Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar

Türkiye’de örgüt sağlığı hakkında yapılmış bazı çalışmalara aşağıda değinilecektir.

Akbaba Altun (1997) “Ortaöğretim Okullarının Örgüt Sağlığı” isimli çalışmasında ortaöğretim okullarının örgüt sağlığını ölçmek amacıyla bir ölçek geliştirmiştir. Bu ölçeğin evrenini Bolu il merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bulunan 34 adet lisede çalışmakta olan yönetici ve öğretmenler oluşturmuştur. Örneklem olarak evrenin tümüne ulaşılmaya çalışılan araştırmada, toplam 243 yönetici ve öğretmenin örgüt sağlığı algıları ölçülmüştür. Çalışmada okulların örgüt sağlığı düzeyleri; örgütsel liderlik, örgütsel bütünlük, çevresel etkileşim, örgütsel kimlik ve örgütsel ürün boyutlarında incelenmiştir. Öğretmenler ve yöneticiler arasında anlamlı farklılıkların bulunduğu bu boyutlara ek olarak, farklı türde okullar arasında örgüt sağlığı derecesinde de farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca genel liselerin örgüt sağlığının meslek liseleri, Anadolu meslek liseleri ve Anadolu liselerinden yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.

Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırıma Hastanesinin örgüt sağlığı hakkında araştırma yapan Güler (1997), bu çalışmasında örgütsel sağlığa ulaşmanın, örgüt sağlığı ölçütlerindeki sorunları doğru teşhis etmenin ve tedavi teknikleri uygulamanın para ve zaman açısında zor olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Bununla birlikte insanların ve örgütlerin örgüt sağlığı kavramını anlamaları, benimsemeleri ve istemelerinin gerekli şart olduğunu vurgulamıştır.

Gürsel (1998) “İlköğretim Okullarının İkliminin Örgüt sağlığı Açısından Değerlendirilmesi” adlı çalışmasında okullarının ikliminin örgüt sağlığı açısından değerlendiren okul yöneticileri ile öğretmenler arasında anlamlı bir farklılık olmadığını bulmuştur. Araştırmaya göre cinsiyet faktörüne göre öğretmenler arasında güç dengelemesi ve bağlılık özelliklerinin değerlendirilmesinde anlamlı bir farklılık vardır.

Uras’ın (1998) Malatya il merkezindeki liselerde görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okullarının örgüt sağlığını ölçtüğü çalışmasında liseler; mesleki ve teknik ile özel statülü liseler olarak gruplanmış ve öğretmen algılarına dayalı olarak bu grupların sağlık düzeyleri ölçülmüştür. Araştırma sonucunda çalışmaya katılan öğretmenlerin örgüt sağlığı algılarının orta düzeyde olduğu ve okullar arasında anlamlı

25

bir farklılık olmadığı bulunmuştur. Araştırmacı, araştırma sonucuna dayanarak okul personelinin hizmet içi eğitim yoluyla bu konuda bilgilendirilmeleri gerektiğini, ayrıca öğretmen ve yönetici yetiştiren kurumların eğitim programlarında bu konuya yeterli ölçüde yer verilmesi gerektiğini önermektedir.

İlköğretim okullarının örgütsel sağlığını örgütsel liderlik, örgütsel bütünlük, örgütsel kimlik, çevresel etkileşim, örgütün ürün boyutları açısından incelemek amacıyla Konya ilindeki ilköğretim okullarını kapsayan bir çalışma yapan Çakır (2002)’ın araştırmasına göre yöneticiler ile öğretmenlerin örgüt sağlığı boyutları arasında demografik özelliklere göre anlamlı bir fark yoktur. Kadın öğretmenlerin örgüt sağlığı erkek öğretmenlere göre örgütsel bütünlük, örgütsel kimlik, örgütsel ürün ve çevresel etkileşim boyutlarında daha yüksek çıkmıştır. Öğretmenler ile müdürlerin arasında örgütsel liderlik ve örgütsel ürün boyutlarında müdürlerin lehine, çevresel etkileşim boyutunda öğretmenler lehine anlamlı fark bulunmuştur. Çevresel etkileşim boyutunda öğretmenler ile müdür yardımcıları arasında öğretmenler lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

Polatçı, Ardıç ve Kaya (2008), Tokat Üniversitesine bağlı 13 yüksekokulda 120 öğretim elemanının katıldığı bir çalışma yapmış; bu çalışmada, öğretim elemanlarının görev yapmakta olduğu okulların örgüt sağlığını ölçerek örgüt sağlığını etkileyen değişkenleri analiz etmişlerdir. Örgüt sağlığı ile örnekleme ait demografik değişkenlerin ilişkisinin incelendiği bu çalışmada cinsiyet değişkeninin örgüt sağlığını etkileyen bir faktör olmadığı, öğretim elemanlarının akademik unvanlarıyla örgüt sağlığı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Öğretim elemanlarının yüksekokul değişkenine göre örgüt sağlığı algılarında farklılığın bulunduğu ve çalışma süreleri ile öğretim elemanlarının örgüt sağlığı algıları arasında farklılık bulunmadığı saptanmıştır.

Köseoğlu ve Karayomruk (2009) yöneticilerin örgüt sağlığını nasıl algıladıkları ile ilgili Afyonkarahisar ilinde bir çalışma yapmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yöneticiler, örgüt sağlığı kavramını bireye veya performansa yönelik olmaktan ziyade hem birey hem de performans odaklı bir yaklaşım olarak algılama eğilimleri vardır.

Kurum (2013), öğretim elemanlarının örgüt sağlığı algıları ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamayı amaçladığı “Trakya Üniversitesi’nde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Örgüt Sağlığı Algıları İle Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişki” isimli yüksek lisans tez çalışmasında, örgüt sağlığı ile örgütsel güven

26

arasında pozitif yönde ilişki olduğunu bulmuştur. Katılımcıların görüşlerine göre fakültelerin örgüt sağlığı ve örgütsel güven düzeyi orta seviyede bulunmuştur. çalışmanın sonuçlarına göre katılımcıların örgüt sağlığı algıları kıdem değişkenine göre farklılık göstermemektedir ancak cinsiyet, akademik unvan, öğretim elemanının görev yapmakta olduğu fakülte ve görev yapılan üniversite sayısı değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur.

“Okul Yöneticilerinin Kriz Yönetim Tutumları ile Algılanan Örgüt Sağlığı Arasındaki İlişki (Üsküdar İlçesi Örneği)” isimli bir çalışma yapan Yıldız (2014), yöneticilikte geçen sürenin kriz yönetiminde etkili olduğu, yöneticilerin yaşları arttıkça kriz yönetim stratejileri geliştirmelerinin kolaylaştığı, meslek lisesi yöneticilerinin diğer okul türleri yöneticilerine göre kriz yönetim becerileri ve örgüt sağlığı alt boyutları puanlarının daha düşük olduğu, hizmetiçi eğitim programına katılan okul yöneticilerinin kriz yönetimi ve örgüt sağlığı puanları incelendiğinde daha etkin oldukları sonuçlarına ulaşmıştır.

Deniz (2016), meslek lisesi öğretmenlerinin örgüt sağlığı ile ilgili algılarının etkisinin belirlenmesini amaçladığı “Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Örgüt Sağlığı ile İlgili Algıları Üzerine Bir Araştırma” isimli çalışmasında öğretmenlerin demografik özellikleri ve öğrenci nüfusuna göre ankette yer alan ifadelere verdikleri cevaplarda anlamlı farklılık olduğunu bulmuştur.

Suiçer (2016), 308 otel işletmesi çalışanının örneklem olarak belirlediği “Otantik Liderlik Davranışının Örgüt Sağlığı Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama” isimli çalışmasında, sağlıklı bir örgütün yapısal olarak oluşmasında otantik liderlik davranışın ne derece etkili olduğunu ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırmanın sonucuna göre çalışanların ilişkilerinde şeffaflık, etik/ahlak ve dengeli sürecin örgüt sağlığına olan etkisinin doğrusal ve pozitif yönlü olduğu; öz farkındalığın örgüt sağlığı üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığını bulmuştur. Bu sonuca göre otantik liderlik davranışı arttıkça örgüt sağlığı da artmaktadır.