M
H A B E R
2 Ağustos 1998
Kano ile 4 5 0 0
kilometre
BELÇİKA'DAN başlayıp, İstan bul'da sona erecek bir kano yolculu ğu... Gökhan Türe ve 9 kişilik bir ekip bu ay başlayıp ekim ayında ta mamlayacakları geziyle tüm Avrupa içsularını katedecekler. Gezinin sponsorluğunu Alcatel ve Atlas der gisi yapıyor. Gezinin amacı, "Ren ve Tuna nehirlerine kıyısı olan Avrupa ülkelerini gözönüne sermek, aynı zamanda Tuna'ya dökülen ağır sa nayi atıklarının yarattığı çevre so runlarının yanısıra, nehirlerin ko runması konusunda da dikkat çek m ek." Belçika'nın Anvers limanın dan yola çıkacak olan ekip, Hollan da ve Almanya üzerinden akıntıya karşı 850 km. kürek çekerek Ren nehrini aşacak. Daha sonra 550 km. uzunluğundaki Main-Danube Kana lı geçilerek Tuna nehrinde yolculuğa devam edilecek. İstanbul'a kadar de vam edecek yolculukta toplam 4 bin 500 km. katedilecek.
'Lolita' ABD'de
kablolu kanalda
A BD 'de ı sansüre takılan ve b ü yük stüdyolar tarafmdan dağıtılma ya yanaşılmayan Adrian Lyne'm fil m i 'Lolita' nihayet Am erika'da bir dağıtım cı buldu. Film in A BD ’deki bütün dağıtım haklarını elinde bu lunduran kablolu televizyon kanalı Showtime ve Samuel Goldwyn şir keti, 'Lolita'nın A BD 'deki sinema salonlarında gösterilm esi için bir anlaşmaya vardıklarını duyurdular. Başrollerinde Jerem y Irons ve D o minique Swain'in oynadığı 'Lolita', ABD'de Samuel Goldwyn Films ta rafm dan eylül ayı sonuna doğru büyük ekranlarda gösterilecek. Da
ily Variety' de çıkan habere göre,
hem film stüdyolarının, hem paralı televizyon kanallarının almayı red dettiği filmin ABD'de dağıtım hak larını sonunda 4 milyon dolara geç tiğimiz mayıs ayında kablolu tele vizyon kanalı Showtime aldı. Yine de 'Lolita'nın ABD'deki dertleri bit miş değil. Çünkü çocuk pornografi sini önlemek için çıkarılan 1996 ta rihli bir yasa, "reşit olmayan birini ayan beyan cinsel bir davranış için de gösteren ya da gösterir gibi ya p an " her eseri yasadışı sayıyor.
(Liberation)
Bahçesaray
Internet'te
YILIN en az sekiz ayı hava ko şulları nedeniyle yolları kapalı olan Van'ın Bahçesaray ilçesi 98 yılında ciddi bir atak yaptı. Yerlilerinin dış dünyayla bağlantısızlığı nedeniyle "M ars, Venüs, M üküs (Bahçesara- y'ın eski adı)" olarak tanımladıkla rı Bahçesaray şim di İnternet'e gir m eye hazırlanıyor. Bahçesaray Kaymakamı Süleym an Yıldırım, il çe m erkezinde 1500 yıllık olduğu tahmin edilen kale, kilise, hamam kalıntıları bulunduğunu, aynca ba zı köylerde de benzer tarihi yapılar olduğunu belirterek, "Yörem izdeki tarihi ve kültürel varlıkların tanıtı mı için çalışma yapacağız. Internet aracılığıyla kültürel mirası dünya ya tanıtacağız" dedi. Kahvehanele rinde sadece satranç oynanan Bah- çesaray'da 17-18 Tem m uz gü nle rinde de bir satranç şam piyonası düzenlenmişti.
Türk Popu'nun temel taşlarından
biri olan Özdemir Erdoğan,
1974-1984 arası çalışmalarını
' Besteler-Güfteler' adlı bir
albümde yayınladı. Uç remix ve
on orjinal versiyondan oluşan
albüm, sanatçının kendi firması
Hap'dan çıkmış albümlerden
derlenmiş. Hap çoktan tarihe
karıştı. Ama Özdem ir Erdoğan
hâlâ tamamen bağımsız. İMÇ'de
bulunuyor olmasına rağmen,
kendi adını taşıyan bir firması
var ve kimselere bağlı
olmaksızın, kendi şarıklarına,
albümlerine yalnızca kendisi
karışıyor. Sanatçı ile duvarları
boydan boya Özdemir Erdoğan
albümleri ile dolu olan
firmasında konuştuk.
#
N aim DILMENER
- Yeni albümünüz henüz çıktı. Ço ğunlukla orjinal versiyonlardan olu şuyor. Herkes 'best o f unu yeni baş tan 'yaratıyor' oysa.
Şu an benim şirketimde, benimle ilgili olarak sekiz kaset ve yedi CD var. Aslında 10 kaset olması gere kirdi ama ilk iki kaseti iptal ettik. Benim İMÇ'ye geliş yılım tam ola rak 1985. O yıl çarşıya ilk olarak geldiğimde, eski albümlerinden seçtiğim şarkılarla iki adet kaset yapmıştık; 'Bahar Şarkıları' ve 'Aş kımız Şarkılarda Yaşasın'. Bu ilk iki kaseti sonradan iptal ettik. Ama bu kasetler, yeni yayınladığı mız 'Besteler-Güfteler'e temel oluş turdu. Yeni albüm, bu ilk iki kaset ten seçilen şarkılardan oluşuyor. - Bahsettiğiniz kasetler de, daha önce LP olarak yayınlanmış albümlerden seçilmişti zaten. Demek ki bu CD, bağımsız döneminiz olan Hap'm ilk albümlerinden seçilen şarkılardan oluşuyor.
Hap'dan çıkan ilk albümün 'Ca nım Şenle Olmak İstiyor'. Hatırlar sınız, 'altın künyeli' bir kapağı var dı. Bu albümdeki şarkıların bir bö lümünün -albüme adım veren şar kı dahil- bestelenme tarihleri 1974’dür. Ama albüm 1976 yılında yayınlandı ve o yıl Hey dergisi ta rafmdan yılın albümü seçildi. Bu albümü daha sonra İMÇ’deki ilk günlerimde -ki artık LP diye bir şey kalmamıştı ve henüz CD baş lamamıştı- kaset olarak
yaymla-dım adı 'Aşkımız Şarkılarda Yaşa sın' oldu. Bu ilk iki kasetimi Yonca dağıttı ve aşağı yukarı bir yıl için de 80 bin civarmda sattılar. Bu ka setler Yonca'da bir yıl kaldı. Sonra ben İMÇ'de bir yer kiraladım, ka setleri Yonca'dan aldım ve iki ka setle de burada işe başladım. - Türk Popu'nun öncülerinden birisi niz. Bize o günleri anlatsanız biraz, kim vardı, ne yapılırdı?
Müzikle içli dışlı bir aileden geli yorum. Özellikle anne tarafım. Annem piyano çalardı -klasik batı müziği... Dayım da hem keman, hem piyano... Zaten bizim eve pi yano, annemle birlikte çeyiz ola rak gelmiş. Onunla büyüdüm. Her türlü oyuna, yaramazlığa, afacan lığa çok düşkün biri olmama rağ men yalmzca annemin piyanoda çalmaya başladığı herhangi bir no ta beni bu oyunlardan koparabili yordu. İlgimi farkettiğinde annem de bir şeyler öğretmeye başladı ba na. İşte, şöyle oturulur, şöyle yapı lır diye... Fakat tabi sonra, gençlik yılları ile birlikte gitar hevesi baş ladı bende. 1940 doğumluyum ve bizim kuşak o rock'n roll fırtına sından çok etkilendi. Fats Domino, Bili Haley, The Platters... O sırada Bili Haley'in bir filmi gelmişti, de falarca gittim ben o filme. Aklım fikrim bir gitar almaktaydı o gün lerde. Sonradan aldım da. Ve gitar çalmaya başladım. Lise bir-iki tale- besiydim ö günlerde. Gitarım ne deniyle okulda çok popüler bir ha le geldim. Okulumuzun diğer okullarda verdiği konserlere ben de gönderiliyordum. Zaten okulu bitirmemde gitarınım etkisi epey fazla olmuştur. Askerlik günlerim de Arif Mardin'le, İsmet Sıral'la, Süheyl Denizci'yle tanıştım. İsmet Sıral'la dostluğumuz 63-64'lerde başladı. Onun orkestrasında çalış tım. Bir yıl da İsveç'teydik birlik te...
- Ayten Alpman'larla birlikte mi? Onlar da o yıllarda İsveç'teymişler... Büyük bir şevkle bahseder o günler den. Herkes oradaymış galiba. Başta Ella Fitzgerald olmak üzere...
Bu konu önemli. Biraz daha önce sinden alalım; 50'lerde radyoda Fransız egemenliği vardı. Fransız ca şarkılar çalınırdı çoğunluklu, bir de tangolar. Arjantin tangoları filan... Bu tangolara öykünülerek yapılmış Türkçe tangolarımız da var o yıllarda. Fehmi Ege, Şecaat tin Tanyerli'nin yaptıkları... Artık Türk inşam yüzünü tamamen ba tıya dönmüş ya, bunlar var önü müzde artık. Müzikholler, filmler deki şarkılar, Fransızca şarkılar, tangolar... Zaten Arjantin tangoları
da Paris üzerinden ulaştı bize. O sırada Paris çok 'in' biliyorsunuz. Türk entelektüellerinin hepsi ora da. Biraz da Viyana etkisi var... Al man kültürüne daha fazla ilgi du yanlar gidip geliyor oraya da. Ama esas olarak Fransa etkili o za man. Arjantin tangoları geliyor ve bunlardan etkilenen Fehmi Ege ve diğerleri de 'Türkçe tangoları ya pıyorlar. Türkçe söylemek böyle başladı. Beş altı tane de taş plak basan yabancı firmanm temsilci likleri var. Odeon, His Master Vo- ice -'Sahibinin Sesi' yani- Grafson gibi büyük firmalarm temsilcileri... - Ülkemizde plak basımı epey erken başlamış...
Evet, oldukça erken. Neticede, bu Türkçe söyleme modası başladı ğında, ben İsmet Sıral Orkestra - sı'nda çalışıyordum ve biz eski usul devam ediyoruz. Sonra İsmet Sıral Orkestrası dağıldı ve orkast- ranın bir kısmını ben aldım; Özde mir Erdoğan Orkestrasını oluştur duk ve Tarabya'da çalışmaya baş ladık. 1968 yılında...
- Yıl 1968 ve siz hâlâ Türkçe söylemi yorsunuz. O halde epey geç kalmış sınız! Artık Berkant var, Kamuran Akkor var... Peki, nasıl tanıştınız Se zen Cumhur Önal'la?
Ben bağlı bulunduğum değerleri öyle kolay kolay terkeden biri de ğilim. 65'de İsveç'ten döndüm; aşağı yukarı herkes Türkçe söyle meye başlamış ama ben yine de ilk Türkçe plağımı yapmak için 68'le- rin sonuna kadar bekledim. - Hâlâ caz söylemek istiyorsunuz...
Ben müzik ile ilgiliydim, hâlâ da öyleyim. Müziğin armonisi,
içeri-ği, notaları... Bu müzik Türkçe söylenmiş, İngilizce söylenmiş pek umurumda değildi. Sonrası şöyle geldi: 68 yılında ülkenin en iyi gi taristi seçilmiştim ama çalıştığım yer haftada 60 lira ödüyordu bana. Aslında 66 liraydı ama, 6 lira da tasarruf bonosu karşılığı kesiliyor du. O sırada Tanju Okan -Allah rahmet eylesin- Klüp 12'de çalışı yor o zaman, İstanbul'un en popü- İer gece klüplerinden biri ve bir gece için 400 lira alıyor...
- Siz haftada 60 lira alıyorsunuz ve Tanju Okan gecede 400 lira...
Sezen Cumhur Önal devreye o sı ralarda girdi. Ben 67'nin sonunda evlenmiş ve Şişli'de oturuyordum. Tesadüfi bir şekilde komşu çıktık. O da oralarda oturuyordu. Admı duymuştum ama pek de ilgilendi- ğim biri değildi açıkçası. O benim le ilgilendi. Araya bililerini soktu, tanıştık. Israr edip duruyordu, "Gel, Türkçe plak yapalım sana," diye. Türkçe plak yaparsam fiyatı mın artacağım söylüyordu. Bir sü re direndim ama başka yolu da yok gibi görünüyordu. Yeni evliy dim ve çok parasızdık. Masraftan kısalım diye, yemeğe annemlere filan gidiyoruz... Ya da patlıcan ucuz diye, evde hep patlıcan ye meği pişiyor... O kadar zor du- ■ rumdayız ama ben direniyorum kendimce... Ama Sezen Cumhur her gün bu konuyu getiriyor önü me; "Bak sen oralarda harcanıyor sun, haftanm sonunu böyle zor ge tiriyorsun, bodrum katlarda otur mak sana yakışır mı, en iyi gitarist seçilmişsin ama böyle sürünüyor sun," filan... Ama kendimi diğerle rinden farklı da görmüyordum.
belmem ne,"... Bu sefer de bir ba kıyorsunuz herkes böyle şeyler yapmaya başlamış. Sonra bir akıllı çıkıyor, toplumdaki seks açlığını fark ediyor, "yatağıma gel, hepsi senin mi kız," diyor. Şehire gelmiş olan şaşırıyor tabii. Köydeyken çeşme başmda bir kızla buluşursa vurulacağım bilen bu adam, "de mek şehirde böyle," demeye başlı- • yor. Demek istediğim popüler ol
mak için müzik şart değil. Gelece ği okuyacaksınız. Zaten ben çoğu meslekdaşıma şaşırmışımdır. Bü tün gece dışardalar, gezip duru yorlar... Lokantalar, klüpler... Peki bu adamlar ne zaman çalışıyorlar, ne zaman etüd ediyorlar, yaratı yorlar? Yok, hep geziliyor. Çünkü onlara lazım olan şeyleri hep gez dikleri yerlerde buluyorlar. Bu ara moda nedir, nasıl yaşanıyor, ne konuşuluyor diye... Ondan sonra eve geliyorlar, 'takıl bana' diye sözleri döşeyip, üstüne basit mü ziklerini oturtuyorlar ve yutturu yorlar. Şuraya iki keman, altına disko ritmi filan... Tutar elbette! - Nesye başa dönelim. Israrlara da yanamayıp Sezen Cumhur Önal'la çalışmaya başlıyorsunuz...
Başladım ve böylelikle de para kazanmaya başladım. 'Duyduk Duymadık Demeyin' rekor
sevi-"AŞK ŞARKILARININ UNUTULMAZ BESTECİSİ"
ÖZDEMİR ERDOĞAN YENİDEN ARAMIZDA
2
J U 3
“İyi müzik yapmak ve popüler olmak çok başka şeyler. Bu bütün dünyada böyle. Hep böyleydi. Mozart değil, Salier popülerdi. Popüler olmak için müziğe çok az ihtiyaç var. Popüler olmak için asıl gereken zeka. Memleketin gidişini takip etmek gerekiyor; 'yükselen değerler1 nedir diye. Mesela köyden kente geçiş hızlandığında, bir sürü ezik insan şehirleri doldurduğunda, 'acılı arabesk' hemen keşfedildi."
Bütün cazcılar öyleydik. Hepimiz sürünüyorduk. Ama ortada olup bitenleri hep en son ben öğreni rim. Hiçbir zaman "what's going on" diye kulaklarımı açıp, neler olup bittiğini öğrenmek isteyen bi ri olmadım. Ben sabahtan akşama kadar plaklarımın başmda, filanca gitarı nasıl çalmış, öbürü nasıl söy lemiş diye dinleyip, inceleyip du ruyorum. İşimiz gücümüz müzik o zamanlar. Plaktan 'parça' çıkar maya çalışıyoruz... İsmet abi de bir yandan "Ya, Özdemir bırak Alla- haşkına bunları, gelip geçici bun lar... Otur oturduğun yerde sen ca zına devam et," diyor...
- Doğru söylemiş... O günlerden bu günlere kadar gelebilen ender isim lerden birisiniz.
Şu ilk Türkçe plağım konusunu sonraya bırakıp bu konuyu açalım o zaman. Şimdi bakın, iyi müzik yapmakla popüler olmak çok baş ka şeyler. Bu bütün dünyada böy le. Hep böyleydi. Mozart değil, Salier popülerdi. Popüler olmak için müziğe çok az ihtiyaç var. Po püler olmak için asıl gereken zeka. Memleketin gidişini takip etmek gerekiyor; 'yükselen değerler' ne dir diye. Mesela köyden kente ge çiş hızlandığında, bir sürü ezik in san şehirleri doldurduğunda, 'acılı arabesk' hemen keşfedildi. Adam okulda dayak yemiş, askerde da yak yemiş, hiç kız arkadaşı olma mış, bir kızın elini büe henüz tut mamış... Siz şimdi kalkıp "ah ben seni şöyle sevdim, aldılar seni baş kasına verdiler, ölem ölem, gidip kendimi intihar edem, seni kaçı ranı, dağlara bilmem ne yapam," diye şarkılar yaparsanız tutmaz mı? Tutar. Biraz da yanık söylerse niz... Adam zaten şehire kendini zar zor atmış, bir kapıcılık belki bulmuş, belki bulamamış... Belki bilmem nerelerde bir gecekondu oturtmuş filan. Aaa, bir bakıyor kendi sesi bu, onun hayatı bu. Sonra başka bir devir açılıyor. - Moda ne ise, müzik de onun peşin de zaten.
Öyle. Adam bağlaması ile çıkıyor ortaya. "Kardaş, özgürlük, bağım sızlık, tabancamı unuttum helada,
yede sattı, maddi anlamda baya ğı ferahladık ve ben tamam de dim, yabancı şarkı söylemenin alemi yok artık.
- Kendi müziğinizi kendiniz yarat maya karar verdiniz.
Başka türlü nasıl olacaktı? 'Bahar Gelince'yi asıl söyleyen adam be nim versiyonu dinlese ne düşü nürdü acaba diye hep merak et mişimdir.
- Nicola Di Bari... Kıskanırdı her halde. O kadar iyi bir şarkınız ki o..
Teşekkürlür... Ama onun şarkısı o, benim değil. Bu ikilemi bir sü re yaşadıktan sonra kendi şarkı larım çıkmaya başladı.
- Bu son albümde de çoğunlukla bunlar yer alıyor zaten. Peki neden üç tanesi remix?
Tamamen teknik nedenlerle. Bu albümde temel teşkil eden 'Aşkı mız Şarkılarda Yaşasın' kalıbı öy le çok kullanıldı ki, sonuçta bu remix edilen üç şarkının yeniden kullanılabilecek durumu kalma mıştı. Biz de bunları baştan yap tık.
- Yani yeniden çalındı, yeniden söy lendi.
Evet, tamamen yeniden yapıldı lar.
- Sırada ne var?
Bu albümde 1984 yılma kadar gel dik. Kendi geçmişimi kendim ar- şivliyorum bir şekilde. Sırada 1984 sonrası var. Levent Kırca ile yap tıklarım, televizyon dizileri için yapılanlar... Bir sonraki albümde bir başka dönemi belgeleyeceğim.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
