YetiĢkinler Okuma Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı

YOYÖTEP iki aĢamadan oluĢmaktadır. 1. aĢama, yetiĢkinler “I. Kademe Okuma Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı”, 2. aĢama ise “YetiĢkinler II. Kademe Eğitimi Eğitim Programı” dır. I. Kademe Okuma Yazma Öğretimi ve Temel Eğitim Programı, okuma yazma becerisi, matematik ve yaĢam becerileri kazandırmayı amaçlar. YetiĢkinler II. Kademe Eğitimi Eğitim Programı, okuma yazma becerisini kazanmıĢ bireylere Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler ve Fen ve Teknoloji derslerine uygun tutum, beceri, bilgi kazandırmaktadır (MEB, 2007:3).

2.5.10.1. Program Hazırlanırken Dikkate Alınan Konular ve Ġlkeler

YetiĢkin eğitiminin hedef kitlesi yaĢ, cinsiyet, bilgi, beceri, tutum gibi etmenlerden dolayı kendi içerisinde büyük farklılıklar göstermektedir. YetiĢkinler için program hazırlanırken bu farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır. YOYÖTEP hazırlanırken aĢağıda belirtilen konular dikkate alınmıĢtır (MEB, 2007).

•MEB Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı özel ihtisas komisyonları tarafından hazırlanan Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Matematik programları, becerileri ve ara disiplinleri

•Anayasa, yasa ve yönetmelikler •Türk Millî Eğitimi‟ nin amaçları

•Atatürk‟ün ve eğitim sisteminin bireylere kazandırılmak istediği nitelikler •Uluslararası kuruluĢlar (UNESCO, UNICEF)

100

•MEB ÇYEGM tarafından yapılan araĢtırmalar ve hazırlanan raporlarda belirtilen eleĢtiri ve öneriler

•Üniversiteler bünyesinde yapılan yetiĢkin eğitimi çalıĢmaları

Program hazırlanırken dikkate alınan ilkeler ise Ģunlardır:

•YetiĢkinler arasında yaĢ, cinsiyet, bilgi, beceri, tutum, beklenti bakımından bireysel farklılıkların olması

•Hayatın birçok alanında birbirine bağlı ve birbirini etkileyen değiĢimler •Öğretici ya da konu merkezli değil, yetiĢkin merkezli olması

•YetiĢkinin bakıĢ açısını yansıtması

•YetiĢkinin öğrenme öğretme sürecine aktif olarak katılması

•YetiĢkine kazandırılmak istenen temel bilgi ve beceriler, gerçek yaĢamda yetiĢkinin gereksinimleriyle iliĢkili olması

•Olay ve olguların bütüncül ve tematik bir yaklaĢımla ele alınarak incelenmesi

•I. Kademe YetiĢkin Eğitim Programını tamamlayan yetiĢkin II. kademeye, II. kademeyi de tamamlayan yetiĢkin, açık ilköğretime gitme hakkına sahip olduğu için, örgün ve yaygın eğitim programları arasında uyumluluk sağlanması

2.5.10.2. Programının Vizyonu ve Felsefesi

Program, yetiĢkinlerin iĢlevsel okuma yazma becerisi kazanmalarını, kazandıkları bu becerileri öğrenme, kiĢisel ve toplumsal geliĢimlerine yönelik kullanabilmelerini, çevresi ile uyumlu, kendisi ile barıĢık, yerel, ulusal ve küresel insani değerlere sahip olmalarını vizyonu olarak kabul eder. (MEB, 2007:5)

101

Programın felsefesi okuma yazma becerisi edindirmenin ötesinde yetiĢkin merkezli olmak, bakıĢ açısını yansıtmak, yaĢam kalitesini artıracak temel becerileri kazanmasına yardımcı olmak, öğrenme-öğretme sürecine aktif olarak katılmasını sağlamak olarak belirlenmiĢtir. Ayrıca yetiĢkin, kendisine sunulan uyaranları yorumlamalı, anlamlandırmalı, bilgiyi yapılandırmalı ve kazandırılmak istenen bilgiyi günlük yaĢamla iliĢkilendirmelidir (MEB, 2007: 6).

2.5.10.3. Programının Özellikleri

YOYÖTEP‟ in özellikleri Ģu Ģekildedir (MEB, 2007).

•Programda yetiĢkinlerin özellikleri dikkate alınmıĢ, yakından uzağa ilkesi benimsenmiĢtir.

•Etkinlik temelli, öğrenen merkezli olarak hazırlanmıĢtır.

•YetiĢkinlerin daha önce edinmiĢ oldukları bilgi, beceri ve tutumlar temel alınarak yeni bilgi, beceri edinmeleri ve tutum geliĢtirmeleri amaçlanmıĢtır.

•En kısa sürede, iĢlevsel okuma yazma becerisini kazandırabilmek için yapılandırıcı yaklaĢım, bireysel farklılıklara dayalı eğitim yaklaĢımlarından faydalanılmıĢtır. •Kazanımların belirlenmesinde yetiĢkinlerin günlük hayatında ihtiyaç duyduğu, temel yaĢam kalitesini artırıcı bilgi ve beceriler ön plana çıkarılmıĢtır.

•Kazanımlar, birinci ve ikinci kademeye dağıtılarak verilmiĢtir.

•Kazanımlar, yetiĢkin eğitimi ilkeleri ve yetiĢkin eğitiminin örgün eğitimden farklılıkları dikkate alınarak hazırlanmıĢtır.

•YetiĢkinlerin okuma yazma öğretiminde dinleme, konuĢma, okuma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu becerilerini kazanmaları ve geliĢtirmeleri amaçlanmıĢtır. Dil bilgisi, programda ayrı bir öğrenme alanı olarak ele alınmamıĢ diğer alanlar içerisinde verilmiĢtir.

102

•Okuma yazma öğretimi “Ses Temelli Cümle Öğretim Yöntemi” ile yapılmıĢtır. •YetiĢkinlerin Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanan, günlük hayatında gerekli okuma, yazma, yaĢam, matematik, sosyal, fen ve teknoloji becerilerine sahip, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimseyen bireyler olabilmeleri amaçlanmıĢtır.

•Günlük yaĢamında, iĢ yaĢamında ve sonraki eğitim hayatında kullanabileceği temel matematik konuları okuma yazma faaliyetleri içinde bağlantılar kurularak yer verilmiĢtir.

•Tarih ile ilgili genel bilgiler, yaĢadığı coğrafyanın önemli özelliklerini (coğrafi, ekonomik, politik vb.) öğrenip geleceğe dair yorumda bulunabileceği kadar sosyal bilgi verilmiĢtir.

•YaĢadığı toplumun farkında, yurttaĢlık bilincine sahip, baĢkalarının haklarına saygılı, kendi haklarına sahip çıkan, demokrasinin temel ilkelerini kavrayan bireyler olabilmeleri için temel yurttaĢlık ve demokrasi bilgileri verilmiĢtir.

•YetiĢkinlerin, fen ve teknoloji ile ilgili kavramlara sahip olması, elde edilen bilgi, beceri ve tutumları günlük yaĢamına yansıtması amaçlanmıĢtır.

•I ve II. Kademe YetiĢkin Eğitim Programı‟ nda psikolojik danıĢma ve rehberlik, afet eğitimi, kariyer bilinci geliĢtirme, insan hakları ve vatandaĢlık, sağlık kültürü, giriĢimcilik, özel eğitim ara disiplinleri verilmiĢ, kazanımlar arası iliĢkilendirilmeler yapılmıĢ ve MEB Talim ve Terbiye Kurulu tarafından geliĢtirilen ilköğretim programları ile uyumlu olarak hazırlanmıĢtır.

•Program “Ben ve Ailem”, “Çevrem” ve “Ülkem” olmak üzere üç ana tema üzerine kurulmuĢtur. Bu temalar yetiĢkinin etkileĢim halinde bulunduğu tüm sosyal değiĢkenler dikkate alınarak ele alınmıĢtır.

•Atatürkçülük konularına Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı‟nın 04.08.1999 tarih ve 263 sayılı kararı ile kabul edilen ders kitaplarında yer alması gereken “Atatürkçülük ile Ġlgili Konular” esas alınarak yer verilmiĢtir.

•Atatürkçülük konuları, “YaĢam Becerisi Dersi Öğretim Programı” kapsamında; Atatürk‟ün hayatı ve eserleri (ailesi, öğrenim hayatı, askerlik hayatı, Atatürk ve millî

103

mücadele), Atatürk‟ ün kiĢilik özellikleri ve Atatürk ve demokrasi eğitimi olarak 3 baĢlık altında ele alınmıĢtır.

•Programda kullanılan öğretim teknikleri; grupla öğretim teknikleri (beyin fırtınası, gösteri, soru –yanıt, drama ve rol yapma, benzetim, ikili ve küme çalıĢmaları, mikro öğretim, eğitsel oyunlar ve bireysel öğretim teknikleri (bireyselleĢtirilmiĢ öğretim, programlı öğretim ve bilgisayar destekli öğretim) olarak iki baĢlıkta toplanmıĢtır. •I. kademede ders saati anlayıĢı yerine kurs günü anlayıĢı esas alınmıĢtır. Bir kurs günü verilen aralar hariç dört ders saatidir. II. kademede ise ders saati anlayıĢına uygun olarak dersler iĢlenmiĢtir.

Tablo 19. YetiĢkinler I. Kademe Programı Ders Konularının Uygulama Dağıtım Çizelgesi Türkçe ^YaĢam Becerisi YaĢam Becerisi Toplam( Ders Saati) 60 30 30 120 50% 25% 25% 100%

Tablo 20. YetiĢkinler I. Kademe Haftalık Ders Çizelgesi

1.gün 2.gün 3.gün

1.ders YaĢam Becerisi YaĢam Becerisi YaĢam Becerisi 2.ders Okuma Yazma Okuma Yazma Okuma Yazma 3.ders Okuma Yazma Okuma Yazma Okuma Yazma 4.ders Matematik Matematik Matematik

Tablo 21. YetiĢkinler II. Kademe Programı Ders Konularının Uygulama Dağıtım Çizelgesi

Türkçe Matematik ^Sosyal Bilgiler Fen ve Teknoloji Toplam (Ders Saati) 75 45 30 30 180 41,50% 25% %16, 75 16,75% 100

104

Tablo 22. YetiĢkinler I. Kademe Haftalık Ders Çizelgesi

1.gün 2.gün 3.gün

1.ders Türkçe Türkçe Türkçe

2.ders Türkçe Türkçe Fen ve Teknoloji 3.ders Matematik Matematik Matematik 4.ders Sosyal Bilgiler Fen ve Teknoloji Sosyal Bilgiler