TRT ve TÜRK HALK MÜZİĞİ
DERLEMELERİ
Türker EROĞLU
G ö rev im iz gereği y u rd u n çeşitli y e rlerin d e yaptığım ız fo lk lo r sa h a a ra ştırm a la rı sırasın d a v a ta n daşlarım ızın "T ürkülerim iz d o ğ ru icra edilm iyor” diyerek T R T d e n şikâyetçi o ld u k ların ı g ö rdük. A yrıca, yaptığım ız d e rle m e le r sırasın d a T R T re p e rtu a rın d a b u lu n a n bazı p a rç a la rın , m ah allin d e farklı icra edildiğini tesb it ettik . B u tesh illerim iz uzm an ark ad aşla rım ızla b e r a b e r T R T re p e rtu a rın d a b u lu n a n n o ta la rı incelem ek ve d e rle m e le r d e n elde ettiğim i;; m alzem elerle k a rşılaştırm ak suretiyle devam e tti. N eticed e bizim tcsbitlerim izlc, T R T re p e r tu a rın d a bu lu n an tü rk ü ve/veya ezg iler a ra sın d a b ariz fark lılık lar o ld u ğ u n u gördük.
B u farklılıkların seb ep lerin i d ü şü n d ü ğ ü m ü z d e d ö rt tem el se b e p akla gelm ek ted ir. B irincisi "Kaynak kişilerin yetersizliği", İkincisi "D erleyicinin yetersizliği", üçüncüsü "N'otist (n o tay a a la n ) in yetersizliği veya hatası", d ö rd ü n cü sü ise " R e p e rtu a r k u ru lu n u n h a ta s ı'd ır.
1. K aynak Kişinin Y etersizliği
a. Kaynak kişi bölgeyi tem sil kaabilıyetiııe sah ip değildir.
b. Kaynak kişi b ölgenin insanı değildir.
2. D erleyicinin Y etersizliği
a. D erleyici, araştırm a c ı fo rm asy o n u n a sah ip değildir. (A ra ş tırm a m eto d ve tek n ik leri k o n u
su n d a y eterli bilgiye sah ip d eğildir.)
b. D erlediği tü rk ü veya ezgiyi çeşitli kaynak kişi lerd en alm ak suretiyle d en etlem em iştir. c. K aynak kişinin yeterli o lu p olm adığını a ra ş tır
m am ıştır.
d. B ölgenin m üzik yapısı h ak k ın d a ön bilgi a lm a m ıştır.
3. N otist H atası
a. N otist tü rk ü veya ezgiyi notaya alırk en iyi d in le yip k o n tro lü n ü y apm am ıştır.
b. Y ö re n in m üzik yapısını bilm ediği için h a ta lı
no-MiISÎ Folklor
talam a yapm ıştır.
c. B iraz ih tim am g ö ste rip detaylı n o ta la m a y a p a ra k m ahalli tav ırları te sb it e tm e m iş veya e d e m em iştir.
4. R e p e rtu a r K uruiu H atasi
a. K u ru lu n hatası, yu k arıd a sö z ü ed ilen eksiklikleri g ö rem em esid ir.
B u n u n se b e b i d e, olsa olsa, k u ru l üyelerinin üyelik yapabilecek form asyona sa h i o lm am aları akla gelebilir.
B ü tü n b u ek sik lik ler b ir araya geldiği zam an re p e r tu a ra alınan e se rle rin kay n ak tak in d en farklı olm ası çok no rm aldir.
N e le r Y ap ılm alıd ır?
E n b aşta yapılm ası g e re k e n şey, re p e rtu a r k u ru lu n d a konuyla ilgili İlm î form asyona sa h ip tecrü b eli şah ısların (h a tta ak ad em isy en lerin ) bulu n m asın ı tem in etm ek tir.
İkinci o larak , b ir derleyici re p e r tu a r k u ru lu n a b ir m alzem e getirdiği zam an önce derleyicinin fo r m asyonuna bakılm alı, d a h a so n ra m alzem eler d e ğ e rle n dirm eye alınm alı veya en azın d an derleyicinin fo r m asyonu göz ö n ü n d e b u lu n d u ru la ra k d eğ erlen d irm e yapılm alıdır.
Ü çüncü o larak , g ö rev v erilecek notistiıı ihtim am la seçilip, k en d isin e k ısta sla r v erilerek , notaya alırk en Özel likle m ahalli' tavırları d a b elirtm esi te m in edilm elidir.
H e p s in d e n önem lisi b u işin b aşın d a b u lu n an selahiyetli şah ısların olaya yalnızca yayıncı ve icracı gözüyle değil, en b a ş ta ilim adam ı gözüyle b ak m alarıd ır.
B u n la r g erçek leştiğ in d e T R T rad y o ve televizyonundan yayınlanan T ü rk h alk müziği eserlerin in asıl sahibi olan halkm , T R T d e n şikâyetçi olmayacağı; böylcce v erenin a la n d a n razı olacağı kanaatindeyiz.
K ü ltü rü m ü z ü n ö n em li b ir u n su ru o lan halk m üziğim izin d o ğ ru b ir şe k ild e tesbi.fi vc icrası, gelecek n esillere d o ğ ru o la ra k ak tarılm a sı m ilit b ir görevdir. B u işi d o sd o ğ ru yap m ay an lar vebal altın d ad ır.
