazetede aşağıdaki okuyucu mektubu yayınlanmıştır:

«Fransa’da büyük ihtilâl zamanında doğmuş- hâlâ yaşa yan ve şimdi bir manastırda bulunan 128 yaşında Sırpb bir kadının resmini gördüm, Bunu okurken de, 144 yaşın da, canlı bir tarih denilmeye değer, bugün orta yaşlı bir adam gibi aramızda gezen, ha mallık eden Bitlisli Koca Z o- ra’yı hatırladım.

«B u adam 1191 (1775) yılın da Birinci Abdülhamit zama nında doğmuş, o zamandan bu güne kadar birçok tarihî olay lara şahit olmuştur. îki defa evlenerek 15 çocuk babası ol duğunu, 118 yaşından sonra «garılık gocalık» kalmadığını söylüyor.

«Zora bugün Tophane fab rikasında kapıcıdır. Arayıp bu lursanız gazeteniz için pek me raldi bir havadis olur. 128 yaşındaki Sırpiı bir kadının resmi gazetelerinize geçerken 144 yaşında kendimize men sup bir adamın unutulmasına gönlüm razı olmadı.»

0 ---MEDİNE

M UHAFIZI

M A LT A ADASINA

GÖTÜRÜLDÜ

Medine muhafızı Fahri Paşa’ nm siyasi esirler arasına soku larak Mısır’daki kamptan alıma Malta adasına gönderildiği bildi rilmektedir.