Yirmi Altıncı Rivayet

دايز نب نمحرلا دبع نع شمعلأا انثدح لاق ةيواعم وبأ انثدح لاق دمحم نب الله دبع انربخأ

ورمع نب الله دبع لاق ثراحلا نب الله دبع نع

هوحن

812 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, II/507, no: 2080.} 813 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, II/506, no: 2080.} 814 _{Ukaylî, ed -Du’afâu’l-Kebîr, I/200, no: 244.} 815 _{İbn Hibbân, Kitâbu’s-Sikât, VI/145.} 816 _{Zehebî, Tezkiratu’l-Huffâz, I/271, no: 257.} 817 _{İbn Hacer, Takrîbu’t-Tehzîb, s. 139, no: 916.} 818 _{Hatîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, IV/308, no: 1498.} 819 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXVI/308, no: 5554.} 820 _{Hatîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, IV/310, no: 1498.} 821 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXVI/308, no: 5554.} 822 _{Hatîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, IV/310, no: 1498.} 823 _{İbn Hibbân, Kitâbu’s-Sikât, IX/111.}

824 _{Dârakutnî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ömer, el-‘İlelü’l-Vâride fi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye, Dâru Taybe, (I-}

XVI, thk. Mahfûzurrahman Zeynullah es-Silefî, I. Bsk.), Riyad, 1415/1994, X/137.

825 _{Zehebî, el-Kâşif, II/212, no: 5120.}

Nesâî, ← Abdullah b. Muhammed ← Ebû Muâviye ← A’meş ← Abdurrahman b. Ziyâd ← Abdullah b. el-Hâris ← Abdullah b. Amr isnâdıyla bir önceki rivayetin benzerini nakletmiştir827_.

Hadisin senedindeki raviler:

Abdullah b. Amr (65): Sahabidir.

Abdullah b. el-Hâris (84) b. Nevfel b. Abdülmüttalib isimli ravinin künyesi

Ebû Muhammed, lakabı Bebbeh828_{, nisbesi el-Hâşimî’dir}829_{. Hz. Peygamber (sav.)}

döneminde doğmuş, H. 84 senesinde vefat etmiştir830_{. Abdullah b. Amr, babası Hâris}

b. Nevfel, Abdullah b. Abbâs Hz. Ömer, Hz. Ali ve Hz. Osman’dan hadis rivayet etmiş; ondan da Abdurrahman b. Ziyâd (İbn Ebî Ziyâd), oğulları İshak ile Ubeydullah rivayette bulunmuştur831_.

Ravi hakkında İbn Sa’d, sika kesîru’l-hadîs832_{, Ali b. el-Medînî, Nesâî}833_{, Yahya}

b. Maîn ve Ebû Zur’a er-Râzî sika834_{, İclî tabiî, sika}835 _{değerlendirmesini yapmış, İbn}

Hibbân Sikât’ında zikretmiştir836_{. İbn Abdilberr sika olduğunda ittifak vardır}837 _demiş,

Zehebî, Hâşimoğulları’nın büyüklerindendi, ilmi ve önderliği ile halife olabilecek biriydi838 yorumunu yapmıştır.

Ravinin sika olduğu konusunda ittifak vardır.

Abdurrahman b. Ziyâd. A’meş (148)839_.

Ebû Muâviye (113-195) künyesiyle tanınan ravini adı Muhammed b. Hâzim,

lakabı ed-Darîr840_{, nisbesi et-Temîmî, es-Sa’dî, el-Kûfî’dir}841_{. H. 113 senesinde}

doğmuş842_{, dört veya sekiz yaşında gözlerini kaybetmiş}843_{, H. 195 yılında Kûfe’de vefat}

827 _{Nesâî, es-Sünenü’l-Kübrâ, Hasâis, 46, VII/469, h. no: 8499.} 828 _{İbn Sa’d, et-Tabakât, V/17-18, no: 210.}

829 _{Buhârî, et-Târîhu’l-Kebîr, V/63, no: 155.} 830 _{Hatîb el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, I/580-581.} 831 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XIV/397-398, no: 3216.} 832 _{İbn Sa’d, et-Tabakât, V/18, no: 210.}

833 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XIV/398, no: 3216.}

834 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, V/30-31, no: 136.} 835 _{İclî, Ma’rifetü’s-Sikât, II/25, no: 868.}

836 _{İbn Hibbân, Kitâbu’s-Sikât, V/9.}

837 _{İbn Hacer, Takrîbu’t-Tehzîb, s. 299, no: 3265.} 838 _{Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, III/531, no: 135.}

839 _{Bu raviler 1. grup rivayetlerin yirmi beşinci rivayetinde tanıtılmış olup sikadır.} 840 _{İbn Sa’d, et-Tabakât, VI/364, no: 2720.}

841 _{Buhârî, et-Târîhu’l-Kebîr, I/74, no: 191.} 842 _{Buhârî, et-Târîhu’l-Kebîr, I/74, no: 191.}

etmiştir844_{. Süleyman el-A’meş, Şu’be b. el-Haccâc ve Âsım el-Ahvel’den hadis rivayet}

etmiş845_{; ondan da Ahmed b. Hanbel, Abdullah b. Muhammed ed-Da’îf ve İshak b.}

Râhûye rivayette bulunmuştur846_.

İbn Sa’d onun hakkında sika, kesîru’l-hadîs, tedlîs yapar, Mürciî’dir demiş847_,

Yahya b. Maîn, A’meş’ten rivayet hususunda sana kim daha sevimli sorusuna Ebû Muâviye şeklinde cevap vermiştir848_{. Ahmed b. Hanbel A’meş’ten naklettiği rivayetler}

dışında muztaribdir, onları iyi ezberlememiştir değerlendirmesini yapmış849_{, Buhârî}

Sahîh’inde ondan hadis nakletmiştir850_{. Raviyi, İclî sika, Mürciî}851_{, Ebû Hâtim er-Râzî,}

A’meş’ten rivayet konusunda Sevrî’den sonra insanların en sağlamı852_{, İbn Hibbân}

hâfız, mutkin ancak Mürciî853_{, Zehebî hâfız, A’meş’ten naklettiği rivayetlerde sebt,}

Mürciî854 _{olarak tavsîf etmiştir. İbn Hacer sikadır, A’meş’in hadislerini en iyi bilen}

kişidir, başkalarından aldığı hadislerde bazen hata yapar, Mürciî olmakla ithâm edilmiştir855 _{ifadesini kullanmıştır. Ravinin tedlîs yaptığı da ilgili eserlerde}

belirtilmiştir856_.

Yapılan değerlendirmelerden ravinin Mürciî olmakla beraber tedlis yaptığı ancak A’meş’ten rivayet ettiği hadislerde sika olduğu anlaşılmaktadır.

Abdullah b. Muhammed b. Yahya isimli ravinin künyesi Ebû Abdullah, nisbesi

et-Tarasûsî’dir. Zayıf lakabıyla tanınır ancak bu lakap hadis rivayetinde değil bedenen zayıflığını ifade etmek için kullanılmıştır. Ebû Muâviye Muhammed b. Hâzim ed-

Darîr, Süfyân b. Uyeyne ve Müsedded b. Müserhed’den hadis rivayet etmiş; ondan da Nesâî, Ebû Dâvûdve İbrahim b. Muhammed el-Müeddib rivayette bulunmuştur857_.

844 _{İbn Sa’d, et-Tabakât, VI/364, no: 2720.} 845 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXV/124, no: 5173.} 846 _{Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl, XXV/125-126, no: 5173.} 847 _{İbn Sa’d, et-Tabakât, VI/364, no: 2720.}

848 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, VII/248, no: 1360.} 849 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, VII/247, no: 1360.} 850 _{Bâcî, et-Ta’dîl ve’t-Tecrîh, II/685, no: 481.}

851 _{İclî, Ma’rifetü’s-Sikât, II/236, no: 1589.}

852 _{İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-Ta’dîl, VII/248, no: 1360.} 853 _{İbn Hibbân, Kitâbu’s-Sikât, VII/441-442.}

854 _{Zehebî, el-Kâşif, II/167, no: 3816.}

855 _{İbn Hacer, Takrîbu’t-Tehzîb, s. 475, no: 5841.}

856 _{Sıbtu İbnü’l-Acemî, et-Tebyîn li Esmâi’l-Müdellisîn, s. 50, no: 63; Ebû Zür’a el-Irâkî, Kitâbu’l-} Müdellisîn, s. 83, no: 53; İbn Hacer, Tabakâtü’l-Müdellisîn, s. 36, no: 61.

Ebû Hâtim er-Râzî onun hakkında sadûk demiş858_{, Nesâî sika}859_{, şeyh, sâlih}

olduğunu zayıf lakabının ise çok ibadet ettiği için kendisine verildiğini söylemiştir860_.

İbn Hibbân Sikât’ında zikretmiş861_{, İbn Hacer sika değerlendirmesini yapmıştır}862_.

Verilen bilgiler ışığında ravinin sika olduğunu söylemek mümkündür.

Kaynaklarda nakledilen bilgilerde raviler arasında muasarâtın yanısıra hoca talebe ilişkisinin de gerçekleştiği görülmektedir. Ayrıca ravilerin tamamı sikadır. Dolayısıyla hadisin senedi muttasıl ve sahîhtir.