Berin Nadi için insanların kendileri ile tutarlı olmaları çok önemliydi
► Nadir Nadi’den söz açıldığındaki anılar hep oraya odaklanıyor, en çok
Viyana’da başlayan ilk büyük aşk günleri akla geliyor. Ayrıldığı nişanlısını
unutmak üzere Viyana’ya gönderilmiş Nadir Nadi; orada Berin Nadi ile
karşılaşıyor. Berin Nadi’ye göre bu çok romantik, Viyana’nın olağanüstü
doğal güzelliği ve müzik ortamı ile beslenen aşk günlerinin odağında Atatürk
devrimleri, Cumhuriyet Türkiyesi’nin geleceği var.
ŞÜKRAN SONER
• Babasına âşık, kıskanç çocuk... Na sıl öğrendiği sansürlü, dadısını baba sının bulunduğu evin kapısının önü ne kadar kendisini götürmeye razı edi yor. Kapıyı çalıyor. Beklenmedik ko numda yakalanan baba, elinde olma yan tepki ile kızma bir tokat atıyor. As lında şiddetli bir tokat da değil ama na sılsa burnu kanıyor. Çok şık elbisesi nin bol bol kanlanması için elinden ge leni yapıyor. Ertesi gün karşılaştıkla rında yıkatmadığı, kam kurumuş el bisesini üzerine giyiyor. Babası olayın farkında değil, elbisesine ne olduğu nu soruyor. Masum çocuk edası ile “Siz yapmıştınız ya babacığım” deyi veriyor.
Babasının genç eşine yapmadığını bırakmıyor. Hamile kaldığında daha fazla yanlarında olmaya kazanam a yacağına karar verip Ankara’daki ev den uzaklaşmayı seçiyor. İstanbul’da çok genç yaşta karşılaştığı Mesut Ce mil’in ilk danslarında evlilik teklifine de galiba biraz bu nedenle hem en “evet” diyor. Yaş farkından şair baba bu evliliğe çok karşı çıksa da aldırmı yor.
• Berin N adi’nin yine sansürlü ama anlattıklarının bütününden N adir Na di’ye âşık olduğu için de ayrıldığı eşi Mesut Cem il’e ilişkin anlattıkları hep
İstanbul Haber Servisi - “Cumhuriyet çınarı”, “Cumhuriyetimizi geçmişten geleceğe bağlayan simge insan”, “babaanne”, “Gidişin kuzey yıldızının kayması”™ Cumhuriyet gazetesinin Cağaloğlu’ndaki binasında Berin Nadi anısına açılan defterden birkaç sözcük... Deftere gazetemizi ziyaret eden sivil toplum kuruluşu temsilcileri, okurlar, aydınlar duygularını aktardılar. Nadi anısma açılan defterdeki bazı ifadeler şöyle: Dünya Gazetesi
çok sevecen. Ünlü sanatçının sanatı ka dar ünlü çapkınlıklarını bile büyük bir hoşgörü ile aktarıyor. Sanatçı doğasın dan gelen bu özelliğinin kendisine çok saygılı, özenli olmasına engel oluş turmadığını vurgulayan sözcükler kul lanıyor. Bütün ayrılıkların tartışmasız pek çok kırgınlığın, düş kmkhğnun so nucu olması gerekirken, Berin Na di’nin çizdiği portrede çok büyük bir sanatçı, çok değerli bir insan Mesut
Ce
mil
var.• Nadir Nadi ’den söz açıldığında, kı anılar hep oraya odaklanıyor, en çok Viyana’da başlayan ilk büyük aşk gün leri geliyor. Ayrıldığı nişanlısını unut mak üzere Viyana’ya gönderilmiş Na dir Nadi, orada Berin Nadi ile karşı laşıyor. Berin N adi’ye göre bu çok ro mantik, Viyana’nın olağanüstü doğal güzelliği ve müzik ortamı ile beslenen aşk günlerinin odağında Atatürk, dev- rimleri, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ge leceği var. Doğrusu bana yine çok san sürlü gibi gelmiştir, ama ne kadar
kur-Genel Yayın Yönetmeni Osman S. Arolat: “ Örnek bir insan. Çağdaş bir Türk kadını, ölümü önemli bir kayıp. Cumhuriyetin N adi’yi
kaybetmesinin ardmdan yoluna bilinçle devam etmesi dileğiyle. Bütün çalışanlarına başsağlığı dilerim.”
ÇYDD Genel Başkanı Dr. Türkân Savlan “Çağdaş Yaşamı Destekleme Demeği Genel Merkezi ve tüm şubeleri olarak cumhuriyetimizi geçmişten geleceğe bağlayan simge insan Berin Nadi’nin vefatı nedeniyle
çalarsam kurcalayayım, hep aynı tür den yanıtlar aldım. Berin Hanım doğ ruluğunu vurgulamak üzere, “Nadir’in akhhepTüridye’de, Atatürk ve devrim- ierinde, nasıl kurtulacağunızdaydı. Bu konular açıldı mı çok heyecanlanır, sus mak bilmezdi. Benim de öyle. Biz o de ğerlerle yetiştik. Birbirimizi de onun için çok sevdik” derdi.
Aşk Viyana'da başladı
• Viyana’da Berin Nadi’ye âşık olup peşinden Türkiye’ye gelen Nadir Na di ne yapacağını bilemez konumda. Mesut Cemil yakın arkadaşı. Aşkını içi ne gömüyor. Bir gün Mesut Cemil ile birlikte bir eğlence yolculuğunda, Me sut Cem il’in bir başka kadınla olan ilişkisine tanıklık ediyor. Aşkım kal bine gömmesinin bir anlamı olmadı ğına karar veriyor. Berin N adi’ye açı lıyor. Boşanmadan sonra evleniyorlar. • Berin Nadi önceleri bir gazeteci ile evliliğin renkli bir yaşam
anlamı-ailemize başsağlığı diliyor, acımızı paylaşıyoruz. Şimdi Cumhuriyet’i yaşatmanın tüm sorumluluğunu üstlenenlere güç ve kuvvet gerekiyor. Berin Nadi anısına saygılar..”
Dr. Oryal Gökdemir: “Herkes beni onun doktoru zanneder, oysa bir tek defa muayene ettirmedi kendini, ilaçlarını da gerektiği gibi hiç kullanmadı. Yoksa uzun yaşamasını bu iki nedene mi borçlu? Bilirim şakalarımı severdi, bu kadarmış... Başımız sağ olsun.”
na geldiğini düşünüyor. Sonrasında çok büyük bir sorumluluk, hep sorun lar, sorunlar anlamına geldiğini öğre niyor. Ama çok sevilen bir insan ve bü yük sorumluluklar, idealler olduğun da bütün sıkıntılara katlanılıyor. En büyük hocasının, Nadir N adi’yi çok sevmiş annesi Nazime Nadi olduğunu düşünüyor. Nazime N adi’nin Yunus N adi’nin yanında yer aldığı rol, en zorlu yıllar, İstanbul’dan kaçışları, kat landığı yoksunluklar, Berin Nadi için derslerle dolu. “O yiğit, dayanıklı, sa bırlı kadın bana çok şey öğretti” der du rurdu.
• Berin Nadi için insanların yaşam larının bütünü içinde kendileri ile tu tarlı olmaları çok önemli idi. En çok çizgi değiştirenlere kızardı. Yaşamın da çok önemli yerleri, çok şeyi pay- laşmışlıklan olsa da çizgisinden sapan- lara kendine göre bir çarpı çizerdi. Toplumsal olayların, tartışmaların çok uzağında gibi görünse de akıl almaz bir gözlemci, iyi okur ve izleyici,
ay-Gazeteci Orhan Karavdi: “Örnek Türk kadını Berin Nadi annemizin ölümü bizleri çok sarstı ama Cumhuriyet hep yaşayacak.” Bahattin Can. “ Değerli Berin Nadi Hanım sevgili Nadir Nadisi’ne kavuştu. Toprağı bol olsun ve aydınlıklar içinde yatsın. Elbet hepimizin vücudu sırası geldiğinde toprak olacaktır. Fakat Cumhuriyet ve Türkiye Cumhuriyeti dünya durdukça yükselerek yaşamını sürdürecektir. Bütün
Cumhuriyetçilerin başı sağolsun.”
nntı ustası olduğu için, pek çoğumu zun göremediği boyutların altını çi zer, bir iki sözcükle özetleyiverirdi.
12 Mart dönemi
• Nadir N adi’nin 12 Mart sürecin de, gazetenin yönetiminden ayrılmak zorunda kaldığı, gazetenin çizgi değiş tirmesi nedeniyle de okurlarının pro testosuna uğradığı aylarda, Nadir Na di’nin açışım hafifletmek için, kadın ca komplolar yaptı. Gazeteden ayrıl m ak zorunda kalanları kendisi özel telefonla arar, Nadir N adi’yi yanlız bırakmamalarını isterdi. Zaten ilk kez bu ortamda tanışmıştık. Nadir N adi’yi bir yandan da çok sevdiği kemanı ve kitapları ile oyalama yolunu seçmiş ti. Durmadan yemekler, çaylar düzen liyor, Nadir N adi’nin sevdiği dostlan arasında gazeteden ayn o İmanın acı sını hafifletmeye çalışıyordu.
• Nadir Nadi ve Berin N adi’nin 12 M art ve 12 Eylül sürecinde cezaevle ri, mahkemelerin kapılarını aşındıran Cumhuriyet yazarlan ile dayaıuşma- lan unutulur gibi değildi. Herkesin her sorunu ile bire bir ilgilendiler. 12 Mart sürecinde bir gün gazetecilikten hocam Muhsin Ertuğrul’un telefon edip, çok özel dostlan Nadi ailesi adı na, “Şükran ne olur sık sık Yeniköy’e git Senin için bir şey yapamamış olmak tan çok rahatsızlar. Merak ediyorlar, iyi olduğunu görmek istiyorlar” uyansın- da bulunmuştu. (O dönemin gelişme lerini bilmeyen genç okurlara kısa bir not. 12 M art sürecinde Cumhuriyet önce işverenlerin ilan boykotu ile kar şılaşmış, sonra aile için bir yönetim dar besi ile, solda sayılan yazarlar işten atılmış, Nadir Nadi yönetimden istifa etmek zorunda kalmıştı. Birçok Cum huriyet çalışam da dayanışma olarak istifa etmişti. Ama dünyada örneği ol mayan bir okur boykotu üzerine 9 ay kadar sonra aile için dengeler değiş miş, özellikle Nazime N adi’nin çaba sı ile gazete yönetimi yeniden Nadir Nadi’nin eline verilmiş, ayrılan yazar lar ve çalışanlar gazeteye okurlarla bir likte dönmüşlerdi.)
Davalar, davalar
• Berin Nadi’nin gazetenin sorum lu sahibi olarak açılan sayısız davalar da mahkemelerde verdiği ifadelerin çok renkli bir kitap konusu olacağını biliyorum. Umarım en uzun dönemli tanıklardan Fikret tikiz ya da diğer ar kadaşlar, inançlı, değerleri olan, aynı zamanda çok zeki ve esprili bir insa nın, gazetede çıkmış, haberinin olma dığı, büyük olasılıkla ayrıntılarını bi le bilmediği konularda yazanna sahip çıkışının belgelerinden bir derleme yaparlar. Bir tek Nadir Nadi’nin yar gılanm asında, suçlam a konusunun kimliği ile çelişkisinden çok yaralan mıştı. Atatürk, devrimleri ve devletin sahipliğinde buluştuğu sevgili eşinin, zarar vermekle suçlanmasmdan çok incinmişti. Nadir N adi’nin “Ben Ata türkçü Değilim” kitabında vurgulanan incinmişliği çok içten paylaşmıştı.
• Nadir Nadi sonrasında, yaşamın da anılar ağırlık kazanmıştı, ilişkile rini yakın dostlan ve Cumhuriyet dost lan olarak sınırlamış sayılabilirdi. Za ten her şeye rağmen hiç yitirmediği ne şesi, espri yeteneği bir yana, anılan ile yaşamak ona daha çekici gelir gi biydi. Başta Nadir Nadi, öbür dünya da, en çok sevdikleri ile en güzel anı lardan oluşan bir çerçeve çizmiş, evi ni, fotoğraftan, albümleri, eşyalan hep ona göre yeniden düzenlemiş gibiydi...
• •
Önder
kadın
Cum huriyet’in önder kadım Berin Nadi, gazetesini çok seviyordu. Cağaloğiu binam ızda 75. kuruluş yıldönüm ü pastasını keserken mutluydu. G azetem izi ziyarete gelenler, deftere Nadi’nin ölüm ünden duydukları üzüntüyü aktarırken onun savunduğu Ökelerin takipçisi olacaklarım da yazdılar. Anğı Yayınevi’nden Dudu ve H acı .Anğı, deftere şunları yazmışlar: “Cum huriyet gazetesini yaşatm ak için ne denli çaba sarf ettiğini büiyorum. Cum huriyet gazetesinin ilkelerinden sapm adan yayın yaşam ına devam edeceğine yürekten inanıyoruz.”
