Yerleşim alanlarından kaynaklanan evsel nitelikli atıksular

Düzce’de akarsular, şehir merkezi ve yerleşim birimlerinin içinden geçmektedir. Ancak, söz konusu akarsulardan bazılarına atık su kanalları bağlandığından, akarsular açık lağım kanalları olarak kontrolsüz bir şekilde akmaktadır. Düzce’de, Akçakoca Belediyesi ve Merkez Belediyesi dışında, hiçbir belediyenin kanalizasyon arıtma tesisi bulunmamaktadır. Atık sular ya ilçe merkezlerine en yakın akarsuya deşarj edilmekte ya da genellikle sağlıksız ve yetersiz fosseptik sistemleri ile toplanmaktadır. Ancak, bu sistemlerin sızıntıları; yüzey akışları ile akarsulara, taban, göl ve deniz sularına ulaşarak kirlenme meydana getirmektedir.

Merkez İlçe’de kanalizasyon şebekesi, yerleşim yerinin % 85'ine hizmet verebilmektedir. Geri kalan yerleşim yerinin % 15'inde ise fosseptik kullanılmaktadır. Atık su arıtma tesisi, halen yarı kapasite çalışır durumdadır. 1993

yılında hizmete giren tesis, kurulduğu yıllarda 600-800 m³/saat atık su arıtımı

yaparken kentin gelişimi ile 800-1.500 m³/saat kapasiteye ulaşılmıştır. Tesiste

arıtılan atık su, Mamure Köyü yakınında, Küçük Melen Çayı'na deşarj edilmektedir. Tesis, kapasitesine göre standartların üzerinde arıtım yapmakta ve % 95 verim elde edilmektedir.

Cumayeri İlçe’sinde kanalizasyon şebekesi, ana arterlerde beton kanalizasyon şeklinde yapılmış ve doğrudan Büyük Melen Çayı'na deşarj edilmektedir. Hiç bir arıtma yapılmamaktadır.

Çilimli İlçe’sinde tekniğine uygun kanalizasyon şebekesi bulunmamaktadır. Şebeke,

ihtiyaç duyulan yerlere proje olmaksızın döşenmiştir. İlçedeki yerleşim yerinin yaklaşık % 10'luk kısmı da, bu şebekeye bağlı değildir. Bu kısımlarda fosseptik kullanılmaktadır. Dolan fosseptikler, vidanjörlerle boşaltılıp, kavak ve mısır sulaması için kullanılmaktadır. İlçenin arıtma sistemi de yoktur. Atık, yerleşim merkezine 1,5 km. mesafedeki çökeltme havuzuna, daha sonra da 2 km. mesafedeki eski Melen Yatağına deşarj edilmektedir.

Gölyaka İlçe’sinde projeli kanalizasyon şebekesi, % 75 düzeyinde tamamlanmıştır. Şebekenin geri kalanı ile depremde hasar gören kısımlarında, onarım çalışmaları tamamlanmıştır. Kot farkı nedeniyle, şebekeye bağlı olmayan yerler de mevcuttur. Şehir içinde bir mahallede kanalizasyon hattı bulunmamaktadır. Burada fosseptik kullanılmaktadır. Atık su arıtması bulunmamaktadır. Atıksular, dinlendirme havuzundan sonra yerleşim alanına 2,5 km. uzaklıktaki Büyük Melen Çayı'na deşarj edilmektedir.

Gümüşova İlçesi’nin kanalizasyon şebekesi, belediye imkanları ile projesiz yapılmıştır. 1996 yılında hazırlanan kanalizasyon projesine ise, bu tarihten sonra kısmen uyulabilmiştir. Halen bazı bölgelerde fosseptik kullanılmaktadır. Fosseptik kullanımı yaklaşık % 2-3 düzeyindedir. Kanalizasyon arıtma tesisi bulunmayan ilçede, atık su, yerleşim yerine 100m mesafeden geçen Delice Dere’sine ve Büyük

Melen Çayı’na deşarj edilmektedir. Gümüşova İlçe’sinde kanalizasyon ağı

Kaynaşlı İlçesi’nin kanalizasyon şebekesinin yapımına Ekim 2003’de başlanmıştır. % 20’si tamamlanmıştır. Çalışmalara devam edilmektedir [14]. Kaynaşlı Belediyesi ve Sarıçökek Köyü evsel atıklarını doğrudan Asar Suyu’na vermektedir. 1994 yılına kadar Düzce kentinin kanalizasyonu da Asar Suyu’na verilmekteydi. Ancak 1994 yılında, belediyenin biyolojik arıtma tesislerinin yapılmasıyla bu durum ortadan kalkmıştır.

Yığılca İlçe’sinde 1960'dan bu yana kullanılan ve yağmur suyu ile kanalizasyonu toplayan tek bir sistem bulunmaktadır. Mevcut yapısı ihtiyaca cevap vermekten uzaktır. Arıtma sistemi yoktur. Atıksular, Küçük Melen Çayı'na ve Ahmetçiler Deresi'ne deşarj edilmektedir [50].

Boğaziçi Beldesi’nde, çalışır durumdaki toplam kanalizasyon ağı uzunluğu 9 km, Konuralpte 23 km’dir. Konuralp Beldesi’nden gelen evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular Küçük Melen’i kirletmektedir [18]. Konuralp Beldesi’ndeki bazı bölgelerde ise evsel atık sular, fosseptik çukurlarda toplanmakta, buradan vidanjörlerle alınıp, Küçük Melen yakınlarındaki çukurlara bırakılmaktadır. Beyköy’de ise, kanalizasyon şebekesi yoktur [50]. Uğur Suyu, Beyköy Beldesi’nden evsel nitelikli atıksular almaktadır [47].

3.9.2. Sanayi

Düzce’de gelişmekte olan sanayi sektörü, beraberinde çevre sorunlarını da getirmektedir. Oluşan çevre sorunlarında en büyük etkenler; yer seçiminin sağlıklı belirlenmeyişi ve sektörde ortaya çıkan atıkların bertarafına yönelik ünitelerin devreye alınmamasıdır [14]. Düzce’deki sanayi kuruluşlarının yerleşimi incelendiğinde, Ankara ve İstanbul gibi iki metropol kenti birbirine bağlayan D-100 karayolu etrafında (Kaynaşlı-Düzce arasındaki kısımda Asar Suyu’na paralel olarak) ve ovadaki akarsuların kenarında yoğunlaştığı görülmektedir.

Fabrikalar ile orta ve küçük ölçekli sanayi kuruluşlarının özellikle yoğunlaştığı bu bölgelerdeki akarsular, bu kuruluşların neden olduğu kirlilikten doğrudan etkilenmektedir. Küçük Melen ve Asar Suyu, ova içerisinden geçerken yerleşimlerin

kanalizasyon atıklarının yanı sıra, endüstri tesislerinin atıklarını da bünyelerine almaktadır. Sanayi tesislerinin sıvı atıkları ya bir ön arıtım sonrası veya hiç bir arıtım gerçekleştirilmeden, akarsulara deşarj edilmektedir. Düzce’deki sanayi tesislerinin büyük çoğunluğunda arıtma tesisi mevcut değildir. Sadece, Düzce Merkeze bağlı sanayi tesislerinin evsel atık suları, arıtma tesisinde arıtılmaktadır [5].

Düzce’deki işletmeler çevre ile olan ilişkileri açısından incelenmiş ve işletmelere faaliyetleri sonucu ne tür atık ürettikleri ve ne tür arıtma yöntemleri kullandıkları sorulmuştur. Anket sorusuna cevap veren işyerlerinde (% 9,7) oranında sıvı atık üretildiği bildirilmiştir. Alt sektörler incelendiğinde; gıda, kimyasal ürünler, taş-toprağa dayalı imalat ve metal ana sanayi sektörlerinde sıvı atık oranının nispeten yükseldiği görülmektedir. Bu anket sonucunda, sanayi işyerlerinin hava, su ve toprağın kirlenmesini önleyecek, sanayi üretiminin insan ve çevre üzerindeki risklerini en aza indirecek arıtma yöntemlerini kullanmadıkları belirlenmiştir. İşyerlerinin % 76’sı hiçbir arıtma yöntemi kullanmamaktadır [48].

Tablo 3.15. İşyerlerinin Ürettikleri Atık Türlerinin Dağılımı (%)(5)

Sektör Atık Su Arıtma Tesisi

Gıda 12,5 Tekstil - Orman 2,4 Kağıt Ür-Basım - Kimya 6,7 Taş Toprak 25,0 Metal Ana 28,6 Metal Eşya 2,9 Av Tüfeği - İmalat Sanayi 5,8

Herhangi bir arıtma yöntemi kullanan işyerlerinde, atık su arıtma tesisi % 5,8 oranında yaygındır. Arıtma tesisi olmayan işyerlerinden bazıları, değişik metotlarla atıklarını bertaraf ettiklerini bildirmişlerdir. Küçük ölçekli işletmelerde, arıtma yöntemi kullanmayan işyerlerinin oranı % 88,3 gibi yüksek bir orandır. Büyük ölçekli işyerlerinin, bu konuda daha duyarlı olduğu anlaşılmaktadır; anket çalışması

kapsamındaki büyük işyerlerinin % 40 kadarı, bir arıtma sistemine sahip görünmektedir [48].