• Sonuç bulunamadı

DİE UNTERSCHiEDLiCHEN LEİSTUNGSMERKMALE UND DEREN STEiGERUNG DER İM FORSCHUNGSiNSTiTUT FÜR GRÜNLAND UND TiERZUCHT-ANKARA GEHALTENEN RİNDER

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "DİE UNTERSCHiEDLiCHEN LEİSTUNGSMERKMALE UND DEREN STEiGERUNG DER İM FORSCHUNGSiNSTiTUT FÜR GRÜNLAND UND TiERZUCHT-ANKARA GEHALTENEN RİNDER"

Copied!
9
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Tar/a Bilkl/en Merkez A 1'O$llrInCl Ensriliisii DerglSl (-IU, J995

ANKARA <;::MZAE'DE YETi~TiRiLEN SIGIRLARIN <;::E~iTLi VERiM 6ZELLiKLERi VE BUNLARIN

ARA~TIRILMASI 1. Geli~me ve Ya~ama Giicii Ahmet GURBUZ1 Mchmet APAYDIN" J, Dr. Tar/a Bilki/en Merkez Ar$a$llrIna EnsL\Jiid. ANKARA 2, Tar/a Bilkl/en A/erkez Ar$C1JllrlnCl Ensi..\fiid. ANKARA

OZET :Ankara ('MZAE'dc ycti~tirilen Siyah Alaca (S,A.), S.A.X Ycrlikara (Y.K.) mclezi vc Esmcr (E) slgnlann gcli~mc vc ya~ama giicii ara~tmlnll~l1r. Biiyumc, crkcklcrdc 15. ay \'C di~i1crdc ilkinc damlzlikta kullanllla ya~l11a kadar takip cdilmi~tir.

('c~itli doncllllcrdcki canli agnhklar bakulll11dan cn yiiksck degcrlcr Esmcrlcrdc bulunlllu~, bunu snaslyla Siyah Alaca vc Mclezlcr izlcllli~tir. Ya~ama giicu baklml11dan isc S.A. buzagllar Esmcr vc melezlcre kar~1 bir ustiinlUk tcmayiiHi gostcrmi~tir. Ustiin vcrimli crkck dollcrin danllzhkta kullal1llmasl ilc yl1dan ylla bir ilerlclllc tcsbit cdilllli~tir. Danlll.lik sC'Yiminin 6. ay aglrligl11a gorc yapl1maslyla 12, vcya 15. ay aglrligl11l11 daha isabctli tahmin cdilcbiJcccgi. ancak sclcksiyonun daha crkcn yapllmasl11l11 faydalan goz oniinc al1ndl11,ll1da 3. ay a11,lrl111,ll1l11 da tcrcih cdilcbilcccgi dii~iiniil mclidi r.

DiE ITNTERSCIliEDLiCliEN LEiSTtJ!'iGSMEIU.:MALE l;:\,D DEREN STEiGElUiNG DER iJ\l FORSCIHlNGSiNSTiTFf l'fJR GRiiNL\ND

llNl> TiERZl!CIIT-ANK\RA GEII.\LTENEN RiNnEH

ZUSAMMEN}'ASSllNG : Die Gewichlsenf1l'ickl/lnf!, und Oherlebensrnte der illl rCJrschllngsinlilul fiir Grunland lind Tierzuchl-ANK,4R·j gehallenen Rimier 1'011 Schwarzh/lnle (.)b), Sh x Yerlikara (1'.K.) unt! Braunvieh (B) I1'lInden unlersuchl, Das /lochsllllll ll'urde his ZUlli Aller von 15 J\/onalen bei lIIanlichen und his Z/lIII Aller von der crslen Deck/lng hei weihlichen Kalhem elj(Jlgl.

ffinsichllich der K(jrpergewichle hei den verschiedenell Lehensperiodell 1l'lIrden die h6chslen lfierte beilll B gejllnden, das in der Reihe Sh lind Sh x rK. vel1hlgl waren. Jedoch hal Sh hinsichllich der Oberlebensrale cine Oberlegenstendenz gegeniiher Blind Sb x LK. gezeigt, l\/il del' als Zuchttiere Venl'endllng der heslen lIIannlichen Nackollllllen 1l'lIrde eill Forlschrill von ./ahr zu Jahr jesfgeste/lt. H'enn die Zuchlau!>lI'ahlnach delll sechslen A/onalengewichl dllrchgeflihrl wirel, hJnnen die J2. bzw J5. Monalengewichte noch Irefjend geschiitzl werden. Wenn aher die I'orleile der zu jruh durchgejuhrten selektion heachtel werelen, wird allch das 3. ,\fonalengewichl denkend hevorgezugl.

GiRi~ Islanmda kullamlmalanyla ba~lanml~tlr

(BIYTKOGLU. 1971).

Ce~itli vcrimlcr baklmmdan Holstein slglr Irkmm Ttirkiyc'ye

yetersiz olan ycrli IrklanmlZln vcrimlcrini soze deger ol~tide getirili~i 1958 yllmda

artlrmak ve saf yeti~tirmck amaclyla uzun Dunya Kiliseler Birliginin yardllTIlyla

yillardan beri kOltUr Irklan ithal olmu~tur, Aym kanaldan Esmer. Jersey,

edilegelmi~tir. Ba~langl~ta bunlar kcndi Angus \'e Hereford Irkmdan slglrlanda

aralannda ~iftlc~tiriJmediklerinden yerli getirilmi~tir (GUVEN, 1977), Esmer ve

Irklar arasmda kaybolup gitmi~lcrdir Holstein \'e klsmen de Jersey Irklannm,

(BlYIKOGLU, 1971). Planh halk tarafmdan daha ~ok benimsendigi

degerlendirme Ise, 1925 yllmda gcrek~esiylc, ithaline devlet ve ozcl sektor

Avusturya'dan getirilcn Montofon ilc tarafmdan daha ~ok aglrhk verilmi~tir. Bu

Macaristan'dan getirilcn Simcntal Irkmdan slglrlar bir yandan dcvlct kurulu~lannda saC

slglrlann, bir yandan Karacabey Harasmda olarak yeti~tirilir ve ozcl yeti~tiricilere

saf olarak yeti~tirilirken diger yandan da uJa~tlflhrken diger yandan da devlct

muessesedeki ve halk elendeki verli Irklann mticsseselerinde ve ozel mtiessesclcrde ycrli

(2)

StH

"Crimi

agll' basan kombinc

\'crimli bir O\a Slglfl olmasl. i~lcll11clcrin

~C\TC raklbrlcrinin yClcrsizl igi \'C saghk

hizmcllcrinlll noksanllgl gibi

olumsuzluklan dcgcrlcndircrck Siyah

Alacalann gcnclik kapasilcsindcn yclcri

kadar layda saglanamlyacagl dii~unccsiylc

Islahl Hayvanal Komisyonu bu lrklll Orla

Anadolu Bblgcsinc girmcsini yasaklanll~lIr,

Bunun ycrinc ~C\TC ~arllanna uyul11

kabiliycli \'C Cl-sul \'crimi ybnundcn

lalminkar bulllllan Esmcr Irklll yayilmasl

islcnmi~lir Nc \arki. sliWn iyi fiat bulmasl. A\TlIpa orijinli Siyah Alacalann gcrck sa nannm \'C gcrcksc mclczlcrinin bcsidc dc

iyi ncticclcr \'crmcsi ncdcniylc ycti~tiricilcr

lararllldan Siyah Alacalara olan ta1cp ycr

ycr ESl11crlcrc olandan daha razla olmu~tur,

Bunun sonucunda. bncclcri Esmcr Irk

yCli~tircn rcsmi kurulu~lar. Esmcr Irklll

yalllnda. hlzla Siyah Alacalara ycr

\'crmi~lcrdir Nilckim 1975 yIllllda kultlir

Irklannlll <Yo :i I, I'ini olu~luran Siyah

Alacalar IlJ~~ yIllllda <Y.) 5()'ya

~Ikml~lardlr, Buna kar~I1lk 1975 yIllllda %

61. 7 olan Esmcrlcr. 19~X villllda . % "37\c.

du~mu~lcrdir (ANONYMOUS. IlJlJ4)

Sorunun aydlllialilmasl i~in Orta

Anadolu Bblgcsinin ~c~itli ybrclcrindc

ycli~tirilcn ESlllcr vc Siyah Alaca Irkl sl!w1ar ilc bunlann ycrli slglrlarla olan

~c~itli dlizcydcki mclczlcrinin dbL suI.

gcli~mc vc ya~ama gucu gibi ckonomik oncmi olan ozclliklcrinin bilimscl \'crilcrc

dayal1llarak dcgcrlcndirilmcsi ycrindc

olacaktlr Bu a~alllaYI takibcn Tlirkiyc'yc

gctirilcn ha~"\"anlann ct \·c sut vcrimlcrini

talmin cdici diizcylcrdc tutmak vc

yiikscltmck i~in surckli sclcksiyon

programlan haZirlamak \C uygulamak

gcrckmcktcdir, Aksindc. hcm dcgi~cn ~C\TC

~al1Jannlll clkilcri vc hcm dc amaca uygun olan danllZllk boga vc incklcrin etkili bir

yolla sc~ilmcmcsi ithal ha)Yanlann ~c~itli

vcrimlcrindc bir dll~li~c yol ayabilmcktc vc

dcjcncrasyon gorunliilcri bclirmck1cdir

Hay\'anlann ~c~itli \'crimlcrindcki du~mc'yi

onlcmck vc \'crimlcrini yiikscltmck ~c\Tcscl

diizcnlcmclcrc ck olarak ancak ctkili bir sclcksivon ilc miilllkun olmaktadlr Etkili bir sclcksiyon programl hazlrlayabilmck

i~in iizcrindc durulan karcktcrlcrin kahlllll

dcrcccicri. varyanslan \'c karaktcrlcr

·u

arasll1daki

gcnctik

korc1asyonlann

bilinmcsi gcrckmcktcdir

Dlkc hay\'anclhgll1a bir von

\crmck \'C yukanda bahscdilcn sorunlann

~bziimllllc 1~lk tutmak amaclyla Ankara

(MZAE'dc yuriitiilcn bu ~ah~ma ilc

sorunlln tckrar ara~tlfllmasl vc ara~lIrll1alar

1~lglllda bilimscl csaslara dayanan

sonll~lann ortaya konmasmda yardimci olmak uzcrc:

- Siyah Alaca. Esmcr \'c S.A. x

Ycrlikara mclcz gcnoliplcrin ~e~itli ya~

doncmlcrindcki gcli~mc vc ya~ama giicu ilc

ilgili bzclliklcr tcspil vc mukaycsc

cdilmi~tir

- Eldc cdilcn \'crilcrc davanarak

crkcn ya~ta bclirlcnccck bir sc~ill1lc cldc

cdilcbilccck ba~an tarll~lhTIl~ \'C ilcri

ya~lardaki gcli~mclcrin daha crkcn ya~larda

bclirlcnmc imkanlan Icsbit cdilmcvc

~a h~ II nll ~t Ir,

- Damlzhk sc~imindc listiin vcrimli

crkck dollcrin sc~imi ilc populasyonun

gcnotipik scviyclcrinin yildan yila arllfllma

imkanlan ara~tlflhTIl~tlr

MATERYAL VE YONTEM Matc~'al olarak Ankara (aylr­

Mcr'a \'C Zootckni Ara~ttrllla Enstitiislindc

ycti~tirill1lcktc olan Siyah Alaca, (S.A.)

Esmcr (E) vc yc~itli kan diizcyli S.A. X

Ycrlikara (Y,K,) mclczi slglrlar

kullanllml~tl r,

Di~i vc crkck blizagilann hcpsi

bii)ij(ulmii~ \'C di~i buzagilann gcli~mclcri

ilk inc danllZhk kullanma ya~ma. crkcklcr

isc 15 ayhk ya~a kadar takip edilmi~lir

BuWn buzagilar aYIll bakllll \'C bcs1cmcye

tabi tutulmu~tur Altl ayhk ya~ta crkck vc

di~ilcr birbirlcrindcn aynlarak ayn

padokslarda bll~i.iliilmii~iir Dogan biitiin

buzagilar lartIlml~ \'C kulak numaralan

takIlml~tlr Buzagilann dogum tarihi,

analann ya~1 vc canh aglrhgl, dogum ~ekli,

cinsiyct \'C dogum aglrhklan

kaydcdilmi~ir Erkck buzagilarda 3" 6.,

12, \'C IS, ay canll aglrhklan; di~i

buzagllarda isc bu ozclliklcrc ilaveten ilkine

damlzhkta kullanma ya~J vc canh aglrhgl

tcsbit edilmi~tir Diivelcrin ilkinc

daIllIzhkta klillalllimasma karar vcrilirkcn

(3)

Ankara (';\ flAE'de Yelli'lmlen ,,"[;II-Ianll (',\,1/1, r'emil Ozell'kh'n l'e l3/1n"ml1 ,·1 r"$lmll//us,

vc IS, ay tartlml alll1an Siyah Alaca \'C Esmcr di.ivclcr 300 kg: Illclczlcr isc 280 kg canh aglrhktan itibarcn boga~a vcrill11i~lcrdir,

Hcr yJl gcli~mc vc cbc\'c\'n ozclliklcri dikkatc ahnarak cn iyi iki S.A \'C bir Esmcr dana danllzlrga aynlnll~tlr.

Ait Slll1 r sayIlan farkh oldllgundan cldc cdilcn \'crilcr iizcrinc ctki cdcn raktorlcrin ctki miktarlan \'C bunlann

toplam \'aryansa katkJlannll1

hcsaplanmasll1da "En kii~iik karalcr Mctodu" l11odcl-1 kulla11111ll1~tlr (HARVEY. 1975), Etki l11iktarlan hcsaplandIl<1an sonra bunlann oncm kontrolll "Varyans Analizi" yardll111yla yapJll11l~tIr.

BllLGllLAR VE TARTI~MA

I. Geli~me

Gcnotip. cinsiyct \'c yJllar itibariylc ~qitli ya~ doncl11lcrinc ait ortalal11a canh aglrlIklar \'C incclcncn rakt6rlcrin oncmlilik tcsti sonll~lan ('izclgc I'dc ozct olarak vcrilmi~tir.

C;:izclgc I incclcndigindc dogllm aglrlIgl baklIl1l11dan cn yiiksck dcgcr 38.2 kg ilc Esmcr buzagilarda blllllnmll~. bllnu 35.5 kg ilc S.A \'C 34.0 kg. ilc dc l11c1cz buzagllar izlcl11i~lcrdir. ESl11cr Irkl buzagIlar i~in cldc cdilcn dcgcr. ALI(' (1913)'m bildirdigi dcgcrlc lIyUl11 i~indc blllunmaktadir. S.A \'c mclcz bllzagIlara

ili~kin dogum aglrlIklan litcraWr

bildiri~lcriylc kar~I1a~tlflldlgll1da. cldc

cdilcn bu dcgcrlcrin SEZGiN (1976) in

Siyah Alaca. AKCAN \'C ALPAN

(1984)'111 S.A \'c I11clcz. GURBUZ \C ark.

(1993 b)'111n S.A X G.SK.G 1 mclcz

bllzagJlarda bildirdiklcri dcgcrlcrdcn bU)iik; ALlC;: (1973)'111 Al11crikan kokcnli Siyah Alaca. CENGiZ (1982)'in Ko~a~ TiM'dcki Siyah Alaca buzagJlarda bildirdiklcri dcgcrlcrdcn kii~Ok: APAYDIN vc ark. (1984 )'nll1 Si\ah Alaca. GURBUZ vc ark. (1993 a. 1993 b. 1994)'nll1 S.A S.A x Y,K. G2 \'C S.A X G,S,K. G2 l11clcz

buzagIlarda bildirdiklcri dcgcrlcrlc uyum

i~indc olduklan anla~IJl11aktadlr.

C;:c~itli ya~ doncmlcrindcki canlr aglrlIklar incclcndigindc E Irkll1 S.A \'c mclcz gcnotiplcrc: S.A Irkl11l11 mclcz

aglrlIgll1da oldllgll gibi. bOUin ya~ doncmlcrindc korlldllklan gorOll11cktcdir ('izclgc I). Nitckim yapdan varyans analizi sOl1l1~lan bllnll dogrlllal11l~ \'c gcnotip glUplar arasl11daki rarklar bOWn ya~ doncl11lcrindc oncml i bu 11Inmll~tll I' (P<O.O I).

Siyah Alaca. Mclcz \'c ESl11crlcr 1~111 tcsbit cdilcn 3. av aglrlIklar. ARPACIK (1980). CENGiZ (1982). AKMAN (1982) \'C AKCAN \'C ALPAN (1984)'111 bildirdiklcri dcgcrlcrdcl1 bOyllk: ALI(' (1973) \'C SEZGiN (1976)'in bildirdiklcri dcgcrlcrdcn biraz kO~Ok: APAYDIN \'c ark. (1984). GURBUZ \'C ark, (1 1)93 a.b)'nl11 bildirdiklcri dcgcrlcrlc llylll11 i~indc blliunmaktadlr.

Si\'ah Alaca. Mclcz \'C Esmcr gcnotiplcr i~in hcsaplanan 6, \'c 12, ay aglrhklann. ycrli kaynaklann bildirdiklcri dcgcrlcrdcn gcnclliklc bOyOk (ALI('. J973:

SEZGiN. 1976: ARPACIK. 1980:

CENGiZ. 1982: AKMAN. 11)82: AKCAN vc ALPAN. 1984): yabancl kaynaklann bi Idirdiklcri dcgcrlcrdcn kii~uk (KORMACHEV. 1973: PINDAK \'c ark,.

1974: NOORD \'C OLDENBROEK.

11n9): baZl ycrli \'c yabancl kaynaklann

bildirdiklcri dcgcrlcrc bcnzcr (RAICU \·c ark.. 1978: GURBUZ \'C ark .. 1993 a \'c b) oldllgll gorO Imd.1cdi r.

Bll ~alI~mada S.A. Mclcz \'c ESl11cr gcnotiplcr i~in saptanan slraslyla 335.4. 325.8 \C 345.3 kg'llk IS. ay canII aglrlIklar. KORMACHEV (1973) \'C RAiCU \'C ark. (1978)'11111 bildirdiklcri dcgcrlcrdcn kCu;Ok: AKMAN (1982) \'C

AKCAN \'c ALPAN (I 984)'nl11

bildiri~lcrindcn yOksck: GURBUZ \'c ark, ( 1994)'nll1 bild irdiklcrinc bcnzcr \'c ~ok \'akll1dlr.

('izclgc I'c gorc crkck bllZ<lgJlann di~i bllzagIlardan 1.6 kg daha aglr dogdllklan \'C bu OsWnlOklcrini ~c~itli ya~ doncmlcrindc tckrarladlkJan gorlilmcktcdir. Cinsiyct gruplan arasll1daki rarklar biiWn ya~ doncl11lcrindc istatistik oJarak oncmli bulunmll~tur (P<O.O I), Vanlan sonu~lar. GURBUZ \'C ark. (1994 )'nlll bildirdiklcri dcgcrlcrlc UYlll11 i~indc bulunl11akladlr.

('izclgc I'dc gorOldiigO gibi. cn yiiksck dogum aglrl@ 37.8 kg ilc 1985 Yllmda. cn do~ok isc 33.7 kg ilc 1981

(4)

C;:izclgc 2. ilkine Danllhkla Klillanma Ya~ vc Canh Aglrhklanna Ail En Kii"iik Karcler Ortalamalan

ilkine Damlzhkta Klillanma

Ya~ Canh AgIfhk

FaktOrler n x x

BekJcncn Ortalama I-t8 622.8 39-t.8

Genotip

**

Siyah AJaea 100 593.7 388.1 b Mclez 31 630.1 37-t.\ b Esmer 17 6-t-t.6 422.2 a 'I'll

**

1979 23 566.5 bd 36-t.2 b 1980 23 73-t.7 a 417.2 a 1981 2-t 6-t8.2 aed 395.8 ab 1982 23 598.6 be 382.6 ab 1983 20 676.7 ae 413.5 a 198-t 19 606.6 be 409.1 a \985 16 528.3 b 381.2 ab *: P<0.05: ** P<().OI

a. b. e. d : AYIlI siitunda rarkli harfleri la$lyan gmplar arasl rarklar oncmlidir (P<0.05).

yildan yJla dogllm aglrhklan artl111~ vc mclczlcrindc 489-528 gun (GORBOZ ve

villar arasll1daki rarklar oncmli APAYDIN. 1(94) arasmdadlr. Bu

blllulUll11~tur (P<O.O I). Malya \'C Ko<;a~ ara~tlflllada ilkinc damlzhk1a kullanma ya~1

Tanm i~lctmclcrindc yuliitU lcn bi r i<;in e1de cdilcn dcgcrler. bildirilen arahklar

<;ah~mada bcnzcr sonw;lar ahnml~tIr i<;inde yer almaktadlr.

(CENGiZ, 1(82). S.A., Me1ez ve Esmer duvelerin

Cc~itli ya~ donemlcrinde canh ilkine bogaya \'crmede canlt agJrhklan

aglrhklar da. dogllm aglrhgll1da oldllgU ortalama slraslyIa 388.1,374. I ve 422.2 kg

gibi, bazl istisnalar dl~lI1da ylldan yila olarak bulunmu~tur. Bulunan bu degerler,

artml~tlr. daha once Siyah Alacalarda 349 kg

Duvelcrin, gcnotip gruplar ve yillar (AKMAN. 1982): Siyah Alaca vc ~e~itli

itibariylc ilkine danllZhkta kullanmada ya~ S.A. me1ezlcrindc 342.5-359.5 kg

vc canh aglrhklan Cizclgc 2'dc \'crilmi~tir. (GURBUZ ve APAYDIN, 1(94) olarak

Cizclgc'dc gori.ildtigu gibi, S.A. Mclcz \'C bildirilcn ilkine bogaya vermc aglrltklarmm

Esmcr genotip gruplarda ilkinc danllZltkta ortalamalanndan daha yuksektir. Bu fark,

kllllanma ya~l ortalama olarak slraslyla <;ah~manllZdaki duvelerin ilkine bogaya

593.7. 630.1 ve 644.6 gun olarak daha gc~ verilmelerinden

bulllnmu~tur. kavnak lanmaktadl r.

Siyah Alacalar ile yapilan

<;ah~malarda ilkine danllZhkta kullanma 2. Korrelasyonlar

ya~1 i<;in bildirilcn degerler 501-688 gun

(PAPTIST vc GRAVERT. 1973:

AKMAN. 1982: GURBUZ \'c APAYDIN. CMZAE ycti~tirilen Siyah

1(94): S.A. X G.S.K. F1 ve G] Alacalann ~e~itli ya~1 donclerindeki canh

mclczlcrindc 613-641 gun (OZCAN vc aglrhklan arasmdaki korrelasyon

ARK., 1976): S.A. X YK. G2, S.A. X E. katsayilan ayn ayn hesaplanarak Cizelge

FI , S.A. X YS. G2 ve E. X YS.G2 3'de verilmi~tir.

(5)

<~izclgc 3. Cc~illi Ya~ Doncmlcrindcki Canlt Agtrltklar AraslIldaki ili~kilcr 3. Ay Aglrllgl 6. Ay Agtrllgl 12. Ay Aglrllgl 15. Ay Aglrllgl

** :

P<O.OI - ----_.-Dogum 3 Av 6. Ay 12. Ay

Aglrltgl Aglrllgl Aglrltgl Agtrligl

0.76··

0.72'· (un

0.6ol 0.72 0.8ol"

0.59·' 0.68" 0.77" 0.88

Cizelge 4. CMZAE'dc YCli~lirilcn Slglrlann 12. \'C 15. Ay Agtrllk<lnna 3. vc 6. ay Rcgrcsyollu Tahmin Edilcn Ozclliklcr 12. Ay Aglr. 15. Ay Aglf. Cl Girilcn dcgc~kcnlcr \·c Rcgrcsyon Dcnklcmlcri 125 + 1.59 Xi 99.6 + 1.05

x:

97.2 +0 165 XI +o 977X: 157 + I.90l XI 120l + 130 Xc 119 + 0.379 Xl +1.12 Xc

** :

P<O.O I XI = 3. Ay AglrllgL Xc = 6. Ay Aglrllgl

~izclgc 3'i.in incclcnmcsindcn dc anla~t1acagl gibi, dogum. 3.. 6, 12. \e 15. ay canh aglrlIklar arasmdaki korrelasyon katsaytIanmn hcpsi poziti

r

vc oncmIi bulunmu~tur (P<OO I).

3. Ce~itlj Ya~ Donemlel"indeki Canh Aglrhklann Seleksiyonda Oll;ut

Olma Baklmmdan Onemlel'j

DaI11lzhk SCylm1111 mlimklin oldugunca crkcn ya~larda gcrycklc~tinncnin bliyi.ik avantajlan vardlr Bll amayla 3. \·c 6. ay aglrhklann111, 12. vcya 15. ay aglrhklannlll tahmininde olylit olarak kullamp kullamlmlyacagl ara~tlfllml~tlr

Bulunan rcgresyon denklcmlcri, bunlann standart hatalan vc bclirtmc katsavllan ozet olarak ~izelgc 4'dc \'crilmi~tir

~izc1gc 4'lin incelcnmesindcn dc anla~t1acagl lizcrc 3. ay aglrlig111111 12. ay vc 15. ay aglrhgllli bclirlemc katsaYlsl slraslyla % 52.4 \C %l 45.9: 6. ay aglrhgllllll isc % 71. 3 \·c % 60 olmaktadlr

ikisi

bir

arada

dcgcrlcndirildigindc

R2 ±s %, F 13.11 52.ol 3ol7.1 10.19 713 782.1 10.17 71.5 393.2 18.2ol 15.69 ol5.9 60.0 23ol.8 ., ol15.2

..

15.60 60.6 211.9.,

dcnklcmin 12. \C 15. ay aglrhgllli bclirlcmc katsaYlsl yok az art11lakta ve % 71.5 vc %

60.6'a vlikscl11lcktcdir Eldc cdilcn bliti.in dcnkle11llcr oncmli vc hatalan birbirinc oldukya yak111dlr Bu dcgcrler goz onlinc alllldlg111da, 12. ay vcya IS. ay aglrhgllla gorc sCyimde 6. ay agl rhgllll11 3. ay aglrhg111dan daha bliylik bir isabctle kullamlabileccgi soylcncbi 1ir Sclcksiyonun daha crkcn yaptlmas111daki faydalar goz onlinc ahndlg111da 3. ay aglrllgl11l1l da tcrcih cdil11lcsi gcrcktigi ilcri slirlilcbilir Zira. 3. ay aglrlag111dan yaptlan tahmiler de olduya ba~anh gori.ilmcktcdir

4. Ya~ama Gucu

Siyah Alaca. Mclcz ve Esmcrlcrdc. dogumdan itibarcn 6. aya kadar ye~itli ya~ doncmlcrindc ya~ayan buzagtlann saYlsl ve grupJarda ya~ama glicli ~izelge 5'dc verilmi~tir

(6)

Cizelge

5.

Siyah Alaca. Mc1cz vc Esmcr BU7.agllann Cc~ti1i Ya~ Donemlerindeki Ya~ama Giicii

Doglllll-l. H<tfta Dogllm-3. Ay Dogum 6.Av

GCl10tip Dog<tn Ya~ay<tn Ya~<tnl(l

Gmpl<tr Buzagl Buzagl Giicii.'Y<.

Siyah Al<tca 289 275 95.16

McIcz 8-l 79 9Hl5

Esmcr 55 52 9-l.55

Cizelgc 5'in incclcnmcsindcn dc

anla~I1acagl i.izerc dogum ilc I. halla arasl

doncmde cn yi.iksck ya~ama gilcil % 95.16

ilc Siyah Alaca buzagiiarda bulunmu~.

bUl1u % 94.55 ilc Esmcr vc % 94.05 ilc

Mclez buzagiiar iz1cmi~1crdir. Bu

9ah~mada ya~ama gi.ici.i ile ilgili cldc cdilcn

sonu91ar Adana'da S.A.X G.S.K. Gj vc Gc

buzagiiarda (Slraslyla 01<) 97.85 \·c %

97.03) bildirilcn dcgcrlcrdcn biraz di.i~i.iktlir

(GliRBliZ vc ark. 1993 a).

Dogum-3. ay \'C dogum-6, ayarasl

ya~ama gOcil. Siyah Alaca buzagllarda

slraslyla % 84,24 \'C % 86.16: Mclcz1crdc

% 84,52 vc % 83.:n: Esmcrlcrdc (Yo 85.45

vc (Yo 83.64 Ohllu~tUr. Bu dumm. Siyah

Alaca buzagiiann ya~allla gilcil

baklmmdan ESlllcr vc Mclcz buzagiiara

kar~1 belirgin bir i.istlinlogi.ini.i gostcrmcktedir. ALIC (1973) \'C CENGiZ

(1982) tarafllldan yi.irOti.iIen 9ah~malarda

da Siyah Alaca buzagiiann ya~ama gi.ici.i

bakllTIlIldan Esmcr buzagllara kar~1 ilstlin

olduklan bildirilmcktcdir.

Bu ara~tIrmada Siyah Alacalar i9in

ya~ama giicO ile ilgili olarak van Ian

S0l1u9lar, ALIC (1973)'m Lalahan'da.

MI KSIK vc ark. (1979)'nm

Cckoslovakya'da vc CENGiz (1982) in

K09a~'da, \'c GORBliZ \'c ark. (1993

a)'nm S,A., S.A. X G.S,K G1 vc Gc

mc1cz1crindc bildirdikleri dcgcrlcrdcn

dil~ilk; VOELKER vc DASH (1974)'m

dogum-3, ay vc CENGiZ (1982)'in

Malya'da dogum-6. ay i9in bildirdiklcri dcgerlerdcn yi.iksck: CENGiZ (1982)'in Malya'da dogul11-3. ay i9in bildirdik1cri dcgcrlcrle uyum i9indc bulunmaktadlr.

Cah~lllallllzda Esmcr buzagllar

i9in ya~al1la gi.ici.i ilc ilgili cldc cdilcn

bulgular, aym Irkda ALIC (1973)'111

bildirdigi dcgcrlcrdcn biraz dO~i.ik:

CENGiZ (1982)'in dogum-3.ay 19in

Y<t~<ty<tn Y<t~(l(n<t Ya~ayan Ya~ama

Buzagl Giicii.% Buzagl Giicii,%

255 88.2-l 2-l9 86.16

71 8-l.52 70 83.33

-l7 85.-l5 46 83.6-l

- - - ­- - - ~ - -- . .._ -­ .---.. "­-..---_..-_._-_._­

bildirdigi dcgcrlere yaklll ve dogum-6,ay i9in bildirdigi dcgcrlcrdcn daha yilkscktir.

SONUC; VE ONERiLER

C~jtli ya~ donemlcrindeki canh aglrhklar incclcndiginde Esmcrlerin Siyah Alaca \'C Mclezlerc: Siyah Alacalann

Mclezlcre kar~1 bOti.in ya~ donemlerindc bir

ilsti.inlilk gostcrdiklcri tcsbit cdilmi~tir

(Cizclge I). ilkinc damlzllkta kullanma ya~1

bakllTImdan isc cn olumlu sonu9 Siyah

Alaca dOvclerdc ahnml~, bunu slraslyla

Mclez ve Esmcr dilvc1cr izlcmi~lcrdir

(Cizclgc 2). Buti.in gcnotip gmplar IS, ayda ortalama 325 kg canh aglrhgm

Ozcrinc 91ktlklarmdan aniian ya~tan itibarcn

gi.ivcnlc bogaya verilebilecckleri

dO~ilni.iII11i.i~ \'C bogaya verilmcleri

istcnmi~tir. Bu konuda bOyilk bir titizlik ve hassasiyct gostcrilmesinc ragmen, maalesef

cski ah~kanhklann a~I1masl ancak 4-5 yll

soma klsmcn a~I1abill1li~tir. Bu 9ah~mada

cdinilcn tccrllbclcr ilc litcratilr (MIKSIK,

1973; KUDLAC vc ark. 1977;

MISOSTOV. 1979) bildiri~lcrine gore,

dilvclerin IS, aydan itibaren bogaya

\'crilmclcriylc gcbclik oram, gcbelik ba~ma

a~lm saYlsl ilc omilr boyu buzagl vc silt

vcrimi baklmmdan bir sorunla

kan~la~I1abilcccginin aksinc daha erkcn vc

daha gC9 ya~larda bogaya verilen dilvclere

kar~1 bir ilstilnlOk saglanabilecegi sonucuna

vanlml~tlr.

Ya~ama gilcil baklmmdan Siyah

Alaca buzagllann Mclcz ve Esmer

buzagllara kar~1 bir ilstilnlilk gosterdikleri

kamsma vanlml~tlr.

Bu ara~tlrma ile 9c~itli ara~tlrma

ncticclerindcn vc ALIC (1973) ve CENGiZ

(1982)'in bildiri~lcrinden de anla~llacagl

gibi. Siyah Alaca vc mclczlerin Orta

(7)

Giirhiiz VlJ Apu)'JIfl

Anadolu Bolgcsindc gfl\'cnlc

ycti~ti rilcbil irlcL

OsWn vcrimli crkck dollcrin

damlzlIk olarak sc~ilmcsi yanlllda baklll1 \C

bcslcmcdc mcydana gclcn degi~mc1crin

ctkisi ilc populasyonun gcnotipik scviscsi

ylldan ylla ytiksclmi~ vc ~c~itJi ya~

donemlcrindcki canlI aglrlIklar, baZl

istisnalar dl~lI1da cn yiiksck 1985 yllll1da

dogan buzagJlarda cn dti~tik dc 1979

yllll1da doganlarda bulunmu~tur «izclgc

I),

(MZAE slglrlannda 6, a\

aglrlIgll1a gorc yapllan bir sc~imin. ~,av

aglrhgma gorc yapJlan bir sc~ime gorc 12,

vcya 15, ay aglrlIglllll1 tahminindc daha btiytik bir isabct kaydcttigi sonucuna

vanlml~tlL Ancak. sclcksiyonunun daha crkcn yapllmasllldaki avantajlar dikkatc

ahndlgll1da isc ~, ay aglrlJgll1l1l da tcrcih

cdilcbilcccgi gozdcn ka~lfIlmamalIdlr

«izelgc 4),

KAYNAKLAR

AKCAN, A \'c 0, ALPAN. 1984,

Hol~ta)n \'c Hol~tayn x G,AK. mclczlcrindc bazl vcrim ozclliklcri. L

Btiytimc \'e ya~ama gLiciL

TOBiTAK. Vctcrincrlik \'c

Hayvanclhk Ara~tJnlla Grubu. Doga

Bilim Dcrgisi, Cilt 8. Sayl 3 (216­ 227),

AKMAN. N, 1982, Bala vc PolatlI

D,O.(iftliklcrindc ycti~tirilcn S,A

slgJrlarda sclcksiyonda kullal11lacak

ol~titlcr ara~tlfll1alaL Doktora tczi

(basJlmanll~) ,

ALI(, K 1973, Dcgi~ik orijinli Hol~tayn

ve Esmcr slglrlann Lalahan

~artlannda btiytimc, ya~ama \'c dol

verimlcri. Lalahan Hay, Ara~,

Enstittisti Dcrgisi 13 (1-2): 50-63, ANONYMOUS, 1994, Projc vc Uygulama

Genel MfidLirtilgti Kayltlan, Tanm ve Koyi~lcri BakanhgL

APAYDIN, M" M, ERTU"RUL. A

GORBUZ

vc

B.

ANKARALI, 1984,

Sivah AJaca buzagJlann az sLiUc

bLivtiWlmc olanaklannlll

ara~tlfllmasL BfI)iikba~ vc

KLi~tikba~ Hayvanclhk Ulkcscl

Ara~tlrma Projclcri, Gcli~l11e, Sonu~

\'c Ycni Tcklif PrQjclcri. (MZAE­ ANKARA

ARPACIK R, 1980, Dcgi~ik orijinli Esmcr

slglrlarda Amcrikan Esmcr bogasl

kullanmanlll ya\nl gcncrasyonda

~c~il1i \wimlcr f1zcrinc ctkisi,

Lalahan Zootckni Ara~, EnsL

Dcrgisi. 20 (1-2):3-19,

BIYIKOGLU. K 197 L Tflrkiyc Dcvlct

Miicsscsclcrindc ycti~tirilcn sal' \'C

muhtclif kan dcrcccli Esmcr

slglrlann ycti~tirl11c. \iicut yaplll~1 vc

~c~itli \'cril11lcri tizcrindc ara~tJnlla,

AtatCtrk Uni. ZiL Fak Yaylll 96,

ZiL Fak YayIII 43. Ara~l1rma scrisi:

21.

CENGiZ. F. 1982, Malya \'C Ko~a~ 0,0,

(il1liklcri ko~ullannda S,A \'C

ESl11cr slglrlann ~qitli ozclliklcri

baklll1l1ldan kar~lIa~tlfllmasL

Doktora tczi (basJlmal11l~),

GORBUZ, A, S, SABAZ. N, PEKTA~ vc

M, GONEYLi, 1993 a, (ukurova

Bolgcsi i~in cn uygun Siyah Alaca X

G,S,K. Mc1cz kan diizcvinin tcsbiti.

I. Gcli~me ve ya~al11a gLicfl, TARM Dcrgisi. Cilt:2 Sayr I. ANKARA

GURBUZ. A. N, PEKTA~ vc M,

GUNEYLi. 1993 b, Siyah Alaca X

G,S,K G1 \'C G2 Mclcz buzagllannm

klsa zamanda az slItlc btiyfltiilmc olanaklan TARM Dcrgisi. Cilt:2 Sayr2, ANKARA

GORBUZ, A vc M, APAYDIN, 1994,

Siyah Alaca vc ~c~itli mclcz

gcnotiplcrin gcli~mc ozclliklcrinin

ara~tlnlmasL TARM Dcrgisi, Cih:3, Sayr 1-2. ANKARA

GOVEN. Y 1977, Ankara ~ckcr Fabrikasl

(iftliginin slglrlarmda stit vc dol

(8)

Ankara ('MutE'd,; YUIJlin/cn 8181r/onl1 <'qilli /'erim Ozel!i/.:/"n "" BI/n/onn ..1ro}'l1n/mo.l'I

ara~tl nnalar. Doktora tczi

(basIlmaml~).

HARVEY, W. R. 1975. Least-squarcs

analysis of data with uncqual

subclass numbcrs. Agricultural

Research Scrvice. U.S. Deparmcnt of Agriculturc.

KORMACHEV. S.A. 1973. Producti\;ty. growth and dcvclopment of Dutch

Black Picd cattle during

acclimatisation in Sibcria, Anim. Breed. Abstr., 41. (1534).

KUDLAC, E., K. BECHYNE und 8.

KAPOUN, 1977. Rcproductive and dairy pcrfomlancc in carly matcd

heifers. Anim. Breed. Abstr..

45(5964).

MIKSIK, J. 1973. Thc optimum age of

heifers at the start of brecding. Anim. Breed. Abstr.. 41 (2990).

MIKSIK, 1.. J. KADECKA and B.

UHLIR, 1979. The efTect of

inbreeding on reproduction of Czech Picd cattle. Anim. Breed. Abstr.. 47 (2219).

MfSOSTOV, T. A. 1979. Early

insemiation of heifers. Anim. Breed. Abstr., 47 (613).

NOORD, B. VAN. and J. K.

OLDENBROEK. 1979. Growth and developmcnt of fcmale Holstcin Friesian, Meusc-Rhinc-Ysscls and Dutch Black Picds. Anim. Brecd. Abstr.,47(6504).

50

bZCAN. L., E. PEKEL, A. N.

ULUOCAK vc

O.

~EKERDEN,

J976. C;:ukurova BoJgesindc

ycti~tirilcn Kilis slglrlanmn Islahlllda

Hol~tayn Fricsian genotipinden

yararlanma olanaklan. I. Geli~imlc

ilgili ozclliklcr. C;:.

O.

Zir. Fak. ayn

baskl, YII 7, Sayl I.

PAPTIST, R. und H. D. GRAVERT, 1973. Die Fruchtbarkcit dcr Tochter

in der Bullensclcktion.

Ziichtungskunde 45::;99-411.

PINDAK, 1., SRAMEK and Z. PiLAT,

1974. Variation of cattle gro\\1h in rclation to food consumption and com'crsion Anim. Brccd. Abstr.. 42 (917).

RAICU. E.. V. ALEXOUI. E. DZIC. E. BIANU lind M. SINGER. 1918. Thc optimllm agc and body wcight of fattcncd Romanian Simmcntal,

Romanian Brown and Fricsian

cattlc. Anim. Brccd. Abstr.. 46

(:;20 I).

SEZGiN. y. 1976. Hol~tayn. G.A.K. ve H.

X G.A.K. Mclezi F, vc G2

gruplannda bcden yap lSI ve bazi

vcrim ozcll iklcri. Lalahan Zootckni

Ara~. Enst. Yayll1 No: 47.

VOELKER. H.H. and S. DASH. J974.

EITccts of inbrceding and linc

crossing on gro\\th and devlcopmcnt of Holstein-Fricsian cattlc. Anim. Brced. Abstr.. 42(525 I).

(9)

:>.. <;izelge 1. Ce$itll Ya$ Dbnemlerindeki Canll Aglrllklarln En Kti~tik Kareler Ortalamalarl.

'"

~ tl !neelen Dogum 3.Ay 6.Ay 12.Ay 15.Ay

~

Faktbrler Aglrllgl Can.Ag. Can.Ag. Can.Ag. Can.Ag.

~

t.>: n x n x n x n x n x '" ~ ::t. "'"::t Beklenen ::J Ortalama 428 35.9 366 90.9 349 162.1 317 270.7 279 335.5

"'

'"

~Iro, :;; is" Genotip ** ** ** ** ** ::J

'"

o(J Siyah Alaea 289 35.5 b 250 90.7 b 240 161. 2 b 212 270.3 b 179 335.4 b "t:.'" ~ Melez 84 34.0 e 70 87.1 e 66 157.0 e 64 263.6 e 64 325.8 e ~ ",' Esmer 55 38.2 a 46 94.9 a 43 168.1 a 41 278.2 a 36 345.3 a ::J. >! Cinsiyet ** ** ** ** ** C),

-'" '"

~

Erkek 223 36.7 182 92.3 176 167.1 147 276.6 111 345.0 Di$i 205 35.1 182 89.5 173 137.1 170 264.8 168 326.0 ::J. '" Yll ** * ** ** ** '"tlJ '" 1979 79 34.9 be 59 88.5 f 56 153.6 b 49 263.7 b 47 321.2 b

'"

is" ::J 1980 55 34.3 b 48 89.0 ef 46 158.0 bd 43 266.5 b 43 332.3 ad :>..

'"

... c 1981 59 33.7 b 55 90.1 ef 55 159.0 be 49 267.9 b 44 331.4 cd "'"::t 1982 60 36.5 ae 51 92.3 ef 48 165.9 ae 45 272.1 ab 38 340.5 ad ::J c 1983 63 37.2 a 55 90.3 ef 51 163.7 ad 49 270.8 ab 33 336.4 ad !:l ~ 1984 61 37.2 a 53 92.8 ef 50 167.8 a 47 273.4 ab 42 340.3 ad 1985 51 37.8 a 45 93.3 e 43 166.9 a 35 280.7 a 32 346.4 a *

.

P<0.05; ** P<O.Ol a, b, e, d : Aynl stitunda farkll harfleri ta$lyan gruplar araSl farklar bnemlidir (P<O. 05) .

Referanslar

Benzer Belgeler

Die vorliegende Arbeit befasst sich mit der durch EMK - Messungen bes- timmten Sauerstoffaktivitaet und der Sauerstofflöslichkeit in flüssigem Kupfer zwischen 1065 und 1350“C..

Ayrıca regresyon analizi sonucunda okul tükenmişliği ve okul bağlılığı arasındaki ilişkide Facebook bağımlılığının farklılaştırıcı rolü olduğu

M., Oscillation criteria of certain nonlinear partial difference equations , Computers &amp; Mathematics with Applications, 38: 107-112, 1999. M., Necessary and suf cient conditions

Zum einen verändern verschiedene Entwicklungen in der modernen Physik, die mit dem Werk Max Plancks, Albert Einsteins, Werner Heisenbergs und anderer verbunden sind, das

Dies gilt erstens (›Sprechakt‹) für eigent- lich schon wissenschaftliche Konzepte, zweitens für jene Theoreme, die auch ohne Bezug auf eine mar- kante Metaphorik reformuliert

Buza ğı lama y ı l ı etkisi kuruda kalma süreSi hariç di ğ er süt verim özellikleri için çok önemli (P&lt;0.01), kuruda kalma süresi için önemli (P&lt;0.05) bulunmu ş

However, the buccolingual dimensions of the maxillary right central incisor, mandibular lateral incisors and the maxillary molars and the crown shape ratio of maxillary

Profesyonel yaşam kalitesi kavramında merhamet yorgunluğu, yardım edici olarak çalışan kişilerin profesyonel yaşantılarında karşı- laştıkları travmatik stresörlerin