Cumhuriyet
İmtiyaz sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni: Özgen Acar •Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya • Genel Yayın Danışmam: Orhan Erinç •Yazıişleri Mü dürleri: tbrahimYıldız, Celal Başlangıç (Sorum lu) •H aber Merkezi Müdürü: İpek Çalışlar
• Görsel Yönetmen: Ali Acar # D ış Haberler: Ergun Balcı » İ ş - Ekonomi: Dinç Tayanç • İstihbarat: Yalçın Çakır • Yurt Haberleri: Mehmet Saraç • Makaleler: Sami Karaören • Spor: Abdülkadir Yücelman •D ü z e lt me: Abdullah Yazıcı
Ankara Temsilcisi: Mustafa Balbay •H aber Müdürü: Doğan Akın AtatürkBul- varıNo: 125, Kat: 4, Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (7 Hat), Telex: 42344, Fax: (4)4D5027 •İzmirTemsilcisi: Serdar Kızık, H.Ziya Blv. 1352 S.2/3 Tel:4411220 Telex: 52359, Fax: 4419117 •A dana Temsilcisi: Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 3522550-3522601-3522492, Telex: 62155, Fax: 3522570
Müessese Müdürü: Erol Erkut •Koordinatör:
Ahmet Kurulsan •Muhasebe: Bülent Yener
• idare: Hüseyin (¡ürer •İşletme: Önder Çelik
• Bilgi-İşlem: Nail İnal •Bilgisayar Sistem:'
Mürüvet Çiler • Reklam: Reha Işıtman
Yayımlayan »e Basan: Yeni G ün Haber Ajansı, Basın ve Yayıncılık A Ş.
Türkocagı Cad. 39/41 Cagaloglu 34334 İst. PK: 246 İstanbul Tel: (0/212) 5120505(20 lıat)Telex: 22246, Fax: (0/212)5138595 30 KASIM 1993 İmsak: 5.30 Güneş: 7.00 Öğle: 1 i. 58 İkindi: 14.22 Akşam: 16.44 Yatsı: 18.09
ÇGD’ den Sağlar
ve Ardıç'a ödül
■ İstanbul Haber Servisi
-Çağdaş Gazeteciler Derneği Güney Marmara Şubesi kuruluşundan beri
geleneklcselleştirdiği “ Başarı Ödülü”nü, bu yıl Kültür Bakam Fikri Sağlara vermeyi kararlaştırdı. Ç G D Yönetim Kurulu, her yıl verdiği “ak ödüllere” ek olarak, bu yıl, “istenmeyen kişi” ödülüne de Engin Ardıç’ın layık görüldüğünü bildirdi. Ardıç’ın, "Nefret edile edile dikkate alman önemli adam ” olmayı başardığı için ödüle hak kazandığı bildirildi.
KennethConnor
öldü
■ Haber Merkezi -İngiliz
sinema oyuncusu Kenneth Connor 74 yaşında kansere yenilerek dün öldü. Ünlü komedyenin oynadığı pek çok filmin yapımcısı olan Peter Rogers, Connor’un “ Harikulade bir sanatçı ve çok komik bir insan
olduğunu” söyleyerek, “Onu çok özleyeceğiz” dedi.
Kani Güngör
bugün geliyor
■ ANKARA (AA) - Ermeni terör örgütü ASAL A’nın silahlı saldırısı sonucu 1982 yılında K anada’da yaralanan, Ottowa Ticaret Müşaviri Kani Güngör bugün yurda dönüyor. Devlet Bakanlığı ve hükümet sözcülüğünden yapılan açıklamaya göre saldırıdan sonra boynundan aşağısı felç olan Güngör’ün yurda dönme isteğini belirtmesi üzerine. Başbakan Tansu Çiller’in gerekli talimatları verdiği bildirildi.
t
iV,
, ...AIRay-Ban’ını
ver fıstığımı
■ LOPBLRİ(AP)-Tayland’ın başkenti Bangkok yakınlarındaki Lopburi’de yapılan Geleneksel Maymun Festivali, özellikle turistlerin yoğun ilgisiyle karşılaşıyor. Tabii bu, tek taraflı bir ilgi değil. Kendisinegereğinden fazla yaklaşan bir turistin gözlüğünü kapan maymun, ne işe yaradığını anlamaya çalışıyor.
(Telefoto: JEFFWIDENER)
Çocuk hakları
■ İSTANBUL (AA)-BM
Çocuk Haklan Sözleşmesi’ni konu alan ve İstanbul’daki 40 okulun öğrenci temsilcisinden oluşan Türkiye Çocuk Zirvesi ile İstanbul Barosu arasında, çocuk haklannı konu alan bir protokol imzalandı. Buna göre, İstanbul’daki
okullarda çocuk haklan ve haklann savunulması konusunda bir kompozisyon yanşması düzenlenecek. Her okuldan adalet duygusu, hak ve hukuka saygı konusunda gösterdiği duyarlılık nedeniyle arkadaşlan tarafından örnek seçilecek bir öğrenciye plaket verilecek.
KRONOLOJİ
Çevrecilerle İstanbulluların 4.5 yıl süren mücadelesi sonunda ‘beton canavan’ Park Otel, dün yıkılmaya başlandı
MEHMET DEMIRKAYA HÜRRİYET UYMAZ
Park Otel’in fazla katlannın yıkımına dün düzenlenen bir tö renle başlandı. İstanbul Büyük- şehir Belediye Başkanı Nurettin
Sözen, Beyoğlu Belediye Başka
nı Hüseyin .Aslan’ın yanı sıra çevreci kuruluş temsilcileri ve bir grup yurttaşın katıldığı yıkım törenine. “Davet edilirsem seve
seve gelirim” diyen SHP Genel
Başkanı ve Başbakan Yardım cısı Murat Karayalçın katılma dı. Bir ses bombasının pallatıl- masıyla başlayan yıkım çalış masına kompresörlerin delik açmasıyla devam edildi.
Dört buçuk yıl süren bir hu
kuk mücadelesinden sonra
Park Otel’in fazla katlarının yı kımı saat 11.00’de başladı. Tö renden önce, kendilerini Park Otel’in inşaatında çalışan ola rak tanıtan iki-üç kişi, yıkımın İçişleri Bakanlığı tarafından durdurulduğunu gösteren bir yazının fotokopisini dağıttı. Bir ara zabıtalarla tartışan Park Otel çalışanları “Bu yıkım yasal
değildir. İçişleri Bakanlığı’nın yıkımı durdurduğuna dair yazısı var. Bu milli servettir, yıkılır mı”
dedi. Daha sonra yurttaşlarla da tartışmaya giren otel çalı şanları olay yerinden uzaklaştı lar.
Çok sayıda zabıtanın yanı sı ra bir grup çevik kuvvet ekiple rinin de çevrede güvenlik önle mi aldığı yıkım töreninde, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen, Ulus lararası M imarlar Birliği(UIA) Genel Sekreteri Vasili Scudas, Mimarlar Odası İstanbul Bü- yükkent Şube Başkanı Oktay
Ekinci ve dört buçuk yıl süren
hukuk mücadelesinin kazanıl masında önemli bir yeri olan Ayazpaşa Çevre Güzelleştirme ve Yaşatma Derneği Başkanı mimar Yılmaz Zenger birer ko nuşma yaptı.
Nurettin Sözen, tablolarda
ölümsüzleşmiş İstanbul’un si luetini korumak ve hukukun üstünlüğü ilkesini savunmak amacıyla giriştikleri hukuk sa vaşından, dört buçuk yıllık bir mücadele sonucunda “nihayet” galip çıktıklarını söyledi. Mü cadeleye başlarken en büyük desteği semt sakinlerinin kur duğu “Ayazpaşa Çevre Güzel
leştirme ve Yaşatma Derneği
nden aldıklarını söyleyen Sözen şöyle dedi:
“Demokratik kitle örgütleri nin, meslek odalarının, sendika ların demokrasimiz için önemini
ortaya koyması ve de katılımcı demokrasi anlayışımızın güzel bir örneğini oluşturması açısın dan, bu olayı çok anlamlı, çok değerli ve sevindirici buluyoruz.”
Park Otel’in yapımına eski Belediye Başkanı Bedrettin Da
lan döneminde izin verildiğini
ve bunun tamamen kanunsuz bir şekilde yapıldığını öne süren Sözen, şunları anlattı:
“Eski Park Otel’in yerine ya pılmak istenen bu binanın projesi pek çok defa değiştirilmiş ve her seferinde yükseklik birkaç kat daha artmıştır. Mimari
deyimi)-le 3 emsal olan bina, giderek yüksekliğin artması sonucu 16 emsal kadar çıkarılmıştır. Tür kiye’de 16 emsal bina yoktur.”
Konuşmasına, eski Park
Otel’in yıkımıyla İstanbul’un çok değerli bir kültür hâzinesini yitirmiş olduğunu anlatarak başlayan İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Okıay Ekinci.
“Park Otel’i yıkmak demek, tüm İstanbul’u yıkan bir anlayı şın abidesini yıkmak demektir”
dedi. Park Otel’in yıkılmasının herhangi bir kaçak inşaatın yı kılması olmadığını belirten Ok
tay Ekinci, 1980’lerden sonra ülkeye ve İstanbul’a egemen olan; toplum yaran yerine kişi çıkarını önde tutan yağmacı an layışın Park Otel’in yapılması na ruhsat verdiğini söyledi.
Konuşmasının sonunda
“Park Otel’i sadece biz değil, tüm dünya mimarları da istemi yorlar ve bize destek veriyorlar”
diyerek tamamlayan Oktay Ekinci, yıkım törenine katıl mak içınjstaııbul'a gelen Ulus lararası Mimarlar Birliği Genel Sekreteri Vasili Scutas’ı, “Üst
örgütümüzün İstanbul dostu yö
neticisi” şeklinde tanıtarak kür
süye çağırdı.
109 ülkeden bir milyonu aş kın mimarı temsil ettiğini belir terek sözlerine başlayan UIA Genel Sekreteri Scutas, İstan bul Mimarlar Odası ve Büyük şehir Belediyesi’nin dünya şe hircilik tarihine geçecek çok önemli bir çabayı gerçekleştir diklerini belirtti.
“Kente haksızlığa hayır”, “ Park Otel İstanbul seni bu ha linle istemiyor”, “Başka İstan bul yok” yazılı pankartların
asıldığı Park Otel önünde, “İs
tanbul'a Yapılan Haksızlık Dü zeltiliyor” başlıklı İstanbul Büyükşehir Bcİediyesi’nin bil dirileri dağıtıldı. “Park Otel in
şaatı yalnızca bir ‘çirkinlik abi
desi’, bir ‘beton canavar’ değil,
aynı zamanda bir haksızlık, vur gun, bir yağma simgesidir. Üste lik öyle bir yağma ki getirisi açısından yalnızca kalpazanlığa, sahte para basmaya benzetilebi lir” denilen bildiride, olay doğa
ve tarih katliamı olduğu kadar,
M Arkası 15. Sayfada
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen, uzun süren hukuk mücadelesini kazanmanın mutluluğuyla “utanç betonu” na güle güle derken, Gazeteci Yazar Yazgülü Aldoğan da, ‘Park Oteli istemlyorum’yazılı tişortla
‘M uzır bir başparm ak’ eksildi.
• •BERAT GÜNÇ1K AN
Kuzguncuk’da oturup da karşı kıyıyı izleyen şair Can Yücel gökdelenleri or ta ve işaret parmağı arasından çıkan baş parmağa benzetir... Her baş par mak, kente ‘küfür’, kentliye ‘sen benim
gölgemdesin’ mesajını taşır... İşte o
başparmaklardan biri, dün, orta ve işaret parmağın arasından çıkıp ait ol duğu elin ait olduğu noktasına doğru bir yolculuğa başladı. Saatler tam on iki otuzu gösterdiğinde Park Otel'den yükselen bir patlamayla küfür ve göl ge toz bulutunun ardına düştü. Toz bulum dindi, güneş. Park Otel'in üze rine vurdu...
Hikmetinden sual olunmaz ama Ayazpaşa’nın tüm ayazlığı üzerindey di dün. Resmi dilde ‘Kentsel düzenle
me’ halk dilinde ise ‘yıkını’ olan töre
nin başlamasına yarım saat kala bek lenen oldu. “Cumhurbaşkanı gelse
otelimi yıktırmam” diyen Park Otel’in
sahibinin 'işçisi’ sıfatlı taraftarlarıyla
zabıtalar ve izleyiciler arasında tartış ma çıklı...
“Burada iki bin beş yüz kişi çalışı yor" diye önce işçi adına, ‘kongre salo nu olacak’ diye bilim kültür ve sanat
adına, “bitmemiş yetimin hakkı var bu
rada" diye de yazılmış yazılmamış bü
tün dinler adına Park Otel'in varlığını savunan işçinin gözünde işvereni de
“Kendisi için değil, vatanı için” çalışı
yordu. Ara sıra ses tonunu yükseltip de “Bizi otelimize sokmuyorlar efen
dim" diyen işçi, -sonradan adının Mehmet Kahin olduğu öğrenildi- iste
diği sempatiyi toplayamayınca bir kenara çekildi.
“Park Otel, İstanbul seni bu halinle istemiyor”, “Başka İstanbul Yok", “Kente haksızlığa hayır” pankartları
altında yıkımın başlamasını bekleyen ler arasındaki stajyer Avukat Adil
Aygiin için bu yıkım. İstanbul halkı
nın, insana ve çevreye duyarlı insanla rın sermayeye karşı zaferiydi. Aslen Çankınlı, on bir yıllık İstanbullu, sekiz
yıllık Ayazpaşalı bakkal İsa Dökeeekli içinse apartmanların ardından denizin yeniden görülebilmesi için bu yıkım kaçınılmazdı.
Evi. Park Otel’in hemen altındaydı. Denizi engellenmemişti, ama sırtını böylesi bir beton yığınına yaslamak zorunda kalmak ağrına gidiyordu.
Nancv Öztiirk, kırlaşmış saçlarının al
tında maviliği daha da belirginleşen gözlerinin içi gülerek söylendi. “Her
kes yıkılmaz’ diyordu işte yıkılıyor. Bu, büyiik bir zafer.” Elleri titriyor he
yecandan. Emekli mühendis, yaşı Cumhuriyct’e denk. “Adını, Kemal
Saner" diyor, “Üsküdar'a kızıma gidip gelirken vapurda başımı çevirip de bu betonla yiiz yüze gelmeye utanırdım. Şimdi, içim rahat, tadına vara vara yol culuk edeceğim.”
Patlama duyulduğunda kalabalık sendeliyor. Bu Park Otel’e vurulan ilk darbe. Başparmak geri çekiliyor. Can Yücel, Kuzguncuk'tan karşı kıyıya baktığında artık, bir parmak eksik sa yacak...
iz l e n im l e r
Bir kenti savunmak
AYDIN ENGİN____________________________________
Bir kent ne zaman savunulur ya da bir ülke? Peki yıkmak ne zaman haktır ya da ödev ?
Kent ya da ülke bir saldırıya uğramışsa savunmak ödev olur ve hak. Saldırganların kaleleri yıkılırken “yıkmak” eyle mi içerdiği olumsuzluktan arımr. kazanılmış bir zaferin kut landığı bir törene dönüşür.
Dün kentlerini savunan İstanbullular küçük, ama anlamlı bir zaferi kutladılar. Saldırganın kentin bağrına sapladığı be ton bir kaleyi yıkmaya başladılar. Boğaz sırtlarından denize doğru akmaya başlayan beton yığınlarının içine, ardına, da mına. çatısına gizlenmiş; doğudan batıya, güneyden kuzeye kenti kuşatmış “müstevlilerin” saldırılarından biri dün püs kürtüldü. “Şahsi menfaatlerini müstevlilerin siyasi emelleriyle
tevhid etmiş iktidar sahiplerinin” kente layık gördüğü utanç
kazınıyor arlık.
Park Otel’in yerinde yükselen betondan utancın yıkılışı ile ilgili ayrıntılar bu yazının konusu değil. Örneğin, “Ben şura
da, hemen bitişikte oturuyorum. Bu iğrenç şey dikilirken çıkan gürültüden aylarca, yıllarca uyuyamadım. Şimdi yıkılırken de gürültü olacak besbelli. Ama ninni gibi gelecek bana” diyen
teyzeyi anlatmayacağız. Örneğin, Ayazpaşa’yı Güzelleştirme Derneği’nde örgütlenmiş genç kızın izlenimlerini, “Biliyor
musunuz, başlangıçta başaracağımıza inanmıyordum. Çabalı yor. ama inanmıyordum. Şimdi ise... Biliyor musunuz, kendime güvenim geldi. Yanlışı düzeltebileceğimi kavradım. Bu çok şey. Çok...” deyişini aktarmayacağız. Hatta TR T kamerasına ko
nuşan yaşlı ve anlaşılan hayvansever amcanın, “İspanyol
Kralı da beğenmemiş bu beton rezilliği. Yıksanız ne iyi olur’ demiş. Biz görevimizi yaptık işte. Sıra Ispanyol Kralı’nda. O da (ilkesinde boğa güreşini yasaklasın bakalım” derken içi gülen
gözlerinden de söz etmeyeceğiz.
Bizce dün eski Park Otel’in yerinde yükselen o beton yığını nın yıkım töreninde vurgulanması gereken, demokrasinin ele kemiğe bürünmüş zaferidir. Orada dün demokrasi kazandı.
Dün konan noktayla yeni bir aşamaya yükselen “Park
Otel eylemi” bir tohumdur. İçinde aydınlık bir Türkiye ağacı
nı barındıran bir tohum .’
Adım adım
yıkıma doğru
10.02.1978 -Anıtlar Yüksek Kuru lu eski Park Otel’in tarihi anısı olma sına karşın korunması gerekli yapı olmadığından yıkılabileceği kararı al dı.
1983- Anıtlar Yüksek Kurulu tem muz, eylül ve ekim aylarında aldığı kararla eski Park Otel’e ‘ek ilaveler
yapılabilir’ kararı aldı.
20.03.1984- Tur Otel Turizm ve Otelcilik A.Ş’nin hazırladığı Park Otel Planı, Büyükşehir Belediye Mec- lisi’nce kabul edildi.
19.10.1985 - Yeni proje belediyenin danışma kurulunda görüşüldü.
9.12.1985 - Proje, başkanlık maka mına sunuldu.
24.10.1986 - Beyoğlu Belediyesi nce kabul edilen 1/500 ölçekli uygula ma imar planı, Büyükşehir Belediye
Meclisi’nce onaylandı.
1988 - Beyoğlu Belediye Meclisi’nin bir üyesi, Park Otel için yapılması ge reken plan değişikliğiyle ilgili bir tek lifte bulundu.
17.6.1988 - Teklif Beyoğlu Belediye Meclisi’nce onaylandı.
20.6.1988 - Yeni plan, Büyükşehir Belediye Başkanı Bedrettin Dalan ta rafından onaylandı.
4.2.1989 - Plana karşı İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nde dava açıldı.
M Arkası 15. Sayfada
Park Otel’in fazla katlarının yıkımına dün saat 12.30’da patlatılan ses bombasıyla başlandı ve beton blokta kompresörlerle delik açddı. (FOTOĞRAFLAR: ERDOĞAN KOSEOĞLU)
Adım adım yıkım a doğru
■ Baştarafı 16. Sayfada
11.10.1989 - Mahkeme, planla
ilgili yürütmeyi durdurma karan aldı.
Ekim 1989 - Otel sahipleri
mahkeme kararına itiraz etti ve inşaat mühürlendi.
19.12. 1989 - İstanbul 4. İdare
Mahkemesi, itirazı kabul etti ve yürütmeyi durdurma karannı kaldırdı.
20.12.1991 - Turizm Bakanı
Abdülkadir Ateş, “Park Otel
planlarının tekrar incelenmesi”
konusunda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkam’na yetki verdi.
26.12.1991 - Sözen, Park
Otel’-İstanbul
■ Baytar afi 16. Sayfada
kent arazilerine birtakım çevre ler tarafından el konulması ola rak değerlendirildi.
Konuşmalardan sonra yıkı ma, yıkılacak olan kısma yer leştirilen bir ses bombasının patlalılmasıyla başlandı. Bir ambulansın da hazır bekletildi ği yıkımda çalışmalara komp resörlerin delik açmaya başla masıyla devam edildi.
İstanbul Büyükşehir Beledi- yesi'nin yan kuruluşu olan İS- TON, beton blokta delikler açarak demirleri ortaya çıkara cak. Demirler yabancı bir firma tarafından kesildikten sonra betonlar blok halinde indirile cek. Yıkım çalışması bir yılda tamamlanacak.
in avan projesi, uygulama proje si, yapı izin belgeleri ve belediyece yapılmış tüm işlemleri iptal etti.
29.12.1991 - Park Otel inşaatı,
Beyoğlu Belediye Başkanı Hüse
yin Aslan tarafından güvenlik
önlemleri alınmadığı gerekçesiyle mühürlendi.
2.01.1992 - İnşaat ikinci kez
mühürlendi.
Şubat 1992 - Otel sahibi Yalçın Sürmeli, mühürleme işlemine iti
raz etti ve İstanbul 5. İdare Mah- kemesi’ne başvurdu. Mahkeme, mühürleme işleminde hala oldu ğu gerekçesiyle işlemin iptaline ve mührün sökülmesine karar verdi.
26.5.1992 - Park Otel inşaatını
Alman Konsolosluğu binası sevi yesine indiren, 33 katlı otel blo- kunun yapılmasını yasaklayan ve Ağa Çırağı Sokağı’nm açılmasını öngören yeni plan Büyükşehir Belediye Meclisi’nce kabul edildi.
18.6.1992 - Yeni plan Bayın
dırlık ve İskan Bakanı Onur
Kumbaracıbaşı tarafından onay
landı.
24.6.1992 - Park Otel, Beyoğlu
Belediye Başkanı Hüseyin Aslan tarafından bir kez daha mühür lendi.
30.7.1992 - Danıştay, Park
Otel plan ve yapı izin belgelerinin hukuka uyarlılık taşımadığından inşaatın durdurulmasına karar verdi.
8.10.1993 - Danıştay İdare Da
va Daireleri Genel Kurulu Tur Otel Otelcilik A.Ş’nin Danıştay’ ın iptal kararına itirazı reddetti.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
