Araştırmada kullanılan Bromus catharticus L. hatlarının KM, OM ve SOM verimleri Çizelge 4.10’da sunulmuştur.
Çizelge 4.10 incelendiğinde, Tekirdağ koşullarında farklı dönemlerde hasat edilerek ot üretimi amacıyla yetiştirilen Bromus catharticus L. hatlarının KM, OM ve SOM verimleri arasında önemli farklılıklar saptanmıştır (P<0.01). Başaklanma başlangıcı, tam başaklanma ve çiçeklenme başlangıcı dönemlerinde sırasıyla KM verimleri 350.42, 745.84 ve 1036.7 kg/da; OM verimleri 321.24, 694.52 ve 965.28 kg/d;
SOM verimleri ise 256.67, 475.05 ve 601.23 kg/da olarak saptanmıştır. Kuru madde, OM ve SOM verimleri çiçeklenme başlangıcında en yüksek, başaklanma başlangıcında ise en düşük bulunmuştur (P<0.01).
Bromus catharticus L. hatlarının tüm dönemlerde elde edilen ortalama KM, OM ve SOM verimleri sırasıyla 463.35-962.69 kg/da, 437-11- 891.99 kg/da ve 282.60-613.53 kg/da arasında değişmiştir. Hatlar arasında en yüksek KM, OM ve SOM verimleri 3 nolu hatta, en düşük ise 9 nolu hatta saptanmıştır.
Yapılan istatistik analiz sonucu Bromus catharticus L. hatlarının KM, OM ve SOM verimleri bakımından dönem x hat interaksiyonu açısından önemli farklılıklar göstermiştir (P<0.01). Çizelge 3.10’dan da görülebileceği gibi, başaklanma başlangıcı döneminde en yüksek KM, OM ve SOM verimi sırasıyla 724.13, 656.84 ve 536.14 kg/da ile 3 nolu hatta, tam başaklanma döneminde en yüksek KM ve OM verimleri sırasıyla 1034.31 ve 963.51 kg/da ile yine 3 nolu hatta, en yüksek SOM 668.31 kg/da ile 14 nolu hatta, çiçeklenme başlangıcı döneminde ise en yüksek en yüksek KM ve OM verimleri sırasıyla 1338.50 ve 1216.20 kg/da ile 1 nolu hatta, en yüksek SOM 748.23 kg/da ile 11 nolu hatta saptanmıştır.
27
Çizelge 4.10. Bromus catharticus L. hatlarına ait KM, OM ve SOM verimi, kg/da Dönem Hat KM verimi OM Verimi SOM Verimi
28
29
May ve ark. (1998) başaklanma başlangıcı veya çiçeklenme başlangıcında hasat ettiği 5 farklı brom çeşidinde KM verimlerini ilk yıl için 304-738 kg/da, ikinci yıl 401-840 kg/da ve üçüncü yıl ise 286-719 kg/da olarak bildirmişlerdir. Rajcakova ve ark.
(2006) sapa kalkma sonu, başaklanma başlangıcı, tam başaklanma ve başaklanma sonu dönemlerde hasat ettikleri Bromus magrinatus hasıllarında KM verimlerini sırasıyla 240, 303, 377 ve 563 kg/da olarak saptamışlardır. Araştırmadan elde ettiğimiz KM verimleri May ve ark. (1998) ve Rajcakova ve ark. (2006) ile benzerlik göstermektedir.
30 5. SONUÇ
B. catharticus yem bitkisi olarak yüksek biyolojik verimi yanında, kuraklığa diğer serin mevsim buğdaygil yem bitkilerinden daha dayanıklı olmasından dolayı ülkemizin birçok bölgesinde başarı ile yetiştirilerek kaba yem sorununun çözümüne katkı sağlama ihtimali yüksek olan bir türdür. Bu nedenle B. catharticus genetik kaynaklarının elde edilerek yem bitkisi olarak ülkemiz ekolojik koşullarındaki performanslarının belirlenmesi ve uygun B.
catharticus çeşitlerinin geliştirilmesinin yerinde olacağı kuşkusuzdur. Ancak yeni çeşitlerin geliştirilmesi çalışmalarının başarıya ulaşabilmesi için üzerinde ıslah çalışması yapılacak tür veya bu türe ait genetik kaynaklar hakkında yeterli biyolojik, taksonomik, genetik ve agronomik bilgi birikimine gereksinim vardır.
Bu çalışmada bazı Bromus catharticus L. hatlarının ot verimi bakımından Trakya bölgesindeki performansları ve besleme değerleri ortaya konmuştur. Hasat döneminin ilerlemesine bağlı olarak, Bromus catharticus L. hatlarının kuru madde, NDF, ADF ve ADL düzeyleri artmış, ham protein ve ham kül düzeyleri ise azalmıştır. Vejetasyonun ilerlemesiyle birlikte kuru madde sindirimi, kuru madde, NYD, OMS ve ME değerlerinde azalma olmasına rağmen birim alandan elde edilen kuru ot miktarındaki artışa bağlı olarak, birim alandan elde edilen sindirilebilir organik madde miktarı artış göstermiştir. Araştırma bulgularının tümü değerlendirildiğinde Bromus catharticus L. hatlarının ruminant beslemede büyük bir potansiyele sahip oldukları ve bu nedenle ülkemizde mevcut olan kaliteli kaba yem sorununun çözüme kavuşturulmasında önemli bir alternatif yem bitkisi olabileceği ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenle bu çalışmada ot verimi ve besleme değerleri bakımında öne çıkan ilk 10 hat ile daha geniş alanlarda daha kapsamlı denemeler kurularak hem en yüksek performanslı hat belirlenmeli hem de bölgemiz şartlarında hatların kuru ot (yalın ve karışım) ve tohum üretimi amacıyla yetiştiriciliğine en uygun teknikleri belirlenmelidir.
31 KAYNAKLAR
Açıkgöz N, Akbaş ME, Moghaddam A, Özcan K (1994). PC’ler İçin Veri Tabanı Esaslı Türkçe İstatistik Paketi:TARİST. Türkiye I. Tarla Bitkileri Kongresi, 24-28 Eylül, S.
264-267, İzmir/Türkiye.
Alçiçek A (2002). Süt Sığırı Rasyonu Yapımında Temel İlkeler. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 106, s. 124-135.
Alçiçek A, Kılıç A, Ayhan V, Özdogan M (2010). Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları.
Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara.
AOAC (1990). Official Methods of Analysis. 15th ed., Association of Official Analytical Chemists, Arlington, Virginia, USA.
Arturi MJ ve ark. (1983). Variabilidad y correlaciones en cebadilla criolla. Revista de la Facultad de Agronomia de la Plata 59: 191-197.
Aufrère J, Michalet-Doreau B (1988). Comparison of methods for predicting digestibility of feeds. Anim Feed Sci Technol, 20, 203-218.
Aufrère J, Michalet-Doreau B (1988). Comparison of methods for predicting digestibility of feeds. Anim Feed Sci Technol, 20, 203-218.
Aulcino M B ve Arturi MS (2002). Phonotypic Diversity İn Argentinean Populations Of Bromus catharticus (Poaceae). Genetic And Enviromental Companents Of Guantitative Traits. New Zealand Journal Of Botany 40(2): 223-234.
Belesky DP, Ruckle JM ve Abaye A O (2006). Seasonal distribution of herbage mass and nutritive value of Prairiegrass (Bromus catharticus Vahl) Grass and Forage Scıence Volume 62: 301–311.
Burgess R E, Cosgrove G, Fraser TJ, Belgrave BR, Hare MD, Charlton IFL (1986).
Grasslands Matua prairie grass. Special publication no. 5. Grasslands Division, DSIR.
35 pp. Cladera.
Canbolat Ö (2012). Bazı Buğdaygil Kaba Yemlerinin in vitro Gaz Üretimi, Sindirilebilir Organik Madde, Nispi Yem Değeri ve Metabolik Enerji İçeriklerinin Karşılaştırılması.
Kafkas Univ Vet Fak Derg., 18 (4): 571-577.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O ve Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistiksel Metodlar-II). Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayınları No:1021, Ders Kitabı Seri No:295. Ankara.
32
Falloon RE (1976). Effect of infection by Ustilago bulata on vegetative growth of Bromus catharticus. New Zealand Journal of Agricultural Research 19, 249-254.
Falloon RE (1979). Further studies on the effects of infection by Ustilago bulata on vegetative growth of Bromus catharticus. New Zealand Journal of Agricultural Research 22, 621-626. 26
Falloon RE, Rolston MP (1986). Heat smut of prairie grass cantrolled by treating seed with ergosterol biosynthesis inhibitor fungicides. Proceedings of the 39th New Zealand Weed and Pest Control Conference, 54-59.
Fischer GW ve Holton C S (1957). Biology and Control of The Smut Fungi, 622pp. The Ronald Press, New York.
Frame J ve Morrıson MW (1988). Herbage productivity of prairie grass, reed canary-grass and phalaris. Grass and Forage Science Volume 46, Issue 4, pages 417–425.
Fraser TJ (1982). Evaluation of grasslands matua prairie grass and grasslands maru phalaris wiht and without lecerne in canterbury. New Zealand Journal of exprimental agriculture 10:235-237.
Garcia M, Arturi M (1992). Variabilidad Fenotipica En Progenies De Bromus Catharticus Vahl. Originadas De Flores Chasmogamos Y Cleistogamos. Revista De La Facultad De Agronomia De La Plata 68: 27-33. Argentina.
Goering HK, Van Soest PJ (1983). Forage Fiber Analyses. Agricultural Handbook, No 379, Washington.
Goering HK, Van Soest PJ (1983). Forage Fiber Analyses. Agricultural Handbook, No 379, Washington.
Gutierrez HF ve Pensiero JF (1998). Sinopsis de las especies arhentinas del genoro Bromus.
Darwiniana 35:75-192.
Hume DE (1990). Growth of prairie grass (Bromus willdenowii Kunth) and Westerwolds ryegrass (Lolium multiflorum Lam.) at Wageningen, The Netherlands. Grass and Forage Science, 45(4): 403–411.
Hume DE (1991 a). Effect of cutting on preduction and tillering in prairie grass compared with two ryegrass species. 1. Vegetative plants annals of botany 68 1991
Hume DE (1991 b). Effect of cutting on preduction and tillering in prairie grass compared with two ryegrass species. 2. Reprductive plants annals of botany 68 1991
Hume DE, Lucas R J (1987). Effects of winter cutting management on growth and tiller numbers of six grass species, vol. 15, pp. 17-22
33
Kılıç Ü, Yurtseven S, Boğa M, Aydemir S (2011). Bazı buğdaygil yem bitkilerinin besin madde içerikleri ve in vitro gaz üretimi üzerine toprak tuz düzeyinin etkisi. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 14-16 Eylül, Adana.
Matthei O (1986). El genero Bromus L. (Poacea) en chile. Goyana 43: 47-110.
May KW, Stout DG, Willms WD, Mir Z, Coulman B, Fairey NA, Hall JW (1998). Growth and forage quality of three Bromus species native to western Canada. Can. J. Plant Sci. 78: 597–603.
Morant A (1990). Determinacion del percentafe de fecundacion cruzada en cebadilla criolla (Bromus catharticus Vahl.) unpublised MSc thesis, Universidad Nacional de Rosario, INTA Pergamino, Argentina.
Naronjo CA (1985). Estudios sitogenicos, bioqumicas y sistamaticas en algunas especeies americanos del genor Bromus (Gramineae). Unpublised PhD thesis, Universidad Nacional de Buonos Aires, Argentina.
Pahlen AW Von der. (1986). Evaluation of genetic variability of some native forage plants.
Buletin de Genetica del İnstituto Fitotenico 14: 1-6.
Pavlick L (1995). Bromus L. Of North America. Royal British Colombia Museum, British Colombia, Canada.
Pérez López, F.,1975. Estudio de la variabilidad en poblaciones de Bromus unioloides.
Tesis de Magister Scientiae. Escuela para Graduados, INTA Castelar.
Pistrole S, Wolf R, ve Bazzigalupi D (1999). Dormancy and seed germination in natural populations of Bromus catharticus Vahl. (cebadilla criolla). Journal of genetics and breeding 53: 47-55.
Planchuelo AM (2006). A new combination in the Bromus catharticus complex (Poaceae:
Bromeae sect. Ceratochloa. Sida 22(1): 555-560.
Puecher DI, Katsiotis A, Leggett JM, Loukas M, Tsakas S (2001). Genetic variability measures among Bromus catharticus Vahl. Populations and cultivars with RAPD and AFLP markers. Euphytica, 121:229–236.
Rajcakova L, Gaborcík N, Mlynar R (2006). Nutrition value of Bromus marginatus and possibilities to regulation of fermentation in ensilage process. Slovak J. Anim. Sci., 39, (1-2): 93 – 97.
Serin Y, Tan M (2001). Yem Bitkileri Kültürüne Giriş. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 206.
34
Simon JC, Le Corre L, Coppenet M (1983). Essai comparatif de dix graminees fourrageres dont six cultivars de bromes dans le Finistere. Fourrages, 93:85-108.
Smith PM (1970). Taxonomy and nomenclature of the brome-grasses (Bromus L. s.l.). – Notes Roy. Bot. Gard. Edinburgh 30: 361-375.
SPSS 2006. SPSS Base 15.0 for Windows User’s Guide SPSS Inc. Chicago IL. 179p.
Szpiniak B, Ferreira V, Sepliarsky A, Irico M (1995). Análisis de la variación de Bromus catharticus, Vahl. en ambientes subhÚmedo-secos de la RepÚblica Argentina con fines de mejoramiento. Mendeliana 11(2): 84–98.
Van Dyke NJ, Anderson PM (2000). Interpreting a forage analysis. Alabama cooperative extension. Circular ANR-890.
Van Dyke NJ, Anderson PM (2000). Interpreting a forage analysis. Alabama cooperative extension. Circular ANR-890.
Wilson G F (1977). Grasslands matua prairie grass. Jorunal of the New Zealand Institute of Agricultural Science 11:47-48.
Wolff R, Abbott L, Pistorale S (1996). Reproductive behavior of Bromus catharticus Vahl.
(Cebadilla criolla) in natural and cultivated populations. Journal of Genetics and Breeding 50: 121-128.