Z Kuşağı Çalışanların Alturistik (Özgecil) Çalışma Değerleri

Yapılan görüşmelerde insan kaynakları birimi çalışanlarının Z Kuşağı çalışanların başkalarına yardım ve topluma katkı algıları hakkındaki görüşleri alınmıştır. Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım algıları ile ilgili olarak Kamu 2, Kamu 4, Kamu 5 kurumlarında ve Üretim 1 ve Üretim 3 şirketlerinde yer alan insan kaynakları birimi çalışanları Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım hususunda yardımseverlikten kaçınmadığını belirtmişlerdir. Bu husustaki görüşler aşağıdaki gibidir:

...İş arkadaşlarına yönelik yardım da sıkıntı yaşamıyorlar ve yardım etmekten çekinmiyorlar. Hatta mesela bilgisayar konusunda iyiler, yazışma konusunda iyiler. Bizler bu konuda onlardan yardım istediğimizde bize yardım ediyorlar ve pratik çözümler sunuyorlar... (Kamu 2, İnsan Kaynakları Şefi)

...Başkalarına yardım anlamında sıkıntıları yok, yardım etme istekleri var... (Kamu 4, İnsan Kaynakları Şube Müdürü)

85

…Başkalarına yardım konusunda bir sorun hissetmiyoruz. Arkadaşlarımız yardımseverler, iletişimleri kuvvetli… (Kamu 5, İnsan Kaynakları Daire Başkanı)

...Çalışanlarla iletişimleri iyi ama bu iletişim bazen yöneticileri rahatsız edebiliyor. Yani resmiyetten biraz uzaklaşmış oluyorlar. Yani kendilerini resmiyetten uzak daha rahat ifade edebiliyorlar. İletişim yönleri güçlü. Başkalarına yardım hususu da bu noktada anlam kazanıyor ve bilgilerini daha çok paylaşıyorlar. Bencil bir karakterleri yok tam tersi bilgi paylaşımında ki bencilliği X kuşağı ve Y kuşağında görüyorum. Çünkü bilgi bir güç ve bu gücü elinde tutmaya çalışıyorlar. Bilgileri ile kendilerine konfor alanları oluşturan X ve Y kuşakları mevcut. Z kuşağında şu an böyle bir şey görmüyorum ama ileride belki oluşabilir. Z kuşağı farklı departmanlara yardım ediyorlar ancak kendilerine ek bir iş verildiğinde memnuniyetsizlikleri artıyor ve bu durumda verdikleri tepkiler diğer kuşaklardan daha fazla olabiliyor... (Üretim 1, İnsan Kaynakları Şefi)

Benzer şekilde Üretim 4 şirketi insan kaynakları birimi çalışanı Z kuşağının yardımcı bir yapısı olduğunu ama yardım etmekteki amacının kendisine bir şey katmak olduğunu belirtmiştir. Bu husustaki görüşleri aşağıdaki gibidir:

…Genelde bu iş benim işim başkasını yapmam düşüncesi bizim firmamızda mevcut değil çünkü öğrenmeye aç bir kuşak Z kuşağı bu nedenden ötürü de başkalarına yardım etmekten çekinmiyorlar ama yardımı olarak değil de kendime bir şeyler katarım diyerek yapma düşüncesindeler… (Üretim 4, İnsan Kaynakları Uzmanı)

Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım algıları ile ilgili olarak İnşaat 2 şirketinde ve Kamu 3 kurumunda çalışan insan kaynakları birimi çalışanlarının görüşleri, Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım hususunda bencil olduklarını belirtmişlerdir. Bu husustaki görüşleri aşağıdaki gibidir:

…Mesela yeni çocuğu olan birine hediye almayı planladığımızda çok umursamıyorlar bu da başkalarına yardımları anlamında sıkıntı olduğunu gösteriyor ve çıkara yönelik hareket ediyorlar özellikle Z kuşağı bu davranışı sergiliyor. İnsanla iletişim kurmayan, sanal bir dünya ile iletişim kuran bir nesil olduğu için insani ilişkileri beceremiyorlar. Topluma katkı anlamında da kendi çıkarlarını ön planda tutabiliyor bu nesil. Özellikle Z kuşağında insani duygulardan yoksunluğu görüyorum. Empati yapma anlamında insanı

86

anlama konusunda yetersizler. Çoğu Z kuşağı çok rahat bir şekilde bana ne diyebiliyor bu çok acı bir durum… (İnşaat 2, İnsan Kaynakları Müdürü) ...Teknolojik cihazlarla sürekli meşgul oldukları için çok daha pratik düşüncedeler. Eski çalışanlara biraz daha geç kavradıkları için onlara yardım etmek istemiyorlar ya da kaçınıyorlar, küçümseyici bakabiliyorlar... (Kamu 3, İnsan Kaynakları Şefi)

Hizmet 1 ve Üretim 3 şirketleri insan kaynakları birimi çalışanları Z kuşağı çalışanlarının başkalarına yardım hususunda genellemeye tabi tutulmaması gerektiğini, başkalarına yardım hususunun kişiden kişiye değişen bir durum olduğunu belirtmişlerdir. Bu husustaki görüşleri aşağıdaki gibidir:

...Z kuşağının özgecil çalışma değerlerini yani başkalarına yardımı, topluma katkı isteklerini Z kuşağına yönelik olarak değerlendirmek bu yanlış olur diye düşünüyorum. Genelleme yapmanın yanlış olacağını düşünüyorum. Çünkü bu kişiden kişiye değişen bir durum. Biraz daha insani boyut olduğu için kişiden kişiye değişen bir durum söz konusu bence. Mesela Çağrı merkezinde bir konu hakkında birilerine yardım da kestirip atma durumu ya da yardım etme durumu kişiden kişiye göre değişiyor.... (Hizmet 1, İnsan Kaynakları Müdürü) ...Yardımsever yapıları var bizim çalıştığımız arkadaşların ama bunu tüm Z kuşağı için geçerlidir diyemeyiz. Sorulan sorulara ılımlı olarak yaklaşıyorlar, sevecenlikle cevaplamaya çalışıyorlar. Şirketteki herkesle rahatlıkla iletişim kurabiliyorlar...(Üretim 3, İnsan Kaynakları Uzmanı)

Üretim 2 şirketi insan kaynakları birimi çalışanı Z kuşağı çalışanların çalışma hayatında başkalarına yardım hususundaki tutumlarının kurum kültürü ile ilgili olduğunu, büyük ve kurumsal firmaların, küçük ve orta ölçekli firmalara göre kurum kültürünü aşılama hususunda daha başarılı olduğunu belirtmiş ve eğer büyük ölçekli bir firmanın kurum kültüründe başkalarına yardım etme değeri varsa bunu daha iyi uygulayabilmekte olduğunu dile getirmiştir. Bu husustaki görüşleri aşağıdaki gibidir:

...Yardım konusu biraz da kurumun örgüt kültürünün bir parçası olarak düşünüyorum. Büyük ve kurumsal bir yapıda iseniz bir kurum kültürünü aşılayabiliyorsanız Z kuşağı da kurumun istediği yöne doğru hedef alabiliyor. Küçük ve orta ölçekli firmalar da kurum kültürü çok fazla etkili olamıyor ve bu sefer de Z kuşağının kişisel çıkarları ve bireysel gelişimleri ön plana çıkıyor. Yardımlaşma konusunda da orta ve küçük ölçekli firmalar da çok fazla karşılaşmadım... (Üretim 2, İnsan Kaynakları Yöneticisi)

87

İnsan kaynakları birimi çalışanları ile yapılan görüşmeler ışığında Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım etme algıları hususunda bir genelleme yapmanın veya bir sonuç çıkarmanın doğru olmayacağını, başkalarına yardım hususunun kişiden kişiye değişebileceğini, örgüt kültüründen etkilenebileceği sonucuna varılmıştır.

İnsan kaynakları birimi çalışanlarının Z kuşağı çalışanların başkalarına yardım algısına yönelik görüşlerinin sınıflandırması Tablo 38’de yer almaktadır.

Tablo 38: İnsan Kaynakları Birimi Çalışanlarının Z Kuşağı Çalışanların

Başkalarına Yardım Algısına Yönelik Görüşleri

Başkalarına Yardım Algısı Görüşme Yapılan Kişiler Frekans Yardımseverlik

Kamu 2, Kamu 4, Kamu 5, Üretim 1, Üretim 3, İnşaat 1, Üretim 4

6

Yardımsever Olmamak İnşaat 2, Kamu 3 2

Genelleme Yapılmamalı Hizmet 1, Hizmet 3 2

Kurum Kültürü Üretim 2 1

Yapılan görüşmelerde insan kaynakları birimi çalışanlarının Z Kuşağı çalışanların topluma katkı algıları hakkındaki görüşleri alınmıştır. Kamu 3 kurumu ve İnşaat 2 şirketi insan kaynakları birimi çalışanları Z kuşağı çalışanların topluma katkıda bulunma anlamında olumlu bir tutum sergilemediklerini belirtmişlerdir. Bu husustaki görüşleri aşağıdaki gibidir:

...Benim gözlemlediğim şöyle. Türk geleneklerine göre yetişmiş kişilere göre olumsuz anlamda farklılıkları var. Sosyal medyanın getirmiş olduğu asosyallik insanları toplumdan koparır ve bu da Z kuşağında çok bariz şekilde var... (Kamu 3, İnsan Kaynakları Şefi)

…Mesela ben lavaboya girip çıktığımda ışık yanıyorsa kapatırım ama gençler bunu düşünmüyor ya da benim işim olmayan bir iş bana verildiğinde elime mi yapışacak yapıvereyim derim ama Z kuşağı bunu düşünmüyor ben bu işi yapmam, benimle böyle konuşulmamıştı bu iş benim değildi diyebiliyor. Bu şirket için elinden geleni yapmalı ki şirket ayakta kalsın bizde bu şirketten ekmeğimizi yiyelim ama maalesef bu çarkların nasıl döndüğünü anlayamıyorlar... (İnşaat 2, İnsan Kaynakları Müdürü)

Yukarıda yer almakta olan topluma katkı anlamındaki olumsuz görüşlerin aksine, Üretim 3 ve İnşaat 1 şirketlerinde çalışmakta olan insan kaynakları birimi

88

çalışanları Z kuşağı çalışanların topluma katkı sağlamakta duyarlı kişiler olduklarını belirtmişlerdir. Bu husustaki görüşleri aşağıda yer almaktadır:

…Topluma katkı anlamında da bilince sahipler. Mesela kağıt israfından şirketimizde çalışan Z kuşağı kaçınıyor. Çevreyi korumaya özen gösteriyorlar… (Üretim 3, İnsan Kaynakları Uzmanı)

...Genellikle CV’lerinden de incelediğimiz kadarıyla topluma katkı anlamında farklı farklı deneyimleri olabiliyor. Örneğin farklı organizasyonlar, farklı kuruluşlarda projelerde bir yer alma eğiliminde olabiliyorlar. Örnek verecek olursak bir ağaç dikme olabilir bu tarz şeyler de yer alan çok fazla... (İnşaat 1, İnsan Kaynakları Yetkilisi)

Hizmet 1 şirketinde çalışmakta olan insan kaynakları birimi çalışanı Z kuşağı çalışanlar ile ilgili olarak başkalarına yardım hususunda olduğu gibi topluma katkı hususunda da genelleme yapmanın doğru olmayacağını, topluma katkı algısının kişiden kişiye değişmekte olan bir tutum olduğunu belirtmiştir. Bu husustaki görüşü aşağıdaki gibidir:

...Z kuşağının başkalarına yardımı topluma katkısını yorumlamam için ayrı bir çalışma yapılması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü kişiden kişiye göre değişen bir durum söz konusu. Yani biraz subjektif bir durum söz konusu. Bu konuda bir genelleme yapamam... (Hizmet 1, İnsan Kaynakları Müdürü) Üretim 3 şirketinde çalışmakta olan insan kaynakları birimi çalışanı Z kuşağı çalışanlar ile ilgili olarak başkalarına yardım hususunda olduğu gibi topluma katkı hususunda da örgüt kültürünün etkisinin olduğunu belirtmiştir. Bu husustaki görüşü aşağıdaki gibidir:

...Z kuşağının çalışmakta olduğu işletme bu kuşağın üzerinde kurulan kurum kültürü topluma yardım veya başkalarına yardım anlamında etkili oluyor... (Üretim 3, İnsan Kaynakları Yöneticisi)

İnsan kaynakları birimi çalışanları ile yapılan görüşmeler ışığında Z kuşağı çalışanların topluma katkıda bulunma algıları hususunda bir genelleme yapmanın veya bir sonuç çıkarmanın doğru olmayacağını, topluma katkıda bulunma hususunun kişiden kişiye değişebileceğini, örgüt kültüründen etkilenebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

İnsan kaynakları birimi çalışanlarının Z kuşağı çalışanların toluma katkı algısına yönelik görüşlerinin sınıflandırması Tablo 39’da yer almaktadır.

89

Tablo 39: İnsan Kaynakları Birimi Çalışanlarının Z Kuşağı ÇalışanlarınTopluma Katkı Algısına Yönelik Görüşleri

Topluma Katkı Algısı Görüşme Yapılan Kişiler Frekans

Olumsuz Tutum Kamu 3, İnşaat 2 2

Olumlu Tutum Üretim 3, İnşaat 1 2

Genelleme Yapılamaz İnşaat 1 1

Kurum Kültürü Üretim 3 1

1.3.4. Z Kuşağı Çalışanların Statü ve İş Arkadaşlarına Yönelik Çalışma