Yeni Delhi Metro Müzesi

Yeni Delhi, şehir içi kullanıcı aktivitesi ve sirkülasyonu çok fazla olan bir şehirdir. İlk metro hattının 2002 yılında açılmasından önce ciddi trafik problemleri yaşanan şehirde bugün, metro sistemlerinin yoksunluğu bireyler için yaşanılmaz bir ortam olarak değerlendirilebilmektedir. 2002‟den itibaren metro çalışmaları hızla devam eden şehir için üç fazdan oluşan bir metro ağı planlanmıştır. Günümüzde üçüncü fazın çalışmaları sürdürülmekle birlikte, kullanıcılar metro sistemlerini çok hızlı bir şekilde benimseyerek metro ulaşım kültürüne kısa süre içerisinde adapte olabilmiştir. Adaptasyon süreci, şehir içerisinde sürekli inşaatlar yapılmasından metroların kullanılmasına kadar doğal akışına terk edilmemiştir. Bireylerin metro sistemlerini benimsemeleri, metro ile bir ulaşım kültürü olarak yaşayabilmeleri, yapım süreçleri hakkında bilgilendirilmeleri için çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan biri olan Yeni Delhi Metro Müzesi, Şekil 39‟da görülebileceği üzere, şehrin en merkezi noktalarından olan Patel Chowk İstasyonu‟nun bulunduğu sarı hat üzerinde konumlandırılmıştır.

Patel Chowk istasyonu şehrin merkezinde, yayalar tarafından erişilebilir bir konumda ve kamu yapılarına yakın bir noktada yer almaktadır. Bu istasyon, diğer birçok hat ile entegre olarak çalışması ve nispeten diğer hatların da merkezine yakın olması nedeni ile yüksek bir sirkülasyon potansiyeli taşımaktadır. Patel Chowk İstasyonu ilk fazda inşa edilmesine rağmen içerisinde konumlandırılan müze ikinci fazın açılmasından sonra faaliyete geçirilebilmiştir. Müzenin yapılması ile birlikte sarı hattın da bir yandan uzatılıyor olması, hem işletme hem de inşaat açısından bu mekanı operasyonel bir müzeye dönüştürmektedir. Ziyaretçiler bu sayede günlük kullandıkları bir metro içerisindeki müze sayesinde, hattın geçtiği zemin formasyonları, yapım yöntemleri, kullanılan araç-gereçler vb. birçok bilgiye ulaşabilmektedir. Aynı zamanda, devam eden inşaatlar hakkında bilgi sahibi olabilmektedirler.

ġekil 40: Patel Chowk İstasyonu Giriş Yapısı (Url-26).

Patel Chowk İstasyonunun giriş yapısı, bir yer üstü yapı olarak inşa edilmiştir. Diğer ulaşım araçlarını kullanarak veya yaya olarak metro müzesini ziyaret etmek isteyen yolcular/ziyaretçiler giriş yapısına girmek için birkaç merdiven çıktıktan sonra yürüyen merdivenler yardımı ile bilet holüne ulaşabilmektedirler.

ġekil 41: Yeni Delhi Metro Müzesi, Sergi Alanı Başlangıcı (Url-26).

Müze, bilet holünde kontrollü alan içerisinde ve doğrusal olarak holün iki yanında konumlandırılmıştır. Metro turnikelerinden geçen bir yolcu, bu doğrusal aks üzerinde yürüyerek metro müzesini dolaşabilmekte veya merdiven ve asansörler ile direkt perona ulaşabilmektedir. Metro müzesi, diğer istasyon mahallerinden ayrılmaksızın bütün içerisindeki herhangi bir parça olarak konumlandırılmıştır. Hatta, bir müze girişi tasarlanmamıştır. Bilet holü ile metro müzesi arasındaki mekan değişimi merdiven köşelerinde yer alan kolonlar üzerine yerleştirilen tabelalar ile hissettirilmekle yetinilmiştir. Müze dolaşım alanları, istasyonun genelinde yer mimari tercihlerde ve detaylarda değişikliğe gidilmeksizin, herhangi bir özel tasarım uygulanmadan basit bir şekilde kurgulanmıştır. Sergi unsurları için ihtiyaç duyulan sergi mekanları ise mobilyalar ile sağlanmıştır.

Metro müzelerinin en önemli unsurlarından olan koleksiyonlar, müzelerdeki ziyaretçi sayısını ve etkileşimini doğrudan etkilemektedir. Yeni Delhi Metro Müzesi, sahip olduğu popülerliği içerisinde sergilenen koleksiyonlardan sağlamaktadır. Toplum tarafından merakla takip edilen metro sistemi ile ilgili birçok bilgiye ulaşmak koleksiyonlar arasına seçilen parçalar ve bilgilendirme panoları ile mümkün görülmektedir.

Metro yapımı sırasında kullanılan bazı makineler, makine parçaları ve trenler/araçlar ölçekli maketler olarak ziyaretçilerin ilgisine sunulabilmektedir. Buna, bazen Şekil 42‟de olduğu gibi metro hattının geçtiği köprü ve viyadükler de dahil olabilmektedir.

ġekil 42: Müze İçerisinde Sergilenen Bazı Maketler (Url-27).

Metro müzelerinde maketle gösterilebilecek birçok unsur bulunmaktadır. Bu maketler kimi zaman normal ölçeğinde görsel olarak zihinde anlaşılması mümkün olmayan makine veya araçların daha yakından incelenebilmesi için yapılırken, kimi zaman da istasyon yapıları ve entegrasyon noktaları gibi yerler için yön bulma duygusunu kuvvetlendirebilmek için yapılabilmektedir. İstasyon maketlerindeki duvarlar şeffaf malzemelerden seçilerek iç mekanın görülebilmesi sağlanabilmektedir. Maketlerin istasyonların birer kesiti olarak yapılması da aynı amaç doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. Maketler, bazen ışıklı ve hareketli olarak üretilmekte, böylece makine ve teçhizatların çalışma prensipleri daha anlaşılır hale getirilmektedir. Maketler üzerindeki tren, araç ve diğer vasıtaların hareket ettirilmesi ile trafik sirkülasyonları hakkında bilgi verilebilmektedir.

ġekil 43: Diğer Sergi Unsurları (Url-28,29).

Yeni Delhi Metro Müzesi, sahip olduğu küçük alana rağmen birçok sergi unsurunu çeşitli şekillerde ziyaretçilerle buluşturmayı başarmıştır. Hatta Şekil 43‟te görülebileceği üzere, gerçek ölçekli bir “Tünel Açma Makinesi (TBM)” başlığını (sol üstte) sergi alanında görmek mümkündür. Bu alanda ziyaretçiler, makinenin çalışma prensibi ve bu makinenin hat içerisinde kullanıldığı alanlar ile ilgili bilgi sahibi olabilmektedir. Başlığın dönerek hareket ettirilmesi, makinenin toprak altındaki tünel açma biçimi hakkında daha yakından bilgi sahibi olunabilmesini sağlamaktadır. Müzede aynı zamanda, trenlerin hareket ettirilebilmesi için ihtiyaç duyulan elektromekanik parçalar da gerçek boyutları ile sergilenmektedir. Bu parçaların aslında bütünü oluşturduğu düşünüldüğünde hat boyunca kullanılan materyallerin çokluğu daha anlaşılır olmaktadır. Müzede, metro sistemlerinin nasıl hareket/kontrol ettirildiği hakkında bilgi veren bir kontrol platformu, çalışır vaziyette üretilen bir kontrol personeli ile birlikte canlandırılmıştır. Bu tür uygulamalar ile metro müzesi girişlerinde karşılama heykeli olarak veya tren maketleri içerisinde yolcu canlandırmaları olarak karşılaşabilmek mümkündür. Yeni Delhi Metro Müzesi, yalnızca mimari unsurları ile değil, işletme yöntemi ile de çeşitli atölyeler ve seromoniler ile ziyaretçilerle bağ kurmaktadır. Bu etkinliklerden birisinde çocukların

ortaya çıkarmış olduğu metro konulu çizimlerin sergilendiği bir bölümün müze içerisinde yer alması ve buna benzer birçok uygulama, aslında Yeni Delhi Metro Müzesi‟ni daha popüler yapan etkenler olarak görülebilir.