YÖK verilerine göre ülkemizde 127’si devlete, 74’ü vakıflara ait olmak üzere aktif 201 üniversite ve bu üniversiteler bünyesinde de 1.342’si devlet üniversitelerinde olmak üzere aktif 1.759 fakülte bulun-maktadır. 2019-2020 öğretim döneminde önlisans programlarında 3.002.964, lisans programlarında 4.538.926, yüksek lisans programlarında 297.001, doktora programlarında 101.242 öğrenci bulunmak-tadır.
Üniversiteye sınav sisteminde yapılan değişiklikle önceki yıllarda 18 olan puan türü, 2018 yılında Sayı-sal (SAY), Eşit Ağırlık (EA), Sözel (SÖZ), Dil ve Temel Yeterlilik Testi (TYT) olmak üzere 5’e indirildi. Bu değişiklik sonrası EA puan türünden öğrenci alan Tarım Ekonomisi programı hariç, Ziraat Mühendisliği eğitimi veren programlara, diğer mühendislik programları gibi sayısal puan (SAY) türünden öğrenci alın-maktadır. Bu değişiklik, diğer mühendislik disiplinleri ile puan türü üzerinden yapılan tartışmaları sonlan-dırması açısından faydalı görülmektedir.
Ziraat Mühendisliği eğitiminin verildiği fakültelerde, farklı mesleki disiplinler olan gıda mühendisliği, su ürünleri mühendisliği, biyosistem mühendisliği ve peyzaj mimarlığı programları da bulunmaktadır. Bu yazı kapsamında ele alınan Ziraat Fakültelerinde sayılan programlar değerlendirme dışı tutulmuştur.
Türkiye’de 43 üniversitede Ziraat Mühendisliği eğitimine yönelik programların yer aldığı farklı adlarda fa-külteler bulunmaktadır. Bu üniversitelerden Muğla Sıtkı Koçman, Kocaeli, Bandırma Onyedi Eylül, Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi bünyesindeki programlarda henüz eğitime başlanmamıştır. Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi’nde Genetik ve Yaşam Bilimleri programına, Muş Alparslan Üniversitesi’nde Bitki-sel Üretim ve Teknolojileri Bölümü ile Hayvansal Üretim ve Teknolojileri programlarına öğrenci alınmıştır.
2020 yılında ilk kez bu yıl öğrenci alan Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile birlikte Ziraat Mühendisliği eğitimi verilen 37 üniversitede 175 program açılmıştır. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ve Adıyaman Üniversitesi’nde sadece Ziraat Mühendisliği programına öğrenci almaya de-vam etmektedir. Yerleştirme yapılan program sayısı ve kontenjan sayısı ve yerleşen öğrenci sayısı ise bir önceki yıla göre artmıştır.
Ziraat Mühendisliği eğitimi veren fakültelerde ziraat fakültesi dışında farklı isimlendirmeler bulunmakta-dır. 2020 yılında kontenjan açılan 37 fakülteden ikisi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi, biri Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi adını taşımaktadır (Çizelge 5). Ayrıca vakıf üniversitesi olan Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi’nde Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi bulunmaktadır.
Çizelge-5. Farklı İsimlerdeki Fakülteler
Fakültenin Bağlı Olduğu Üniversite 2019 2020
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
Tarım Bilimleri ve Teknoloji-leri Fakültesi
Ziraat Fakültesi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Adıyaman Üniversitesi
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi
Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Düzce Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Uşak Üniversitesi Ziraat Fakültesi
2020 yılı tercih kılavuzunda yer alan 2 Su Ürünleri Mühendisliği, 6 Gıda Mühendisliği, 8 Peyzaj Mimar-lığı ile12 Biyosistem programı hariç tutulacak olunursa, 37 Ziraat Fakültesinde 175 program için 5.524 kontenjan açılmış, 5.536 öğrenci Ziraat Fakültelerine yerleştirilmiştir. Ziraat Fakülteleri programlarında 2020 yılında olan doluluk oranı %97 olmuştur (Çizelge 6).
Çizelge-6. Ziraat Fakültelerinin Kontenjan ve Yerleşme Durumu
Yerleşme Durumu 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Öğrenci Alan Ziraat Fakülte Sayısı 30 33 34 34 35 35 36 37
Kontenjan Açan Toplam Program Sayısı 165 170 142 169 145 169 166 175
Kontenjan 5.842 5.485 4.797 5.350 4.791 5.498 5.148 5.524
Yerleşen Öğrenci Sayısı 4.839 4.153 4.332 4.446 4.730 4.081 4.630 5.356
Doluluk (%) 83 76 90 83 98 74 90 97
Fakültelerin kontenjan ve doluluk oranları Çizelge 7’de verilmiştir.
Ziraat Fakültelerindeki diğer programlar hariç tutulduğunda, kontenjan açılan 175 programda görevli 1.583 öğretim elemanı bulunmaktadır. En fazla öğretim elemanı bulunan fakülteler 9 farklı programda öğrenci yerleştirmesi yapılan Ege (126) ve Ankara (122) üniversiteleri bünyesindeki ziraat fakülteleridir (Çizelge 8).
Çizelge-7. Fakültelerin Kontenjan ve Doluluk Oranları ÜNİVERSİTEProgram SayısıKontenjanYerleşenDoluluk (%) 20162017201820192020201620172018201920202016201720182019202020162017201820192020 ADIYAMAN -1111-21313131-213131310100100100100 AKDENİZ8999927328928929934427228828829833699,6399,6599,6599,6797,67 ANKARA9999937037037538040137036835637138910099,4694,9397,6397,01 ATATÜRK8697718814622919220112114611114019564,3610048,4772,9297,01 A. MENDERES7777725726226724724724426119222524194,9499,6271,9191,0997,57 ŞEYH EDEBALİ 111113131474141103128414132,2610059,57100100 BİNGÖL223114242733131183918243042,8692,8624,6677,4296,77 ABANT İ. BAYSAL4455510410412012012087102749111583,6598,0861,6775,8395,83 ULUDAĞ6666623623823823624623423723023624199,1599,5896,6410097,97 18 MART Ü. 9778928425425426329926225217723629192,2599,2169,6989,7397,32 ÇUKUROVA 7887730632232230130630332226929829699,0210083,549996,73 DİCLE 4444512414417615518611213811413318090,3295,8364,7785,8196,77 DÜZCE112122626572652262628265010010049,1210096,15 EGE9999930430432533034030130331932233599,0199,6798,1597,5898,53 ERCİYES 6565619114518214016111714510612915661,2610058,2492,1496,89 OSMANGAZİ4444414414415515515514414415015515010010096,7710096,77 HARRAN5454516514418015417513914314315417284,2499,3179,4410098,29 M. KEMAL6454418112914511911912712911511911570,1710079,3110096,64 IĞDIR 411118436853131393642313046,4310049,4110096,77 ISPARTA U. B. 6119921682103153165203828114415693,9810078,6494,1294,55 SÜTÇÜ İMAM 4455514413916514014013013911112413590,2810067,2788,5796,43 AHİ EVRAN 5444514511412410914565114719314044,8310057,2685,3296,55 KİLİS 7 ARALIK -- - 11 -- -2121 -- - 520- - - 23,8195,24 TURGUT ÖZAL 22223787878821036878557810087,1810070,5195,1297,09 NİĞDE Ö. H. D.323338862787878686278777577,2710010098,7296,15 ONDOKUZMAYIS8788824323725323823822423619020123092,1899,5875,184,4596,64 ORDU422229457575252625631525065,9698,2554,3910096,15 R. T. ERDOĞAN 222223732423232163218143043,2410042,8643,7593,75 SELÇUK8888826828830327827825628623826827195,5299,3178,5596,497,48 SİİRT45544951101251091092778646510528,4270,9151,259,6396,33 ŞIRNAK1122211113742424812104036,3672,7332,4323,8195,24 NAMIK KEMAL7566722215517117119215015511514418567,5710067,2584,2196,35 G.OSMANPAŞA 645551571041301201201921046586115122,291005071,6795,83
ÜNİVERSİTEProgram SayısıKontenjanYerleşenDoluluk (%) 20162017201820192020201620172018201920202016201720182019202020162017201820192020 UŞAK3244488721041041147672628611086,3610059,6282,6996,49 YÜZÜNCÜ YIL3355573681151001104666646810563,0197,0655,656895,45 YOZGAT BOZOK313339331636868333135556535,4810055,5680,8895,59 SAKARYA U. B. -- - -1 -- - -31 -- - - 30 -- - - 96,77 TOPLAM169145169166175536247705498514855244546470940914630535684,7898,7274,4189,996,96 Üniversite
201520162017201820192020 Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
ADIYAMAN Ü.----13121312 AKDENİZ Ü.768880984989991993 ANKARA Ü.914091359132912991279122 ATATÜRK Ü.451892657975776775 A. MENDERES Ü.756757758761763770 BİLECİK Ş. EDEBALİ Ü.1313110121115115 BİNGÖL Ü.2728273111414 BOLU ABANT İ. BAYSAL Ü.317423424524528528 ULUDAĞ Ü.660659658659660663 Ç. 18 MART Ü.740954747754857972 ÇUKUROVA Ü.79479281028101790793 DİCLE Ü.437435433431427532 DÜZCE Ü.1315162616210 EGE Ü.913791349133913091329126 ERCİYES Ü.421632525633530639 ESKİŞEHİR O.GAZİ Ü.421422423426427426 HARRAN Ü.539539428543430534 HATAY M. KEMAL Ü.450667448559447446
Üniversite201520162017201820192020 Program Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
Program
Öğretim Elemanı
IĞDIR Ü.26421143141414 ISPARTA U. BİLİMLER Ü.665664180179978978 K. SÜTÇÜ İMAM Ü.434436434549548548 KIRŞEHİR AHİ EVRAN Ü.316527419422425536 KİLİS 7 ARALIK Ü.--------1514 MALATYA T. ÖZAL Ü.28210211215215319 NİĞDE Ü.215325216323322322 19 MAYIS Ü.872876769878880881 ORDU Ü.323429216216216216 R. T. ERDOĞAN Ü.132626262628 SELÇUK Ü.865865873880881883 SİİRT Ü.315422525527425425 ŞIRNAK Ü.141413292828 TEKİRDAĞ N. KEMAL Ü.557778556672672775 TOKAT G.OSMANPAŞA Ü.441657441544548552 UŞAK Ü.283142949416415 VAN YÜZÜNCÜ YIL Ü.333331344553553553 YOZGAT BOZOK Ü.14313134731133 SAKARYA UYG. BİL. Ü.13 TOPLAM142131316915151451387169155716615261751583 Kaynak; ÖSYM Ziraat Fakülteleri bünyesinde on altı farklı program yer almaktadır. En fazla açılan programlar 30 programla Bahçe Bitkileri, 28 programla Bitki Koruma ve 26 programla Tarla Bitkileri programları olmuştur. En az açılan programlar sadece bir fakültede bulunan Bitkisel Üretim ve Teknolojileri, Hayvansal Üretim ve Teknolojileri, Tarımsal Genetik Mühendisliği, Tohum Bilimi ve Teknolojisi ve Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği programlarıdır (Çizelge 9).
Çizelge-9. Kontenjan Verilen Bölümlerin Bulunduğu Fakülte Sayısı
Bölüm Yıllar
Fakül-te Kontenjan
Yerle-şen Doluluk Bölüm Yıllar Fakülte Kontenjan
Yerle-şen Doluluk
Bitki Koruma
2016 29 1046 975 93,21
Ta-rımsal Yapılar ve Su-lama
2016 4 69 58 84,06
2017 27 981 975 99,39 2017 5 90 90 100,00
2018 28 1033 899 87,03 2018 6 121 71 56,58
2019 28 1036 1026 97,95 2019 5 106 91 85,85
2020 28 1036 1015 96,63 2020 7 168 162 96,43
Tarla Bitkileri
2016 30 977 808 82,70
Süt Tekno-lojisi
2016 2 42 42 100,00
2017 25 832 825 99,16 2017 2 42 42 100,00
2018 28 999 624 62,46 2018 2 42 28 66,67
2019 26 845 721 85,33 2019 2 47 36 76,60
2020 28 907 876 96,58 2020 2 57 55 96,49
Bahçe Bitkileri
2016 28 906 688 75,94
Bit-kisel Üretim ve Tekno-lojileri
2016 1 31 31 100,00
2017 25 758 753 99,34 2017 1 31 31 100,00
2018 30 878 630 71,75 2018 1 31 31 100,00
2019 30 872 769 88,19 2019 1 31 31 100,00
2020 30 891 861 96,63 2020 1 31 30 96,77
Tarım Ekono-misi
2016 17 679 675 99,41
Ta-rımsal Ge-netik Mü- hen-disliği
2016 1 31 30 96,77
2017 18 712 706 99,16 2017 1 31 31 100,00
2018 20 765 765 100,00 2018 1 31 31 100,00
2019 21 778 778 100,00 2019 1 31 30 96,77
2020 22 7997 777 97,25 2020 1 31 31 100,00
Zootekni
2016 20 571 408 71,45
Kanatlı
2016 9 179 178 99,44
Hay-vansal
2016 16 437 273 62,47 Ziraat
Mü- hen-disliği Prog-ramları
2016 - - -
-2017 7 263 263 100,00 2017 3 134 134 100,00
2018 12 343 194 56,56 2018 3 181 140 77,35
2019 12 334 262 78,44 2019 2 72 72 100,00
2020 14 400 385 96,25 2020 2 72 72 100,00
Tarımsal Biyotek-noloji
2016 10 340 264 77,65
Top-lam
2016 169 5362 4546 84,8
2017 9 289 262 90,66 2017 145 4791 4730 98,7
2018 9 284 128 45,07 2018 169 5498 4081 74,41
2019 8 213 153 71,83 2019 166 5148 4630 89,94
2020 8 218 210 96,33 2020 175 5524 5356 96,96
Tohum
Farklı üniversitelerde bulunan programların en düşük puanları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Şır-nak Üniversitesi Bahçe Bitkileri programına en düşük 192 puandan öğrenci yerleştirmesi yapılmışken, aynı programa Ege Üniversitesinde 260 puandan öğrenci yerleşmiştir. Şırnak Üniversitesine en yüksek puandan (284) giriş yapan öğrencinin puanı, Ege Üniversitesine en düşük puandan giriş yapan öğren-ciden daha düşüktür.
Benzer durum yine Şırnak Üniversitesi ile Ege Üniversitesi Tarla Bitkileri programları arasında da gö-rülmektedir. Şırnak Üniversitesi Tarla Bitkileri programına ilk sırada 248 puan ile giren öğrenci, Ege Üniversitesi Tarla Bitkileri programına, en düşük 272 puandan öğrenci alındığı için tercih etse dahi gire-meyecektir (Çizelge 10).
Çizelge-10. Bölümlerin En Düşük Puanları Arasındaki Farklılıklar
Üniversite Bölüm Kontenjan Yerleşme En Düşük Giriş
Puanı En Yüksek Giriş Puanı
Şırnak Üniversitesi Bahçe
Bitkileri
21 18 192 284
Ege Üniversitesi 41 40 290 380
Bingöl Üniversitesi Bitki
Koruma
31 31 238 275
Ege Üniversitesi 41 40 327 427
Iğdır Üniversitesi Tarım
Ekonomisi
31 31 242 370
Ankara Üniversitesi 52 51 290 383
Dicle Üniversitesi Tarım Mak. ve Tek.
Müh.
31 31 227 291
Ege Üniversitesi 31 30 273 299
N. Kemal Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji
21 21 228 292
Akdeniz Üniversitesi 36 36 259 317
Harran Ü. Tarımsal Yapılar
Ve Sulama
21 21 220 251
Ege Üniversitesi 31 30 248 281
Şırnak Üniversitesi
Tarla Bitkileri 21 21 210 248
Ege Üniversitesi 52 52 272 335
Bolu Abant İ.B. Üniversitesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme
16 16 223 236
Ege Üniversitesi 36 36 265 330
Van Yüzüncü Yıl Ü.
Zootekni 16 16 224 276
Ege Üniversitesi 36 36 268 326
Kaynak; ÖSYM