Özgür Elmas, Rahmi Nurhan Çelik
DENEME
öğretim kadrosunun da nicelik ve nitelik olarak yeterli olmasının önemini göstermektedir. Eği-tim-öğretimde güncel teknolojinin kullanılması tercihi (%92.1) sıklıkla kabul görmüştür. Dünya-daki 65 üniversiteyi içeren uluslararası öğrenci anketine göre; öğrencilerin üniversite seçerken önemsedikleri en önemli iki faktör, yüksek kali-teli öğretim ve öğrenci burslarının bulunmasıdır.
Ülkemizde Geomatik/Harita Mühendisliği Eğitim-Öğretim Programları;
Ülkemizde Geomatik/Harita eğitim-öğretimi, alt seviyeden yukarıya doğru hiyerarşik yapılan-ması içinde ele alınırsa; Belgeli/Sertifikalı İşgü-cü (Topograf, CBS operatörü, Harita- Kadastro-cu, CBS Uzmanı), Türkiye’de Meslekî ve Teknik Ortaöğretim Kapsamında Harita-Tapu-Kadastro Alanı, Yükseköğretim Kapsamında Harita Ka-dastro Meslek Yüksekokulu ve Geomatik/Ha-rita Mühendisliği Eğitim-Öğretim Programları, Üniversitelerin Fen Bilimleri Enstitüleri bünye-sinde verilen Yüksek Lisans ve Doktora lisan-süstü programları olarak sıralanabilir [5].
Geomatik/Harita Mühendislik eğitim-öğretimi 1949 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi’nde “Ha-rita ve Kadastro Mühendisliği” ismiyle başladı, bunu 1968 yılında Karadeniz Teknik Üniversite-si’nde açılan “Jeodezi Mühendisliği”, 1969 yılın-da İstanbul Teknik Üniversitesi’nde açılan “Jeo-dezi ve Fotogrametri Mühendisliği”, 1972 yılında kurulan Selçuk Üniversitesi’ndeki (günümüzde Konya Teknik Üniversitesi) bölüm takip etmiştir [6, 7]. 1992-1996 yılları arasında 9 üniversitede, 2000-2010 yılları arasında 7 üniversitede, 2010 yılı ve sonrasında ise 6 üniversitede Geomatik/
Harita Mühendisliği bölümleri kurulmuştur. 2019 YÖKSİS verilerine göre 26 üniversitede aktif li-sans programı yürüten Geomatik/Harita Mühen-disliği programı bulunmakta olup, bunların 24 tanesi devlet üniversitesi, 2 tanesinin vakıf (Av-rasya ve Okan) üniversitesidir. Devlet üniversite-lerinin üçünde (Afyon Kocatepe, Çanakkale On-sekiz Mart ve Erciyes Üniversitesi) ayrıca ikinci öğretim yapılmaktadır. Lisans eğitim-öğretimi programı olmadığı halde lisansüstü eğitim-öğ-retimi yapılan üniversite sayısı üç olup bunlar;
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Jeodezi Anabilim Dalı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimle-ri Enstitüsü Jeodezi ve Coğrafi Bilgi TeknolojileBilimle-ri Anabilim Dalı, İstanbul Kültür Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Geoma-tik Programıdır. GeomaGeoma-tik/Harita Mühendisliği olan bir kısım üniversitede, henüz öğrenci almaya başlanmamış, bir kısım üniversitede ise öğrenci alımı durdurulmuştur. Alanın ismi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, Harita Mühendisliği, Harita ve Kadastro Mühendisliği ya da Geomatik Mühendisliği olarak tanımlanırken, son yıllarda Harita Mühendisliği ve Geomatik Mühendisliği isimleri üniversitelerin istemleri doğrultusunda birlikte benimsenmiştir.
2019 YÖKSİS verilerine göre, 26 aktif lisans programında 2022’si kadın, 4204’ü erkek olmak üzere toplam 6256 kayıtlı öğrenci öğrenim gör-mekte, bu programlarda 72 Profesör, 64 Doçent ve 98 Doktor Öğretim Üyesi olmak üzere toplam 234 kadrolu öğretim üyesi görev yapmaktadır.
30’un üstünde öğretim üyesi olan 2 üniversite (İTÜ-33, Yıldız Üniversitesi-31), 10 ile 19 ara-sı öğretim üyesi olan 4 üniversite (Karadeniz Teknik-19, Konya Teknik-18, Zonguldak Bü-lent Ecevit-12, Hacettepe Üniversitesi 10), 7 ile 9 arası öğretim üyesi olan 7 üniversite, 5 ile 6 arası öğretim üyesi olan 6 üniversite, 4 ve altın-da öğretim üyesi olan 7 üniversite bulunmak-tadır. Her öğretim üyesine ortalama 27 öğrenci düşmekte olup, mühendislik programlarında her öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının 2 ile 41 arasında değişmektedir. Bu değişkenlik, benzer tarzda öğretim üye yardımcısı (öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi) sayısı da yan-sımaktadır. Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının artması öğretim üyelerinin öğrenciler-le birebir diyalog kurma olanaklarının daraltıp, laboratuvar olanaklarının kısıtlı kullanımına yol açmaktadır. Sınıfların kalabalık olması ders veriminin azalması ve uygulamalı eğitimin ye-tersiz yapılmasına, sonuç olarak da mühendislik eğitim-öğretiminde kaliteden ödün verilmesine yol açmaktadır [8]. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Harita/Geomatik Mühen-disliği Eğitim Öğretim Sempozyumu deklaras-yonunda (2019); Geomatik/Harita Mühendisliği program kontenjanlarının plansız, gereksinimler tam belirlenmeden, yeterli öğretim kadrosu, fi-ziki altyapı ve donanım olmadan artırılmasının mesleğin niteliksel gelişimini çok olumsuz yön-de etkileyeceği, bu durumun mesleğin geleceği-ni tehlikeye sokacağı belirtilmektedir [9].
Üniversitelerin Geomatik/Harita Mühendislik programlarında yer alan anabilim dalları
ince-lendiğinde, eğitim altyapısı ve öğretim üyesi sayısı daha iyi olan üniversitelerde anabilim dalı sayısının da daha çok olduğu görülmekte-dir. Anabilim dalı sayısındaki artış beraberinde daha özel bilimsel konularda yoğunlaşmaya, bu ise başta eğitim-öğretim olmak üzere bilimsel araştırmaların gelişimine katkı sunmaktadır.
Ülkemizdeki Geomatik/Harita Mühendislik programları akreditasyon durumlarına göre in-celendiğinde; ABET kapsamında 1, MÜDEK kapsamında 4, MÜDEK ve EUR-ACE kapsa-mında 2 üniversitenin akredite olduğu görül-mektedir. Uluslararası akreditasyon olan bölüm sayısı henüz çok yetersizdir. Akredite olan bö-lüm sayısının hızlı bir şekilde artış göstermesi, eğitim-öğretim kalitesinin ülke çapında arttığı-nın önemli bir göstergesini oluşturacaktır.
Üniversitelerin Geomatik/Harita Mühendislik bölümünün sahip olduğu laboratuvar olanak-ları incelendiğinde; 5 veya daha fazla labora-tuvarı olan üniversite sayısının 5 adet olduğu, diğer üniversitelerde ise 3 veya daha az sayıda laboratuvar olanağı olduğu belirlenmiştir. Mü-hendislik eğitim-öğretiminin teorik eğitimin yanısıra uygulama ağırlıklı olduğu göz önüne alındığında, laboratuvar olanaklaındaki yeter-sizliğin eğitim-öğretim açısından önemli sorun yaratacağı yadsınamaz.
Öğrencilerin sosyal ve eğitim amaçlı fayda-lanabileceği Facebook, İnstagram, Youtube, Foursquare, Twitter, web televizyonu, web radyosu, web gazetesi gibi sosyal medya im-kanlarıda üniversitelkere göre farklılıklar göstermektedir. Alanın en önemli gereksinim-lerinden biride, kariyer ve mesleğin daha iyi tanıtımı yoluyla başarılı öğrencilerin lisans seviyesi programlara başvurularının sağlan-masıdır [10]. Günümüzde çoğu öğrenci üni-versite seçimi yaparken, sosyal medyayı bilgi kaynağı olarak kapsamlı bir şekilde kullan-maktadır. Tanıtımda, üniversitelerin Geoma-tik/Harita Mühendislik bölümünün web site-lerinin yaygınlaştırılması, bölümün öğretim kadrosu, eğitim ve laborauvar altyapısı ko-nusunda bilgi sağlaması açısından önemlidir.
Artık günümüzde öğrenciler üniversite seçimi yaparlarken Facebook ve Twitter gibi sosyal medya araçlarını kullanarak, üniversite per-soneline ve mevcut öğrencilere ulaşabilmekte, böylelikle üniversite web sayfalarında
bula-mayacakları öğrenci görüşlerine ulaşabilmek-tedirler [11].
Harita/Geomatik Mühendislik eğitim-öğreti-minde niteliği artırmaya yönelik stratejiler be-lirlenirken, tüm paydaşların geri bildirimiyle beslenip güncellenebilen, ölçülebilen, denetle-nebilen, gelişime açık ve sürdürülebilir bir sis-temin oluşturulması zorunlu görünmektedir.
Kaynaklar:
[1] Elmas Ö. (2020)) Türkiye’de Geomatik / Harita Mühen-dislik Eğitim-Öğretimi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Geomatik Mühendisliği Lisansüstü Programı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Rahmi Nurhan Çelik, İstanbul.
[2] Kuzu, Y., Sıvacı, S.Y. ve Kuzu, O. (2018) Üniversite Tercih-lerini Etkileyen Faktörlerin İkili Karşılaştırması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 128-36.
[3] Anıl, D., Taymur, M. Ö. ve Öztemür, B. (2017) 12. sı-nıf öğrencilerinin üniversite tercihlerinde etkili olduğu düşünülen faktörlerin ikili karşılaştırma yöntemiyle öl-çeklenmesi, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 75-85.
[4] How UK Students choose a University. UB Menu, 13th Ap-ril 2018, Erişim: 29 Mart, 2020, https://universitybusiness.
co.uk/Article/how-do-ukstudents-choose-their-university/
[5] Öcalan, T. (2019) Türkiye’de Haritacılık Eğitimi Hiye-rarşisi, Meslek İçi Eğitimler, Resmi Sertifikasyon ve Oda Eğitim Politikaları. HKMO Sivil Harita Mühendisliği Eği-tim-Öğretiminin 70. Yılında Harita/Geomatik Mühendisliği Eğitim Öğretim Sempozyumu, Erişim: 16 Nisan, 2020, htt-ps://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/aa30add5ddff78b _ek.pdf?tipi=&turu=&sube=0
[6] Kocaman, E. (2000) Meslek Yüksekokullarında Fotogra-metri Eğitimi, Selçuk Teknik Online Dergisi ,1(1), 1-18, Erişim: 29 Mart, 2020, http://alaeddin.cc.selcuk.edu.tr/~
tekbil/haziran2000/ekocaman/engin_kocaman.htm [7] Çifçi, N. (2010) Harita Mühendisliği Eğitimi ve Harita
Mü-hendisliğinin Belediyelerdeki İşlevi (Yüksek lisans tezi). Yıl-dız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
[8] Köktürk, E., Çelik, R.N., Özlüdemir, M.T. ve Kılıç G.
(2005)., Harita Sektöründe Eğitim-Öğretim Sorununun Boyutları ve Çözüm Önerileri”, 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Erişim: 04 Nisan, 2020, https://www.
hkmo.org.tr/ resimler/ekler/VMYF_204_ ek.pdf
[9] TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası’nın, 08.11.2019 tarihli Harita/Geomatik Mühendisliği Eği-tim-Öğretim Sempozyumu Deklarasyonu, Erişim 26 Ni-san, 2020, https://www.hkmo.org. tr/resimler/ekler/5fc 43f72624d499_ek.pdf?tipi =&turu=&sube=0
[10] Prendergast, F.T., Prendergas, T.W.P., Behan, A. & Murray, H. (2007). Enhancing Educational Programmes For Ge-omatics in Ireland. Proceedings of the 2007 International Congress on Geomatics in Europe, https://www.academia.
edu/836787/Enhancing_ Educational_Programmes_for_
Geomatics_in_ Ireland
[11] Ismagilova, E. & Doneddu, D. (2018). How students use social media to choose their university, The conversati-on academic rigour, journalistic flair, Data Retrieved 29 Nisan, 2020, https://theconversation. com/how-students-use-social-media-tochoose-their-university-101282
A
vrasya Kamuoyu Araştırma Merkezi’nin yaptığı araştırmanın sonuçları https://www.youtube.com/watch?v=YLtrmGDMDqo kanalında Kemal Özkiraz ile Gökhan Özbek tarafından değerlendirildi. Bu kamuoyu araştır-masının sonuçlarının ilginç ve önemli olduğu-nu düşünüyorum.
Ankette; “Sizin ya da çocuğunuzun öğretmeni-ni seçme şansınız olsaydı hangi profildeki öğ-retmeni seçerdiniz?” sorusu yöneltilmiş ve fark etmez seçeneğini şıklarda yer almamış.
Dindar 76,9 Ateist 23,1
Laik Müslüman
öğretmen 76,1 Dindar
şeriatçı öğret-men
13,9
Namaz kılan 75,9 Namaz
kılma-yan
24,1
Şefkatli
arkadaş-lık kuran 66,8
Disip-linli baskın
33,2
Evrim teorisini de İslam dinini de anlatacak
79,7 Evrim teorisini anlat- maya-cak
20,3
Yenilikçi eğitim
modellerine açık 77,1 Gele-neksel eğitim yöntem-lerine bağlı
18,9
Türklerin diğer insanlarla eşit olduğuna inanan
64,5 Türkle-rin üs- tünlük-lerine inanan
35,5
Genç istekli 56,7 Yaşlı tecrü-beli
43,3
Kemal Özkiraz bu çalışmada öğretmen fenome-ni üzerinden siyasi liderlerde hangi özelliklerin istendiğini ölçmeye çalıştıklarını ifade ediyor.
Düşündüğümüzde güzel bir yöntem bulunmuşa benziyor çünkü hepimiz çocuklarımızı eğitecek öğretmeni seçerken çok dikkatli davranır, yalan söylemeyiz. Sonuçları yorumlamak gerekirse;
Büyük çoğunluk laik ama dindar öğretmen (siyasetçi) istiyor. Ülkeyi yönetmeye aday olanların laik ve dindar olması isteniyor ancak neredeyse dört kişiden biri ateist yöneticiyi so-run etmiyor.
Sert, otoriter siyasetçilerden bıkıldığı görülü-yor. Yumuşak, şefkatli, arkadaş yanlısı, halkın içinden kişiler, baskıcılara göre iki kat daha fazla tercih ediliyor.
Bilim, teknoloji ve yenilikten yana tavır alma-yan, statükoyu savunan siyasetçi tipi tarih ol-mak durumunda. Bilişim çağını yakından takip edebilen, Z kuşağını anlayabilenler sanırım bir adım önde olacak. Diğer taraftan yeniliğe açık olunacak ama toplumun değerleri de göz ardı edilmeyecek.
Milliyetçiliğin toplumun hassasiyet gösterdiği konulardan birisi olduğu anlaşılıyor. Ancak ırk-çılığa savrulan milliyetçilik karşılık bulmuyor.